تفاوت بورس و فرابورس را بشناسید
بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه بازار سرمایه هستند، اما شرایط پذیرش شرکتها در بورس سختگیرانهتر از فرابورس است.
بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه بازار سرمایه هستند، اما شرایط پذیرش شرکتها در بورس سختگیرانهتر از فرابورس است.
بورس چیست؟
در بازار بورس، داراییهای مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار میگیرند. به بورسی که در آن داراییهای مالی یا اصطلاحاً داراییهای کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش میشود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن داراییهای واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار میگیرند، بورس کالا گفته میشود.
نوع دیگری از بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش میشوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راهاندازی نشده است).
بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام میشود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز بهطور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام میشود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایهگذار میتواند با هر مقدار سرمایهای وارد بورس شود و در سهم شرکتهای موجود سرمایهگذاری کند.
فرابورس چیست؟
بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال 1387 فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد . این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن سادهتر است تا بتواند اهرمی کمککننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد. از مهمترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت، بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریعتر به بازار را دارند.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکتهایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دوم مبادله میشوند و شرکتهایی که این شرایط را نداشته باشند، میتوانند در بازار پایه معامله شوند.
در بازار اول، شرکتهای سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود. در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکتهای سهامی عام انجام میشود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطفتر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، بهمنظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکتهای سهامی عام که در تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشدهاند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکتهای سهامی میتوانند حضور داشته باشند.
تفاوت بورس و فرابورس
تقسیمبندی بازار
بازار بورس بهطور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم میشود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد. ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج میشود. بازار فرابورس ایران دارای 5 بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است. بنابراین اولین تفاوت بورس و تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس فرابورس در تقسیمبندی و تعداد این دو بازار است.
فرایند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط سادهتر تشکیل شده تا شرکتهای کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.
بازار فرابورس | بازار بورس | بازار بورس | |||||
بازار اول | بازار دوم | تابلو اصلی بازار اول | تابلو فرعی بازار اول | بازار دوم | تابلو اصلی بازار اول | تابلو فرعی بازار اول | بازار دوم |
یک میلیارد تومان | 100 میلیون تومان | 100 میلیارد تومان | 50 میلیارد تومان | 20 میلیارد تومان | 100 میلیارد تومان | 50 میلیارد تومان | 20 میلیارد تومان |
10 درصد | پنج درصد | 20 درصد | 15 درصد | 10 درصد | 20 درصد | 15 درصد | 10 درصد |
200 نفر | – | هزار نفر | 750 نفر | 250 نفر | هزار نفر | 750 نفر | 250 نفر |
حداقل دو سال از زمان بهرهبرداری با ارائه خدمات گذشته باشد | حداقل یک سال از تأسیس آن گذشته باشد | سه سال | سه سال | دو سال | سه سال | سه سال | دو سال |
نداشته باشد | برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد |
15 | – | 30 | 20 | 15 | 30 | 20 | 15 |
یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | – | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد |
ساعت کار
تفاوت دیگر بورس و فرابورس، ساعات معاملهی این دو بازار است. بازار بورس از شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 صبح تا 12٫30 (به غیر از تعطیلات رسمی) فعالیت میکند، اما ساعات کار فرابورس از انعطافپذیری بیشتری برخوردار است.
مزایای پذیرش شرکتها در فرابورس
سهولت پذیرش
پذیرش و درج شرکتهای سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس آسان تر است و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکتها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
تأمین مالی
شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تأمین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تأمین مالی از محل جذب سرمایهگذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
معافیت مالیاتی
شرکتهای پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکتهایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس میکنند (به غیر از شرکتهای حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا 10 درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقهگذاری سهام
سهامداران شرکتهای پذیرش شده در تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس بازار فرابورس میتوانند از طریق وثیقهگذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس ایران را بهعنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقهگذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت میشناسد.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی
شرکتهای پذیرش شده در فرابورس میتوانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرحهای موردنظر را (حداکثر تا 60 درصد سرمایهگذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تأمین کنند.
امکان خروج از فرابورس
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راهحلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص بهسادگی امکانپذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکتهای حاضر در فرابورس ایران میتوانند بسیار راحتتر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روانتر و نقد شوندگی بالاتری روبهرو هستند و عرضه و تقاضا برای این تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمییابد.
در نظر داشته باشید که سهام شرکتهای فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما میتوانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاریهای رسمی دریافت کنید.
با کلیک بر روی این لینک میتوانید با تعریف اصطلاحات و مفاهیم پرکاربرد بورس آشنا شوید.
راهنمای تازهواردها؛ تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه
تفاوت عمده بین بازارهای مختلف بورس، مربوط به شرایط پذیرش شرکتها است. از آنجایی که شرایط ورود یک شرکت به بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط سادهتر تشکیل شده تا شرکتهای کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند
فرارو- بازار پایه فرابورس در چند هفته اخیر حسابی خبرساز شده. نتایجا جستجوی اینترنتی نشان میدهد خیلی از سرمایهگذاران بازار سرمایه در مواجهه با این اخبار یک سوال در ذهنشان ایجاد میشود. آن هم تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه است. این بازارها هر کدام شرایط خاصی برای شرکتهایی که میخواهند در بازار سرمایه فعالیت کنند در نظر گرفتهاند. ورود به بورس سختترین شرایط را دارد و در طرف مقابل فرابورس فرآیند ورود شرکتها به بازار سرمایه را راحتتر کرده است. تفاوت بازار بورس و فرابورس و بازار پایه محدود به شرکتها نیست، معاملات در این بازارها هم کمی با هم تفاوت دارد. در این گزارش به تفاوت بین بازارهای مختلف بورس و فرابورس پرداختهایم تا ببینیم قوانین پذیرش شرکت و معامله سهام در هر کدام به چه شکل است.
تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه برای سهامداران
اصلیترین تفاوت بازار بورس و فرابورس و بازار پایه برای سهامداران، دامنه نوسان روزانه آن است. طوری که سهامهای حاضر در بازار سرمایه، روزانه حداکثر پنج درصد میتوانند نوسان قیمت داشته باشند. برای مثال اگر قیمت پایانی یک سهم ۱۰۰ تومان باشد، در یک روز نهایتا میتواند بین ۹۵ تا ۱۰۵ تومان تفاوت قیمت داشته باشد. اغلب نمادهای حاضر در بازار بورس و بازار اول و دوم فرابورس، از این قاعده پیروی میکنند و صرفا چند مورد استثنا با دامنه نوسان بیشتر یا کمتر وجود دارد. در طرف مقابل شرایط برای بازار پایه فرابورس به کلی متفاوت است. قبل از تغییراتی که شرکت فرابورس ایران در شهریورماه اعمال کرد، هر سهم در بازار پایه فرابورس میتوانست روزانه تا ۱۰ درصد نوسان داشته باشد. حتی دامنه نوسان در یکی از تابلوها به صورت نامحدود در نظر گرفته شده بود و ممکن بود یک سهم در یک روز از عرش به فرش برسد! البته این قوانین حالا توسط شرکت فرابورس اصلاح شده و شرایط کاملا برعکس گذشته است. حالا نمادهای حاضر در بازار پایه فرابورس کمتر از دیگر بازارها میتوانند نوسان داشته باشند. طوری که دامنه نوسان در بازار پایه فرابورس نهایتا سه درصد است. نمادهای تابلو زرد سه درصد، نمادهای تابلو نارنجی دو درصد و نمادهای تابلو قرمز یک درصد دامنه نوسان روزانه دارند. البته این ارقام تحت شرایط خاص که به سختی ممکن است اتفاق بیافتد به پنج، چهار و دو درصد افزایش پیدا میکند. از جمله شرایط آن میتوان به صف خرید در سه روز متوالی اشاره کرد. با این تفاسیر میتوان گفت: حالا بعد از اصلاح تغییرات بازار پایه فرابورس، احتمال سود و ضرر زیاد در این بازار نسبت به دیگر بازارهای بورس و فرابورس کمتر است که عاملی برای کاهش ریسک معاملات در بازار پایه فرابورس است. هرچند همچنان ریسک سرمایهگذاری در این بازار بیشتر از دیگر بازارهای بورس و فرابورس است.
باید توجه داشته باشید که شرکتهای حاضر در بازار پایه فرابورس، الزامات کمتری برای شفافیت دارند. همه شرکتهای حاضر در بازار سرمایه باید اطلاعات مالی خود را در اختیار عموما سرمایهگذاران قرار دهند، اما این مورد درباره شرکتهای حاضر در بازار پایه فرابورس محدودتر است. به همین خاطر ریسک سرمایهگذاری در شرکتهای حاضر در بازار پایه فرابورس خیلی بالاتر به نظر میرسد.
تفاوت دیگر بازار بورس و فرابورس و بازار پایه برای سهامدارها، حجم مبنای معاملات است. حجم مبنا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز معامله شود تا قیمت آن سهم بتواند افزایش یا کاهش داشته باشد. یک شرکت را در نظر بگیرید که توجه سهامداران به آن جلب نشده است. سهام این شرکت خریدار زیادی ندارد و روی ۱۰۰ تومان باقی مانده. برای بالا رفتن قیمت این سهم، حداقل باید تعداد قابل قبولی از سهام شرکت خرید و فروش شود تا تغییرات قیمت آن رسمیت پیدا کند. در بازار بورس حجم مبنای معاملات عمموما ۰.۰۸ درصد کل سهام شرکت است. برای مثال اگر یک شرکت ۲۰ میلیون سهم داشته باشد، حجم مبنای آن ۱۶ هزار سهم خواهد بود و با این تفسیر اگر تعداد سهام معامله شده در روز کمتر از ۱۶ هزار سهم باشد، تغییر قیمت برای آن اتفاق نخواهد افتاد. در طرف مقابل بازار فرابورس حجم مبنا را کنار گذاشته و خرید و فروش تنها یک سهم در روز میتواند قیمت سهام شرکت را تغییر دهد.
تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه برای شرکتها
تفاوت عمده بین بازارهای مختلف بورس، مربوط به شرایط پذیرش شرکتها است. شرکتها و کارخانههای مختلف مزیتهای تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس زیادی با ورود به بورس کسب میکنند برای همین در تلاش هستند تا هر چه زودتر وارد بورس شوند. از آنجایی که شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط سادهتر تشکیل شده تا شرکتهای کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند. خود بازار فرابورس به بازارهای اول، دوم و بازار پایه تقسیم میشود که در بین آنها بازار پایه مخصوص شرکتهایی است که شرایط پذیرش در هیچکدام از بازارهای بورس و اول و دوم فرابورس را ندارند. علاوه بر بازارهای مختلف، هر بازار تابلوهای مخصوص به خود را دارد. بازار پایه فرابورس از سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز تشکیل شده که تابلو قرمز سادهترین شرایط را برای پذیرش شرکتها دارد. از آنجایی که شرایط پذیرش در بازار فرابورس راحتتر است، اغلب شرکتها کارشان را در بازار فرابورس آغاز میکنند و سهامی که در این بازار معامله میشود، عموما متعلق به شرکتهای کوچک است. در طرف مقابل شرایط خروج از بازار سرمایه هم برای شرکتهای حاضر در فرابورس راحتتر است. طوری که آنها میتوانند با خرید سهامهای عرضه شده در فرابورس، شرکتشان را دوباره به شرکت سهامی خاص تبدیل کنند.
بازار سرمایه یا بازار مالی چیست؟
تحلیل تکنیکال بورس چیست؟ اصول تحلیل تکنیکال، مزایا و معایب آن کدامند؟ ما در این مطلب از سایت sdbroke .
چرا دانستن اصطلاحات بورسی مهم است؟ مهمترین اصطلاحات بورسی کدامند؟ ما در این مطلب مهمترین و پر کارب .
ارزش اسمی و بازاری سهام به چه معناست؟ ارزشهای اسمی و بازاری سهام هرکدام چه ویژگیها و تفاوتهایی دا .
اهمیت بازار اولیه و ثانویه چیست؟ چه تفاوتهایی دارند؟ ما در این مقاله از شرکت سرمایهگذاری سرمایه و .
منظور از ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک چیست؟ چه تفاوتی با هم دارند؟ در این مقاله از شرکت کارگزاری س .
بورس انرژی چیست؟ انواع بازار بورس انرژی ایران کدامند؟ چه افرادی می توانند وارد بورس انرژی شوند؟ در ا .
بورس کالا چیست و چه مزایایی دارد؟ نحوه انجام معامله در بورس کالای ایران به چه صورت است؟ در این مطلب .
یکی از دیگر از بازارها برای معامله سهام، بازار فرابورس است. در این مطلب به معرفی فرابورس و انواع باز .
انواع اوراق بهادار کدامند؟ نحوه سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار به چه صورت است؟ برای آشنایی و نحو .
بخش مهمی از اقتصاد هر کشور را بازار مالی آن تشکیل میدهد که طیف گستردهای از بازارهای دیگر را شامل میشود. بسیاری از افراد با حضور و فعالیت در این بازارها به ثروتها و موفقیتهای بزرگی دست پیداکردهاند. یکی از معروفترین انواع بازار سرمایه یا بازار مالی ، بازار بورس است.
تمام سرمایهگذاران به امید افزایش سرمایه و دریافت سود چشمگیر به بازارهای مالی قدم میگذارند؛ اما سودآوری و بازدهی بالای هر سرمایهگذاری ، تنها به کمک شناخت کافی از بازار، اصطلاحات و قوانین آن میسر میشود.
«بازار سرمایه» نیز یکی از اصطلاحاتی است که احتمالاً به دفعات آن را شنیده و درباره آن خواندهاید. این بازار به نوبه خود بازارهای دیگری را شامل میشود و نقش بسیار مهمی در رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته دارد. به منظور آشنایی با بازار سرمایه ، در ادامه مطلب انواع بازار مالی و سرمایه و ویژگی آنها را بیشتر موردبررسی قرار میدهیم.
بازار سرمایه چیست؟
بازار سرمایه به انواعی از بازارهای مالی یا تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس Financial Market میگویند که به پل ارتباطی میان خریداران و فروشندگان اوراق بهادار تبدیل میشوند. این بازار را معمولاً با نام بازار بورس اوراق بهادار میشناسند. سرمایه مورد نیاز شرکتها و سازمانها و بودجه لازم برای راهاندازی، تکمیل یا توسعه پروژههای مختلف دولت را میتوان به واسطه سرمایهگذاریهای میان مدت و بلند مدت (یک سال یا بیشتر) در بازار بورس تأمین کرد.
در واقع بازار سرمایه تنها یکی از بازارهای مالی است. بازار مالی شامل بازار پول و بازارهای سرمایه است که تفاوت آنها در مدت زمان و ابزارهای سرمایهگذاری در این بازارها است. هر سرمایهگذاری با مدت کمتر از یک سال، قدرت نقدشوندگی بالایی دارد و جزو بازار پول به شمار میآید. برخلاف انواع بازار سرمایه در ایران که از ابزارهایی مانند اوراق بهادار (سهام)، اوراق مشارکت و اوراق قرضه بهره میگیرند، بازار پولی با استفاده از ابزارهایی مانند سپردهها، حواله، بروات و وام با وثیقه به حیات خود ادامه میدهد.
سرمایه جاری در بازار بورس یا سرمایه، پول افرادی است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به سرمایهگذاری در این بازار مشغول هستند ؛ یا به بانکها، شرکتهای بیمه، شرکتهای لیزینگ و . تعلق دارند. در واقع کارگزاریها نیز یکی از اجزاء این پل ارتباطی میان خریداران و فروشندگان اوراق بهادار به شمار میآیند که با پذیرهنویسی اوراق قرضه و بهادار، در فروش آنها به شرکتها کمک میکنند.
ویژگیهای بازار سرمایه
مدت زمان و ابزارهای مورد استفاده این بازار را میتوان از جمله مشخصههای آن به شمار آورد. سهام، اوراق بهادار و اوراق قرضهای که توسط شرکتها در بازار به فروش گذاشته میشوند، توسط سرمایهگذاران خریداری شده و بودجه مورد نیاز انتشاردهندگان اوراق را تأمین میکنند. به این ترتیب، بازار سرمایهگذاری قادر است واحدهای مازاد یا سرمایههای بدون بازده را به سمت واحدهای کسری که همان شرکتهای تجاری، صنایع و تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس دولت هستند، سوق دهد. برخی از ویژگیهای ترغیبکننده سرمایهگذاری در بازار بورس، شامل موارد زیر هستند:
یکی از ویژگیهای بارز این بازار، بازدهی عالی و سود زیادی است که در مدتی کوتاه از طریق آن به سرمایهگذاران تعلق میگیرد. فعالان و سرمایهگذاران بازار بورس شرایط بازار را تحلیل و بررسی میکنند و با استفاده از نوسانات قیمت سهام و سرمایهگذاریهای منطقی در زمان درست، سرمایه خود را افزایش میدهند. این در حالی است که سود سپردههای بانکی ثابت و بسیار کمتر از سود سرمایهگذاری در بازار بورس است.
سرمایهگذاری در ملک، خودرو، ارز و طلا دارای نوسانات غیرقابل پیشبینی هستند و نمیتوان میزان سوددهی و مدت زمان بازدهی را برای آنها مشخص کرد. این در حالی است که بازار بورس اوراق بهادار، آگاهی لازم برای کسب سود از سرمایهگذاری را در اختیار شما قرار میدهد.
سرمایهگذاری بلند مدت
پسانداز بلند مدت شما میتواند در این بازار به سرمایهگذاری بلند مدت تبدیل شود. در بازار ایران، پساندازهای بانکی بلند مدت میتوانند ارزش خود را از دست بدهند. این در حالی است که قرار دادن آنها در بازار سرمایهگذاری میتواند راهی برای حفظ ارزش پسانداز و افزایش آن در بلند مدت باشد.
تمام فعالیتها و سرمایهگذاریها در بازار سرمایه به روشهای قانونی و بر اساس قوانین مشخص حاکم بر کسب سود و معاملات انجام میگیرند. بنابراین، امنیت بازار بسیار بالا است. حتی بازار فرابورس که نظارتهای کمتری شامل حال آن میشود نیز بر اساس قوانین ثابت پیش میرود و قابل اطمینان است.
یکی از ویژگیهای این نوع بازار مالی، قدرت نقدشوندگی بالای آن است. شما میتوانید سهام و اوراق مشارکت خود را هر زمان که بخواهید به فروش گذاشته و به پول تبدیل کنید. سهامداران میتوانند سهم خود را به صورت آنلاین در صف فروش قرار داده و بسته به شرایط بازار و شرکت، سهام خود را با قیمت مورد نظر خود بفروشند.
اوراق مشارکت را نیز میتوان به راحتی پیش از موعد سررسید به فروش رساند. این برخلاف بازار مسکن و ارز است که ناگهان دچار رکود شده و تا مدتی، هیچ بازاری برای فروش آنها وجود ندارد.
جهتدهی سرمایه به سمت چرخه تولید
تمایل بالای افراد برای سرمایهگذاری و کسب سود بیشتر، سرمایه بیشتری را به بازارهای سرمایه وارد میکند. به این ترتیب، سرمایه مورد نیاز بخش تولید و بودجه لازم برای توسعه و راهاندازی پروژههای عمرانی و. از طریق سرمایهگذاریهای میان مدت و بلند مدت تأمین میشود.
به این ترتیب، رونق ملی، اشتغالزایی و رشد اقتصادی توسط بهبود عملکرد چرخه تولید میسر میشود. این امر در بازار پول که سرمایهگذاریهای کوتاه مدت و کمتر از یک سال در آن صورت میگیرد، رخ نمیدهد.
یکی از ویژگیهای بازار بورس اوراق بهادار، شفافیت بالای آن است که اعتماد و اشتیاق به سرمایهگذاری را افزایش میدهد. تمام اطلاعات شرکتها، تاریخچه هر سهم، میزان رشد، نزول و نحوه نوسانات قیمت و . در سایت کدال در اختیار سرمایهگذاران، تحلیلگران، سهامداران و عموم مردم قرار میگیرند تا امکان سرمایهگذاری آگاهانه برای آنها ایجاد شود.
سایت کدال در واقع به منظور حمایت از فعالان انواع بازار سرمایه در ایران ایجاد شده است و گزارشهای متعددی از ناشران یا همان شرکتهای عضو بازارهای سرمایه به صورت دورههای ماهانه، سه ماهه و سالانه در آن قرار میگیرد. تمام اطلاعات منتشر شده در این سایت توسط سازمانهای مختلفی از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار بهطور کامل بررسی شده و اعتبار آنها تأیید شده است.
انواع بازار سرمایه یا بازار مالی
تمامی بازارهای سرمایه تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار و سایر قانونگذاران مالی قرار دارند؛ اما معمولاً بازار سرمایه ایران را تحت عنوان بورس اوراق بهادار تهران میشناسند. امروزه دسترسی به این بازارها به صورت اینترنتی میسر میشود تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس و برای سرمایهگذاری، نیازی به مراجعه حضوری شما به کارگزاریها یا تالار بورس نیست. بازارهای سرمایه را میتوان به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم کرد که شامل موارد زیر هستند:
بازار اولیه همان بازاری است که ناشران به صورت مستقیم، اوراق مشارکت و سهام خود را تحت عنوان عرضه عمومی اولیه توزیع کرده و به فروش میگذارند. به این ترتیب، شرکتها و سازمانها میتوانند بدون وام گرفتن از بانکها و تنها با فروش بخشی از سهام خود به سرمایهگذاران و مردم، سرمایه و بودجه مورد نیاز برای توسعه شرکت یا پروژه خود را تأمین کنند.
اطلاعات کامل عرضه اولیه و شرکت یا سازمان به صورت کامل توسط کارگزاریها و سایت کدال در اختیار فعالان بازار بورس شامل سرمایهگذاران و سایر شرکتها قرار میگیرد تا در زمان مشخص شده بتوانند آنها را خریداری کنند. این سرمایهگذاران میتوانند معاملهگران حقیقی یا حقوقی، شرکتها، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، مؤسسات مالی یا سایر نهادها را شامل شوند.
در صورت اتمام عرضه عمومی اولیه، مابقی معاملات در بازار ثانویه صورت میگیرد. در بازار ثانویه، تمامی اوراق و سهام منتشر شده توسط شرکتها معامله میشوند تا سرمایهگذاران بتوانند سهام خود را به پول نقد تبدیل کنند. بنابراین، سهام و اوراق بهادار در این بازار مالی میان فعالان بازار بورس دستبهدست میشوند.
به این ترتیب، نوسانات قیمت سهام در این بازار بالا است و به نسبت آن، ریسک سرمایهگذاری نیز بالا میرود. فعالیت در این بازار نیازمند اطلاعات، روحیه ریسکپذیر، مهارت و قدرت تحلیل بالا است.
کارکردهای بازار مالی
همانطور که میدانید، بازارهای 4 گانه اقتصاد کشور از بازار کالا، بازار کار، بازار پول و بازار سرمایه ایران تشکیل میشوند که بازار مالی، 2 مورد از آنها را در برمیگیرد. بنابراین، عملکردها و فعالیتهای این بازار در تحقق رشد اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردارند. این عملکردها را میتوان در قالب چند مورد تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس زیر بیان کرد:
انتقال سرمایه میان واحدهای اقتصادی
همانطور که اشاره شد، بخش مالی اقتصاد از دو واحد مازاد و کسری تشکیل شده است. واحدهای مازاد در دست پساندازکنندهها قرار دارند و تا پیش از سرمایهگذاری، به صورت پسانداز بلند مدت نگهداری میشوند. وجود انواع بازار مالی موجب تشکیل یک پل ارتباطی میان بخش مازاد و کسری میشود و این پساندازهای بلند مدت به صورت وامهای میان مدت یا بلند مدت در اختیار وامگیرندهها قرار میگیرند که شرکتهای تجاری، دولت و فعالان بخش صنعت کشور را شامل میشوند.
با توجه به اینکه همه واحدهای مازاد و سرمایهگذاران مهارت و دانش کافی برای فعالیت در انواع بازار سرمایهگذاری را ندارند، زمینه لازم برای سرمایهگذاری غیر مستقیم نیز توسط صندوقهای سرمایهگذاری، شرکتهای سبدگردان و. ایجاد شده است. به این ترتیب، فرصت حضور در بازارهای مالی برای همه یک اندازه خواهد بود.
تعیین قیمت وجوه و سرمایه
بازارهای مالی در واقع تعیینکننده قیمت وجوه و سرمایه هستند و از این طریق میتوانند در تصمیمگیریهای سرمایهگذاران و شرکتها باشند. تعیین سرمایه از یک جهت میتواند به شرکتها که وامگیرنده از پساندازکنندهها هستند کمک کند تا برنامهریزیهای مالی و سرمایهگذاریهای خود را با بازدهی بیشتر یا مساوی سرمایه خود انجام دهند.
از جهت دیگر، سرمایهگذاران میتوانند با توجه به قیمتها به تحلیل و تصمیمگیری بپردازند. زیرا در بازارهای رقابتی، عرضه و تقاضا است که قیمت وجوه و سرمایه را مشخص میکند. بنابراین، این کارکرد بازار مالی میتواند به اتخاذ بهترین تصمیمات توسط هردو طرف کمک کند.
انتشار و تحلیل دادهها
جمعآوری و انتشار اطلاعات در قالب قیمتها، یکی دیگر از کارکردهای بازار مالی است. ارزیابی شرکتهای عضو بازار سرمایه، مدیران و شرایط حاکم بر بازار سهام فرآیندی پرهزینه و نیازمند دانش و مهارت است که از توان بسیاری از فعالان این بازار خارج است. انتشار و تحلیل این اطلاعات و دسترسی عموم به این اطلاعات با حداقل هزینه، یکی دیگر از روشهای افزایش تمایل واحدهای مازاد به سرمایهگذاری در بازار بورس و سوق دادن منابع به سمت واحدهای کسری است که توسط بازارهای مالی میسر میشود.
تسهیل خرید و فروش
بازارهای مالی و انواع بازار سرمایه در ایران درواقع پل ارتباطی یا نهادهای واسطهای هستند که موجب کاهش هزینه معاملات و سادهتر و روانتر شدن خریدوفروش میان واحدهای اقتصادی میشوند. در این میان، هرچه هزینه معاملات کاهش پیدا کند، فعالیتها تخصصیتر شده و کارایی سیستم بهتر میشود. به این ترتیب، با وجود نهادهای واسطه شاهد رشد اقتصادی بیشتر و سریعتر خواهیم بود.
توزیع و مدیریت ریسک
بازارهای مالی میتوانند ریسک یا خطرات اقتصادی که متوجه یک شرکت هستند را میان سرمایهگذارانی با روحیه ریسکپذیری بالا توزیع کنند. افرادی که در رأس یک شرکت با فعالیتهای اقتصادی پرخطر و بزرگ قرار دارند، با استفاده از انواع بازار مالی میتوانند بخشی از سرمایه مورد نیاز خود را از طریق بازار پول و سرمایه تأمین کرده و از این طریق، سرمایهگذاران را در سود و زیان خود سهیم کنند. به این ترتیب، بخشی از بازدهی منفی یا مثبت شرکت میان سرمایهگذاران توزیع میشود.
از جهت دیگر، این بازار امکان تنوع در سرمایهگذاری و کاهش ریسک سرمایهگذاری را در اختیار فعالان بازار بورس قرار داده است. به این معنی که هر سرمایهگذار با ایجاد یک سبد شامل سهام چندین شرکت میتواند ریسک سرمایهگذاری خود را از طریق سود ناشی از سایر سرمایهگذاریها کاهش دهد. به این ترتیب، بازدهی منفی سرمایهگذاری در یک شرکت میتواند از طریق سود سرمایهگذاریهای دیگر جبران شود.
بازارهای مالی میتوانند ریسک عدم نقدشوندگی اوراق بهادار را نیز از طریق تسهیل معاملات و انتشار و تحلیل دادهها کاهش دهند. نقدشوندگی به معنای امکان تبدیل آسان سهام و اوراق بهادار به پول نقد و قدرت خرید است . ریسک عدم نقدینگی با افزایش هزینههای مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعات افزایش یافته و توسط کارکرد بازارهای مالی در جهت مخالف این روند، کاهش پیدا میکند.
بازار سرمایه به شما این امکان را میدهد در مدتی کوتاه به سودهای بزرگ دست پیدا کنید و سرمایه خود را چند برابر کنید. بنابراین، آشنایی با بازار سرمایه و کارکردهای بازار مالی به شما کمک تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس میکند تا یک سرمایهگذاری پربازده و منطقی با ریسک کمتر انجام دهید. اطلاعات این بازارها را میتوانید از طریق سامانه کدال به دست آورده و در جهت نفع بیشتر خود به کار بگیرید.
تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس
فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور – بورس اوراق بهادار و بورس کالا – با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد. برای معاملهگران و سرمایهگذاران، این بازار تفاوت چندانی با بازار بورس ندارد و با یک کدمعاملاتی، میتوان در هردوی این بازارها به خرید و فروش پرداخت.
ورود به بازارهای فرابورس برای شرکتها از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و ورود شرکتها به این بازار آسانتر است.
تفاوت فرابورس و بورس و زیرمجموعههای آنها در قالب تصویر
دستورالعمل پذیرش و عرضه اوراق بهادار در فرابورس ایران، فعالیت آن را در قالب چهار بازار مجزا تبیین کرده است که در بازار اول، دوم و اوراق مشارکت، انواع اوراق بهادار پذیرفته و در بازار سوم، تنها عرضه اوراق بهادار انجام می شود.
بازار اول فرابورس
دراین بازار اول فرابورس علاوه بر سهام شرکتها ، واحدهای صندوق های سرمایه گذاری بانام هم پذیرش و معامله می شوند. همچنین نوسان سهام شرکتها و اوراق پذیرفته شده در بازار اول فرابورس 5 درصد بدون حجم مبنا پیش بینی شده است .
در آن سهام شرکتهایی معامله می شوند که آخرین سرمایۀ ثبت شدۀ آن حداقل ده میلیارد ریال و یکسال از زمان بهره برداری آن گذشته و زیان انباشته نداشته باشد. در این بازار واحدهای سرمایهگذاری صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله و واحدهای سرمایهگذاری صندوقهای زمین و ساختمان که نزد سازمان بورس ثبت شده اند به شرطی امکان معامله را دارند، که حداقل سرمایه صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله50 میلیارد ریال و حداقل سرمایه صندوقهای زمین ومسکن 200 میلیارد ریال و با نام باشند.
بازار دوم فرابورس
در این بازار ، صرفا سهام شرکتهای سهام عام پذیرفته می شوند. در این بازار سهام شرکتهای زیانده، تازه تاسیس، شرکتهای سهامی خاص که قصد اجرای افزایش سرمایه و تبدیل به سهامی عام را دارند و شرکتهای کوچک پذیرفته شده مورد مبادله قرار می گیرند .
در بازار دوم سهام شرکتهایی معامله می شوند که آخرین سرمایۀ ثبت شدۀ آن حداقل یک میلیارد ریال ومشمول مادۀ 141 لایحۀ قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت نباشد.
بازار سوم فرابورس ( بازار عرضه)
بازار عرضه محلی ایمن، شفاف و سودمند برای انجام معاملات عمده اوراق بهاداری است که امکان یا شرایط پذیرش در فرابورس را ندارد. انجام پذیره نویسی انواع اوراق بهادار از جمله شرکتهای سهامی عام در شرف تاسیس، دیگر ویژگی مهم بازار عرضه به حساب می آید. انجام عرضه در این بازار مستلزم گذارندن فرایند پذیرش نبوده و با انجام تشریفات اداری در فرابورس، امکان پذیر است.
در بازار عرضه فرا بورس بلوکهای سهام شرکتهای سهامی (عام، خاص، تعاونی و …) ،حقتقدم خرید سهام شرکتهای سهامی عام،سهام ناشی از افزایش سرمایۀ شرکتهای سهامی عام، پذیره نویسی سهام و اوراق مشارکت،پذیره نویسی گواهی سپرده سرمایه گذاری بانک ها، املاک و مستغلات ،امتیازبهره برداری وحق ثبت اختراعات در قالب سهام شرکتهای سهامی خاص می تواند مورد معامله قرار بگیرد.
بازار چهارم فرابورس ( اوراق مشارکت)
انواع اوراق با درآمد تضمین شده از جمله اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی و …که در زمان پذیرش حداقل سه ماه تا سر رسید آنها باقی مانده باشد قابل پذیرش در این بازار بوده به شرطی که بعد از پذیرش، معاملات دست دوم آنها منحصرا از طریق فرابورس انجام شود. امکان صدور اوراق مشارکت شرکتی و اوراق مشارکت قابل تعویض سهام از جمله اوراق بهادار قابل معامله در بازار اوراق مشارکت محسوب می شوندکه درکنار اوراق مشارکت رهنی، اوراق مشارکت اجاره، صکوک وگواهی سپرده بانکی سرمایه گذاری عام وخاص در بازار چهارم امکان معامله را دارند.
بازار فرابورس وتفاوت آن با بازار بورس
شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور – بورس اوراق و بورس کالا- با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، با این تفاوت که ورود به بازارهای فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازارهای متنوعی میباشد . ورود به بازار اوراق بهادار ازجمله اهداف شرکتها محسوب میشود. اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمدهای از شرکتهای سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکتها از مزایای بازار سرمایه محروم بودهاند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد. مهمترین وظیفه فرابورس ایران ، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه میباشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریعتر به بازار را دارند، لذا رویههای پذیرش شرکتها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکتها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند. نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن over the counter گرفته شده است. به تفاوت در بازارهای بورس و فرابورس همین دلیل به این بازار اختصارا otc نیز گفته میشود. قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار بهعنوان نهاد ناظر بر فعالیتهای مالی و عملیاتی شرکتهای بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.
تفاوتهای فرابورس با بورس
شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور – بورس اوراق و بورس کالا- با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، با این تفاوت که ورود به بازارهای فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازارهای متنوعی میباشد که این تفاوتها را به اختصار در زیر تشریح میکنیم.
الف) تفاوت در بازارها:
الف-1) براساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، فرابورس دارای پنج بازار (اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه) است. پذیرش شرکتهای سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای نوین مالی صورت میپذیرد.بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیرهنویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل و انتقال سهام شرکتهایی است که بر اساس الزام بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.
الف-2) شرکت بورس تهران دارای 2 بازار به شرح زیر میباشد:
1- بازار اول
2- بازار دوم
ب) تفاوت در فرآیند پذیرش:
با توجه به تقسیمبندیهای انجام شده فوق، مقایسهای بین شرایط پذیرش سهام در بازارهای بورس و فرابورس برای آشنایی بیشتر ارائه میکنیم: (جدول بالا) بر اساس بند ب ماده 1 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید سهام شناور آزاد بخشی از سهام شرکت است که دارندگان آن همواره آماده عرضه و فروش آن سهام میباشند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.
مزایای پذیرش شرکتها در فرابورس
بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شدهاند. این موارد از جمله موارد زیر میباشند:
• تامین مالی آسان و ارزان
کارکرد اصلی بازارهای اوراق بهادار، تجهیز، جمعآوری و هدایت پساندازهای کوچک مردم برای اجرای طرحهای بزرگ اقتصادی است تا شرکتها با شرایطی آسانتر بتواند از مزایای تامین منابع ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه، استفاده کنند. علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه، راهکارهایی از قبیل انتشاراوراق مشارکت، انتشارگواهی سپرده سرمایهگذاری عام و خاص و. برای شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس پیشبینی شده است.
• افزایش نقد شوندگی سهام
تا پیش از فعالیت فرابورس فقط سهام شرکتهایی که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده بود، امکان معامله در محیطی شفاف و رقابتی را داشتند و شرکتهایی که نمیتوانستند شرایط پذیرش در بورس را احراز کنند از دسترسی به چنین امکانی محروم بودند. اما با ایجاد فرابورس، شرکتها با شرایط ساده تر میتوانند در این نهاد پذیرش شوند و از مزیتهای بازار منسجم و شفاف
بهرهمند شوند.
• بهرهمندی از معافیت مالیاتی شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس
بر اساس قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، شرکتهای پذیرش شده در فرابورس ایران مشمول مزایای مالیاتی قابل توجهی خواهند شد.به این صورت که بر اساس ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم، 5 درصد از مالیات بر درآمد شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی (فرابورس) یا خارجی پذیرفته میشود از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکتهای پذیرش شده در این بورسها یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس بخشوده میشود.به گزارش عصر بانک دات آی آر شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان بورس حداقل 20 درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل 2 برابر معافیتهای فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار میشوند.در ماده 143 مکرر اضافه شده است از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکتها اعم از ایرانی و خارجی در بورسها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد و از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام و مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش مطالبه نخواهد شد.
• نقل و انتقال سهام بهصورت آسان- سریع و کمهزینه
هم اکنون برای نقل و انتقال سهم شرکتهای خارج از بورس فرآیند اداری پیچیده و وقتگیری وجود دارد و اجرای کلیه مراحل مستلزم صرف وقت و تشریفات اداری پیچیده است اما با شروع فعالیت فرابورس و پذیرش شرکتها در این بازار نقل و انتقال آنها به سهولت انجام میگیرد.
• شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس
با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت سهام شرکتها در فرابورس مبین شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت است و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام میدهند، میتواند مبنای عمل قرار گیرد.همچنین میتواند مبنای وثیقهگذاری و اعتباردهی شرکتها باشد.
دیدگاه شما