متاورس چیست؟ بررسی تاریخچه، آینده و هدف Metaverse
متاورس به دنیاهای مجازی اشتراکی اطلاق میشود که در آن زمینها، ساختمانها، آواتارها و حتی نامها، قابلیت خرید و فروش دارند و اغلب این خرید و فروشها، به کمک ارزهای دیجیتال صورت میپذیرد.
بسیاری از پلتفرمهای (بستر) جدید دنیای متاورس، روی فناوری بلاکچین پیاده شدهاند و از ارزهای دیجیتال و توکنهای غیر مثلی (NFT) استفاده میکنند. به این ترتیب، نوعی جدید از داراییهای دیجیتالی را خواهیم داشت، که غیرمتمرکز، مالکیت محور و درآمدزا هستند.
همهگیری ویروس کرونا، باعث ایجاد علاقه زیاد نسبت به محیطهای مجازی اشتراکی یا متاورس شده و به همین علت سعی کردیم تا در این مقاله به بررسی مفهوم متاورس و ابعاد مختلف آن بپردازیم.
متاورس چیست؟
متاورس (Metaverse)، اصطلاحی که برای اولین بار در داستانهای علمی تخیلی به کار رفت، ترکیبی است از پیشوند "Meta"، به معنای فراتر، و "Universe" به معنای جهان.
متاورس به دنیاهای مجازی مشترکی اطلاق میشود که در آن زمین، ساختمانها، آواتارها و حتی نامها، قابلیت خرید و فروش دارند و اغلب این خرید و فروشها، به کمک ارزهای دیجیتال صورت میپذیرد. در این محیط، افراد میتوانند با دوستان خود به گردش بپردازند، از ساختمانها و مکانهای مجازی مختلف دیدن کنند، کالاها و خدمات را بخرند و یا این که در رویدادهایی مثل کنسرت خواننده مورد علاقه خود شرکت کنند.
این پدیده در طول همهگیری کرونا، با استقبال زیادی رو به رو شد، علت آن هم این بود که قرنطینه و سیاستهای کار از خانه (دورکاری)، بیشتر افراد را مجبور میکرد تا برای کار و تفریح به فضای مجازی روی بیاورند. اصطلاح متاورس، طیف گستردهای از مفاهیم واقعیت مجازی را شامل می شود، از ابزارهای محل کار گرفته تا بازیها و پلتفرمهای اجتماعی.
بسیاری از پلتفرمهای جدید دنیای متاورس، روی فناوری بلاکچین پیاده شدهاند و از ارزهای دیجیتال و توکنهای غیر مثلی (NFT) استفاده میکنند. به این ترتیب، نوعی جدید از داراییهای دیجیتالی را خواهیم داشت، که غیرمتمرکز، مالکیتمحور و درآمدزا هستند.
توکنهای غیر مثلی (NFT) چه نقشی در متاورس دارند؟
توکنهای غیر مثلی (NFT)، نوع جدیدی از داراییهای مجازی (دیجیتالی) هستند که متاورس بخش زیادی از رشد خود را مدیون آن هاست.
یک NFT، نماینده یا نشانی از یک آیتم دیجیتالی انتزاعی است، که میتواند یک تصویر، ویدئو یا راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ یک آیتم در یک بازی دیجیتالی باشد. هویت مالک هر NFT، بر روی شبکه بلاکچین ثبت میشود و به تبع آن، NFT به نوعی از دارایی بدل میشود که میتوان آن را به عنوان نشانهای از یک آیتم بخصوص، خرید و فروش کرد.
بازار NFTها در دوران همهگیری با 2.5 میلیارد دلار فروش در نیمه اول سال 2021 رشد شگرفی را تجربه کرد، در حالی که این رقم برای سال گذشته تنها 13.7 میلیون دلار بود.
برخی از علاقهمندان به NFTها، به دلیل اهمیت فرهنگی، آنها را به عنوان مجموعههایی با ارزش ذاتی میدانند (مانند یک نقاشی از هنرمندی برجسته)، در حالی که برخی دیگر آنها را فقط به چشم سرمایهگذاری میبینند و در مورد افزایش قیمت آتی آنها گمانهزنی میکنند.
به عنوان مثال، یک اثر هنری دیجیتالی با نام "Everydays - The First 5000 Days" از هنرمند آمریکایی مایک وینکلمن، معروف به بیپل، در ماه مارس در خلال اولین فروش این چنینی توسط یک حراجی بزرگ، به قیمت 70 میلیون دلار فروخته شد. این اولین تجربه حراج کریستیز در این زمینه بود که باعث شد توجهها بیش از پیش به NFTها جذب شود.
متاورس و ارزهای دیجیتال چگونه به هم میرسند؟
در پشت صحنه متاورس، تقاضای شدیدی برای هویتسنجی بدون مجوز، خدمات مالی و مبادله سریع وجود دارد. ما میدانیم که در متاورس، دادهها باید ذخیره شوند و در اختیار میلیونها یا شاید حتی میلیاردها نفر قرار گیرند. پاسخ به این نیاز و تقاضای شدید، قطعا در تکنولوژی بلاکچین و ارزهای دیجیتال نهفته است.
بلاکچین در متاورس نقشی اساسی دارد
بلاکچین به زبان ساده، یک پایگاه داده است که در شبکهای از رایانهها به اشتراک گذاشته میشود.
هنگامی که یک سابقه به زنجیره اضافه میشود، تغییر آن بسیار دشوار است. برای اطمینان از یکسان بودن همه نسخههای پایگاه داده، شبکه به طور مداوم بررسیهایی را انجام میدهد. بلاکچین در فناوری به کار رفته در ارزهای دیجیتالی مانند بیتکوین استفاده شده است، اما بسیاری از کاربردهای احتمالی دیگر این فناوری، هنوز در حال ظهور و توسعه هستند.
شرکتهایی مانند Decentraland و The Sandbox دنیاهایی مجازی را ایجاد کردهاند که از ارزهای دیجیتال استفاده میکند، تا بازیکنان بتوانند ساختارهایی، مانند باشگاههای مجازی و پارکهای موضوعی ایجاد کرده و از آنها درآمد کسب کنند.
در پلتفرم Decentraland، ارز مورد استفاده MANA است که در صرافیهایی مانند کوین بیس و کوکوین قابل خرید است. حتی باشگاههایی در Decentraland وجود دارد که میتوانید با استفاده از MANA بازی کنید و دیلرهایی نیز آنجا حضور دارند که با ارز MANA دستمزد می گیرند.
NFTها نیز نقشی اساسی در متاورس metaverse ایفا می کنند و به افراد مالکیت کامل کاراکترهای آنها، آیتمهای جمعآوری شده در بازی و حتی زمینهای مجازی را میدهند. NFT یک ملک مجازی 259 قطعهای در Decentraland اخیراً به قیمتی بیش از 900،000 دلار فروخته شد که بالاترین قیمت فروش را تا به امروز به خود اختصاص داده است.
در نهایت، خرید و فروش کالاهای مجازی از بازیها و جهانهای مختلف، در بازارهایی یکپارچه، امکانپذیر خواهد بود. بنابراین ممکن است کسی بتواند قطعه راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ زمین مجازی خود را در دنیای Decentraland بفروشد و از عواید مالی آن، مثلا برای خرید پوستههای (Skins) فورتنایت استفاده کند. ارزهای دیجیتال میتوانند به عنوان تنها پول قانونی مورد استفاده در متاورس تبدیل شوند و در کنار آن، همه اشیاء مجازی و اقلام نامشهود و انتزاعی دیجیتال، در قالب NFT عرضه شوند.
آرتور مادرید، مدیرعامل و بنیانگذار The Sandbox اینچنین میگوید:
"من فکر میکنم مردم واقعاً از میزان پولی که بازیکنان برای داراییهای دیجیتالی خرج میکنند، غافلگیر خواهند شد. صدها، هزاران و احتمالاً میلیونها دلار صرف داراییهای دیجیتالی مختلف شده است. من فکر میکنم تبدیل این داراییهای دیجیتال به NFT و ایجاد اقتصادی مبتنی بر NFT، تبدیل به لایهای جدید بر روی اقتصاد دیجیتالی حال و حاضر خواهد شد."
در حالی که هیچکس نمیتواند دقیقا پیشبینی کند که متاورس به چه شکل در خواهد آمد، یا چه زمانی به فرم ایدهآل خود میرسد، اهمیت ارزهای دیجیتال برای رشد آن غیر قابل انکار است. همانطور که ما توسعه فناوریهایی مانند واقعیت مجازی و روشهایی که رهبران فعلی صنعت مانند فیس بوک در پیش گرفتهاند را رصد میکنیم، پیشرفت در فناوری بلاکچین و بخش ارزهای دیجیتال نیز، نقش بسیار مهمی در شکلگیری آینده متاورس (Metaverse) خواهد داشت.
بازیگران بزرگ متاورس چه کسانی هستند؟
متاورس را میتوان به طور کلی به دو نوع سیستمعامل مجزا تقسیم کرد.
اولین نوع، ایجاد یک متاورس مبتنی بر بلاکچین، با استفاده از NFTها و ارزهای دیجیتال است. پلتفرمهایی مانند Decentraland و The Sandbox از این نوع هستند که به کاربران اجازه راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ میدهند تا بخشهایی مجازی از زمینها را خریداری کرده و محیط بخصوص خود را بسازند.
نوع دوم از متاورس (Metaverse) برای ارتباط با دنیای مجازی به طور کلی استفاده میکند، مثلا افراد میتوانند برای تجارت یا تفریح با یکدیگر ملاقات کنند. در همین زمینه، فیسبوک در ماه جولای اعلام کرد که در حال ایجاد یک تیم متخصص محصول، برای کار بر روی متاورس است.
Roblox ، Fortnite و Minecraft، پلتفرمهای بازی که در آن کاربران میتوانند در آنها رقابت کرده و همکاری کنند و همچنین دست به ساخت آیتمهای بخصوص خود بزنند نیز، در این دسته قرار میگیرند.
سرمایهگذاری و کسب درآمد از متاورس
در حالی که بسیاری از سیستمعاملهای فعال در زمینه متاورس (Metaverse) برای عضویت افراد و ساخت حساب رایگان هستند، اما به هر حال، افراد برای خرید و فروش و معامله داراییها و آیتمهای دیجیتالی روی پلتفرمهای بلاکچینی، باید از ارزهای دیجیتال استفاده کنند.
تعدادی از این پلتفرمهای مبتنی بر بلاکچین برای خرید و معامله داراییهای مجازی به توکنهای دیجیتال مبتنی بر اتریوم نیاز دارند. به طور مثال شما برای معامله در Decentraland نیاز به ارز دیجیتال MANA و برای معامله و راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ خرید در The Sandbox به ارز دیجیتال SAND نیاز خواهید داشت.
در Decentraland، کاربران میتوانند آثار هنری NFT را معامله کنند یا برای ورود به یک کنسرت یا نمایشگاه بلیت بفروشند. آنها همچنین میتوانند با معامله زمینها که قیمت آنها در چند سال گذشته بسیار افزایش یافته است، درآمد کسب کنند. در Roblox نیز، کاربران میتوانند با ارائه دسترسی به دیگر کاربران، برای بازیهایی که ایجاد کردهاند، کسب درآمد کنند.
چرا متاورس اهمیت دارد؟
حتی اگر متاورس (Metaverse) نتواند به چشماندازی حماسی که بسیاری برای آن در نظر گرفتهاند برسد، حداقل میتواند نحوه تعامل ما با دنیای دیجیتال را به صورت اساسی تغییر دهد. یک تجربه مجازی جمعی میتواند فرصتهای جدیدی را برای طراحان، گیمرها و هنرمندان به ارمغان بیاورد، همانطور که توکنهای غیر مثلی (NFT) این کار را کردند. در این صورت نه تنها اقتصاد تولیدکنندگان را تغییر داده، بلکه آن را دوباره از نو تعریف میکند.
دنیای مجازی متاورس میتواند به صنعتی تریلیون دلاری تبدیل شود، محلی برای سرگرمی، تجارت و برای برخی، حتی محل کار. فراموش نکنید که متاورس (Metaverse) به عنوان یک شاخه از اینترنت تعریف نمیشود بلکه یک جایگزین و آلترناتیو برای آن به حساب میآید و با استفاده از بلاکچین و اپلیکیشنهای غیرمتمرکز طراحی خواهد شد.
متیو بال (Matthew Ball)، سرمایهدار و مقالهنویس در زمینه نوآوریهای پر ریسک، مینویسد که متاورس (Metaverse) به "دروازهای برای اکثر تجربیات دیجیتالی، جزئی کلیدی از همه تجربیات فیزیکی و بستر کار بزرگ بعدی" تبدیل خواهد شد.
او معتقد است که این پدیده، موتوری محرک برای ایجاد نسل جدیدی از شرکتها خواهد بود، مشابه آنچه با رواج اینترنت روی داد. شاید جالبتر شود و این امر حتی منجر به سقوط رهبران صنعتی فعلی شود، همان اتفاقی که با ظهور پلتفرمهای دیجیتالی مشاهده کردیم.
ورود فیسبوک به دنیای متاورس با تغییر نام به "متا (Meta)"
پنجشنبه گذشته، 28 آگوست، مارک زاکربرگ اعلام کرد که فعالیتهای فیسبوک ازین به بعد با نام "متا" ادامه پیدا خواهد کرد. این تغییر نام فیسبوک و توجه بخصوص آن به دنیای متاورس، بلافاصله باعث افزایش توجه بیش از پیش کاربران و سرمایهگذاران به دنیای متاورس و پروژههای فعال در این زمینه شد.
در همین حال، عدهای از تحلیلگران با نگاهی بدبینانه، تغییر نام فیسبوک به متا را، تلاش زاکربرگ برای فرار از شهرت بد فیسبوک در ماجراهای افشا و فروش اطلاعات خصوصی کاربران خواندند. با تمام این اوصاف اما، با پیوستن شرکت بزرگی مانند فیسبوک به دنیای متاورس، دیگر نمیتوان متاورس را تنها یک تلاش و ایده در نظر گرفت. متاورس قطعا آمده که بماند!
مارک زاکربرگ، در حال شمشیرزنی مجازی در مقابل لی کیفر (Lee Kiefer) دارنده مدال طلای المپیک
ارزهای دیجیتال متاورس (Metaverse)
احتمالا یکی از مهمترین سوالهایی که برای شما مطرح شده، این است که کدام ارزهای دیجیتال مربوط به پروژههای دنیای متاورس هستند.
بعضی ازین ارزهای دیجیتال متاورس، که براساس ارزش بازار و فاکتورهای فاندامنتال باید در نظر داشته باشید عبارتند از:
- ارز دیجیتال مانا MANA متعلق به پلتفرم Decentraland
- ارز دیجیتال آکسی اینفینیتی AXS
- ارز دیجیتال ENJ (Enjin Coin)
- ارز دیجیتال SAND متعلق به پلتفرم The Sandbox
- ارز دیجیتال ATLAS متعلق به پلتفرم Star Atlas
- ارز دیجیتال MVI متعلق به پلتفرم Metaverse Index
اما اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در خصوص ارزهای دیجیتال متاورس هستید، حتما مقاله ارزهای دیجیتال متاورس را مطالعه کنید.
آینده متاورس چگونه رقم خواهد خورد؟
هنوز مشخص نیست که یک متاورس واقعی، که به طور کامل زندگی واقعی را به تصویر میکشد، چقدر امکان پذیر است یا این که چقدر طول میکشد تا ساخته شود.
بسیاری از سیستمعاملهای متاورسی مبتنی بر بلاکچین، هنوز در حال توسعه فناوری واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) هستند که به کاربران این امکان را میدهد تا در فضایی مجازی، تعامل کامل داشته باشند.
غول حسابداری و مشاوره PwC، پیشبینی میکند که فناوریهای VR (واقعیت مجازی) و AR (واقعیت افزوده) تا سال 2030، 1.5 تریلیون دلار به اقتصاد جهانی کمک کنند، درحالیکه در سال 2019 سهم آنها فقط 46.5 میلیارد دلار بود.
شرکتهای بزرگ فناوری در حال ورود سراسیمه به این عرصه هستند. فیس بوک، Google و Alphabet Inc و Microsoft Corp در راستای رشد پیشبینی شده برای شرکتهای فعال در حوزه پردازش ابری و واقعیت مجازی، شروع به سرمایهگذاری در این زمینهها و شرکتهای بخصوص مشابه کردهاند.
آیا سرمایه گذاری در NFT برای شما مناسب است؟
برای اینکه متوجه شوید که آیا سرمایه گذاری در NFT برای شما مناسب است یا خیر، ابتدا لازم است با مفهوم NFT و مفاهیم مرتبط با آن آشنا شوید. NFT ها توکنهای مجازی هستند که از فناوری بلاک چین برای ثبت اثبات مالکیت تقریباً هر چیز منحصر به فرد یا کمیاب مانند کارتهای بازی کلکسیونی یا آثار هنری دیجیتال استفاده میکنند.
بررسی سرمایه گذاری در NFT
NFT ها (توکنهای غیرمثلی) به عنوان راهی برای سازندگان برای کسب درآمد از آثار هنری، آهنگ ها و تصاویر به روشی که قبلاً واقعاً امکان پذیر نبود، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این امر به دلیل آن است که این محصولات به صورت دیجیتالی با امضای منحصر به فردی که جعل آن عملا غیرممکن است، تأیید شدهاند.
در این مقاله در مورد موارد زیر صحبت خواهیم کرد:
- NFT چیست؟
- چرا NFT هنری اینقدر ارزشمند است؟
- آیا سرمایه گذاری در NFT مناسب است؟
- چگونه میتوانم NFT بخرم و بهترین پلتفرمها کدامند؟
NFT دقیقا چیست؟
برای درک واقعی NFT ها، بیایید مخفف آن را بررسی کنیم. NFT مخفف non-fungible token به معنی توکن غیرمثلی است.
کلمهای که بیشتر مردم در اینجا به آن توجه میکنند کلمه fungible به معنی «تعویض پذیر» است که یک اصطلاح فنی برای یکی از ویژگیهای کلیدی پول محسوب میشود. این بدان معناست که یک واحد از هر ارز (به عنوان مثال، 1 پوند یا 1 دلار) باید با هر واحد دیگری از همان ارز مشابه و قابل تعویض باشد.
اگر به یکی از دوستان خود یک سکه 1 پوندی قرض بدهیم، مهم نیست که دقیقاً همان سکه 1 پوندی را پس پس بگیریم. هر سکه 1 پوندی دیگری قابل استفاده است و همان ارزش را دارد.
در مقابل، مواردی که غیر مثلی هستند، منحصر به فرد بوده و با هیچ چیز دیگری قابل تعویض نیستند.
مثالی در دنیای واقعی برای موردی که غیرقابل تعویض است، بلیط هواپیما خواهد بود که مختص تاریخ و زمان خاصی است. شما نمیتوانید آن را با یک بلیط دیگر عوض کنید و انتظار داشته باشید که سوار همان پرواز شوید.
NFT ها بیشتر با آثار هنری، گیفها یا میمهایی که سازندگان آنلاین آنها را به صورت مجموعه به فروش میرسانند، شناخته شدهاند. بر اساس دادههای DappRadar، فروش NFT در سال 2021 به 25 میلیارد دلار رسید. این رقم برای سال 2020 تنها 95 میلیون دلار بود.
محبوبترین پلتفرم بلاک چین برای NFT و ارزی که اغلب NFT ها با آن قیمت گذاری میشود، اتریوم است که ETH، ارز دیجیتال این بلاک چین دومین ارز دیجیتال بزرگ جهان است.
مردم NFT ها را میخرند و میتوانند آن ها را در کنار هر سکه دیگری در یک کیف پول ارز دیجیتال با قابلیت پشتیبانی از اتریوم ذخیره کنند.
NFT هنری و “اینترنت دارایی”
هنگامی که مالکیت NFT روی یک بلاک چین، مانند اتریوم، ثبت میشود، اطلاعات به هیچ عنوان قابل تغییر نیستند.
یکی از آشکارترین موارد استفاده از NFT در زمینهی هنر است، زیرا دنیای هنر در اثبات مالکیت مشکلاتی دارد که NFT راه حل مناسبی برای آن محسوب میشود. جعل اثر امری متداول و همچنان یک مسئله جاری است.
مجموعه داران به این درک رسیدهاند که داشتن یک حق دیجیتال غیرقابل جعل از یک اثر هنری، دارای ارزشی واقعی است. NFT ها به دلیل کمیاب بودن، علاقهمندان ثروتمند را به خودجذب کرده است. نادر بودن ذاتی این اقلام به آنها ارزش بیشتری داده است.
اولین شرکت برگزارکننده حراجی بزرگی که وارد بازار NFT شد، کریستیز در اکتبر 2020 بود. این شرکت در آن زمان، اثر هنری خالق بیت کوین ساتوشی ناکاموتو را به قیمت 131250 دلار فروخت.
به جای اینکه یک نقاشی روی بوم در یک قاب به برنده مناقصه تحویل داده شود، مالکیت نقاشی در قالب NFT به وی اعطا شد.
گروه موسیقی راک آمریکایی Kings of Leon یکی از اولین افرادی بودند که آلبوم خود را به عنوان یک مجموعهی NFT فروختند. این گروه با استفاده از این روش در زمان انتشار آلبوم در مارس 2021 بیش از 2 میلیون دلار به دست آورد.
آیا سرمایه گذاری در NFT مناسب است؟
گزارش شده است که صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر میلیونها دلار را به حوزهی NFT اختصاص دادهاند. اندرسون هورویتز و پارادایم، دو مورد از بزرگترین شرکتهای مدیریت صندوقهای ارز دیجیتال، در ماه می ۲۰۲۲، سرمایه گذاری در NFT را آغاز کردند.
اگر میخواهید سرمایه گذاری در NFT را تجربه کنید، ابتدا باید بدانید که ساز و کار آن چگونه است و اساسا چرا باید NFT بخرید.
سرمایه گذاری در NFT میتوانند سود هنگفتی در پی داشته باشد، بنابراین میتوان گفت که این موضوع اصلیترین دلیل خرید NFT است.
برخی از حراج های قابل توجه NFT ها عبارتند از:
- اولین توییت جک دورسی، مدیر اجرایی توییتر، که به قیمت 2.9 میلیون دلار فروخته شد.
- کد منبع اصلی شبکه جهانی وب که توسط مخترع اینترنت مدرن سر تیم برنرز لی ایجاد شده است. این NFT در ژوئن 2021 به قیمت 5.4 میلیون دلار فروخته شد.
- مجموعه ای از تصاویر دیجیتالی که توسط هنرمند دیجیتال بیپل در بیش از هزار روز گردآوری شده است، که در مارس 2021 از طریق شرکت حراج کریستی به قیمت 70 میلیون دلار فروخته شد.
لازم به ذکر است قیمتها در این حوزه مانند تمام داراییها، نظیر بازار سهام، به شدت به تقاضا بستگی دارد.
این داراییهای دیجیتال با توجه به مبلغی که شخص دیگری مایل به پرداخت آن است و شرایط حاکم بر بازار، ارزشگذاری میشوند.
فایده NFT ها چیست؟
نکته کلیدی در مورد NFT ها این است که آنها میتوانند به طور دائم و ایمن مالکیت هر کالا را به روشی قابل تأیید ثبت کنند (که قبلاً عملاً غیرممکن بود).
به همین دلیل است که ارزش برخی از حراجها به صدها هزار دلار میرسد. حتی کسبوکارهای بزرگی مانند ویزا در حال خرید کالاهای کلکسیونی کمیاب هستند.
NFT ها همچنین میتوانند به عنوان وثیقه برای دریافت وام در دنیای ارزهای دیجیتال جهت خرید املاک مجازی در مکانهای آنلاین مانند Decentraland استفاده شوند. موارد استفاده NFT بیشمار است.
بازی NFT و هنر مولد
تبدیل کردن خرید و فروش NFT به بازی (با فروش روزانه در رسانههای اجتماعی) به محبوبیت آنها دامن زده است.
برخی از محبوبترین NFTها شامل آیتمهای درون بازی و آثار هنری ساختهشده با هوش مصنوعی هستند. برنامه نویسان مجموعهای از پارامترها را در رایانه وارد می کنند و هوش مصنوعی با استفاده از آن الگوریتم تصویری را ایجاد میکند.
این “کدنویسی خلاقانه” آثار هنری جدیدی را در پلتفرم هایی مانند Art Blocks بوجود میآورد.
اثرات زیست محیطی NFT ها چیست؟
بسیاری از ما نگرانیهایی در مورد تأثیرات زیستمحیطی «ماینینگ» و تراکنشهای ارزهای دیجیتال داریم. به خصوص با توجه به مطالبی که نشان میدهند تولید بیت کوین، سالانه انرژی بیشتری نسبت به آرژانتین مصرف میکند.
NFTها عمدتاً به جای بیت کوین از اتریوم استفاده میکنند، اما این دو بلاک چین در حال حاضر ویژگیهای مشابهی دارند.
اتریوم در حال دور شدن از سیستم “اثبات کار” است که در آن افراد باید مقادیر زیادی از توان محاسباتی پرهزینه را برای ایمن کردن شبکه خود صرف کنند.
بنیاد اتریوم تخمین میزند که نسخه جدید اتریوم (به نام اتریوم 2.0) پس از اتمام جابجایی، 99.95 درصد انرژی کمتری مصرف خواهد کرد.
چگونه میتوان سرمایه گذاری در NFT را شروع کرد و بهترین پلتفرمها کدامند؟
اولین چیزی که برای سرمایه گذاری در NFT نیاز دارید یک کیف پول دیجیتال است. از این کیف پول برای ارسال، دریافت و ذخیره داراییهای دیجیتال استفاده میشود.
کیف پول دیجیتال به عنوان یک برنامه در تلفن شما از طریق فروشگاه Google Play یا اپ استور اپل یا به عنوان افزونه مرورگر در Chrome، Firefox یا Microsoft Edge در دسترس هستند.
MetaMask و Coinbase Wallet از جمله محبوب ترین کیف پولها به حساب میآیند.
بازارهای NFT به شما این امکان را میدهند که کیف پول خود را به پلتفرم آنها متصل کنید و به سرعت فعالیت تجاری راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ خود را شروع کنید. موجودی کیف پول شما باید حاوی مقداری اتر باشد تا هزینه تراکنشهای شبکه را پوشش دهد. این کارمزدها ممکن است زمانی که شبکه اتریوم شلوغ باشد، افزایش یابد.
همچنین اکثر پلتفرمها به کاربران خود این امکان را میدهند تا NFT های خود را ایجاد کنند.
کسی که به دنبال اولین فروش NFT خود است می تواند به یکی از بازارهای بزرگتر مانند OpenSea یا Rarible مراجعه کند.
اما یافتن بهترین توکن جدید NFT معمولاً در گروی دنبال کردن انجمنهای رسانههای اجتماعی یا تعقیب اطلاعیههای بازار مانند Nifty Gateway در توییتر است.
بهترین توکن NFT میتواند یک اثر هنری از یک هنرمند مدرن بسیار معتبر، هر هنرمند پاپ محبوب یا یک «پوست» دیجیتالی (لباس) از یک بازی ویدیویی بسیار محبوب، مانند فورتنایت باشد.
هر چیزی که فکر میکنید در طول زمان مورد تقاضا باقی میماند، شروع خوبی برای سرمایه گذاری در NFT است.
آیا می توانم به عنوان یک خالق با فروش NFT هنری درآمد کسب کنم؟
کسب درآمد از فروش هنر NFT هنری کاملاً ممکن است. حتی مبتدیان میتوانند از محتوایی که ایجاد می کنند یا داراییهای خود (از هنر دیجیتال گرفته تا نام های دامنه و آهنگها) کسب درآمد کنند.
خریداران هزینهها را در قالب اتر (ETH) پرداخت میکنند، بنابراین شما باید قیمت حراج خود را با توجه به اتریوم تعیین کنید. در زمان نگارش مقاله، یک اتر 2259 پوند ارزش دارد.
آثار هنری اصیل و قابل توجهی که میتوانند در فضای مجازی منتشر شوند، و اقلام کمیاب از هنرمندان مشهور، در میان پرفروشترینها هستند.
OpenSea یکی از محبوبترین بازارهای هنری است. پرفروشها میتوانند با استفاده از ترندهای روز، روزانه صدها هزار دلار بر حسب اتریوم به دست بیاورند، اگرچه این اتفاق نادر است.
بیشتر فروشها با قیمت 200 دلار یا کمتر(قبل از کارمزد)، رخ میدهند، که NFTها را بیشتر به یک طرح فرعی درآمدزایی تبدیل میکند.
تیم فوتبال آث میلان یک پروژه NFT راه اندازی می کند
آث میلان، یک تیم فوتبال محبوب در لیگ سری آ ایتالیا (Italian Serie A league)، از راه اندازی یک پروژه جدید مبتنی بر توکن های غیرمثلی (NFT) خبر داد. این تیم با Monkeyleague، یک بازی فوتبال وب تری مبتنی سولانا، برای راه اندازی سری جدیدی NFT های خود همکاری کرده است.
آث میلان، یک تیم فوتبال محبوب در لیگ سری آ ایتالیا (Italian Serie A league)، از راه اندازی یک پروژه جدید مبتنی بر توکن های غیرمثلی (NFT) خبر داد. این تیم با Monkeyleague، یک بازی فوتبال وب تری مبتنی سولانا، برای راه اندازی سری جدید NFT های خود همکاری کرده است.
آث میلان توکن های NFT خود را در Monkeyleague راه اندازی می کند
تیم های ورزشی از سرتاسر جهان اکنون برای ارتباط بیشتر با طرفداران از فناوری وبتری استفاده می کنند. آث میلان، قهرمان فعلی سری آ ایتالیا، اخیرا از راه اندازی یک پروژه جدید NFT خبر داده است. این سازمان با Monkeyleague، یک بازی فوتبال مبتنی بر وبتری همکاری کرد تا توکن های NFT خود را عرضه کند.
این تیم در یک بیانیه مطبوعاتی، اعلام کرد که این همکاری، Monkeyleague را به شریک رسمی NFT آن تبدیل کرده و این شرکت می خواهد با همکاری این تیم، مجموعه جدیدی از NFT های آث میلان از جمله بازیکنان جدید، پوستهها و استادیوم ها را طراحی کند.
کسپر استیلسویگ (Casper Stylsvig)، مدیر ارشد درآمد این سازمان، اهمیت حضور آث میلان در دنیای دیجیتالی را برای هوادارانش بیان کرد و گفت:
ما از آغاز این همکاری با Monkeyleague، شرکتی که به ما امکان می دهد موقعیت خود را در زمینه نوآوری دیجیتال تقویت کنیم، هیجان زده هستیم.
ما اولین باشگاه فوتبالی هستیم که با Monkeyleague شریک می شویم و این بازی را برای حامیان خود در سراسر جهان ارائه می کنیم.
عناصر بیشتر و پس زمینه
این مشارکت به هواداران تیم اجازه می دهد تا عناصر فیزیکی نیز دریافت کنند. حراج این دارایی های جدید که قرار است در تاریخ 6 اکتبر برگزار شود، شامل بسیاری از NFT های پیراهن های فیزیکی امضا شده توسط کل تیم خواهند بود.
این اولین فعالیت این تیم فوتبال در دنیای وبتری نیست و قبلا با همکاری Socios.com یک توکن هواداری را عرضه کرده است.
اخیرا، این تیم شروع به همکاری با Bitmex، یک صرافی مشتقات ارزهای دیجیتال، کرده است.
راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟
- Move To Earn چیست ؟ – چگونه با حرکت پول دربیاوریم ؟
- برنامه هایی که با راه رفتن پول می دهد
- برنامه STEP
- برنامه GENOPETS
- برنامه STEPN
Move To Earn چیست ؟ – چگونه با حرکت پول دربیاوریم ؟
شاید کسانی باشند که برایشان سوال پیش بیاید که با راه رفتن یا حرکت کردن میشود پول بدست آورد؟ چندسالی است که پروژه های Move to Earn شروع به کار کرده و در حال پیشرفت هستند. در دو سال اخیر کاربران بسیار زیادی در سرتاسر جهان به این مدل روی آوردهاند. Move to earn پروژه هایی هستند که شما میتوانید با فعالیت یا حرکت کردن، از آن کسب درآمد کرده و پول در بیاورید.
دیگر برای پول درآوردن خبری از استراحت مطلق و نشستن نیست، برای اینکه پول بدست بیاورید باید راه بروید. به این پروژه ها ، پروژه قدم بزن و پول بگیر نیز گفته میشود. مدل move to earn ، یک مدل کسب درآمد دیگر درون حوزه کریپتو (crypto) میباشد.
بازار crypto تاکنون این را به همگان ثابت کرده که اگر در زمان مناسب بر روی یک ارز سرمایه گذاری کنید تبدیل به میلیونر میشوید. خیلی از افراد با اشتیاق زیاد به این سمت آمدهاند که با راه رفتن بتوانند درآمد کسب کنند. در این مقاله درباره برنامه هایی که میتوان از آن کسب درآمد کرد همانند DUSTLAND RUNNER ، STEP ، GENOPETS و STEPN صبحت کرده و نکات لازم را در مورد هرکدام به شما گوش زد خواهیم کرد. Move to earn شبیه به Play To Earn میباشد. که شما با بازی کردن از آن پول بدست میآورید.
- شاید دوست داشته باشید
بهترین ارز دیجیتال ارزان قیمت برای سرمایه گذاری
ویدئو آموزش مفاهیم اولیه ارزدیجیتال
در سال 2022 بازی برای کسب درآمد یا همان بازیهای P2E تسلط زیادی بر صنعت کریپتو دارد. به این دلیل که بیش از نیمی از کیف پول های فعال ردیابی شده در سه ماهه اول سال 2022 طبق گفته وبسایت Dappradar به بازی های مبتنی بر بلاک چین متصل شدهاند.
برنامه هایی که با راه رفتن پول می دهد
برنامه DOSE
توکن برنامه DUSTLAND RUNNER میباشد. این برنامه در نوابر سال 2021 راه اندازی شد. این اپلیکیشن بر پایه تناسب اندام OliveX برنامه ریزی شده و جزء نرم افزارهای دسته M2E است. که شما میتوانید با حرکت بر روی پلتفرم های مختلف از جمله Dustland Runner، Dustland Rider، Pushups 22 و… توکن های DOSE بدست آورید.
کاربران این اپلیکیشن میتوانند با تکمیل فعالیتهایی از قبیل خرید توکن، بازکردن آیتم های مختلف بازی، تمرین در رویدادهای مخصوص ، توکن DOSE را به عنوان هدیه دریافت کنند. نسخه اصلی این اپلیکیشن را باید از play store دانلود و نصب کنید. اما متاسفانه به دلیل اینکه کشور ایران تحریم میباشد امکان نصب این نرم افزار بدون فیلترشکن میسر نیست. اگر با فیلترشکن هم نرم افزار برای شما به نمایش درنیامد، کش پلی استورتان را پاک کنید و مجددا با فیلتر شکن وارد شوید.
برای کسانی که با OliveX آشنایی ندارند، این یک توسعه دهنده پیشرو تناسب اندام در آسیا است. این در حال ساخت یک متاورس تناسب اندام است که در آن بازیکنان می توانند در مکان های مختلف، مانند خانه یا باشگاه ورزش کنند و جوایزی را به صورت توکن دریافت کنند.
برنامه STEP
اپلیکیشن Step (STEP) در ماه ژانویه سال 2022 راه اندازی شده است. یک پروژه حرکت برای کسب درآمد یا همان Move to Earn میباشد که به کاربران برای پیاده روی روزانه پاداش ارائه میکند. این برنامه تلفن همراه در حال حاضر برای کاربران در سیستم عامل های Android و IOS در دسترس است تا آن را بررسی کنند. اگر میخواهید شروع به کسب جایزه کنید، توصیه میکنیم این اپلیکیشن را بررسی کنید.
این نکته را توجه کنید که کاربران باید حداقل 20 هزار توکن STEP داشته باشند تا شروع به کسب پاداش کنند. علاوه بر این موضوع، حداکثر مبلغی که کاربران میتوانند در یک روز دریافت کنند 10 دلار میباشد. این بازی دارای 30 هزار مرحله میباشد که کاربران میتوانند آن را تکمیل کنند.
تصویر زیر اپلیکیشن STEP درون پلی استور میباشد. این برنامه برای ایرانیان باز است و بدون فیلتر شکن میتوانند این برنامه را دریافت کنند.
برنامه GENOPETS
برنامه genopets در ماه نوامبر سال 2021 پا به عرصه برنامه های M2E گذاشت. این برنامه اولین بازی مبتنی بر شبکه سولانا و بر پایه NFT در جهان است. این اپلیکیشن به کاربران خود این امکان را میدهد که با جمع آوری غول ها و هیولاها NFT جایزه کسب کنند. شما برای اینکه این بازی را شروع کنید و کسب درآمد کنید باید وارد وبسایت www.genopets.me شوید. و پس از اتصال کیف پول و انتخاب رمز عبور بازی تان را شروع کنید. تصویر زیر نمای اصلی این وبسایت میباشد
برنامه STEPN
نرم افزار STEPN یک برنامه Move to earn میباشد. استپ ان دارای بالاترین ارزش بازار در بین تمام پروژه های موجود در ارز دیجیتال است. کاربران بسیار زیادی در حوزه ارز دیجیتال به این نرم افزار روی آوردهاند. چراکه با قدم زدن و دویدن میتوانند به راحتی کسب درآمد کنند. همچنین ارزش STEPN درهمین زمانی که مقاله را نوشتیم بیش از 2 میلیارد دلار میباشد. حتی حجم معاملات 24 ساعته این ارز بیش از 1.8 میلیارد دلار میباشد.
توکن غیر قابل تعویض یا NFT چیست؟
توکن غیر قابل تعویض (Non Fungible Token) یا NFT مفهومی نسبتاً جدید و پرطرفدار در دنیای ارزهای دیجیتال است. پیش از آنکه به مفهوم فنی NFT بپردازیم، ابتدا باید با ماهیت غیر قابل تعویض بودن آن آشنا شویم.
پدیده غیر قابل تعویض یا Non-fungible چیست؟
پدیدهها به صورت کلی راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ به دو دسته تعویض پذیر و غیر قابل تعویض تقسیم میشوند. این مفهوم وقتی به حوزه ارزها وارد میشود، معنای جدیدی به خود میگیرد. ارزهای مورد استفاده معمولاً تعویض پذیر هستند. یعنی اگر شما یک اسکناس هزار تومانی در دست دارید، میتوانید آن را با یک اسکناس هزار تومانی دیگر عوض کنید و هیچ فرقی ندارد که چه اسکناس هزار تومانی راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ را به یک فروشنده بدهید. البته این مفهوم نسبی است و ممکن است یک اسکناس، معنا و ارزش خاصی برای شما داشته باشد؛ اما به صورت کلی اسکناس هزار تومانی یک ارز تعویض پذیر است.
در مورد بیت کوین نیز همین موضوع صادق است؛ به این معنا که تمامی واحدهای بیت کوین، ارزش و خصوصیات یکسانی دارند و در اصل تفاوتی با یکدیگر ندارند. لذا ارزهای دیجیتال مرسوم نیز با توجه به ماهیت کاربردی خود برای پرداختها و غیره، در دسته پدیدههای تعویضپذیر قرار میگیرند.
اما در مقابل، با مفهومی به نام غیر قابل تعویض بودن روبرو هستیم. به این معنا که هر پدیده غیر قابل تعویض خصوصیات و ویژگیهای مخصوصی دارد که از آن یک ارزش و مفهوم منحصربهفرد میسازد.
مثلاً در بحث هنر دیجیتال، هر اثر هنری قابلیت تبدیل شدن به یک توکن رمزنگاریشده روی بلاکچین را دارد. واضح است که توکن یک اثر هنری، کاملاً با توکن یک اثر هنری دیگر متفاوت است و این دو توکن با یکدیگر تعویضپذیر نیستند.
توکن های غیر قابل تعویض یا NFTها نه فقط در حوزه هنر دیجیتال و برای پدید آوردن آثار هنری دیجیتالی، بلکه در حوزههای دیگر مانند داراییهای کلکسیونی در بازیهای کامپیوتری، هویت دیجیتال، اثبات مالکیت دیجیتال و … نیز بهکار میروند.
توکن های غیر قابل تعویض (NFT) چه کاربردی در دنیای ارزهای دیجیتال و بلاکچین دارند؟
امروزه با پدید آمدن بلاکچینهایی که قابلیت ایجاد قراردادهای هوشمند را دارند، با بازیهای کامپیوتری و پلتفرمهای اینچنینی روبهرو هستیم که به صورت یک برنامه غیر متمرکز (DApp) راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ کاربردی، در بستر یک بلاکچین کار میکنند. مثال ساده این موضوع، بازی کریپتوکیتیز در بستر بلاکچین اتریوم است. اگر با بازی کریپتوکیتیز آشنا باشید، میدانید که در این بازی، کاربر میتواند گربههایی را خریداری و نگهداری کند که هر کدام ویژگیهای منحصربهفردی دارند. از آنجایی که این بازی در بستر بلاکچین است، هر کدام از این گربهها به شکل یک توکن روی شبکه ذخیره و تبادل میشوند. هر کدام از این توکنها ویژگی خاص آن گربه را نگهداری میکنند و با یکدیگر یکسان نیستند؛ لذا میتوان این توکنها را به عنوان مثال خوبی از توکن های غیر قابل تعویض (NFT) برشمرد.
همچنین همانطور که اشاره کردیم، در بحث هنر دیجیتال، هنرمندان میتوانند آثار هنری خود را به شکل NFT در یک بلاکچین راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ نگهداری کنند و با توجه به داشتن کلید خصوصی برای دسترسی به NFT مذکور، میتوانند مالکیت آن اثر را برای خود محفوظ نگه دارند و در صورت نیاز این مالکیت را اثبات کنند. این موضوع همچنان چالشهایی دارد اما تا حدودی میتواند به رفع مشکلات مرتبط به کپیرایت کمک کند. همچنین هنرمندان میتوانند این آثار دیجیتال را با انتقال NFT مربوط به آنها، به دیگران بفروشند.
داراییهای کلکسیونی یا داراییهای داخل بازیهای کامپیوتری نیز به همین شکل با استفاده از NFT منتقل و فروخته میشوند؛ مثلاً برنامه غیر متمرکز مربوط به NBA (برای علاقمندان به بسکتبال) و UFC (برای علاقمندان به کشتیکج) NFTهایی را برای علاقمندان ارائه میکنند که میتوانند با ارزشهای مختلفی بین طرفداران منتقل شوند.
پلتفرمهای مربوط به توکن های غیر قابل تعویض (NFT) در حوزه دیفای چه کاربردی دارند؟
پلتفرمهایی که از توکن های غیر قابل تعویض یا NFT استفاده میکنند، مثل کریپتوکیتیز، سالها است که به صورت قراردادهای هوشمند و به عنوان برنامههای کاربردی غیر متمرکز (DApp) در دنیای بلاکچین فعالیت دارند. حالا با افزایش علاقه اقبال عمومی به NFTها و تبدیل شدن توکن های غیر قابل تعویض به ترند این بازار، پلتفرمهای جدیدی برای ایجاد NFTها یا به فروش گذاشتن آنها به وجود آمدهاند.
بهعنوان مثال میتوان به بلاکچین FLOW اشاره کرد که تمرکز خود را بر این حوزه قرار داده و DApp یا برنامههای کاربردی دارای NFT را میزبانی میکند. DAppهای مختلفی نیز مانند NBA Top Shot در بستر این بلاکچین شروع به کار کردهاند و کاربران زیادی را به خود جذب نمودهاند.
همانطور که میدانید، در بلاکچینهای پشتیبانیکننده از برنامههای کاربردی غیر متمرکز یا DAppها، ایجاد هر تغییری در برنامه و انجام هر گونه عملیات، نیاز به پرداخت گس شبکه با استفاده از توکن اختصاصی شبکه مربوطه وجود دارد. مثلاً در کریپتوکیتیز، شما برای انجام هر عملیاتی مثل خرید گربه یا ایجاد گربه جدید، نیاز به پرداخت گس یا سوخت شبکه دارید که این گس باید به شکل اتر، یعنی توکن اختصاصی شبکه اتریوم پرداخت شود. در سایر بلاکچینها مثل FLOW نیز این نیاز وجود دارد و توکن FLOW به این منظور وارد بازی شده است.
همچنین محلی برای فروش NFTهای خاص و شخصی مورد نیاز است تا کاربران بتوانند توکنهای غیر قابل تعویض خود را به نمایش بگذارند، برای آنها قیمت تعیین کنند و در صورت تمایل آنها را بخرند و بفروشند. به همین دلیل پلتفرمهایی مانند Open Sea ایجاد شدهاند که این امکان را به کاربران ارائه میدهند.
آینده پروژه توکن های غیر قابل تعویض یا NFT چطور خواهد بود؟
همانطور که میدانید، با افزایش استفاده از یک شبکه بلاکچینی و در نتیجه کاربرد بیشتر توکن بومی آن، قیمت آن توکن نیز معمولاً در بازارها بالاتر میرود؛ چراکه تقاضای بیشتری برای آن احساس میشود. این اتفاق سالهای گذشته برای اتریوم رخ داد و اکنون نیز افراد بسیاری با سرمایهگذاری روی کوینهای بلاکچینهای میزبانیکننده از پروتکلهای دارای NFT، افزایش قیمت را برای آنها پیشبینی میکنند.
باید در نظر داشت که NFT نیز در حال حاضر مانند سایر ترندهای بازار رمزارزها، شدیداً مورد توجه قرار گرفته و بحثهای داغی را در جوامع مربوط به طرفداران تکنولوژی بلاکچین ایجاد کرده است. اما امکان کمرنگ شدن این ترند و فروکش کردن جو توجههای فعلی نیز در آینده وجود دارد. از این رو، بالا رفتن قیمت ارزهای این حوزه، به ادامه یافتن روند فعلی و بیشتر شدن علاقمندان به NFT وابسته است.
پیشنهاد میشود مانند هر نوع سرمایهگذاری دیگری، اگر قصد سرمایهگذاری روی توکنهای پروژههای این حوزه را دارید، منطقی و هوشمندانه عمل کنید و مقدار سرمایهگذاری خود را محتاطانه تعیین نمایید.
مثالهایی از پروژههای مربوط به توکن های غیر قابل تعویض (NFTها)
همانطور که ذکر کردیم، در حال حاضر پروژههای مختلفی در این حوزه مشغول به کار هستند. پروژههایی مثل FLOW به عنوان بلاکچین با تمرکز بر پشتیبانی از DAppهای دارای NFT، Enjin به عنوان مارکتی برای ارائه بازیهای کامپیوتری که دارای داراییهای دیجیتالی به شکل NFT هستند، Open Sea و Rarible برای ایجاد یا خرید و فروش NFTها، بازیهای غیرمتمرکز مثل Cryptokitties، Azure Heroes و AlterVerse دارای آیتمهایی به شکل NFT و برنامههای غیرمتمرکز مثل NBA Top Shot و Dr.Seuss برای ارائه داراییهای دیجیتالی کلکسیونی به شکل NFT. شمار این پلتفرمها روز به روز در حال افزایش است و نمیتوان لیست دقیق و کاملی از تمامی پروژههای مرتبط به NFT ارائه داد.
سخن پایانی
امروزه مفهوم و کاربرد بلاکچین از حوزه پرداختهای مالی فراتر رفته و این تکنولوژی به بستری امن برای اجرای انواع برنامههای کاربردی، بازیهای دیجیتالی، هنر رمزنگاریشده (Crypto Art)، حفظ مالکیت داراییهای دیجیتال و غیره تبدیل شده است. لذا راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ داراییهای نگهداریشده به شکل توکن روی بلاکچینها نیز تغییر شکل دادهاند و توکن های غیر قابل تعویض یا غیر مثلی (NFT)، که هرکدام ویژگیهای منحصربهفردی دارند، کاربرد بیشتری در این فضا پیدا کردهاند.
همچنین تمرکز بسیاری از پلتفرمها و پروژهها بر پشتیبانی از برنامههای کاربردی دارای NFT بالاتر رفته و توکنهای اختصاصی چنین بلاکچینهایی (که خود NFT نیستند، بلکه توکن راه فعالیت در پروژههای NFT چیست؟ اختصاصی بلاکچینی هستند که از DAppهای دارای NFT پشتیبانی میکند) در بازارها محبوبتر شدهاند و تریدرهای زیادی را به خود جذب کردهاند.
آینده این پروژهها و پلتفرمها، به ادامه یافتن تقاضا و اقبال عمومی برای این نوع داراییهای دیجیتال بستگی دارد و باید دید که در آینده چه تعدادی به استفاده، نگهداری یا خرید و فروش چنین داراییهای دیجیتالی روی خواهند آورد.
دیدگاه شما