بازگشت سهامداران حقیقی به بورس

پیام‌های ناظر بازار بورس

نظر عضو هیئت مدیره بورس در مورد نقش ۸۰ درصدی حقیقی ها در برگشت بازار

عضو هیئت مدیره شرکت بورس با اشاره به سهم حدود ۸۰ درصدی حقیقی ها در معاملات و نقش این گروه در برگشت بازار به تعادل گفت: نمی توان از سهامداران حقوقی انتظار داشت در هر حوزه ای وارد شوند.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، مهدی سدیدی در حاشیه جلسه وزارت اقتصاد درباره بررسی شرایط ناخوشایند بورس با تاکید بر نقش سهامداران عمده در حمایت از بازار بازگشت سهامداران حقیقی به بورس و اعمال رویه خرید سهام خزانه و انتشار اوراق تبعی، گفت: بعد ازحمایت سه هفته اخیر حقوقی ها، روش های جدیدی در حال انجام است اما با توجه به سهم حدود 80 درصدی حجم معاملات سهامداران حقیقی، برای برگشت بازار به تعادل باید از رفتار هیجانی فاصله گرفته شود.

وی افزود: بعد از بهمن سال گذشته و طی 120 روز کاری ، شاخص بورس در نتیجه شوق سهامداران به سرمایه گذاری و انتظار زیاد در کسب بازده با رشد فوق العاده ای روبرو شد و ترس حاکم بر شرایط فعلی هم ناشی از نگرانی از بین رفتن سرمایه ها است. بنابراین سهامداران در دوران صعودی و نزول باید آرامش خود را حفظ کنند.

مدیر عامل صندوق بازنشستگی بانک ها با اشاره به نقل قولی از وزیر اقتصاد مبنی بر خرید سهام خرد توسط حقوقی ها هم توضیح داد: نمی توان از سهامداران حقوقی انتظار داشت در هر حوزه ای وارد شوند . چرا که این گروه هم باید پاسخ گوی سهامداران خود باشند .

سدیدی ادامه داد: با توجه به انتشار اوراق تبعی و خرید سهام خزانه توسط شرکت ها، سهامداران حقیقی نگران ریزش بازار در ماه های آینده نباشند. از سوی دیگر سرمایه‌گذاران حقوقی وظیفه دارند از طریق حمایت منطقی و هوشمند ، فضای امن و آرامی را ایجاد کنند.

ورق بورس برگشت

به گزارش سرمایه نگر ، بورس اوراق‌بهادار تهران در آغازین روز از آخرین‌ماه از فصل تابستان مسیری متفاوت در پیش گرفت و پس از ریزش‌‌‌‌‌های پی‌درپی در روزهای اخیر به مسیر صعودی بازگشت، به‌طوری‌که در روز یادشده نماگر اصلی تالار شیشه‌‌‌‌‌ای با رشد ۴۹/ ۰‌درصدی به سطح یک‌میلیون و ۴۳۱‌هزار واحد رسید ‌و نماگر هم‌وزن بازار نیز با افزایش ۲۷/ ۱‌درصدی تا سطح ۴۰۲‌هزار واحد پیش‌روی کرد. اینطور که به‌نظر می‌رسد با توجه به قرارگرفتن شاخص در محدوده فعلی و بازگشتن از حمایت یک‌میلیون و ۴۲۰‌هزار واحد احتمال رشد TEDPIX وجود دارد.

در آینه ارقام

شاخص‌کل بورس تهران معاملات روز گذشته را صعودی شروع کرد و در ساعت نخست دادوستدها توانست بیش از ۳‌هزار و ۷۰۰واحد افزایش را به ثبت برساند، به‌طوری‌که در ساعت مزبور نمادهای «حکشتی»، «نوری» و «وبملت» بیشترین تاثیر مثبت و «فولاد»، «کگل» و «فارس» بیشترین تاثیر منفی را داشته‌اند. ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حق‌تقدم) نیز رقم ۲‌هزار و ۱۵‌میلیارد‌تومان را به ثبت رساند و با بازگشت بازار به روند صعودی، سهامداران حقیقی نیز مسیری متفاوت در‌پیش گرفتند و حدود ۶۸‌میلیارد ‌تومان در روز مزبور سرمایه توسط حقیقی‌ها به بازار وارد شد، درحالی‌که عملکرد بازار سرمایه در مرداد‌ماه چندان رضایت‌بخش نبود و بسیاری از سرمایه‌‌‌‌‌گذاران را نسبت به این بازار دلسرد کرده است. بازتاب این دلسردی را می‌توان بازگشت سهامداران حقیقی به بورس در تحرکات شاخص‌کل دید. بر اساس آمار به‌دست آمده بازدهی شاخص‌کل بورس تهران در مرداد‌ماه با کاهش ۲۲/ ۳‌درصدی مواجه شد؛ این در حالی است که همزمان با بازگشت نماگر اصلی بازار به سطح ۹‌‌مرداد و قرارگرفتن آن در محدوده یک‌میلیون و ۴۲۴‌هزار واحد، واکنش شاخص‌کل در روز دوشنبه برای فعالان بازار اهمیت زیادی داشت. شاخص هم‌وزن نیز به مراتب وضعیت خوبی نداشت به‌طوری‌که بازدهی شاخص‌کل در مرداد‌ماه با کاهش ۶۱/ ۱‌درصدی مواجه شد، اما آنچه که در روز دوشنبه در قالب صعود نمادهای کوچک‌تر در شاخص هموزن خودنمایی کرد، در روز سه‌شنبه به نمادهای بزرگ نیز تسری یافت؛ این در حالی است که از میان نمادهای معامله‌شده دیروز هم بیشترین ورود پول حقیقی مربوط به «حکشتی» با ۳۷، «خزامیا» با ۱۵ و «کالا» با ۸‌میلیارد‌تومان بود. «مبین» با ۱۳، «های‌وب» با ۱۲ و «بپاس» با ۶‌میلیارد‌تومان هم بیشترین خروج پول حقیقی را ثبت کردند. اینطور که به‌نظر می‌رسد نمادهای کوچک با بی‌خبر ماندن از حاصل مذاکرات وین و مشخص‌نبودن تصمیم ایران و سایر طرف‌های برجام راه خود را از این فضای فکری جدا کرده‌اند. احتمالا دلیل کوچک‌بودن این نمادها و افزایش توان سفته‌بازی در آنها در کنار افزایش قیمت ناشی از تورم دلیل اصلی رشد قیمت آنها باشد.

همزمانی با رویدادها

شاخص‌کل پس از آنکه در تاریخ ۲۷اردیبهشت به محدوده ۶/ ۱‌میلیون واحدی رسید، روندی منفی را آغاز کرد. این روند منفی با وجود روزهای مثبتی که کم‌وبیش شاهد بود با این حال هیچ‌گاه نتوانست تا رسیدن به محدوده یک‌میلیون و ۴۲۰‌هزار واحد تغییر‌جهت دهد. این رویداد هر‌چند ناپایدار در تاریخ روز دهم مرداد‌ماه روی داد. از این تاریخ تا پایان معاملات بیست و سومین روز از‌ ماه یادشده دماسنج بورسی به محدوده یک‌میلیون و ۴۷۰‌هزار واحدی رسید، با این‌وجود تداوم رشد از سطح فعلی امکان‌پذیر نشد و بازار روزهای منفی را پشت‌سر گذاشت. در حال‌حاضر به‌نظر می‌رسد که احتمالا پس از ۷ کندل منفی حالا شاخص‌کل با برخورد به سطح حمایتی یک‌میلیون و ۴۲۰‌هزار واحدی، با توجه به معاملات مثبت روز قبل به سطوح بالاتری برود. این سطح در صورت مثبت سپری‌شدن معاملات روز جاری می‌تواند در پله اول مقاومت داینامیک موجود در تصویر باشد، به‌عبارتی دیگر، شاخص‌کل طی روزهای اخیر در محدوده فعلی نوسان داشته و افت و خیز شارپی نداشته است، اما همان‌طور که پیشتر به آن اشاره کردیم واکنش بازار به محدوده یک‌میلیون و ۴۲۰‌هزار واحد اهمیت بسیاری برای سرمایه‌گذاران داشت. در این محدوده دو سناریو متفاوت قابل‌استنباط بود. در سناریوی اول فرض بر این بود که در صورت تشدید عرضه‌ها در بازار نماگر یادشده تا کف کانال ۴/ ۱‌میلیون واحد عقبگرد داشته باشد و نهایتا با تحکیم فضای ترس و ابهام در بازار و فروش هرچه بیشتر سهام سرمایه‌‌‌‌‌گذاران، روند نزولی تداوم یابد. در ادامه این روند نزولی احتمالا محدوده حمایتی ۴/ ۱‌میلیون واحدی شاخص‌کل از دست برود و نماگر یادشده ۵۰‌هزار واحد دیگر هم ریزش داشته باشد، اما در سناریو دوم فرض بر این بود که شاخص‌کل بورس تهران در این محدوده حمایت شود تا تعادل بازار بیش از این به‌هم نریزد. بر این اساس روند معاملات روز سه‌‌‌‌‌شنبه این دلخوشی را میان سهامداران شکل داد که احتمالا شاخص‌کل با افزایش بیش از ۶‌هزار واحدی در روز یادشده، در این محدوده حمایت شود و محدوده حمایتی ۴/ ۱‌میلیون واحدی را حفظ کند. به‌طور کلی بررسی تحرکات شاخص‌کل نشان می‌دهد که تحت‌تاثیر مسائل متعددی که بازار را متاثر کرده، نظیر کاهش اهمیت مذاکرات در ذهن فعالان بازار که به سبب کشدار شدن مجدد آن روی داده است، احتمال رشد شاخص بیشتر شده است.

این شرایط از آن جهت حساسیت سرمایه‌گذاران بازار را دوچندان می‌کند که مذاکرات برجام بیش از آنچه که انتظار می‌رفت طولانی‌شده و بسیاری از بازارها را دلسرد کرده است. بر این اساس به‌نظر می‌رسد بازارها دیگر توجهی به اخبار منتشره ندارند و روندی خنثی را در پیش گرفته‌‌‌‌‌اند؛ این در حالی است که در اواخر مرداد‌ماه و تحت‌تاثیر اخبار مثبت و امیدی که به بازار سرمایه تزریق شد، بازارهای مالی از جمله بازار سهام به پیشواز توافق در مذاکرات هسته‌‌‌‌‌ای رفتند و بسیاری از سرمایه‌گذاران را دلخوش کردند، بنابراین می‌توان گفت با مشخص‌شدن سرنوشت مذاکرات احیای برجام شرایط متفاوتی در انتظار صنایع بورسی باشد؛ به گونه‌‌‌‌‌ای بسیاری از کارشناسان معتقدند در صورت حصول توافق در مذاکرات هسته‌‌‌‌‌ای کلیت بازار سهام تحت‌تاثیر کاهش نااطمینانی‌ها و کاهش نسبی در ریسک‌های پیش‌روی، عملکرد مطلوبی داشته باشند و بازدهی مناسبی را کسب کنند، اما در نگاهی دقیقی‌تر به‌نظر می‌رسد در صورتی‌که دولت سیاست سرکوب ارزی و اعمال قیمت‌گذاری دستوری بر بازار ارز را در‌پیش بگیرد تبعات آن دامنگیر صنایع صادرات‌محور خواهد بود و از طرفی این موضوع شرکت‌های وارداتی را نیز متاثر می‌سازد؛ این در حالی است که در کوتاه‌مدت تحت‌تاثیر سیاست سرکوب ارزی احتمالا هزینه‌های شرکت درخصوص خرید مواداولیه و تجهیزات کاهش یابد و بالطبع سودآوری آنها افزایش پیدا کند، اما ممکن است در بلندمدت شرایط به مراتب سخت ‌‌‌‌‌شود، چراکه با افزایش مزیت کالاهای مصرفی تحت‌تاثیر سیاست مزبور فروش شرکت‌های صادراتی کاهش یابد و از این‌رو به تهدیدی جدی برای سودآوری آنها تبدیل شود. / دنیای اقتصاد

کاهش ۶۳ درصدی خروج پول از بورس/امیدواری برای بازگشت روز‌های سبز بورس

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با اینکه بازار سهام در روز دوشنبه سقوط سنگینی را پشت سر گذاشت و خروج پول رکورد شکست، اما امروز روند خروج پول به شدت کاهش یافت تا امید‌ها برای بازگشت روز‌های سبز بورس همچنان باقی بماند.

حمایت از شاخص کل بورس در سطح یک میلیون و ۵۶۰ هزار واحدی فعال شده است و سهامداران امیدوارند بازار از روند کاهشی خارج شده و وارد کانال جدید شود.

رضا گلستانی، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، درباره قرمزپوش بودن گروه‌های فلزات اساسی در روز‌های اخیر گفت: به دلیل کاهش تقاضا در بازار فلزات اساسی در جهان و افت قیمت این کالا‌ها در بازار‌های جهانی، شرکت‌های فولادی در روز‌های گذشته با فشار فروش مواجه شده اند.

وی ادامه داد: البته افزایش عوارض صادرات فولادی‌ها هم در علاقه سهامداران به خروج پول از این گروه موثر بوده است. بررسی عوامل مختلف نشان می‌دهد هنوز حقوقی‌های این شرکت‌ها نیز حمایت از این نماد‌ها را در دستور کار خود قرار نداده اند.

افت بورس و رشد فرابورس

در جریان معاملات روز سه شنبه، شاخص کل بورس، با ریزش هزار و ۵۲۱ واحدی نسبت به روز دوشنبه به رقم یک میلیون و ۵۵۵ هزار و ۶۸۹ واحد رسید. بازدهی این شاخص منفی ۰.۱ درصد بوده است.

شاخص کل هموزن بورس نیز با کاهش هزار و ۵۴۴ واحدی در سطح ۴۳۱ هزار و ۲۲۸ واحدی ایستاد. بازدهی این شاخص نیز منفی ۰.۳۶ درصد بوده است. البته شاخص کل فرابورس ۷ واحد بالا آمد و در سطح ۲۱ هزار و ۳۲۱ واحد قرار گرفت.

کاهش خروج پول از بازار سهام

امروز نیز ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار برای ششمین روز منفی شد. البته میزان خروج پول نسبت به روز گذشته ۶۳ درصد کاهش یافته و ۴۵۵ میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. گروه‌های فلزات اساسی، فراورده‌های نفتی و کک، خودرو و ساخت قطعات و محصولات شیمیایی بیشترین سهم را از خروج پول حقیقی داشتند و گروه‌های عرض برق، گاز و بخار آب و خدمات فنی و مهندسی بیشترین ورود پول را تجربه کرده اند.

در معاملات روز سه شنبه بیشترین خروج پول حقیقی به سهام شبندر (شرکت پالایش نفت بندرعباس)، فولاد (شرکت فولاد مبارکه) و خگستر (شرکت گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو) اختصاص داشت و نماد‌های رمپنا (گروه مپنا)، بمپنا (تولید برق عسلویه مپنا)، سامان (بانک سامان) بیشترین ورود پول حقیقی را داشتند.

افت ارزش کل معاملات و معاملات خُرد

امروز ارزش معاملات کل بازار سهام به رقم ۷ هزار و ۴۴۹ بازگشت سهامداران حقیقی به بورس میلیارد تومان کاهش یافت و ارزش معاملات خرد سهام نیز با کاهش ۳۰ درصدی نسبت به روز کاری قبل به رقم ۴ هزار و ۹۸۱ میلیارد تومان رسید. سهم این معاملات از کل معاملات بازار سرمایه حدود ۶۶ درصد بوده است.

ورود پول به صندوق‌ها با درآمد ثابت

در شرایطی که بازار سرمایه شاهد خروج پول از سهام هستیم که در روز‌های اخیر پول حقیقی به صندوق‌های با درآمد ثابت وارد شده است. روز یکشنبه ۱۶۰ میلیارد تومان و امروز ۲۷۲ میلیارد تومان وارد این صندوق‌ها شده است. در دو هفته پایانی اردیبهشت ماه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی صندوق‌ها منفی بود و در ۹ روز کاری پی در پی سرمایه حقیقی خارج شد.

رشد مازاد تقاضا در بازار سرمایه

در پایان معاملات امروز، ارزش صف‌های فروش پایانی بازار نسبت به روز کاری قبل ۷۹ درصد کاهش یافت و ۵۸ میلیارد تومان شد. ۲۸ سهم نتوانستند صف‌های فروش خود را جمع آوری کنند.

بیشترین صف فروش بازار در پایان معاملات به نماد افرا (شرکت افرا نت)، ثرود (سرمایه گذاری مسکن زاینده رود)، غزر (صنعتی زر ماکارون)، فلوله (لوله و ماشین سازی ایران) و ولپارس (لیزینگ پارسیان) تعلق داشت.

در پایان معاملات امروز، ارزش صف‌های خرید نیز نسبت به پایان روز کاری گذشته ۷۸ درصد رشد کرد و در رقم ۷۳۴ میلیارد تومان ایستاد. ۴۹ نماد در صف‌های خرید باقی ماندند.

امروز نماد‌های سآبیک (شرکت سیمان آبیک)، ددانا (شرکت داروسازی دانا) و زکشت (شرکت کشاورزی مکانیزه اصفهان کشت) در صدر جدول تقاضای بازار قرار گرفت.

سبز شدن بورس با بازگشت حقیقی ها در 5 اردیبهشت 1401/ رشد 2 هزار واحدی شاخص بورس

به گزارش تیتربرتر؛ بعد از ریزش هفت هزار واحدی شاخص معاملات روز گذشته، بورس امروز افزایش دو هزار و ۵۸۵ واحدی را تجربه کرد و در نهایت به سطح یک میلیون و ۵۰۷ هزار واحد رسید.

رشد 2 هزار واحدی شاخص بورس

رشد 2 هزار واحدی شاخص بورس

در جریان دادوستدهای امروز بازار سرمایه بیش از 9میلیارد و 750میلیون سهم و حق‌تقدم به‌ارزشی بالغ بر 5هزار و 230میلیارد تومان در بیش از 532هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با رشد 2هزار و 586واحدی در ارتفاع یک‌میلیون و 507هزار و 301واحد قرار گرفت.

بیشترین اثر مثبت بر دماسنج بازار سهام در روز جاری به نام نمادهای معاملاتی شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج فارس، سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین و فولاد مبارکه اصفهان شد و در مقابل شرکت‌های گروه سرمایه‌گذاری امید، گسترش نفت و گاز پارسیان و سرمایه‌گذاری غدیر با افت خود مانع افزایش بیشتر نماگر بازار سهام شدند.

بر اساس این گزارش، در بازارهای فرابورس ایران هم با معامله 2میلیارد و 850میلیون ورقه به‌ارزش 2هزار و 338میلیارد تومان در 285هزار نوبت، شاخص فرابورس (آیفکس) 81واحد رشد کرد و در ارتفاع 20هزار و 827واحد قرار گرفت.

در این بازار هم امروز بیشترین اثر مثبت بر شاخص فرابورس به نام نمادهای معاملاتی سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات، تولید نیروی برق دماوند و گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی شد و در مقابل شرکت‌های پلیمر آریا ساسول، پتروشیمی زاگرس و بیمه سامان بیشترین اثر منفی را بر این شاخص به نام خود ثبت کردند.

پیام‌های ناظر بازار بورس

پیام‌های ناظر بازار بورس

امروز مدیریت عملیات بازار در پیامی اظهار داشت: «بدین‌وسیله به اطلاع کارگزاران بورس انرژی ایران می‌رساند که در جلسه معاملاتی امروز نمادهای بار پیک روزانه، بار پایه روزانه، میان باری روزانه و کم باری روزانه 1401/02/09در بازارهای مصرف‌کنندگان بزرگ برق (بازار خرده‌فروشی برق) و عمده‌فروشی متوقف شده و فرایند تحویل آن آغاز می‌گردد. ضمناً نمادهای بار پیک روزانه، بار پایه روزانه، میان باری روزانه و کم باری روزانه 1401/03/04در بازارهای مصرف‌کنندگان بزرگ برق (بازار خرده‌فروشی برق) و عمده‌فروشی گشایش می‌یابند.»

ناظر بورس همچنین در پیام‌هایی دیگر از توقف نمادهای کفارس، خودرو1، وبصادر1 خبر داد. نمادهای رکیش، فپنتا نیز بازگشایی شدند.

مدیریت عملیات بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران از تداوم تعلیق نماد معاملاتی وسینا1 خبر داد. در این پیام آمده است: «به اطلاع میرساند؛ علی رغم پیگیریهای انجام شده از ناشر بازگشت سهامداران حقیقی به بورس ابهامات موجود در اطلاعات ناشر برطرف نشده است ، لذا تعلیق نماد معاملاتی شرکت بانک سینا (وسینا1) حداکثر تا تاریخ 1401/02/14 تداوم می‌یابد.»

اثر مثبت رشد اقتصادی بر روند بورس

اثر مثبت رشد اقتصادی بر روند بورس

«حمید میرمعینی» امروز (دوشنبه) به بازگشت رشد به معاملات بورس و عوامل تاثیرگذار بر آن اشاره کرد و گفت: بازار سرمایه بعد از تدارم روند نزولی در سال گذشته، سرانجام در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ به روند صعودی بازگشت و زمینه‌ساز ایجاد برخی از خوش‌بینی‌ها در بازار شد.

وی اظهار داشت: بازگشت رشد به معاملات بورس در هفته پایانی اسفند ماه ۱۴۰۰ ناشی از خوش‌بینی‌هایی بود که تحت تاثیر مذاکرات برجام صورت گرفت و این اتفاق کلیت بازار را در برگرفت.

میرمعینی ادامه داد: با پایان یافتن تعطیلات نوروزی بخشی از خوش بینی‌ها نسبت به مذاکرات برجام کمرنگ‌تر شد و این اتفاق توانست عاملی در بازگشت افت به معاملات بازار باشد، اما شاخص بورس تحت تاثیر بحث مطرح شده در زمینه واگذاری سهام خودروسازان به روند صعودی خود ادامه داد.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: هنوز خوش بینی‌ها نسبت به پایان خوش مذاکرات برجام وجود دارد و این اتفاق می‌تواند عاملی در کاهش تحریم‌ها و بهبود فعالیت شرکت‌ها باشد که به مراتب این امر منجر به بهبود روند معاملات بازار سرمایه خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه بازار سرمایه به رویکرد و ایجاد تغییرات واقعی در شاخص‌های اقتصادی کلان واکنش نشان خواهد داد، گفت: شرکت‌ها تحت تاثیر افزایش دسترسی به بازارهای بین المللی، اوضاع سودآوری خوبی را تجربه می‌کنند و رونق اقتصادی نیز در کشور حاکم می‌شود.بازگشت سهامداران حقیقی به بورس

میرمعینی ادامه داد: تا یک یا دو سال آینده رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی خوبی را تجربه خواهیم کرد که این اتفاق به نفع بازار سرمایه است و شاهد اثر مثبت آن در بازار خواهیم بود.

بازگشت بورس به مدار اصلی با سند تحول

بازگشت بورس به مدار اصلی با سند تحول

علی بهادری‌جهرمی-سخنگو و دبیر هیئت دولت: بورس هنوز هم دلهره رخداد مجدد اتفاقات سال‌های 98 و 99 را دارد. درباره علت‌های سقوط تاریخی شاخص بورس و ضرر هنگفت سهامداران خُرد در دولت دوازدهم مطالب بازگشت سهامداران حقیقی به بورس زیادی گفته و نوشته شده؛ اما اکنون آنچه واضح به نظر می‌رسد، ایجاد و استمرار ثبات و ارائه چشم‌اندازی روشن از این بازار مهم است. «سند تحول» برای این مهم برنامه‌های مدون و زمان‌بندی‌شده‌ای ارائه کرده است. پیچیدگی‌های بورس از جنبه‌های گوناگون در نظام‌های مختلف اقتصادی مورد اذعان کارشناسان است. همین کارشناسان با در نظر‌ داشتن اشتراکات ساختاری، شاخصه‌هایی را ارائه کرده‌اند که با احراز آنها می‌توان بازار سرمایه را به‌درستی ارزیابی کرد. «افزایش سهم تأمین مالی از بازار سرمایه در نظام تأمین مالی تولید»، «ارتقای شاخص حمایت از حقوق سهامداران خُرد»، «ارتقای شاخص حاکمیت شرکتی» و «افزایش نسبت بازار اوراق بدهی به تولید ناخالص داخلی» ملاک‌هایی است که تطابق آنها با وضعیت موجود بورس، درستی یا نادرستی عملکرد بازار سرمایه را می‌نمایاند. با کمی اغماض، می‌توان همه چالش‌های موجود در بازار سرمایه ایران را حول دو محور عمده خلاصه کرد: رفتار هیجانی بازار سرمایه و تضییع حقوق سهامداران خُرد، پایین‌بودن سهم بازار سرمایه در تأمین مالی تولید. رفع این دو معضل راهکارهایی مشخص در سند تحول دارد:

1- رفتار هیجانی بازار سرمایه و تضییع حقوق سهامداران خُرد. اشخاص حقیقی در قالب سهامداران خُرد، با نابسامان‌شدن بورس، بیشترین متضرران (و حتی تنها متضرران) هستند. حقوقی‌ها یا مالکان سرمایه‌های کلان در بازار سرمایه، به دلایلی مانند رانت اطلاعاتی، غالبا دچار زیان نمی‌شوند یا اگر هم ضررهای مقطعی به آنها تحمیل شود، با معاملات خاص یا سوءاستفاده از ضعف و سکوت قوانین و نهادهای نظارتی، ضرر کوتاه‌مدت خود را در میان‌مدت چند برابر جبران می‌کنند. در چنین وضعیتی ترس از ضرر بیشتر از سوی سهامداران خُرد باعث می‌شود که رفتارهای هیجانی و خرید و فروش‌های بی‌منطق هم بر بازار سرمایه تحمیل شود. برون‌رفت از این وضعیت اقدامات مشخص و تجربه‌پس‌داده‌ای را می‌طلبد. واقعی‌شدن مشارکت سهامداران خُرد در مدیریت شرکت‌ها می‌تواند تا حد زیادی مانع تضییع حقوق سهامداران خُرد شود. آموزش معامله‌گری در بازار سرمایه از رسانه‌های همگانی، کاهش ریسک برای سهامداران خُرد، تنوع‌بخشی به سبدهای سرمایه‌گذاری و اِعمال نظارت قوی و برخورد قاطع با تخلفات حقوقی‌ها از دیگر اقداماتی است که اجرای آنها تاکنون در بازار سرمایه به فراموشی سپرده شده است؛ اما نقش مهمی در بهبود اوضاع بورسی دارد. سند تحول با محوریت وزارت امور اقتصادی و با زمان‌بندی‌های معلوم برنامه‌های عملیاتی برای کاربست این موارد پیش‌بینی کرده است.

2- پایین‌بودن سهم بازار سرمایه در تأمین مالی تولید. تأمین مالی تولید از مهم‌ترین کارکردهای بازار سرمایه است. با تأسف باید نوشت که این کارکرد مهم بورس به دلیل اقدامات سیاسی و غیرکارشناسی در گذشته عملا به فراموشی سپرده شده است. تنظیم روابط بین بانک و بورس و بین بورس و سایر بازارها، نقش مهمی در تأمین مالی تولید و هدایت سرمایه‌ها به سمت اقتصاد مولد دارد. از طرفی، نمی‌توان منکر نقش رقابت‌پذیری نهادهای مالی در این زمینه شد. بخشی از این موارد نیازمند اصلاح یا وضع قانون و آیین‌نامه است، بخشی دیگر هم نیازمند جدیت در اجرای بازگشت سهامداران حقیقی به بورس قوانین موجود است.

«خروج بانک‌ها از سهامداری کنترلی و مدیریتی شرکت‌های بورسی با الزام این شرکت‌ها به افزایش سرمایه بدون مشارکت بانک‌ها» به موازات «اجازه به بانک‌ها جهت تأمین مالی در بازار سرمایه با انتشار انواع اوراق نظیر اوراق صکوک اجاره و اوراق رهنی» از‌جمله اقداماتی است که سند تحول در راستای بهبود تأمین مالی تولید از بورس تدارک دیده است. ایجاد رقابت سالم در نهادهای مالی بازار سرمایه نیز منوط به تسهیل اعطای مجوزها و افزایش تبعات تخلفات نهادهای مالی است. سند تحول اصلاح این فرایندها را در کوتاه‌مدت، یعنی تا پایان امسال، پیش‌بینی کرده است. فقط به‌عنوان یک نمونه در این زمینه می‌توان به «مدیریت تعارض منافع در نهادهای مالی» اشاره کرد.

درست است که بازار سرمایه را باید به موازات سایر بازارها مدیریت کرد؛ اما در سال‌های گذشته با سوءاستفاده از ظرفیت‌های نهفته در بورس، عملا هم بازارهای موازی کارکرد درست خود را از دست دادند و هم اشخاص حقیقی و سهامداران خُرد ضررهای هنگفتی را متحمل شدند. در صورت اجرای درست برنامه‌های سند تحول که با کمک جامعه نخبگانی و کارشناسی تهیه شده است، بورس به مدار و کارکرد اصلی خود بازخواهد گشت؛ همان‌طور که اقدامات ثبات‌زای دولت و رویه هشت ماه گذشته بورس تا حد زیادی این موضوع را ثابت کرده است.

نرخ بازگشت سرمایه چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

بازده‌ی سرمایه‌گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه یا به اختصار ROI نسبتی است که سود حاصل از سرمایه‌گذاری را در قالب درصدی از هزینه‌ی اولیه محاسبه می‌کند. به عبارت دیگر، در قالب درصدی از هزینه‌ی خرید، حساب می‌کند که این سرمایه‌گذاری چقدر سودآوری داشته است. نرخ بازگشت سرمایه به سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد که هر یک تومانی که در فلان پروژه سرمایه‌گذاری کردند، چقدر سود داشته است. سرمایه‌گذاران نه تنها برای ارزیابیِ چگونگی عملکردِ سرمایه‌گذاری‌شان، بلکه برای مقایسه‌ی عملکرد سرمایه‌گذاری‌های مختلف در انواع و اندازه‌های متفاوت هم از این نسبت استفاده می‌کنند.

برای مثال، فلان سرمایه‌گذاری در بورس، می‌تواند با سرمایه‌گذاریِ دیگری در زمینه‌ی تجهیزات مقایسه شود. نوع سرمایه‌گذاری مهم نیست؛ زیرا محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه فقط به هزینه‌ها و سود مرتبط با این سرمایه‌گذاری توجه می‌کند.

محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه یکی از رایج‌ترین نسبت‌های مورد توجه در بحث سرمایه‌گذاری است، زیرا بسیار ساده و تطبیق‌پذیر است. مدیران می‌توانند از این نسبت برای مقایسه‌ی نرخ‌های عملکرد در خرید تجهیزات سرمایه‌ای (تجهیزاتی که گران هستند و برای خریدشان سرمایه‌ی زیادی لازم است) استفاده کنند، در حالی‌که سرمایه‌گذاران می‌توانند محاسبه کنند کدام‌یک از سهام‌ خریداری‌شده، عملکرد بهتری داشته‌اند.

فرمول نرخ بازگشت سرمایه

نرخ بازگشت سرمایه، با کم کردنِ هزینه از درآمد کل و تقسیم آن بر هزینه‌ی کل محاسبه می‌شود.

همان‌طور که می‌بینید، فرمول محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه بسیار ساده و در عین حال گسترده است. منظورم این است که درآمد و هزینه‌ها دقیقا مشخص نشده‌اند. هزینه‌ی کل و درآمد کل برای هر چیزی و در نظر هر کسی می‌توانند متفاوت باشند. برای مثال، شاید مدیری به جای درآمد و هزینه در این معادله، فروش خالص و هزینه‌ی کالاهای فروخته‌شده را جایگزین کند، در حالی‌که سرمایه‌گذار دید جهانی‌تری به این معادله دارد و از کل فروش و همه‌ی هزینه‌هایی استفاده می‌کند که در فرایند تولید یا فروشِ محصول پرداخت شده‌اند، از جمله هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی.

به این روش، محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه می‌تواند بسیار تطبیق‌پذیر باشد، اما بسته به اینکه کاربر چه چیزی را می‌خواهد ارزیابی کند یا نشان دهد، ممکن است گمراه‌کننده هم بشود. باید بدانید که هیچ معادله‌ی استانداردِ واحدی برای محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه وجود ندارد. در عوض، به این ایده‌ی اولیه توجه می‌کنیم که سودها درصدی از درآمد هستند. برای درک درستِ این نسبت، باید بفهمید که چه درآمدها و هزینه‌هایی در این معادله استفاده می‌شوند.

مثالی از محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه

حالا که فهمیدید معادله‌ی استانداردی برای محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه وجود ندارد، بیایید بدون ورود به بخش‌های هزینه و درآمد، نگاهی به فرمول اولیه بیندازیم. بیایید یک کارگزار فرضی بورس را در نظر بگیریم. بابک دلال سهام است و تخصصش سهام کم‌ارزش است، یعنی سهامی که در بازار غیررسمی سهام و با بهای بسیار کمی برای هر سهم معامله می‌شود و معمولا هم ریسک بالایی دارد.

او سال گذشته ۵۰۰ سهم، هر کدام به ارزش ۱۰۰۰ تومان از سهام فلزات مایع را خریداری کرد که سرمایه‌گذاریِ مخاطره‌آمیزی بود. امروز و پس از گذشت یک سال، ارزش هر سهم آن در بازار ۳۵۰۰ تومان است. بابک سهامش را می‌فروشد و از فرمول محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه برای محاسبه‌ی عملکردش استفاده می‌کند.

همان‌طور که می‌بینید، نرخ بازگشت سرمایه‌ی بابک ۲٫۵ یا ۲۵۰ درصد است. این یعنی به ازای هر ۱۰۰۰ تومانی که در شرکت فلزات مایع سرمایه‌گذاری کرده، ۲۵۰۰ تومان سود به دست آورده است. این سرمایه‌گذاری فوق‌العاده خوبی بوده، چون سرمایه‌ی اولیه را ۲٫۵ برابر کرده است.

حالا می‌توانیم انتخابِ خوب بابک در سرمایه‌گذاری روی فلزات مایع را با انتخاب دیگرش مبنی بر سرمایه‌گذاری در شرکت تجهیزات پزشکی مقایسه کنیم. در این سرمایه‌گذاری، بابک ۱۰۰ سهم، هر کدام به ارزش ۱۰۰۰ تومان خرید و هر سهم را ۱۲۵۰ تومان فروخت.

در این خرید، نرخ بازگشت سرمایه‌ی بابک تنها ۲۵ درصد یا ۰٫۲۵ بود. البته این هم بازگشت سرمایه‌ی خوبی است، اما با سرمایه‌گذاری روی فلزات مایع، قابل مقایسه نیست.

تجزیه و تحلیل

به طور کلی هر نرخ بازگشت سرمایه‌ی مثبتی را می‌توان بازگشت خوبی قلمداد کرد. مثبت بودن این نسبت، یعنی کل هزینه‌ی سرمایه‌گذاری به علاوه‌ی مقداری سود، بازگشته است. نرخ بازگشت سرمایه‌ی منفی یعنی درآمد آن‌قدر نبوده که کل هزینه‌ها را پوشش دهد. ناگفته پیداست که نرخ بازگشت سرمایه هر قدر بالاتر باشد، بهتر است.

اگر نگاه دوباره‌ای به مثال‌مان درباره‌ی سرمایه‌گذاری‌های بابک بیندازیم، می‌بینیم که سرمایه‌گذاری اول، ۲۵۰ درصد بازگشت سرمایه داشت، در حالی‌که سرمایه‌گذاری دوم تنها ۲۵ درصد بازگشت سرمایه به همراه داشت. اولی، ده برابر دومی عملکرد بهتری داشت، پس بهتر بود که بابک همه‌ی پولش را در همان سهام اولی سرمایه‌گذاری می‌کرد.

محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه فوق‌العاده متنوع است و می‌تواند برای سرمایه‌گذاری‌های مختلفی استفاده شود. مدیران آن را برای ارزیابیِ بازگشت سرمایه‌هایی که سرمایه‌گذاری کرده‌اند استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران می‌توانند برای ارزیابی عملکرد سهام‌شان از آن استفاده کنند و افراد حقیقی هم می‌توانند برای ارزیابی نرخ بازگشت دارایی‌هایی هم‌چون خانه از آن بهره ببرند.

نکته‌ای که باید به خاطر داشته باشید این است که این نسبت، ارزش زمانیِ پول را در نظر نمی‌گیرد. البته برای خرید و فروش ساده‌ی سهام این حقیقت آن‌قدرها اهمیت بازگشت سهامداران حقیقی به بورس پیدا نمی‌کند، اما برای محاسبه‌ی دارایی ثابتی مثل ساختمان یا خانه که هر سال به ارزش آن افزوده می‌شود، بسیار مهم است. به همین خاطر است که وقتی دریافتی‌های این فرمول را نسبت به ارزش فعلی محاسبه می‌کنیم، معمولا مقدار آن تغییر می‌کند.