نحوه انجام تجزیه و تحلیل بازار برای طرح کسب و کار
هدف از تحلیل بازار برای طرح کسب و کار، نشان دادن موارد ذیل به سرمایه گذاران است: 1- شما نسبت به بازارتان آگاهی دارید و آن را می شناسید 2- بازار مورد نظر، برای ایجاد یک کسب و کار پایدار، به اندازه کافی بزرگ است
بخش عمده ای از هر طرح کسب و کار یا طرح تجاری (business plan) را تحلیل بازار تشکیل می دهد. این بخش باید تخصص شما در بازار خاص خودتان و جذابیت بازار از دیدگاه مالی را نشان دهد.
در این مقاله قبل از پرداختن به نحوه صحیح انجام تحلیل بازار برای طرح کسب و کار، ابتدا به تعریف معنای دقیق تجزیه و تحلیل بازار می پردازیم.
تحلیل بازار چیست؟
تحلیل بازار، ارزیابی کمی و کیفی یک بازار است. در این تحلیل، به بررسی و ارزیابی اندازه بازار هم از لحاظ حجم و هم ارزش، انواع مختلف مشتری و الگوهای خرید، میدان رقابت و محیط اقتصادی از لحاظ موانع ورود و قوانین و مقررات، پرداخته می شود.
نحوه انجام تحلیل بازار
هدف از تحلیل بازار برای طرح کسب و کار، نشان دادن موارد ذیل به سرمایه گذاران است:
• شما نسبت به بازارتان آگاهی دارید و آن را می شناسید
• بازار مورد نظر، برای ایجاد یک کسب و کار پایدار، به اندازه کافی بزرگ است
ما برای انجام این کار، اقدامات و مراحل زیر را پیشنهاد می کنیم:
• جمعیت شناسی و بخش بندی
• بازار هدف
• نیاز بازار
• میدان رقابت
• موانع ورود
• قوانین و مقررات
اولین مرحله از تحلیل بازار، ارزیابی اندازه بازار است.
جمعیت شناسی و بخش بندی
رویکرد شما هنگام ارزیابی اندازه بازار، بستگی به نوع کسب و کار شما دارد. اگر طرح کسب و کار شما برای یک مغازه کوچک یا یک رستوران باشد، باید رویکرد محلی داشته باشید و سعی کنید بازار اطراف فروشگاه خود را ارزیابی کنید. اما اگر در حال تهیه طرح کسب و کار برای یک رستوران زنجیره ای هستید، باید بازار را در سطح ملی ارزیابی کنید.
بسته به نوع بازار می توانید آن را به بخش های مختلف تقسیم کنید. بخش بندی بازار به تمرکز شما یا رقبایتان بر روی بخش های خاص نیز بستگی دارد.
حجم و ارزش
در هنگام ارزیابی اندازه بازار، دو عامل تعداد مشتریان بالقوه و ارزش بازار را باید محاسبه کنید. بسیار مهم است که هر دو فاکتور را به صورت جداگانه بررسی کنیم، بگذارید برای درک بهتر دلیل این کار، مثالی را ذکر کنیم:
تصور کنید که شما فرصت ایجاد یک فروشگاه در شهر الف یا شهر ب را دارید:
اگر چه شهر ب رقابتی تر به نظر می رسد (10 رقیب در مقابل 2 رقیب در شهر الف) و دارای فرصت کمتری است (ارزش بازار 100 میلیون پوند در مقابل 200 میلیون پوند در شهر الف)، اما 1000 مشتری بالقوه دارد که قابل دسترس تر و بیشتر از 2 مشتری شهر الف است.
مشتری بالقوه
تعریف مشتری بالقوه بستگی به نوع کسب و کار شما دارد. به عنوان مثال اگر شما در حال تاسیس یک فروشگاه کوچک برای فروش مبلمان اداری هستید، بازار شما، شامل تمام شرکت های موجود در محدوده فروشگاه شما خواهد بود. همانطور که در مثال بالا دیدید، احتمالا اکثر شرکت ها فقط دارای یک نفر مسئول خرید مبلمان هستند، بنابراین در هنگام ارزیابی تعداد مشتریان بالقوه نباید اندازه این شرکت ها را در نظر بگیرید. با این حال در ارزیابی ارزش بازار از آن استفاده می کنیم.
ارزش بازار
برآورد ارزش بازار اغلب دشوارتر از ارزیابی تعداد مشتریان بالقوه است. اولین کاری که باید انجام دهید، این است که ارقام در دسترس عموم و منتشر شده توسط یک شرکت مشاوره و یا یک سازمان دولتی را مشاهده کنید. در اکثر مواقع، می توان حداقل یک رقم در سطح ملی پیدا کرد.
اگر چنین آمار و ارقامی در دسترس نبودند، می توانید برخی از تحقیقات بازار را خریداری کنید یا خودتان ارزش بازار را برآورد کنید.
روش های تخمین و برآورد
2 روش وجود دارد که می توان از آنها برای تخمین و برآو.رد ارزش بازار استفاده کرد: رویکرد پایین به بالا (bottom up approach) و رویکرد بالا به پایین (top down approach).
رویکرد پایین به بالا شامل یک برآورد کلی با مقادیر واحد است. در مثال بالا، تعداد مشتریان بالقوه در حجم متوسط معامله ضرب می شود.
بیایید ارزش بخش «فروش میز» را در مثال بالا برآورد کنیم. برای برآورد تعداد میزهایی که هم اکنون در سازمان ها وجود دارد، ابتدا اندازه کسب و کار در محدوده فروشگاه را محاسبه می کنیم. سپس برای محاسبه حجم معاملات سالانه، نرخ تجدید «میز» (یعنی خرید مجدد یک میز به جای میز قدیمی و فرسوده) را برآورد می کنیم. در نهایت، می توانیم با استفاده از یک قیمت میانگین از حجم معاملات سالانه، ارزش بازار را برآورد کنیم.
در اینجا خلاصه ای از مراحل بالا را در قالب فرمول ذکر می کنیم:
تعداد میزهایی که وجود دارد = تعداد کسب و کارها در محدوده فروشگاه × تعداد کارکنان (دقت نمایید که ممکن است برخی از کارکنان از میز استفاده نکنند و در واقع اصلا نیاز به میز نداشته باشند؛ پس آنها را از این تعداد کم کنید)
نرخ تجدید = 1/"عمر مفید یک میز"
حجم معاملات = تعداد میزهای موجود در سازمان ها × نرخ تجدید
ارزش یک معامله = قیمت متوسط یک میز
ارزش بازار = حجم معاملات × ارزش یک معامله
در این مثال بیشتر اطلاعات را می توانید رایگان پیدا کنید. مثلا می توانید تعداد و اندازه کسب و کار در منطقه فروشگاه خود را از آمار ملی دریافت کنید. همچنین حسابدار شما باید بتواند عمر مفید یک میز را در اختیار شما قرار دهد (اما از آنجایی که شما در بازار حضور و فعالیت دارید، باید خودتان آن را بدانید). شما می توانید قیمت میزهای سایر فروشگاه های مبلمان اداری در منطقه خود را مقایسه کنید. به عنوان یک نکته باید بگوییم که ایده خوب این است که اطلاعات بازار را از رقبای خود بپرسید (اما نگویید که می خواهید با آنها رقابت کنید).
رویکردی که از آن استفاده کردیم، رویکرد پایین به بالا بود، اکنون بیایید رویکرد بالا به پایین را بررسی کنیم.
رویکرد بالا به پایین شامل یک عدد کلی یا جهانی است که آن را به تناسب تقلیل می دهیم. در مثال ما، با عددی که AMA Research برای ارزش بازار مبلمان اداری در انگلستان تخمین زده است شروع می کنیم. این عدد حدود 650 میلیون پوند است. سپس با استفاده از تعداد کسب و کارهای موجود در محدوده فروشگاه ما x تعداد کارکنان / تعداد کل افراد شاغل در انگلستان آن را کاهش یا تقلیل می دهیم. اما مانند رویکرد پایین به بالا، در اینجا نیز باید دقت کرد که تعداد کارکنان می تواند یک عامل محاسباتی نامناسب برای کسب و کارهایی که نیاز به مبلمان مشابه ندارند، باشد.
معمولا بهتر است برآورد را با هر دو روش انجام دهید و نتایج را با هم مقایسه کنید. اگر اعداد خیلی با هم تفاوت دارند، احتمالا چیزی را فراموش کرده اید یا از یک عامل محاسباتی اشتباه استفاده کرده اید.
هنگامی که اندازه بازار را برآورد می کنید، باید به خواننده طرح کسب و کار توضیح دهید که کدام بخش (ها) بازار، بازار هدف است.
بازار هدف
بازار هدف، نوع مشتریانی است که می خواهید در بازار، مورد هدف خود قرار دهید. به عنوان مثال اگر قصد افتتاح جواهرفروشی دارید، می توانید بازار هدف را عمومی در نظر بگیرید یا بر حد بالا (high end) یا حد پایین (lower end) بازار تمرکز کنید. این کار مربوط به زمانی است که بازار شما دارای بخش های واضح با انواع متفاوتی از تقاضاها است. در مثال جواهرفروشی، برای مشتریان واقع در حد پایین، ارزش پول مهم است اما در مشتریان واقع در حد بالا، ویژگی و اعتبار.
اکنون زمان آن است که با توجه به تقاضایی که وجود دارد، بر روی بخش کیفی تر تحلیل بازار بازار را تجزیه و تحلیل کنید تمرکز کنید.
نیاز بازار
این بخش بسیار مهم است زیرا با استفاده از آن به سرمایه گذار بالقوه خود نشان می دهید که دارای دانش و شناخت مطلوبی از بازار هستید و می دانید که یک سرمایه گذار به چه دلیل می خواهد در کسب و کار شما سرمایه گذاری کند.
در اینجا شما نیاز به آگاهی از محرک هایی دارید که تقاضا را برای محصول یا خدمات شما افزایش دهند. مثلا یک راه برای کسب آگاهی درباره قهوه، بررسی رفتار و نیاز خریداران قهوه است. یکی از محرک ها برای ایجاد تقاضا به منظور خرید قهوه، سازگاری است. قهوه ای که از یک کافی شاپ زنجیره ای (یعنی کافی شاپی که دارای چند شعبه است) خریداری می شود، لزوما بهتر از قهوه یک کافی شاپ مستقل (بدون شعبه) نیست. اگر شما جزء اهالی آن منطقه نباشید، نمی دانید که قهوه کافی شاپ مستقل بسیار مطلوب تر است. اما این را می دانید که کیفیت قهوه عرضه شده در کافی شاپ زنجیره ای مانند کیفیت سایر شعبات آن است. به همین دلیل، اکثر مردم به جای خرید قهوه از کافی شاپ های مستقل، از کافی شاپ های زنجیره ای خرید می کنند.
از دیدگاه تاکتیکی، این بخش همان جایی است که شما به آن نیاز دارید تا جایگاه رقابتی خود را به صورت غیر مستقیم و بدون صراحت، بهبود ببخشید. در یک طرح کسب و کار، باید قبل از بخش معرفی استراتژی مد نظر، درباره نحوه رقابت و نقاط قوت، نقاط ضعف و موقعیت بازار خود صحبت کنید. در واقع آنچه می خواهید انجام دهید این است که خواننده را آماده کنید تا موقعیت شما و پیامدهای سرمایه گذاری در شرکت شما را درک کند.
برای انجام این کار باید در این بخش، برخی از محرک هایی که رقبا بر آن تمرکز نکرده اند را مطرح کنید. به عنوان مثال برای یک کافی شاپ مستقل که توسط کافی شاپ زنجیره ای محصور شده است، می توان بر روی افراد در حال گذر تمرکز کرد. یکی دیگر از محرک های تقاضا، این است که قبل از اینکه کافی شاپ یک مکان برای فروش در نظر گرفته شود، به عنوان یک محل برای ملاقات و دیدار مردم مورد توجه قرار گیرد. پس از این می توانید رقابت خود را آغاز کنید و در بخش استراتژی توضیح دهید که شما به دنبال ایجاد یک محل برای دیدار و ملاقات مردم هستید نه صرفا فروش فهوه و عامل تمایز شما از رقبا، اصالت و فضای فروشگاه محلی شما است.
شناسایی رقبا
هدف این بخش، ارائه یک دیدگاه منصفانه از کسانی است که رقیب شما هستند. شما باید موقعیت رقبا و نقاط قوت و ضعف آنها را توضیح دهید. شما باید این بخش را هماهنگ با قسمت مرز رقابتی (Competitive Edge) در بخش استراتژی بنویسید.
هدف این است که رقیبتان را تجزیه و تحلیل کنید و ضعفی را در او پیدا کنید که شرکت شما بتواند با استفاده از آن و فعالیت در آن حوزه، موقعیت خوبی را در بازار کسب نماید.
یکی از راه های تجزیه و تحلیل رقیب، تعیین محرک های کلیدی تقاضا برای بازار خودتان (قیمت، کیفیت، خدمات اضافی و غیره) و ارائه نتایج در یک جدول است.
جدول زیر، مثالی از یک فروشگاه مبلمان در فرانسه به نام "شرکت ژولی" است. همانطور که در جدول می بینید همه بازیگران بازار در حال حاضر بر روی محدوده متوسط رو به کم بازار تمرکز دارند و فضای آزادی برای ورود یک بازیگر جدید و تمرکز در محدوده متوسط رو به بالا و حداکثر وجود دارد.
موانع ورود
این بخش درباره پاسخ دادن به دو سوال سرمایه گذاران شما است:
سوال اول: چه چیزی مانع افتتاح و بازگشایی فروشگاه شماست و جلوی 50٪ از کسب و کار شما را می گیرد؟
سوال دوم: فکر می کنید چه چیزی باعث می شود که با موفقیت به بازار ورود نمایید؟ (فقط برای استارتاپ ها)
همانطور که حدس می زنید موانع ورود، بزرگ هستند. سرمایه گذاران این موانع را دوست دارند زیرا کسب و کار شما را از رقبای جدید محافظت می کند!
در اینجا چند نمونه از موانع ورود به بازار را ذکر می کنیم:
• سرمایه گذاری (پروژه ای که نیاز به سرمایه گذاری قابل توجهی دارد)
• فناوری (فناوری پیشرفته لازم برای طراحی یک وبسایت با فراوری اورانیوم یکسان نیستند)
• برند یا نام تجاری (هزینه های زیاد بازاریابی برای رسیدن به سطح معینی از شناخت و شهرت)
• قوانین و مقررات (مجوزها و امتیازات ویژه)
• دسترسی به منابع (انحصار با تامین کنندگان، منابع اختصاصی)
• دسترسی به کانال های توزیع (انحصار با توزیع کنندگان، شبکه اختصاصی)
• محل (یک فروشگاه در خیابان خاص)
پاسخ به سوالات فوق بستگی به نوع کسب و کار، تیم مدیریت شما و هر روابطی که ممکن است داشته باشید، دارد. بنابراین سخت است که نکات کلی را درباره آن توضیح دهیم.
قوانین و مقررات
اگر یکی از موانع ورود به بخش شما، مقررات باشد، من توصیه می کنم که این بخش را با بخش قبلی ادغام کنید. در غیر این صورت این بخش باید به گونه ای باشد که در آن مقررات اصلی مربوط به کسب و کارتان و قدم هایی که می خواهید برای سازگاری با این قوانین و مقررات بردارید را توضیح دهید.
منبع:https://www.thebusinessplanshop.com
ترجمه شده در موسسه مطالعات راهبردی سپینود شرق
کلیه حقوق این وبسایت متعلق به موسسه سپینود شرق می باشد.
بازار را تجزیه و تحلیل کنید
« بازار » (Market) عبارت است از افراد یا کسب و کارهایی که میتوانند مشتری شما باشند. تحلیل بازار یک تصویر داخلی از کاری که قصد ورود به آن را دارید و جریانات ملی و محلی در اختیارتان قرار میدهد و به شما کمک میکند نیازهای مشتریان بالقوه خود را بشناسید. اگر قصد صادر کردن خدمت یا محصول خود را دارید، باید شرایط بینالمللی را نیز در نظر بگیرد.
ابتدا وضعیت ملی را مورد بررسی قرار دهید. در مطالعات مربوط به تحقیق بازار بسیاری از صنایع به طور کامل معرفی شدهاند. شما میتوانید نسخهای از این گزارشها را در کتابخانههای عمومی مطالعه کنید. اینترنت منبع خوبی از اطلاعات است. ابتدا به سراغ سایتهای دولتی بروید. منابع دیگری که میتوانند در مورد تحقیق بازار اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهند عبارتند از مجلات تجاری مرتبط، انجمنهای صنفی و نمایشگاههای این موسسات. در کتابخانه نیز میتوانید نام مجلات تجاری مربوط و نشانی انجمنهای صنفی مناسب را بیابید و بدین ترتیب از جزئیات نمایشگاهها باخبر شوید.
آگاهی از جریانات: هر روز صفحات تجاری روزنامهها و مجلات خبری روز را مطالعه کنید و با کپی گرفتن یا بریدن اطلاعات مفید و مورد نیاز، از آنها پوشهای درست کنید. حتی پس از آغاز فعالیت نیز به مطالب این پوشه بیفزایید. این پوشه به شما کمک میکند با تغییر جریانات، همگام و همسو باشید. با این وجود، مراقب مانور بیش از حد رسانهها روی یک جریان موقت باشید. در این قبیل مواقع ناگهان سروکله تعداد زیادی از موسسات پیدا میشود که به احتمال زیاد، بازار واقعی گنجایش همه آنها را نخواهد داشت یا تقاضا (اگر تقاضایی وجود داشته باشد) برای مدت زیادی دوام نمیآورد.
برداشتی که از تحقیق بازار (Market Research) به دست آوردهاید راهنمای شما خواهد بود. حتی اگر کسب و کاری که به دنبال آن هستید برای ادامه حیات به بازار ملی نیاز نداشته باشد، باید بدانید که جریانات ملی میتوانند بر بازار محلی تاثیر زیادی بگذارند. شما باید اطلاع داشته باشید که آیا بازاری که در حال ورود به آن هستید در حال گسترش است یا کوچک میشود؛ ثبات دارد یا متغیر است و به بازار دیگری که مدام تغییر میکند وابسته است یا خیر. بازارها معمولا به آرامی شروع به حرکت میکنند، به سرعت گسترش مییابند و سپس وضعیت ثابتی به خود میگیرند و یا گاهی اوقات دچار افت میشوند. کسبوکارهایی که در همان ابتدای گسترش بازار، کالا یا خدمات خود را ارائه میدهند اغلب بسیار بهتر از کسب و کارهایی که در مراحل بعدی به بازار میآیند عمل میکنند، اما کارآفرینان پیشتاز ریسک بالاتری را تقبل میکنند. برای اینکه بدانید بازار شما در کدام مرحله است باید در این زمینه مطالعه کنید. ممکن است قوانین جدیدی در دست تهیه یا اجرا باشند که برنامههای شما را تحت تاثیر خود قرار دهند. اگر در این مورد شک دارید، برای کسب اطلاعات با انجمنهای صنفی مربوطه تماس بگیرید.
تحقیق محلی: هنگامی که درباره وضعیت بازار ملی و جریانات مربوط به آن اطلاعاتی کسب کردید، باید به دنبال کسب اطلاعات بیشتری درباره تجارت در سطح محلی بروید. برای رسیدن به این هدف، هیچ منبع اطلاعاتی بهتر از خود صنوف وجود ندارد. با نمایندگان فروش و عرضهکنندگان بالقوه خود صحبت کنید. اگر سوالات صحیح و دقیقی بپرسید، آنها میتوانند اطلاعات خوبی در اختیار شما قرار دهند. نام فروشندگان باسابقه و همچنین کالا یا خدماتی که هماکنون فروش خوبی در بازار دارند را از آنها بپرسید. با واحد توسعه تجاری خود تماس بگیرید و از آنها بخواهید شما را با کسی که در همان کسب و کار فعالیت میکند، ولی در منطقه دیگری از کشور مستقر است (و بنابراین در رقابت مستقیم با شما نیست) آشنا کنند.
بازار هدف: در گام بعدی باید «بازار هدف» را بررسی کنید. بازار هدف بخشی از جمعیت است که به طور بالقوه میتوانند از محصول یا خدمت شما استفاده کنند. مشتریان، نیازهای آنها و منفعتی که با استفاده از محصول یا خدمت شما میبرند را به طور دقیق تعیین کنید. واضح است که در حال حاضر آنها بدون شما مشکلی ندارند، بنابراین چرا باید در آینده از کسب و کار شما استفاده کنند؟ علاوه بر این آیا در محدوده کسب و کار شما مشتریان بالقوه به تعداد کافی وجود دارند؟
در این مرحله، باید کاملا آگاه باشید که یا مشتریان شما کسبوکارهای دیگر هستند یا اینکه کالا و خدمات خود را به طور مستقیم به عموم مردم میفروشید یا هر دو. مشتریان تجاری بودجه بیشتر و نیازمندیهای متفاوتی دارند.
تجزیه و تحلیل رقبا: مشاهده دقیق رقبای بالقوه، اطلاعات مفید و جالبی را در اختیار شما قرار میدهد. به عبارتی، میتوان گفت این رقبا کاری که شما قصد دارید فردا انجام دهید را همین امروز انجام میدهند. احتمالا تاکنون اشتباهات زیادی مرتکب شده و از آنها درس گرفتهاند و از این طریق کالا یا خدمات خود را بهبود بخشیدهاند. شما میتوانید از این دانش استفاده کنید و به علاوه، از آنجا که این کسب و کارها قرار است رقیب شما شوند، بهتر است نقاط قوت و ضعف آنها را بشناسید. در حین انجام تحقیقات، برای هر کدام از رقبای خود پروندهای تهیه کنید و همین طور که کار را پیش میبرید، اطلاعات جدیدی به آن بیفزایید. این کار باعث میشود در ارزشیابی خود بهتر عمل کنید.
ارزیابی ایده: پس از تکمیل تحقیق بازار (که ممکن است چند هفته یا بسیار بیشتر طول بکشد)، باید وضعیت موجود را ارزیابی کنید. شما مجبور خواهید شد از میان حجم زیادی از اطلاعات که برخی از آنها با یکدیگر متناقض هستند به نتیجه خاصی برسید. اگر ارزیابی شما به شیوه عینی و عقلانی صورت نگیرد، امکان دارد احساسات یا حرفهای تصادفی دیگران روی تصمیمات نهایی شما اثر بگذارند. از سوی دیگر، اگر در اعماق ذهن خود دچار تردید هستید، پیروی از احساسی که دارید میتواند راهنمای خوبی برایتان باشد.
صرفنظر از اینکه ایده شما چقدر موفقیتآمیز به نظر میرسد، مراقب خطر ضد حمله از سوی کسب و کارهایی که در حال حاضر فعال هستند، باشید. پایین آوردن قیمتها برای درگیر کردن شما در جنگ قیمت، تلاش برای جذب کارکنان کلیدی شما از طریق پیشنهاد دستمزد بالاتر یا مانعتراشی بر سر راه تامین نیازهای شما از منابع، برخی از شیوههای ضد حمله محسوب میشوند. بیشتر کسب و کارهای تثبیت شده، در صورتی که حس کنند خطر از دست دادن مشتریان تهدیدشان میکند در مقابل کسب و کار جدید حالت خصمانهای به خود میگیرند. تنها تعداد کمی از این کسب و کارها حالت انفعالی دارند؛ شاید به این دلیل که تهدید را خیلی جدی نمیگیرند. در هر حال، اگر این کسب و کارها دست به حمله به بنگاه نوپای شما بزنند با تهدید جدی روبهرو خواهید شد؛ مگر آنکه منابع عظیمی پشتیبان شما باشند. یکی از شیوههای بقا این است که خودتان را ضعیف نشان دهید و حداقل تا زمانی که کسب و کارتان تثبیت نشده، خطر زیادی برای رقیب بزرگتر ایجاد نکنید.
تجزیه و تحلیل بازار چیست؟ (بررسی روشها، اهداف و دلایل تحلیل بازار)
تحلیل بازار اطلاعات مربوط به صنایع، مشتریان، رقبا و سایر متغیرهای بازار را در اختیار شما قرار میدهد؛ همچنین، با تجزیه و تحلیل بازار میتوانید رابطهی میان عرضه و تقاضا برای یک محصول یا خدمات خاص را تعیین کنید. بر اساس این اطلاعات، میتوانید دربارهی استراتژیهای احتمالی بازاریابی خود آگاهانهتر تصمیم بگیرید. در این مطلب انواع روش های تجزیه و تحلیل بازار مورد بررسی قرار میدهیم، همچنین نحوه بررسی بازار را نیز میآموزیم.
جدیدترین فرصتهای شغلی شرکتهای معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
تحلیل بازار چیست؟
پیشنهادی که به بازار خاصی ارائه میدهید، به چه اندازه تأثیرگذار است؟ تحلیل بازار به اینگونه سؤالات مهم پاسخ خواهد داد. هر شرکت، مشتری یا مؤسسی میتواند تجزیهوتحلیل بازار را انجام دهد.
تحلیل بازار اساس تصمیمگیریهای تجاری است. برای تصمیم گیری درمورد خرید یا فروش، اطلاعات را از تأمینکنندگان و خریداران جمعآوری و سپس ارزیابی میکنید؛ همچنین، میتوانید بازار فعلی خود یا بازارهای جدیدی را بررسی کنید.
تجزیه و تحلیل بازار قسمت عمدهای از تحقیقات و یکی از مؤلفههای مهم هر طرح تجاری است. در این طرح، مدیران مشاغل ایدههای تجاری خود را به صورت کتبی مستند میکنند.
در طول تجزیه و تحلیل بازار، فقط یک بازار خاص بررسی میشود. شرکتها با استفاده از نتایج این تحقیقات، فرصتها و خطرات آن بازار خاص را شناسایی میکنند. بازار هدف اساس تجزیهوتحلیل بازار است.
روش های تحلیل بازار چیست؟
در این قسمت به بررسی روش های تحلیل بازار میپردازیم. برای انجام تجزیه و تحلیل بازار، به اطلاعات معتبر و مطمئنی نیاز دارید. به طور کلی، شرکتهای کوچک تمایل دارند که تحقیقات لازم را بهشخصه انجام دهند، اما شرکتهای بزرگتر اغلب از مؤسسات تحقیقاتی درخواست میکنند تا این کار را برایشان انجام دهند.
استفاده از روش های تحلیل بازار میتوان جمعآوری داده انجام داد. تفاوتهایی میان تحقیقات اولیه و ثانویه وجود دارند.
در طول تحقیقات اولیه، با متخصصان بازار هدف مصاحبه میشود تا دادههای جدیدی جمعآوری شود و مزیت آن این است که هدفِ تحقیقاتی شما همواره در کانون توجه خواهد بود؛ به این ترتیب، میتوانید دادههای موردنیاز برای تجزیه و تحلیل بازار را جمعآوری کنید.
در مقابل، در تحقیقات ثانویه از سوابق و دادههای موجود در نظرسنجیهای قبلی استفاده میشود. این اطلاعات را میتوان از داخل و خارج جمعآوری کرد. با انتخاب تحقیقات قبلی میتوانید در وقت و هزینهی خود صرفهجویی کنید، زیرا مجبور نیستید که مصاحبهها و ارزیابیهای پرهزینه را دوباره انجام دهید. منابع این دادهها شامل سیستم آماری فدرال، انجمنهای تخصصی، گزارشهای سالانهی سایر شرکتها یا مجلات تجاری است.
تفاوت تحلیل بازار و تحقیق بازار
پس از آشنایی با روش های تحلیل بازار به نفاوت آن با تحقیق بازار میپردازیم. تحقیق بازار به معنای بررسی سیستماتیک یک بازار خاص است. این تحقیقات اطلاعاتی را فراهم میکند که بر اساس آن میتوانید ابزار بازاریابی مناسبی را انتخاب کنید. بر خلاف تحقیقات بازار، تجزیه و تحلیل بازار بر یک بازار خاص در تاریخی معین متمرکز است. هدف از تجزیهوتحلیل بازار شناسایی مهمترین خصوصیات آن بازار و شناسایی ساختار آن در یک زمان مشخص است.
دلایل انجام تحلیل بازار
اگر میخواهید برنامهی تجاری شما موفقیتآمیز باشد، باید تحلیل بازار را انجام دهید. تجزیه و تحلیل بازار اساس توسعهی استراتژی بازاریابی و اقدامات مشخص بازاریابی است.
- با انجام تحلیل بازار میتوانید ارقام، دادهها و حقایق لازم برای ایدههای خود را تهیه کنید و یک برنامهی تجاری کامل و مؤثر ارائه دهید؛
- در مراحل اولیه تحلیل بازار، میتوانید پتانسیل بازار را تشخیص دهید و از تصمیمگیریهای اشتباه خودداری کنید؛
- میتوانید خلأها را شناسایی کنید و بهموقع آنها را جبران کنید؛
- تجزیه و تحلیل بازار به شما نشان میدهد که کدام محصولات در بازار فعلی موجود هستند؛
- با تجزیهوتحلیل بازار میتوانید سد ورود به بازار را شناسایی کنید و میزان استقبال از محصول جدید را پیشبینی کنید.
محتوا و ساختار تحلیل بازار
تجزیه و تحلیل بازار:
- شامل توصیف دقیق بازار هدف و تحقیقات بازار است؛
- یک تصویر کلی از یک بازار خاص را منتقل میکند؛
- شامل ۵ حوزهی مختلف است که طی آن اطلاعات جمعآوری و سپس تحلیل میشود.
۱. توصیف بازار: بازار خود را بررسی کنید
نخست برای تجزیه و تحلیل بازار، باید بازار خود را تعریف کنید و آن را از سایر بازارها متمایز کنید. بسته به محصول یا خدماتی که دارید، میتوانید از معیارهای مختلفی استفاده کنید و بازار خود را تعریف کنید.
برای انجام تحلیل بازار، باید بازار هدف را بر اساس ویژگیهای خاص، به بخشهای مختلف تقسیم کنید. خصوصیاتی مانند اجتماع، جمعیت، سن، جنس، درآمد یا منطقه جزء این ویژگیها هستند.
توصیف بازار باید سؤالات زیر را نیز شامل شود:
- محصول یا خدمات شما برای کدام بازار هدف مناسب است؟
- محصول شما برای کدام گروه سنی مناسب است؟
- متوسط درآمد بازار هدف شما چقدر است؟
- کدام منطقه بازار هدف شماست؟
تا آنجا که ممکن است برای تحلیل بازار، باید اطلاعات خاصی را درمورد بازار هدف خود پیدا کنید:
- آیا بازار هدف شما موکا یا قهوهی سیاه مینوشد؟
- گروه هدف شما با چه سرعتی قهوه مینوشد، ۲۰ یا ۳۰ دقیقه؟
۲. اندازهی بازار و توسعهی آن: بازار هدف خود را برای تحلیل بازار ارزیابی کنید
هنگام تعیین اندازهی بازار خود در تجزیه و تحلیل بازار، باید از دادههایی دقیق و بهروز استفاده کنید. این قسمت از تحلیل بازار درمورد تعیین و ارزیابی گردش مالی یا حجم فروش محصول یا خدمات در یک بازار خاص است. بر اساس این ارقام، میتوانید توسعهی بازار را پیشبینی و میزان جذابیت آن را شناسایی کنید. توسعهی بازار شامل رشد بازار و نرخ آن است.
۳. منابع مناسب برای تهیهی اطلاعات: منابع بازار خود را شناسایی کنید
ارگانهای اداری و سایتهای اینترنتی زیر، اطلاعات رایگانی را برای تجزیه و تحلیل بازار در اختیار شما قرار میدهند:
- در وبسایت استاتیستا (Statista) میتوانید از آمار، دادههای بازار و مطالعات به صورت آنلاین استفاده کنید؛ همچنین، میتوانید دادههای مؤسسات تحقیقاتی، اطلاعات دنیای تجارت و آمارهای رسمی را مشاهده کنید.
- وبسایت گلوبال دیتا (GlobalData) سالانه بیش از ۱۵,۰۰۰ گزارش، جلسهی توجیهی، پیشبینی و کتاب منتشر میکند. این سایت طیف گستردهای از بخشها، شرکتها و کشورها را شامل میشود.
ویژگیهای تحلیل رقابتیِ بازار هدف
تجزیهو تحلیل رقابتی عوامل فردی و مهم بازار را بررسی میکند. ویژگیهای اساسی بازار، تحلیل بازار و توصیف میشوند.
«چارچوب ۵ عامل» ابزاری مناسب برای تحلیل بازار، بهویژه در صنعت مشاوره است. مایکل ای پورتر (Michael E. Porter)، نظریهپرداز مدیریت، عوامل مهم برای تجزیه و تحلیل بازار و رقابت را اینگونه تعیین کردهاست:
۱. قدرت چانهزنی مشتریان
اولین عامل تحلیل بازار باید بررسی کنید که واکنش مشتریان در برابر افزایش یا کاهش قیمت چگونه خواهد بود؟ آیا محصول یا خدمات شما برای بازار هدف مهم است؟
۲. قدرت چانهزنی تأمینکنندگان
اگر تعداد تأمینکنندگان شما محدود باشد، قدرت چانهزنی بسیار بالایی خواهند داشت. شما در برابر افزایش قیمت، چگونه واکنش نشان خواهید داد؟
۳. تهدید محصولات جایگزین و بازارها
در عامل سوم تجزیه و تحلیل بازار به این بپردازید که آیا گزینههای دیگری برای محصول یا خدمات شما وجود دارند؟ آیا نوآوریهای در حال ظهور، توزیع محصول یا خدمات شما را به خطر خواهند انداخت؟
۴. رقبای جدید و موانع ورود به بازار
اگر بازار هدف شما جذابیت خاصی داشتهباشد، مطمئنا رقبای جدیدی وارد بازار خواهند شد. آیا موانعی برای ورود رقبا به بازار وجود دارند؟
به عنوان مثال، هزینههای زیاد سرمایهگذاری برای یک محصول یا خدمات میتواند مانعی برای ورود به بازار باشد؛ همچنین، اگر دستیابی به سطح مشخصی از آگاهی، دسترسی به منابع و تأمینکنندگان انحصاری دشوار باشد، فروشگاه شما در مکان نامناسبی قرار داشتهباشد یا سرمایهی موردنیاز برای بازاریابی بالا باشد، دسترسی به بازار دشوارتر خواهد شد.
۵. رقبای موجود در بازار
برای تجزیه و تحلیل بازار باید بررسی کرد که میزان رقابت چقدر است؟ چه کسی بر بازار تسلط دارد؟ کدام رقبا جلوتر هستند و چرا؟
در تحلیل رقابتی، باید نهتنها مشتریان، بلکه رقبا و مزایای محصول آنها و محصولات خود را نیز بشناسید:
- باید با چه سرعتی وارد بازار شوید؟
- ورود به بازار چه خطراتی را در پی دارد؟
- چه کسانی محصولات مشابهی را ارائه میدهند و چه تعداد رقیب دارید؟
- شما چه نقاط قوتی دارید؟ رقبای شما چه نقاط قوتی دارند؟
- آیا بازار هدف شما و رقبا شباهتی به هم دارند؟
تجزیه و تحلیل بازار در صنایع مشتریمحور
تجزیهوتحلیل صنایع مشتریمحور صنایعی را که بیشترین فروش یا گردش مالی را دارند، مشخص میکند.
برای انجام این کار باید دوباره به تحلیل بازار تعریفشدهی خود مراجعه کنید، سپس میتوانید ساختار و جذابیت صنایع را با توجه به جنبههای مختلف فروش، تجزیهوتحلیل کنید؛ پس از آن، میتوانید گروههای هدف و صنایع مختلف آنها را شناسایی و نیازهای مشتری را تعیین کنید. بر اساس نتایج بهدستآمده، میتوانید استراتژیهای بازاریابی مناسبی را برای کسبوکار خود ایجاد کنید.
باید به سؤالات زیر پاسخ دهید:
- درآمد کسبشده در آن صنعت خاص چقدر است؟
- کدام شرکت رهبری بازار را در دست دارد؟
- روند فعلی صنعت چگونه است؟
- کدام نوآوریها توانستهاند صنعت را پیش ببرند؟
تحلیل پتانسیل بازار هدف: آیا این بازار در آینده توسعه خواهد یافت؟
تجزیه و تحلیل بازار نمایانگر وضعیت گذشته و فعلی یک بازار است؛ همچنین، روند توسعهی آیندهی آن را نیز نشان میدهد. برای دستیابی یه این هدف، کارمندان بالقوه، موانع ورود به بازار، عوامل موفقیت و همچنین تحولات و روندهای فعلی را بررسی میکند. پیشبینی میزان توسعهی بازار برای برنامه ریزی فروش و سرمایهگذاران احتمالی مهم است.
جمعبندی
مشاغل با استفاده از روش های تحلیل بازار، میتوانند اطلاعات ارزشمندی را درمورد بازارهای خاص به دست آورند. اگر در حال راهاندازی یک کسبوکار هستید و میخواهید که بازار فعلی خود یا بازار جدیدی را بررسی کنید، با استفاده از تحلیل بازار میتوانید فرصتها و خطرات آن بازار را شناسایی و ارزیابی کنید.
بر اساس تجزیه و تحلیل بازار، میتوانید استراتژیهای بازاریابی مشخصی را توسعه دهید و ایدهی خود را با موفقیت پیادهسازی کنید.
تجزیه و تحلیل بازار های داخلی
تجزیهوتحلیل های بازار، راهی است برای شناخت نیازهای بلندمدت مشتریان و محصولاتی که در بازار از تقاضای رو به رشدی برخوردارند.
تحلیل بازار ( Market Analysis) یا تحقیقات بازار (Market Research)
تحلیل بازار به اختصار یعنی بررسی، آنالیز و شناخت بازار، صنعت و یا بخشی از یک بازار تعریف شده.
تحقیقات بازار یعنی بررسی، شناخت و تحلیل بازار هدف ( مشتریان)، رقبا ، رفتار مصرفی و …
برای انجام تحلیل بازار 5 قسمت زیر را در نظر بگیرید :
- مشتریان هدف وبخش های مختلف بازارهدف
- نیاز بازار
- رقبا
- موانع برای ورود به بازار
- قوانین حاکم بر بازار
مزایای کلیدی تجزیهو تحلیل بازار
۱- افزایش وفاداری مشتریان
۲- شناخت مزایا (نقاط قوت) و معایب (نقاط ضعف) رقابتی
۳- آگاهی از تصویر برند
۴- تجزیهوتحلیل موقعیت برند
۵- بهترین چشمانداز از بخشبندی بازار
۶- بهترین چشمانداز از توزیع و بخشبندی محصولات
۷- شناخت مؤثرترین رسانه برای تبلیغات تجاری
۸- شناخت اهداف بازاریابی قابلدستیابی
۹- مدل مدیریت مزایای رقابتی
مراحل تجزیه و تحلیل فرصتهای بازار
شناخت آنچه در حال حاضر در فضای کسبوکار رخ میدهد
در این بخش شما باید شرایط اقتصادی (رشد، ثبات یا رکود) و همچنین هر روند یا تغییرات اجتماعی که ممکن است روی کسبوکارتان تأثیر بگذارد، بررسی کنید. اصول قانونی و نظارتی را در نظر بگیرید؛ زیرا تغییر هریک از این فاکتورها نهتنها کسبوکار شما، بلکه بازار را متحول میکند و باید برای مواجهه با تغییرات آماده باشید. در مورد آخرین پیشرفتهای تکنولوژی و توسعهی صنعتتان تحقیق کنید و البته منابع را فراموش نکنید. آیا ممکن است محدودیتی در منابع وجود داشته باشد که مانع از رشد کسبوکارتان شود؟
تعریف صنعت و تعیین چشمانداز
در این مرحله باید وضعیت فعلی، جایگاه و رتبه صنعت خود را به طور کلی مشخص کنید. باید همه شاخصهای مربوط به صنعت مانند اندازه، گرایشات، چرخه زندگی و رشد پیش بینی شده را ذکر کنید. این امر به بانکها یا سرمایه گذاران نشان می دهد که شما می دانید چه کاری را می خواهید انجام دهید و همه اقدامات لازم را انجام داده اید و با استفاده از داده های حقیقی آماده اید تا ایده خود را به یک کسب و کار موفق تبدیل نمایید.
مشتریان هدف وبخش های مختلف بازارهدف
شناخت دقیق بازار هدف در ابتدای کسب وکار شما ضروری است، بیشترصاحبان تازهکار در تجارت اشتباها چنین تصور میکنند که همهی مخاطبین جز بازار بالقوهی آنها هستند، و واضح است که چنین نیست.
در هنگام اندازه گیری بازار، نحوه نگرش و اندازه گیری بازار، بسته به نوع کسب و کار متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال اگر کسب وکارتنها یک رستوران و یا یک مغازه است با نگرش محلی به ارزیابی و تحلیل بازار بپردازید. (یعنی بازار اطراف مغازه و یا رستوران را می سنجید و اندازه گیری می کنید) اما اگر برای یک مجموعه رستوران زنجیره ای به تحلیل بازار پرداخته اید، باید در سطح بزرگتر (کشوری) به اندازه گیری بازار هدف با توجه به نوع مخاطب رستوران زنجیره ای بپردازید.
هنگام اندازه گیری بازار، میزان خرید سالانهی محصولات و خدمات خود را توسط مشتریان محاسبه کنید و اندازهی بازار بالقوهی کسب وکار خود را بسنجید.
بسته به نوع بازار شما می توانید بخش های متفاوتی از بازار را نیز در نظر بگیرید. (Segments (Different
حجم بازار و ارزش بازار دو فاکتوری هستند که هنگام اندازه گیری بازار باید مدنظر قرار گیرد، به زبانی دیگر “ تعداد مشتریان بالقوه و ارزش آنها “ در بازار با توجه به میزان رقابت در بازار باید به صورت جداگانه محاسبه شود.
ویژگیها و رفتارشناسی مشتری در بازار B2B یا B2C را در نظر بگیرید
ویژگیهای جمعیت شناختی در بازار B2C مانند سن، درآمد و محل سکونت و … همچنین آگاهی از خصوصیات روانشناختی درباره مشتریان موردنیاز است.
شما باید بدانید علایق و عادات خرید مصرفکنندگان چگونه است و آیا شرایط کسب وکار شما برای رفع نیاز مشتریان هدف مناسب است؟
رقبا(Competitors)
مشخص است که شناسایی رقبایی که در مقابل شما ایستادهاند، تاکتیک هوشمندانهای است و در عین حال نقاط ضعف رقابت بازار را نیز نشان میدهد. آیا به مشتریان بازار، خدمترسانی کافی و مناسب صورت میگیرد؟ چه محصول یا خدمتی میتوانید عرضه کنید که کسب وکارهای مشابه شما نمیتوانند ارائه دهند؟
در تحلیل رقبا باید کاملا و شفاف به جایگاه برند رقبا در بازار و از دید مشتریان بالقوه پرداخته شود. نقاط قوت و ضعف رقبا را با توانمندی ها و ضعف برندتان مقایسه کنید. برای این کار گردش مالی،تعداد کارکنان، قیمت محصول، سایزشرکت رقیب، کیفیت، ارزش افزوده و…را در جدول مقایسه ای در مورد برند و سایر رقبا در نظر بگیرید.
واقعیت این است که شما به دنبال مشتریانی هستید که به نیازهایشان توسط رقبا پاسخ داده نشده است.
تحلیل بازار چیست؟
یکی از اصلی ترین مسائلی که هر شرکتی قبل از آغاز کسب و کار خود باید از آن استفاده کند، تحلیل بازار است. این که چقدر محصولات و خدماتی که ارائه می دهید برای یک بازار خاص مناسب است، از طریق تحلیل بازار به دست می آید. هر شرکت کننده در بازار از جمله شرکت ها، بنیانگذاران و حتی مشتریان خصوصی می توانند تجزیه و تحلیل بازار را انجام دهند. در واقع اگر بخواهیم با زبان ساده توضیح دهیم که تجزیه و تحلیل بازار چیست، می توانیم بگوییم که تجزیه و تحلیل بازار به عنوان مبنایی برای تصمیم گیری و ایجاد استراتژی های بازاریابی عمل می کند.
در تجزیه و تحلیل بازار، متخصصان به جمع آوری و ارزیابی اطلاعات از تامین کنندگان و خریداران می پردازند تا بتوانند به نگاهی اجمالی از بازاری که قصد فعالیت در آن را دارند، دست یابند. علاوه بر این، شما با تجزیه و تحلیل بازار می توانید بازار فعلی خود را ارزیابی کنید یا بازارهای جدید را مشاهده و بررسی نمایید. ما در این مقاله قصد داریم تا به طور کامل توضیح دهیم که تجزیه و تحلیل بازار چیست.
مزیت های تجزیه و تحلیل بازار چیست؟
از مزیت های اصلی بازار را تجزیه و تحلیل کنید تجزیه و تحلیل بازار این است که ریسک را به میزان قابل توجه و چشمگیری کاهش می دهد، زیرا زمانی که شما، بازاری که قصد ورود به آن را دارید تجزیه و تحلیل می کنید، کاملا می دانید که چه محصولاتی مناسب آن بازار است و در نتیجه زمانی که محصولات و خدمات خود را به مشتریان خود معرفی کنید، محصولات شما مورد توجه قرار می گیرند. در واقع تجزیه و تحلیل بازار به حدی برای کسب و کار شما مفید است که بسیار توصیه می شود که شما هر سال یک تحلیل بازاریابی انجام دهید تا از تغییرات عمده در بازار عقب نیافتید و به اصطلاح به روز باشید.
بسیاری از کسب و کارهایی که با شکست رو به رو نمی شوند و به سرعت به موفقیت می رسند، تجزیه و تحلیل بازار را بخشی از طرح تجاری خود قرار داده اند. ممکن است پیش خود فکر کنید که دلیل اهمیت دادن به تجزیه و تحلیل بازار چیست. زمانی که شما به طور مستمر بازاری که قصد ورود به آن را دارید، تجزیه و تحلیل می کنید، به درک کامل و جامعی از مخاطبان و رقبای خود دست پیدا می کنید و می توانید استراتژی بازاریابی رقابتی را ایجاد کنید. حال برای آن که بهتر متوجه شوید که مزیت های تجزیه و تحلیل بازار چیست، در زیر لیستی از مزیت های مختلف تجزیه و تحلیل بازار و توضیح هر کدام آن ها را برای شما تهیه کرده ایم:
کاهش ریسک:
بدیهی است که شناخت بازاری که قصد ورود به آن را دارید شما را از غافلگیری های محتملی که ممکن است با آن رو به رو شوید دور می کند و همین مسئله موجب می شود که ریسک ها در کسب و کارتان به شکل چشمگیری کاهش یابد. زیرا تجزیه و تحلیل بازار به شما درک درستی از روندهای اصلی بازار، بازیگران اصلی صنعت خود و آنچه برای موفقیت در بازار خود نیاز دارید، می دهد. بدیهی است که تمامی مواردی که از تجزیه و تحلیل بازار به دست می آید تصمیمات تجاری شما را تعیین می کند.
محصولات یا خدمات هدفمند:
یکی دیگر از مزیت های اصلی تجزیه و تحلیل بازار این است که به شما درک کاملی از آنچه مخاطبان بازار هدف شما به آن علاقه مند هستند، می دهد. بدیهی است زمانی که شما بدانید مخاطبان بازار هدفتان به دنبال چه چیزی بازار را تجزیه و تحلیل کنید هستند، خیلی بهتر می توانید محصولات و خدماتی مناسب با نیاز آن ها ایجاد کنید و به آن ها رائه دهید. وقتی میدانید مشتریان شما چه کسانی هستند، میتوانید از آن اطلاعات برای تطبیق پیشنهادات کسبوکارتان با نیازهای مشتریانتان استفاده کنید.
روند های نوظهور:
یکی از عنصرهای اصلی پیشتاز بودن در کسب و کار در این است که اولین کسی باشید که یک فرصت یا روند جدید را تشخیص می دهد و از آن استفاده می کند. یکی از اطلاعاتی که از تجزیه و تحلیل بازار می توانید به دست آورید این است که چه فرصت های تجاری قرار است به زودی به وجود آید. در نتیجه زمانی که شما از روندهای نوظهور بازار آگاه شدید، می توانید از آن ها در جهت افزایش سود خود و جذب مشتری استفاده کنید.
پیش بینی درآمد:
پیش بینی بازار جزء کلیدی اکثر تحلیل های بازاریابی است، زیرا اعداد، ویژگی ها و روندهای آینده در بازار هدف شما را پیش بینی می کند. این به شما ایده ای از سودی که می توانید انتظار داشته باشید می دهد و به شما امکان می دهد برنامه و بودجه کسب و کار خود را بر اساس آن تنظیم کنید.
دیدگاه شما