رشد قیمت نفت تا کجا ادامه دارد؟

ژاپن وارد رکود شد

آمار رسمی منتشرشده درباره نرخ رشد اقتصاد ژاپن از کاهش تولید ناخالص داخلی برای دومین فصل متوالی و ورود اقتصاد این کشور به رکود خبر داد.
به نوشته گاردین تولید ناخالص داخلی این کشور در سه ماهه تابستان (ژوئیه تا سپتامبر/ تیر تا اواسط مهرماه) چهار درصد کاهش یافته که به معنای کاهش ۶/۱ درصدی سالانه است.
این در حالی است که نرخ تولید رشد اقتصادی در سه ماهه بهار یعنی آوریل تا ژوئن نیز ۳/۷ درصد کاهش یافته بود که این وضعیت از نظر اقتصادی ورود به رکود
نامیده می‌شود.
افزون‌بر این، شرایط حاضر به عنوان ضربه‌ای برای شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن به شمار می‌آید که برای پایان دادن به رکود اقتصادی ژاپن بسیار تلاش کرده است.
آمار منتشر شده حکایت از آن دارد که افزایش مالیات در ماه آوریل (فروردین‌ماه/ اردیبهشت‌ماه) میزان رشد را در سومین اقتصاد بزرگ جهانی کاهش داده بنابر این احتمال افزایش نرخ مالیات در سال آینده کمتر است.
این آمار پیش‌بینی‌ها مبنی بر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی پنج درصدی در سال‌جاری به کلی را رد کرد؛ این آمار همچنین احتمال تاخیر در افزایش مالیات فروش در این کشور و رساندن آن به ۱۰ درصد را کاهش داد.
براساس این گزارش، انتظار می‌رود آبه ماه آینده انتخابات پیش از موعد را در این کشور برگزار کند تا به نوعی افزایش نرخ مالیات فروش ۱۰ درصدی را که برای سال ۲۰۱۵ پیش‌بینی شده بود، به تاخیر اندازد.
دولت پیشین ژاپن در سال ۲۰۱۲ برای کاهش بدهی عمومی فراوان این کشور تصمیم به افزایش نرخ مالیات فروش گرفته بود. تحلیلگران معتقدند افزایش مالیات فروش از پنج درصد به هشت درصد باعث کاهش نرخ رشد تولید ناخالص داخلی شده است.
قیمت نفت
دیروز در پی اخباری مبنی بر رکود اقتصادی در ژاپن به عنوان چهارمین واردکننده بزرگ نفت جهان و اظهارنظر آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر بعید بودن بازگشت زودهنگام قیمت نفت به سطوح بالا، به ۷۹ دلار در هر بشکه رسید.
به گزارش رویترز، احتمال افزایش تقاضای جهانی نفت پس از انتشار اطلاعاتی مبنی رشد قیمت نفت تا کجا ادامه دارد؟ رشد قیمت نفت تا کجا ادامه دارد؟ بر تنزل اقتصادی غیرمنتظره‌ ۶/۱ درصدی ژاپن با یک ضربه تازه مواجه شد.
تونی نونان، تحلیلگر نفتی در ژاپن گفت: ‌این یک ضربه دیگر به قیمت‌های نفت خام و یک فاکتور نزولی دیگر است.
نفت برنت دیروز با ۴۱ سنت کاهش به ۷۹ دلار در هر بشکه تنزل کرد. این درحالی است که قیمت نفت برنت برای تحویل در ماه ژانویه روز جمعه یک دلار و ۹۲ سنت افزایش یافته بود.
به گزارش BBC، نفت سبک آمریکا برای تحویل در ماه دسامبر با ۳۴ سنت کاهش به ۷۵ دلار و ۴۸ سنت در هر بشکه رسید. نفت آمریکا نیز روز جمعه یک دلار و ۶۱ سنت در هر بشکه افزایش قیمت را تجربه کرده بود.
اکنون تمام نگاه‌ها به کاهش تولید احتمالی از سوی سازمان کشورهای صادرکننده نفت در نشست وزرای نفت این سازمان در هفته آینده است.
نونان گفت: ‌روند نزولی همچنان تا زمانی که اتفاقی برای تغییر اوضاع رخ دهد ادامه خواهد داشت. این اتفاق می‌تواند نشست اوپک باشد.
همچنین در نشانه تعیین‌کننده دیگری برای قیمت نفت، آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد بازار نفت با رشد اقتصادی ناچیز در چین و افزایش تولید نفت شیل آمریکا وارد یک دوره جدید شده که بازگشت سریع به قیمت‌های بالا را بعید می‌کند.
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش ماهانه خود افزود: پس از کاهش قیمت نفت به زیر ۸۰ دلار برای اولین بار از سال ۲۰۱۰، ‌قیمت‌ها ممکن است در سال ۲۰۱۵ مجددا کاهش پیدا کند. سرمایه‌گذاران همچنان در حال نظاره علایم تاثیر سقوط قیمت نفت روی پروژه‌های نفت شیل آمریکا هستند.
تولید نفت در داکوتای شمالی بزرگ‌ترین ایالت تولید نفت آمریکا پس از تگزاس در ماه سپتامبر روزانه با ۵۰ هزار بشکه افزایش به رقم بی‌سابقه یک میلیون و ۱۸۰ هزار بشکه در روز رسید. افزایش ارزش دلار نیز در کاهش اخیر قیمت نفت موثر بوده است. ارزش دلار جمعه گذشته به بالاترین سطح چهار سال اخیر در برابر ارزهای دیگر رسید اما دیروز ۳/۰ درصد از ارزش آن کاسته شد.
بورس توکیو
پس از اعلام رکود اقتصادی در ژاپن، ارزش سهام در بورس توکیو سقوط کرد و به پایین‌ترین سطح از ماه آگوست رسید.
در پایان معاملات دیروز در بورس توکیو، شاخص نیکی ۲۲۵ با ۰۳/۵۱۷ واحد کاهش معادل ۹۶/۲ درصد به ۸۰/۱۶۹۷۳ واحد رسید و شاخص تپیکس با ۲۸/۳۴ درصد کاهش معادل ۴۵/۲ درصد به ۱۳/۱۳۶۶ واحد رسید.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، سومین اقتصاد جهان در آخرین ماه‌های سال ۲۰۱۲ درست پیش از به قدرت رسیدن آبه از رکود خارج شد. آبه بلافاصله بعد از روی کار آمدن سیاست بلندپروازانه احیای اقتصادی موسوم به آبه نومیک را آغاز کرد.
اما افزایش مالیات بر مصرف از اوایل آوریل احیای اقتصادی را که به خوبی آغاز شده بود و نبرد این کشور را با سال‌ها رکود منفی به خطر انداخت. از طرفی هر دلار نیز در بازار توکیو با کاهشی شدید ۱۱۵ ین و ۵۸ سن معامله شد. در ابتدای معاملات هر دلار ۱۱۷ ین معامله شده بود.

عراق: صادرات نفت به لبنان و اردن فارغ از افزایش جهانی قیمت‌ها ادامه دارد

شفقنا- یکی از مقامات وزارت نفت عراق اعلام کرد بغداد فارغ از افزایش جهانی قیمت نفت به تعهدات نفتی خود در قبال لبنان پایبند است همچنین توافق عراق با اردن در صادرات نفت با قیمت ترجیحی نیز ادامه دارد و قصدی برای بازبینی این توافق نداریم.

به گزارش سرویس ترجمه شفقنا به نقل از العربی الجدید، بر اساس توافق امضا شده میان بغداد و بیروت در ماه ژوئیه، عراق سالاته یک میلیون تُن سوخت در مقابل دریافت خدمات بهداشتی و کالاهای مختلف از لبنان به این کشور صادر می کند.

برآورد می شود که عراق ماهانه 45 هزار تُن سوخت از بنادر بصره در جنوب عراق به لبنان صادر می کند.

این در حالی است که پیش‌بینی می شود که قیمت جهانی نفت همزمان با تداوم جنگ روسیه و اوکراین و اعمال تحریم‌ علیه مسکو از سوی امریکا و کشورهای اروپایی به خصوص اقدام شب گذشته «جو بایدن»، رئیس جمهوری امریکا در تحریم بخش انرژی روسیه به بیش از 180 دلار برای هر بشکه برسد.

این مسئول نفتی عراق که نخواست نامش ذکر شود، به العربی الجدید گفت: مسئولان عراقی اخیرا به بیروت سفر کرده و به مقامات لبنانی گفتند که تقویت شراکت و همکاری دو کشور ادامه داد.

وی گفت: ارسال سوخت از عراق به لبنان از طریق بنادر بصره بر اساس توافق دو کشور ادامه داد.

این مسئول عراقی در عین حال تاکید کرد صادرات روزانه 10 هزار بشکه نفت به اردن با قیمت ترجیحی نیز ادامه دارد.

وی گفت: در صورت حصول توافق در اوپک، عراق قادر به افزایش توان تولید و صادرات کنونی به بیش از 3.6 میلیون بشکه نفت در روز است تا تقاضای فزاینده کنونی به انرژی تامین شود.

عراق دومین صادرکننده بزرگ نفت در اوپک به شمار می رود که در تامین بودجه خود به میزان 92 درصد به درآمدهای نفتی وابسته است و اکنون با مطرح کردن طرح ایجاد صندوق ذخیره ارزی تلاش دارد تا از افزایش بهای نفت بهره برداری کند.

عراق همچنین در تلاش است تا از این درآمدهای نفتی مازاد برای فعال‌سازی و تکمیل پروژه‌های زیربنایی معوقه از سال 2014 میلادی استفاده کند.

شیب وخامت روزافزون وضعیت اقتصادی لبنان این روزها تندتر شده و کار به جایی رسیده است که به گزارش نهادهای کمک‌رسانی بین‌المللی، ۵۰ درصد از مردم لبنان می‌گویند غذای کافی برای خوردن ندارند.

گزارش‌های متعدد حاکی است که خرید اقلام خوراکی از فروشگاه‌ها به چند کالای اساسی محدود شده و بسیاری از مردم ناچارند از خوردن بعضی وعده‌های غذایی چشم‌پوشی کنند.

لبنان مدت‌هاست در یک دور باطل گرفتار آمده و ناکارآمدی دولت باعث بی‌پولی کشور شده؛ بی‌پولی کشور باعث کاهش ۹۰ درصدی ارزش پوند (لیره) لبنان شده؛ بی‌ارزش شدن پول باعث توقف واردات سوخت برای دو نیروگاه کشور شده؛ و ادامه این چرخهٔ باطل اکنون لبنان را در خاموشی سراسری فرو برده است.

بخش برق لبنان برای سرپا ماندن سالانه حدود ۲ میلیارد دلار هزینه دارد که دولت این کشور دیگر چنین پولی ندارد و حتی یارانهٔ سوخت شهروندان را نیز قطع کرده است.

در نبود سوخت، رساندن مواد غذایی به فروشگاه‌ها نیز یا ناممکن شده یا به بهایی گزاف انجام می‌شود و این خود قیمت مواد خوراکی را به سطوحی بی‌سابقه رسانده است.

بحران سوخت بسیاری از جنبه‌های زندگی عمومی را نیز فلج کرده و بیمارستان‌ها هم نسبت به ایمنی بیماران خود دچار ترس‌اند.

موج جدید تورم در ساحل بازارها

یکی از روش‌های پیش‌بینی قیمت‌ها، نگاه به روند گذشته آنها است. بر این اساس در این صفحه روندهای قیمتی بازارهای مهم ایران و جهان به نمایش گذاشته شده‌اند. همچنین در متن مربوط به هر قسمت روند آتی قیمت‌ها براساس شواهد موجود پیش‌بینی شده‌اند.

بازار سهام

تقویت احتیاط در بازار سهام

بورس اوراق و بهادار تهران در آخرین روز معاملاتی هفته به روند صعودی خود ادامه داد. به طوری که نماگر اصلی بازار سهام روز چهارشنبه با24/ 0‌درصد افزایش کار خود را در سطح یک‌میلیون و 283‌هزار واحد پایان داد. علاوه بر این نیز شاخص هموزن روز گذشته با19/ 0‌درصد رشد همراه بود. با توجه به اینکه بازار روز یاد شده صعودی بود، اما خروج پول سهامداران خرد همچنان ادامه داشت و مبلغی معادل 221‌میلیارد تومان پول حقیقی‌‌‌ها از بازار خارج شد. کارشناسان بر این باور هستند که با وجود افزایش سطح شاخص در طول روزهای معاملاتی هفته جاری، باز هم توان رسیدن به کانال3/ 1میلیون واحدی را نداشت و هفته را در زیر این سطح به پایان رساند. همین امر می‌تواند حاکی از تقویت ترس و احتیاط در بازار سهام باشد.

بازار سکه

بیشترین سطح چهار ماهه سکه

سکه امامی روز چهارشنبه در پی رشد قوی نرخ دلار در بازار آزاد با جهش قیمتی همراه شد. در این میان نیز شکل‌گیری تمایلات صعودی در معاملات طلای جهانی افزایش قیمت سکه را تقویت کرد. به این ترتیب هر قطعه از مسکوک یاد شده روز گذشته با افزایش بیش از 400‌هزار تومان نسبت به روز سه‌شنبه در قیمت 16‌میلیون و 50‌هزار تومان داد و ستد شد. به این ترتیب سکه در بیشترین مقدار از 22 خرداد سال‌جاری قرار گرفته است. علاوه بر این فاصله ارزش ذاتی و بازار این سکه نیز به سطوح بالایی رسیده و حباب بیش از دو‌میلیون و600‌هزار تومان به ثبت رسیده است. به این ترتیب بازار طلا و سکه از ریسک سرمایه‌گذاری بیشتری برخوردار شده و این احتمال وجود دارد که معاملات سکه با توجه به قیمت بالای آن تا حدودی کمتر شود.

بازار طلای جهانی

طلا در مسیر تغییر

قیمت طلای جهانی در روز چهارشنبه با ثابت ماندن نسبی شاخص دلار قبل از پایان نشست فدرال رزرو، افزایش‌‌‌های اخیر خود را حفظ کرد. به طوری که این فلز گرانبها (تا ساعت 16) در قیمت 1658 دلار معامله شد. این در حالی است که شاخص دلار در روز چهارشنبه در محدوده 111 ثابت ماند و تمرکز سرمایه‌گذاران روی نتیجه نشست فدرال رزرو در پایان روز چهارشنبه است. در این میان نیز انتظار می‌رود این نهاد مالی به طور گسترده‌‌‌ای نرخ بهره را 75 واحد (bps) افزایش دهد که بازارها نیز منتظر هر گونه نشانه‌‌‌ای از سوی فدرال رزرو در مورد تصمیمات هستند تا موقعیت معاملاتی خود را متناسب با این سیاست‌ها برنامه‌ریزی کنند. با این حال، داده‌‌‌های قوی اقتصادی ایالات متحده در این هفته نشان داد که بانک مرکزی احتمالا فضای کافی برای افزایش نرخ بهره را دارد؛ سناریویی که برای طلا منفی است.

بازار اوراق مسکن

آینده مسکن در مه

اوراق تسهیلات بانکی مسکن مورد معامله در فرابورس آخرین روز معاملاتی هفته را عمدتا نزولی بودند. به این ترتیب هر تسه 9912 با افت نزدیک به 5‌درصد بیش از 5‌هزار تومان از ارزش خود کاست. بر این اساس تسه 9912 به زیر سطح 100‌هزار تومان هدایت شد و در قیمت پایانی 99‌هزار و 233 تومان ایستاد. فعالان بازار مسکن معتقدند تا زمانی که سیاست‌ها برای بهبود شرایط اقتصادی و غیر‌اقتصادی به درستی و در زمان مقرر پیاده‌سازی و پیگیری نشود نه تنها باعث بهبود بازارها و به‌ویژه مسکن نمی‌شود، بلکه این احتمال وجود دارد که تنش‌‌‌ها و فشارهای مضاعف بازارها بر یکدیگر وارد و روند یکدیگر را برای رشد قیمت تقویت یا مانع از افت قیمت‌ها و تضعیف سیاست‌های اعمالی شود. بنابراین انتظار می‌رود که بازار مسکن نیز برای مدت‌‌‌ها به همین منوال به روند بلاتکلیف و نرخ‌‌‌گذاری‌‌‌های بی‌‌‌اساس ادامه دهد.

بازار نفت

حصار قیمت برای نفت

نفت روز چهارشنبه در آستانه افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو، در حالی که فعالان بازار به کاهش ذخایر نفت خام آمریکا و تحریم‌های آتی اروپا بر بشکه‌‌‌های روسیه چشم دوخته بودند، تغییرات بسیار محدودی داشت. به طوری که هر بشکه نفت خام برنت روز گذشته (تا ساعت 16) در قیمت 94 دلار و 80 سنت و نفت وست تگزاس اینترمدییت نیز در قیمت 88 دلار و 46 سنت معامله شد. با استناد به آمار موسسه امریکن پترولیوم، ذخایر نفت خام آمریکا در هفته منتهی به 28 اکتبر حدود 5/ 6میلیون بشکه کاهش یافت. در همان زمان، ذخایر بنزین6/ 2میلیون بشکه کاهش یافت که بیش از حد انتظار بود که این موضوعات می‌تواند قیمت نفت را با تغییرات چشمگیری روبه‌رو کند. با وجود کندی اقتصاد و مشکلات چین برای کووید-19، احتمال این وجود دارد که کمبود عرضه در کوتاه‌مدت نسبت به نگرانی‌های تقاضا برتری پیدا کند.

آرایش جدید ایران و روسیه در بازار نفت چین/ فروش نفت ایران در بازارهای خاکستری ادامه دارد

مدیر گروه دفتر مطالعات انرژی وین گفت: در شرایط فعلی بازار نفت، تقاضا از عرضه بیش‌تر است، بنابراین تولیدکننده‌ای جای فروشنده دیگری را در بازار نمی‌گیرد بلکه بازارهای مقصد جابه‌جا می‌شوند.

نفتی ها /مدیر گروه دفتر مطالعات انرژی وین گفت: در شرایط فعلی بازار نفت، تقاضا از عرضه بیش‌تر است، بنابراین تولیدکننده‌ای جای فروشنده دیگری را در بازار نمی‌گیرد بلکه بازارهای مقصد جابه‌جا می‌شوند.

پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم صادرات نفت ایران جهش قابل توجهی پیدا کرد. به گفته سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران در حال حاضر فروش نفت ایران در دولت سیزدهم دو برابر شده است که عمده مقصد صادراتی آن نیز به کشور چین است.

چندی پیش خبرگزاری رویترز با استناد به گزارش موسسه کپلر مدعی شد که صادرات نفت ایران به چین در ماه آوریل نسبت به سه ماهه نخست سال ۲۰۲۰ از ۸۴۰ هزار بشکه به ۵۷۵ هزار بشکه در روز کاهش پیدا کرده است (معادل ۲۶۵ هزار بشکه) و نفت روسیه با افزایش ۱۶ درصدی جایگزین بخشی از نفت ایران در چین شده است.

در ادامه موسسه تانکر ترکرز مدعی شد که خودِ ایران، نفت روسیه را به چین صادر می‌کند. سپس اوپک در گزارشی رسمی از افزایش تولید نفت ایران در ماه آوریل نسبت به سه ماهه نخست سال ۲۰۲۲ خبر داد.

طبق گزارش رسمی اوپک، تولید نفت ایران در ماه آوریل ۲.۵۶۴ میلیون بشکه بوده است که نسبت به سه ماهه نخست (۱Q۲۲) ۳۶ هزار بشکه افزایش داشته است.

در نتیجه یا ایران در ماه آوریل بازاری به اندازه ۳۰۱ هزار بشکه (۲۶۵ + ۳۶) برای فروش نفت خود و افزایش تولید پیدا کرده است و یا خبر جایگزینی نفت روسیه با ایران در بازار چین صحت ندارد. این احتمال وجود دارد که با توجه به تخفیف ایران و روسیه در بازار چین، نفت دو کشور جایگزین نفت سایر بازیگران مثل عربستان و عراق شود.

در ادامه رویترز با استناد به آمار شرکت رهیابی محموله‌های نفتی «Vortexa Analytics» نوشت، چین قرار است نزدیک به ۲ میلیون بشکه نفت ایران را در ماه جاری دریافت کند.

از طرفی خبرگزاری seatrade هم از روند افزایشی واردات نفت ایران از سوی چین گزارش می‌دهد و مدعی شده است که طرح کمربند و جاده چین نیازمند رضایت ایران بوده که یکی از الزامات آن خرید نفت ایران است.

محرمانه بودن مقاصد صادراتی نفت ایران در تحریم باعث گزارش‌های ضد و نقیضی درباره آن شده است. به طوری که یک رسانه خبر از کاهش صادرات نفت ایران به چین و جایگزینی روس‌ها می‌دهد، موسسه دیگر ادعا می‌کند که ایران خودش نفت روسیه را به چین صادر می‌کند و گزارش رسمی اوپک مدعی افزایش تولید و صادرات نفت ایران است.

در این راستا برای بررسی تحولات بازار نفت پس از تحریم روسیه و آرایش کشورهای مختلف با فریدون برکشلی، مدیر گروه دفتر مطالعات انرژی وین به گفتگو به نشستیم.

آیا پس از اعمال تحریم علیه روسیه و محدودیت صادرات نفت این کشور به اروپا، نفت روسیه رقیب نفت ایران در بازار چین شده است؟ چون روس‌ها تخفیف زیادی می‌دهند.

بنده غالبا این تحلیل را در گزارشات دیده‌ام. البته در کوتاه‌مدت، هر عرضه‌کننده‌ای که به بازار و مقصد مشخصی وارد می‌شود، تهدیدی را برای عرضه‌کننده قبلی ایجاد می‌کند. اما این تحلیل مربوط به شرایط اشباع بازار است. وقتی که عرضه در بازار بیش از تقاضا است، جنگ سهمیه‌ها بین عرضه‌کنندگان بدیهی است. در حقیقت وجود اوپک به عنوان، سازمان مدیریت‌کننده و تنظیم بازار بر پایه مدیریت عرضه کار می‌کند.

اما وقتی که تولیدکنندگان قادر به عرضه سهمیه تخصیصی خود به بازار نیستند، یعنی تمام تولیدکنندگان اوپک، اوپک‌پلاس و غیراوپک همه تولید می‌کنند اما باز هم تقاضا بیشتر از عرضه است، بنابراین تولیدکننده‌ای جای فروشنده دیگری را در بازار نمی‌گیرد. البته بازارهای مقصد جابه‌جا می‌شوند.

شرایط بازار جهانی مانند استخری است که از هر کجای آن آب بردارید، تغییری در سطح آب استخر درون آن مشاهده نمی‌شود. البته موضوع فرآورده نفتی فرق دارد. مصرف‌کنندگان فرآورده، بر روی فرآورده با ویژگی مشخصی حساسیت دارند. در هفته‌های اخیر بحث بازار جهانی نفت، از اوپک تولیدکنندگان به سمت ایجاد اوپک خریداران سوق پیدا کرده است.

به طور کلی آرایش مقاصد نفت کشورهای صادرکننده بعد از تحریم روسیه به چه شکلی ایجاد شده است؟ آیا نفت عراق و عربستان بازارهای قبلی روس‌ها را پوشش می‌دهد؟

آینده بازار جهانی نفت از آن آسیا و کشورهای موسوم به جنوب است. وقتی صحبت از تغییر ژئواستراتژی انرژی می‌کنیم، البته بحث کوتاه‌مدت نیست. اما بالاترین نرخ‌های رشد تقاضای جهانی نفت در آسیا است. هندوستان، چین، کشورهای آ.سه.آن، بنگلادش و بقیه آسیا، موتور رشد تقاضای جهانی هستند.رشد قیمت نفت تا کجا ادامه دارد؟

در واقع در آسیا رشد بالای اقتصادی و به تبع آن رشد بالای مصرف انواع انرژی و به ویژه نفت و گاز رخ خواهد داد. بنابراین، زمینه‌های بروز تغییرات در آرایش ژئوانرژی دنیا طی دهه گذشته شکل گرفت، اما اینک با وقایع اوکراین جدی‌تر شده است. بد نیست که در اینجا اشاره کنم که رهایی معاملات نفت و فرآورده‌های نفتی از چنبره دلار هم که البته چند سالی است شروع شده، حالا جدی‌تر شده است.

روسیه برای نفت و گاز خود در خواست روبل دارد. البته موضوع را خریداران نفت و گاز روسیه تحت بررسی قرار داده‌اند. بورس‌های بزرگ دنیا عموما به دلار کار می‌کنند، لذا تغییر سازوکار معاملاتی، جنگ سرد مالی و ارزی دنیا را وارد فرایند تازه‌ای خواهد کرد یا شاید بهتر است بگوییم که ظرفیت تأثیرگذاری بر روابط مالی و معاملاتی بازار جهانی نفت خواهد داشت.

در ارتباط با جایگزینی خلا ناشی از دوری نفت روسیه از بازارهای اروپایی و احتمال جایگزینی نفت خام‌های عراق و عربستان، البته هر دو کشور فروشندگان مهمی در بازارهای چین و هند هستند و اگر روسیه به صورت تهاجمی و با تخفیف‌های بالا وارد آسیا شود، عراق و عربستان به سمت اروپا، تمایل پیدا خواهند کرد، اما در یک فرایند زمانی شاید ۶-۹ ماهه.

پالایشگاه‌ها باید شرایط خود را با نفت خام‌های تازه وارد وفق دهند. چین و هند بیشتر نفت خام سنگین مصرف می‌کنند و صادرکننده فرآورده‌های مختلف هستند. نفت خام‌های روسیه گریدهای متفاوتی دارند که با پالایشگاه‌های اروپا سازگار هستند.

یک نفتکش از خارک یا بندرعباس تا نزدیک ترین بنادر چین، تقریبا ۴۰ روز در راه است. بنادر ما با مدیترانه حدود یک هفته است. این روی هزینه حمل و نقل و بیمه تأثیر به‌سزایی دارد.

در حقیقت مقاصد صادراتی ما به لحاظ اقتصادی جنوب اروپا و مدیترانه است. البته از آنجا که رشد مصرف چین خیلی بالا است و همچنین به دلیل اعمال تحریم‌ها، نفت ایران به سمت چین متمایل شده است.

بنابراین ایران می‌تواند در شرایطی که تحریم‌ها رفع شود وارد بازارهای قبلی روسیه شود. در حقیقت روسیه هم عمدتا به دلیل تحریم به سمت شرق آسیا کشیده شده است. لذا ایران به جای رقابت با روسیه می‌تواند به بازارهای مدیترانه نگاهی داشته باشد.

البته در اروپا، پالایشگاه‌ها عمدتا نفت سبک‌تر و کم سولفور مصرف می‌کنند. اما این موضوع با بلندینگ قابل حل است. یکی از کاربردهای ال.پی.جی برای ما همین بلندینگ است.

در شرایط فعلی که تحریم پابرجاست موضوع روبل مطرح می‌شود. روسیه از گذشته معامله روبل و یوآن را طراحی کرده بود، موضوعی که ما از آن برای تجارت دوجانبه با چین غفلت کرده‌ایم.

مطرح می‌شود که صادرات میعانات گازی ایران به ونزوئلا و افزایش تولید نفت این کشور موجب شده است نفت ونزوئلا رقیب نفت ایران شود. به نظر شما این گزاره چقدر صحیح است؟

نفوذ اقتصادی ایران در ونزوئلا و برخی کشورهای آمریکای لاتین خیلی زیاد است. صنعت نفت ونزوئلا با ایران فرق دارد. ایران می‌تواند در ۳ ماه به تولید پیش از تحریم‌ها برگردد اما ونزوئلا بیش از یک سال وقت لازم دارد.

ونزوئلا در آمریکا یک پالایشگاه یک میلیون بشکه‌ای دارد. بازار طبیعی ونزوئلا هم آمریکا است. اما حالا همه کشورهای تحت تحریم به چین و هند هجوم آورده‌اند و همه هم تخفیف می‌دهند. البته نفت ونزوئلا تحت شرایط عادی فقط می‌تواند مستقیما در پالایشگاه مصرف شود که برای آن طراحی شده باشد.

بله، نفت ونزوئلا برای آمریکا خوب است اما تقریبا ۱ تا ۱.۵ سال وقت لازم است تا تولید نفت ونزوئلا به رقم قابل توجهی برسد.

یک فرضیه دیگر نیز وجود دارد که چین با افزایش واردات از روسیه در حال افزایش موجودی نفت مخازن خود است و این افزایش واردات از سهم هیچ کشوری کم نکرده است. نظر شما چیست؟

الان چین و هند هر دو به صادرکنندگان عمده فرآورده تبدیل شده‌اند. یعنی در واقع دارند به یک اوپک فرآورده تبدیل می‌شوند. یعنی اوپک آینده، بازار انرژی اوپک فرآورده‌هاست و نفت خام مصرف نهایی ندارد.

درباره سوال شما باید بگویم که حجم ذخیره‌سازی نفت نامحدود نیست. الان هند روش پیش‌خرید نفت را از کشورها آغاز کرده است، این یعنی ذخیره‌سازی نفت در مبدا، اما این طور نیست که کشوری بتواند در حجم نامحدود نفت خریداری کند.

البته بستگی به برآورد از بازارها هم دارد. الان قیمت‌ها در طیف ۱۰۰-۱۱۰ دلار بر بشکه است. اگر پیش‌بینی یک جنگ طولانی و فرسایشی در اوکراین داشته باشند، شاید قیمت نفت از عدد ۱۵۰ دلار هم عبور کند. خوب پس خرید و ذخیره‌سازی نفت مقرون به صرفه است. اما الان پر کردن ذخایر می‌تواند فقط جنبه امنیت ملی انرژی داشته باشد.

در مجموع ظرفیت ذخیره سازی آمریکا ۶۸۰ میلیون بشکه است. ظرفیت چین، نصف آمریکاست و بنده اعداد دقیقی از میزان ذخیره‌سازی‌های چین در دست ندارم اما وقوع این اتفاق نیز محتمل است.

در مجموع به اعتقاد بنده، بازار با کمبود عرضه مواجه است، در نتیجه نفت کشورهای تولیدکننده جایگزین هم و حذف نمی‌شوند، بلکه بازارهایشان جابه‌جا می‌شود. از طرفی به دلیل تخفیف بیشتر و سیستم روبلی- یوانی، روس‌ها می‌توانند بازار ایران و هر کشور دیگری را در چین تهدید کنند اما در نهایت بازارها جابه‌جا می‌شوند.

البته موضوع فرآورده نفتی با نفت فرق دارد. برای فرآورده‌های نفتی باید فعالیت کرد. در واقع در بازار کنونی جهان، قیمت‌ها فرآورده‌محور هستند. فرآورده‌ها، قیمت بازار جهانی نفت را هدایت می‌کنند و جهت می‌دهند. ما غالبا از دیپلماسی انرژی صحبت می‌کنیم و شاید مفهوم دقیق آن را توجه نداریم. دیپلماسی نفت، فرآورده، یا گاز کاملا متفاوت هستند.

عربستان در هندوستان و چین و آمریکا، سهام پالایشگاهی دارد. همین حالا شرکت‌های زیرمجموعه آرامکو عربستان و ادنوک امارات و ک.پی.سی کویت دارند نفت ارزان و تخفیفی روسیه را می‌خرند، در پالایشگاه‌های خود فرآورده تولید و به کشورهای مختلف صادر می‌کنند.

اما از حالا ایران باید به فکر کسب بازار فرآورده در اروپا باشد. مشکل عرضه نفت خام ایران، صادرات روسیه و ونزوئلا نیست. به بیان دیگر به نظر بنده تحریم روسیه، بازار نفت ایران را تهدید نمی‌کند بلکه بازار فرآورده ایران را دچار مشکل می‌کند، هر چند که صادرات فرآورده ایران نیز کاهش چشمگیری پیدا کرده است.

به نظرم الان ایران صادرات فرآورده قابل توجهی ندارد، در نتیجه اساسا مسئله رقابت با روسیه دیگر مطرح نیست.

در واقع کاهش صادرات فرآورده نفتی ایران عمدتا مربوط به افزایش مصرف داخلی است و ربطی به مسائل مربوط به روسیه ندارد. اما به هر حال لازم است که فرآورده‌هایمان را متناسب با بازار اروپا عرضه کنیم. شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی نفت یا بخش خصوصی هم فرآورده‌های ارزان و بلاتکلیف روسیه را تجارت کنند.

پیش‌بینی شما از آینده بازار نفت ایران در سال ۱۴۰۱ چیست؟ آیا ایران می‌تواند بازار فعلی خود را حفظ کند؟

چنانچه منظورتان قیمت است، تعهد عربستان و اوپک پلاس، ثبات نسبی بازار بر روی قیمت ۱۰۰ دلار در بشکه با نوسان ۱۰ درصدی مثبت یا منفی را در پی دارد. هر رقمی بالاتر از این سبب تورم و احتمالا رکود اقتصادی در آمریکا و غرب می‌شود که عواقب بلندمدت نامطلوب برای بازار نفت ‌و بازیگران آن دارد. در نتیجه برای سال ۲۰۲۲ یا حدودا ۱۴۰۱ قیمت در طیف ۹۰ تا ۱۱۰ دلار در هر بشکه در نوسان خواهد کرد که تحت شرایط کنونی بازار نفت و جهان مطلوب به نظر می‌رسد.

حفظ بازار ایران و دستیابی ایران به منابع مالی حاصل از فروش نفت در بازار موسوم به بازار خاکستری میسر است، اما هزینه‌هایی را نیز برای ایران دارد، اساسا معاملات نفت به روش‌های غیر متعارف سبب اتلاف منابع است. به اعتقاد بنده، تحریم آمریکا از زمره تسلیحات کشتار جمعی اقتصادی علیه مردم ایران است. این مسئله باید در دادگاه‌ها و مراجع بین‌المللی مطرح و پیگیری شود.

آیا با توجه به شرایط فعلی و پیش‌بینی از تحولات آتی ایران می‌تواند عدد صادرات ۱.۲ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی در سال ۱۴۰۱ را محقق کند؟

البته شاید نتوان به دقت عدد و رقم برای میزان صادرات نفت ایران تعیین کرد. در شرایط تحریم، آسان و شاید هم به صلاح نیست که عددی تعیین کرد. اما با توجه به توان صنعت نفت ایران تحقق رقم ۱.۲ میلیون بشکه در روز صادرات نفت و حتی بیشتر میسر است.

اخیرا وزارت نفت با مشارکت در تعمیرات پالایشگاه‌های آمریکای لاتین به جای بازاریابی به دنبال بازارسازی است. این رویکرد را چطور ارزیابی می‌کنید و چقدر ظرفیت افزایش صادرات برای آن متصور هستید؟

به اعتقاد بنده رویکرد درستی است. شرکت ملی نفت حتی در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب در چند کشور پالایشگاه و یا سهام پالایشی داشت. در هندوستان، کره‌جنوبی و آفریقای جنوبی پالایشگاه‌هایی داشتیم. در برخی کشورها مثل سنگال پمپ بنزین و فعالیت‌های توزیع و پخش فرآورده داشتیم. اینکه در سایر کشورها پالایشگاه داشته باشیم، مثبت است. البته در مورد انتخاب بازار مقصد و مبانی مترتب بر هزینه - فرصت لازم است به درستی دقت شود./فارس

رشد قیمت نفت تا کجا ادامه دارد؟

قیمت نفت امروز در پی نگرانی‌ها از مختل شدن صادرات نفت روسیه تحت تاثیر تحریم‌های غربی،روند افزایشی را از سرگرفت.

علت اصلی گرانی قیمت نفت

به نقل ایسنا، پس از انتشار اخبار حمله روسیه به یک نیروگاه هسته‌ای اوکراین که بزرگترین نیروگاه اروپاست و آتش‌سوزی در این نیروگاه، بازارهای سهام جهانی سقوط کردند و قیمت‌های نفت تحت تاثیر نشانه‌های تشدید منازعه روسیه و اوکراین افزایش یافت.

بهای معاملات نفت برنت برای تحویل در ماه مه تا ۱۱۴ دلار و ۲۳ سنت در هر بشکه صعود کرد و آخرین بار با دو دلار و شش سنت معادل ۱.۹ درصد افزایش، به ۱۱۲ دلار و ۵۲ سنت در هر بشکه رسید. بهای این معاملات روز پنج شنبه ۲.۲ درصد کاهش پیدا کرد.

بهای معاملات وست تگزاس اینترمدیت برای تحویل در آوریل با دو دلار و ۳۷ سنت معادل ۲.۲ درصد افزایش، به ۱۱۰ دلار و چهار سنت در هر بشکه رسید. این شاخص ابتدای معاملات تا مرز ۱۱۲ دلار و ۸۴ سنت صعود کرده بود. وست تگزاس اینترمدیت روز گذشته با ۲.۶ درصد کاهش بسته شده بود.

قیمتهای نفت در مسیر ثبت بزرگترین رشد هفتگی از اواسط سال ۲۰۲۰ قرار دارند و وست تگزاس اینترمدیت ۱۸ درصد و نفت برنت ۱۴ درصد از ابتدای هفته جاری تاکنون رشد کرده‌اند.

نفت ایران جایگزین روسیه می‌شود؟

نفت تحت تاثیر این نگرانی که تحریم‌های غربی علیه روسیه به تلافی حمله به اوکراین، صادرات روسیه را که بزرگترین صادرکننده نفت و فرآورده‌های نفتی در جهان است، مختل خواهد کرد. فعالیت معاملاتی برای نفت روسیه آهسته شده است زیرا خریداران به دلیل تحریم‌های آمریکا و فشار رو به رشد روی بایدن برای ممنوعیت واردات نفت روسیه به آمریکا، تردید دارند.

کریستوفر لونی، تحلیلگر شرکت آر بی سی کپیتال در یادداشتی نوشت: تشدید جنگ روسیه در اوکراین نه تنها باعث ریسک ژئوپلیتیکی شده است، بلکه به نگرانیهای تورمی افزوده و نرخ ریسک را به طور کلی افزایش داده است.

عرضه بیشتر نفت با آزادسازی هماهنگ ۶۰ میلیون بشکه نفت از ذخایر اضطراری کشورهای توسعه یافته می تواند به عرضه اضافه کند. ژاپن روز جمعه اعلام کرد قصد دارد ۷.۵ میلیون بشکه نفت از ذخایر استراتژیک برداشت کند.

بر اساس گزارش رویترز، ویویک دیهار، تحلیلگر بانک کامن ولث استرالیا در یادداشتی نوشت: رشد قیمتها ناشی از اختلالات واقعی صادرات نفت روسیه بیشتر از آن خواهد بود که با عرضه بیشتر نفت ایران جبران شود. قیمت میانگین نفت برنت در سه ماهه دوم و سه ماهه سوم امسال به ۱۱۰ دلار در هر بشکه می رسد اما این ریسک وجود دارد که قیمتها به سطح بالاتر از پیش بینی ما در کوتاه مدت صعود کنند.