در بازار اصطلاحا خرسی چه باید کرد؟


نمودار قیمت بیت کوین در ۱۲ مارس ۲۰۲۰ معروف به پنج‌شنبه سیاه

بازار خرسی چیست؛ اصطلاحی رایج در بازار ارزهای دیجیتال

بازار ارزهای دیجیتال و به طور کلی بازارهای مالی، با ترندها حرکت می‌کنند. بنابراین مهم است که بتوانیم تفاوت میان ترندها را درک کنیم تا قادر باشیم بهترین تصمیمات سرمایه‌گذاری را برای دارایی‌های خود اتخاذ کنیم. در خصوص ترند بازار، دو اصطلاح بسیار پر کاربرد به نام‌های بازار خرسی و بازار گاوی وجود دارد. در این مطلب قصد داریم تا ببینیم بازار خرسی چیست و چگونه می‌توان آن را تشخیص داد.

یک ترند بازار، حرکت کلی آن بازار را به یک سمت خاص نشان می‌دهد. در یک بازار خرسی، قیمت‌ها به طور کلی روند نزولی پیش می‌گیرند. به همین دلیل بازارهای خرسی می‌توانند دوران پرچالشی برای سرمایه‌گذاری و معامله ارز دیجیتال باشند؛ به خصوص برای تازه‌کاران. در نقطه مقابل، بازار گاوی که پیش از این آن را به طور جامع معرفی کردیم، روند صعودی یک بازار مالی را نشان می‌دهد.

بسیاری از تریدرهای ارزهای دیجیتال و تحلیلگران تکنیکال، به توافق عام رسیده‌اند که بیت کوین در طول دوران حضور خود، روند گاوی عظیمی را پیش گرفته است. حتی با این که این ارز دیجیتال چندین و چند بازار خرسی ارزهای دیجیتال سر سخت را هم پشت سر گذاشته‌ است. این بازارهای خرسی بیت کوین را اگر در مجموع محاسبه کنیم، باعث شده‌اند تا ۸۰ درصد از قیمت این ارز رمزنگاری شده کاهش پیدا کند. این رقم برای آلت‌کوین‌ها حتی بیشتر از ۹۰ درصد است. اما این بازار خرسی چیست و در این بازه زمانی چه کار باید انجام داد؟

بازار خرسی چیست؟

بازار خرسی را می توان به عنوان دوره‌ای از کاهش قیمت در یک بازار مالی معرفی کرد. بازارهای خرسی می‌توانند به شدت پر ریسک باشند و دوران بسیار سختی را برای تریدرهای بی‌تجربه رقم بزنند. بازارهای خرسی خیلی راحت می‌توانند باعث ضرر شوند و سرمایه‌گذاران را از بازگشت سرمایه خود بترسانند. اما چطور این اتفاق رخ می‌دهد؟

اصطلاح جالبی میان تریدرها وجود دارد که می‌گوید: پله‌ها به بالا و آسانسورها به پایین. این حرف به این معنی است که حرکت به سمت بالا می‌تواند کند و ثابت پیش برود، در حالی که حرکت به سمت پایین تند و تیز است. هنگامی که یک قیمت شروع به از هم پاشیدن می‌کند، بسیاری از تریدرها برای خروج از بازار شتاب‌زده عمل می‌کنند. تریدرها این کار را به دلیل نقد کردن سود خود یا حداقل برای از دست ندادن سرمایه‌ای که با آن شروع به معامله کرده‌اند، انجام می‌دهند. این کار خیلی سریع باعث یک تاثیر دومینویی (Domino Effect) می‌شود، جایی که به دنبال دیگر فروشندگان، فروشنده‌های دیگر هم برای خروج از بازار شتاب‌زده عمل می‌کنند و این کار همینطور ادامه پیدا خواهد کرد.

در طرف مقابل، بازارهای گاوی می‌توانند دورانی پر از رضایت و خوشحالی را برای تریدرها و سرمایه‌گذاران فراهم کنند. در این دوره، قیمت‌ها در بالاترین نرخ افزایش پیدا می‌کنند، همبستگی قیمت‌ها به بالاتر از حد خود می‌رسد و بخش بزرگی از دارایی‌ها پشت سر هم بالا می‌روند.

به طور عمومی، به سرمایه‌گذاران در یک بازار خرسی، Bearish گفته می‌شود، به این معنی که آن‌ها انتظار دارند قیمت‌ها کاهش پیدا کند و به طور کلی به این معنی است که تمایل و گرایش بازار پایین است. برخی از سرمایه‌گذاران باتجربه از این موقعیت استفاده می‌کنند تا خود را در موقعیت خوبی برای خرید یا فروش قرار دهند.

مثال‌هایی برای بازار خرسی

همانطور که توضیح دادیم بازار خرسی چیست و چه تاثیری می‌تواند روی یک بازار مالی داشته باشد، بد نیست با چند مثال آن را بیشتر درک کنیم. همانطور که گفتیم، بسیاری از سرمایه‌گذاران فکر می‌کنند که بیت کوین از ابتدای طلوع خود، یک روند گاوی عظیم را پیش گرفته است. اما آیا این حرف به این معنی است که هیچ بازار خرسی‌ای در این بازار گاوی شکل نگرفته؟ برعکس، بیت کوین تجربه بدی هم از یک بازار خرسی دارد. در دسامبر سال ۲۰۱۷ که بیت کوین به قیمت ۲۰ هزار دلار رسید، این ارز دیجیتال یک بازار خرسی تند و بی‌رحم را تجربه کرد.

بازار خرسی بیت کوین در سال ۲۰۱۷

بازار خرسی بیت کوین در دسامبر سال ۲۰۱۷

همچنین قبل از بازار خرسی سال ۲۰۱۸، بیت کوین یک سقوط ۸۶ درصدی هم در سال ۲۰۱۴ تجربه کرده بود:

سقوط ۸۶ درصدی قیمت بیت کوین در سال ۲۰۱۴

سقوط ۸۶ درصدی قیمت بیت کوین در سال ۲۰۱۴

در جولای سال ۲۰۲۰ محدوده بازار خرسی گذشته که در حدود ۳ هزار دلار بود، باری دیگر امتحان شد، اما هیچوقت از این سطح عبور نکرد. اگر این اتفاق رخ می‌داد، ممکن بود همچنان شاهد یک روند خرسی چندین ساله باشیم.

بازار خرسی چیست سقوط قیمت بیت کوین در سال ۲۰۲۰

سقوط قیمت بیت کوین در سال ۲۰۲۰

برای دیگر مثال‌های بازارهای خرسی می‌توان به بازار سهام اشاره کرد. دوشنبه‌های سیاه، بحران مالی ۲۰۰۸، یا سقوط بازار سهام به دلیل ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰، همه و همه از جمله مثال‌های بازار خرسی هستند. این وقایع همگی باعث آسیب‌رسانی بزرگ به وال استریت شده‌اند که نتیجه آن، تاثیرات شدید سهام در دیگر نقاط دنیا بوده است.

تفاوت بازار گاوی با بازار خرسی چیست؟

تفاوت میان این دو کاملا مشخص و واضح است. در یک بازار گاوی، قیمت‌ها به سمت بالا حرکت می‌کنند، در حالی که در یک بازار خرسی، قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کنند.

یک تفاوت قابل لمس این است که بازار خرسی می‌تواند دوران بلند‌ مدتی از تلفیق را سپری کند. این دوران زمانی است که نوسانات بازار کم است و معاملات کمی صورت می‌گیرد. در حالی که چنین مسئله‌ای می‌تواند برای بازار گاوی هم صدق کند اما این رفتارها در بازار خرسی رایج‌تر است. هر چه که باشد، کاهش قیمت‌ها برای یک دوره طولانی، برای بسیاری از سرمایه‌گذاران اصلا خوشایند نیست.

چطور در یک بازار خرسی معامله انجام دهیم؟

یکی از ساده‌ترین استراتژی‌های معامله که می‌توانید در یک بازار خرسی از آن پیروی کنید، این است که دائما سرمایه خود را در پول نقد (یا استیبل کوین‌ها) نگه دارید. اگر نسبت به کاهش قیمت‌ها احساس خوبی ندارید، بنابراین بهتر است با پول نقد یا ارزهای دیجیتال ثابت، منتظر بمانید تا وضعیت بازار خرسی تمام شود. اگر یک پیشبینی جدید برای بازار گاوی وجود دارد که در آینده نزدیک به وقوع خواهد پیوست، بنابراین با تبدیل ارزهای خود به استیبل کوین یا پول نقد می‌توانید این وضعیت را به‌ خوبی پشت سر بگذارید. همچنین اگر از آن دست سرمایه‌گذارانی هستید که به صورت بلند‌مدت ارزهای دیجیتال خود را برای سال‌های یا حتی دهه‌ها نگهداری می‌کنید، بنابراین یک بازار خرسی نباید شما را درگیر خود کند و صرفا سیگنالی برای فروش رمزارزهای شما نیست.

وقتی صحبت از معامله و سرمایه‌گذاری می‌شود، به طور کلی بسیار بهتر است که معامله خود را هم‌ راستا با ترند بازار انجام دهید. به همین دلیل، یکی از استراتژی‌های مناسب در بازارهای خرسی این است که موقعیت‌های کوتاه‌مدت را باز کنید و ببندید. از این طریق، هنگامی که قیمت یک دارایی روند کاهشی پیدا کرد، تریدرها می‌توانند از کاهش قیمت سود کسب کنند. این کار در معاملات روزانه ارزهای دیجیتال توسط تریدرها دائما در حال صورت گرفتن است. برخی از تریدرها هم هستند که از روش ترند بالعکس (Counter-Trend) استفاده می‌کنند. به این معنی که این تریدرها برخلاف جهت ترند بزرگ بازار عمل می‌کنند تا شانس خود را امتحان کنند.

نظر شما در خصوص بازارهای خرسی ارزهای دیجیتال چیست؟ آیا در این دوره از بازار معامله‌ای انجام داده‌اید؟ دیدگاه خود را با کوین نیک به اشتراک بگذارید.

اصطلاحات گاو و خرس در بازار کریپتو به چه معناست؟

ممکن است بارها شنیده باشید که روند بازار گاوی (bullish market) یا خرسی (bearish market) است و یا خرس ها (bears) و گاو ها (bulls) به بازار حمله کرده اند و یا عقب کشیده اند. اگر شما هم جز دسته افرادی هستید که با اصطلاحات گاو و خرس در بازار مالی آشنایی ندارید پیشنهاد می کنیم این مقاله را مطالعه کنید.

گاو و خرس یعنی چه؟

گاو و خرس اصطلاحاتی است که از وال استریت گرفته شده است و به افرادی گفته می شوند که در روند بازار تاثیر گذارند. اما چرا به آنها می گویند گاو و خرس؟ یکی از استدلال های معروف این است که گاوها (bulls) به هنگام حمله از شاخ های خود استفاده می کنند و شاخ های خود را به سمت بالا حرکت می دهد، پس در روند صعودی از این اصطلاح استفاده می شود و به افرادی که با خوش بینی خود باعث افزایش قیمت می شوند گاو می گویند. از طرفی خرس ها (bears) به هنگام حمله خود را بر روی حریف یا طعمه خود می اندازند پس این اصطلاح برای روند کاهشی و کاهش قیمت ها استفاده می شود و به افراد بدبینی که گمان می کنند سرمایه آنها در حال افت قیمت است و دست به فروش سرمایه خود می زنند خرس می گویند.

مورد دیگری که استدلال می کنند گاو و خرس از آنها گرفته شده است مربوط به فروشندگان پوست خرس است. این فروشندگان در زمان قدیم پوست خرس هایی را که هنوز به دست آنها نرسیده بود یا خریداری نکرده بودند را با قیمت روز به طور مثال ۲۰ هزار تومان به مردم می فروختند. سپس پوست خرس را از صیادان و شکارچیان با قیمت کمتر یعنی ۱۸ هزار تومان می خریدند. به مرور به این نوع واسطه ها خرس می گفتند که کوتاه شده فروشندگان پوست خرس است و کم کم برای روند نزولی بازار مورد استفاده قرار گرفت. از طرفی به دلیل آنکه خرس ها و گاوها به دلیل بازی های قدیمی جنگ خرس و گاو، مخالف هم در نظر گرفته می‌شوند، اصطلاح گاوها نیز در نقطه مقابل خرس ها به کار گرفته می‌شود.

بازار گاوی و بازار خرسی

از این دو اصطلاح برای مشخص شدن روند بازار استفاده می شود. هنگامی که گفته می شود بازار گاوی (bullish market) است به این معنا است که بازار روند صعودی دارد و قیمت ها در بازار با افزایش روبرو شده است. زمانی که بازار خرسی (bearish market) می شود یعنی روند بازار در حال کاهش است و قیمت ها کاهش یافته است. خرسی و گاوی اصطلاحات شناخته شده مالی هستند که در بازارهای بورس جهانی استفاده می شود. بازار ارزهای دیجیتال نیز از این قائده مستثنی نیست و هنگامی که گفته می شود بازار گاوی است در واقعا به این معناست که گاوها شروع به خرید ارزهای دیجیتال کرده اند و با هر چه خرید بیشتر ارزها، باعث افزایش قیمت می شوند. همچنین وقتی می گویند بازار ارزهای دیجیتال خرسی است بدان معناست که خرس ها بر این باورند که سرمایه آنها در حال کاهش است و از ترس اینکه سرمایه آنها کم نشود دست به فروش سرمایه خود می زنند.

تریدر گاوی و تریدر خرسی

در مواقعی که تریدر یا معامله کننده ای بیان می کند وی موضعی خرسی یا گاوی نسبت به ارز دیجیتال دارد یعنی وی معتقد است که آن ارز خاص با کاهش قیمت و یا با افزایش قیمت مواجه می شود. البته تریدر می تواند در بلند مدت موضعی گاوی و در کوتاه مدت موضعی خرسی داشته باشد که در واقع یعنی آن تریدر معتقد است ارز دیجیتال خاصی در کوتاه مدت و یا در دوره ای روند خرسی یا کاهشی دارد اما در بلند مدت روند آن ارز افزایشی و صعودی خواهد بود.

البته باید به این نکته اشاره کرد که اصطلاحات بازار خرسی و گاوی تنها در بورس یا بازار ارزهای دیجیتال استفاده نمی شود بلکه این اصطلاحات در هر اموری مربوط به سرمایه گذاری نظیر بازار کالاها یا حتی بازار املاک به کار می رود.

آشنایی با «تله خرسی» در معاملات اسپات و چگونگی بهره مندی از آن

تله خرسی از جمله پدیده های شایع در بازارهای مالی پر نوسان به ویژه کریپتو است که در صورت شناخت آن می توان تهدید موجود در این پدیده را به فرصتی مناسب برای کسب سود تبدیل کرد.

وحید پورتجریشی؛ بازار: بازارهای مالی و نحوه معامله در آنها به جهت پیچیدگی های خاص و تاثیر معامله کنندگان که از این پیش آنها را تریدر می خوانیم، ممکن است برای افراد تازه وارد به این بازارها بسیار گیج کننده بوده و گاهی منجر به تحمیل ضررهای سنگین به آنها شود.

پیش از هر چیز باید بدانیم که در زمان های مختلف، ممکن است بازارها بیش از آنچه تریدرها تصور می کنند، رفتارهای عجیب از خود بروز دهند. به عنوان مثال، درست زمانی که بازار انتظار افزایش قیمت در بازارهای فارکس و به ویژه ارزهای دیجیتال را دارد، با کاهش قیمت ناگهانی مواجه می شویم و بر عکس. اما در واقع، این رفتارها چندان عجیب هم نبوده و در زمره تکنیک های بازارهای مالی به ویژه معاملات بازار رمزارزها که از نوسان بالایی برخودار در بازار اصطلاحا خرسی چه باید کرد؟ هستند، به وفور شاهد رخداد چنین رفتارهایی هستیم.

«تله خرسی»، شمشیری دو لبه در برابر تریدرها

یکی از رایج ترین رفتارهای بازارهای مالی مانند کریپتو به ویژه هنگام افزایش نوسان در بازار (درست مانند وضعیت هفته های گذشته بازار) رخداد پدیده ای است به نام تله خرسی یا Bearish Trap.

این اصطلاح در حقیقت به الگویی از قیمت اطلاق می شود که در آن، قیمت علیرغم محاسبات تریدرها مبنی بر لزوم افزایش، دچار افتی ناگهانی شده و ارزش نمایی یک دارایی در بازار تا حد چشمگیری به زیر ارزش واقعی آن رسیده و پس از آن، معمولا با همان سرعت ریزش، با افزایش قیمت مواجه شده و به روند عادی خود باز می گردد.

اما چرا تله خرسی؟ این واژه به این دلیل به رفتار مذکور بازار اتلاق می شود که کنترل بازار برای یک بازه زمانی محدود (مثلا چهار ساعته) و به شکل مصنوعی در اختیار خرس ها قرار میگرد و هدف از آن، جمع آوری آن ارز یا دارایی با قیمت بسیار پایین تر ارزش واقعی آن است.

طبیعی است که در چنین حالتی، با ریزش ناگهانی قیمت یک ارز یا سهام در بازار، ترس بر سرمایه گذاران حاکم شده و تعداد زیادی از آنها برای جلوگیری از ضرر بیشتر، اقدام به فروش دارایی خود حتی با ضرر زیاد می نمایند. در طرف مقابل اما، خرس ها از موقعیت ایجاد شده استفاده کرده و با بازگشت قیمت به مسیر عادی خود، سود کلانی به جیب می زنند.

تله خرسی چگونه و به دست چه کسانی ایجاد می شود؟

همانطور که می دانیم، روند قیمت یک دارایی و نوسان آن در بازار را سهام داران بزرگ تعیین می کنند. در تله خرسی نیز وضعیت به همین صورت است. در حقیقت، ریزش قیمت با فروش چند تن از سهامداران بزرگ یک دارایی آن هم در حجم بالا آغاز شده که به آن «کنترل شراکتی» بازار نیز می گویند. پس از ریزش سنگین قیمت که ناشی از فروش گسترده یک دارایی در بازار است، سرمایه گذاران خرد نیز اقدام به گشودن موقعیت های معاملاتی شتابزده نموده و دارایی خود را با قیمت پایین به همان خرس هایی میفروشند که خود، باعث ریزش در بازار شده اند.

اما باید در بازار اصطلاحا خرسی چه باید کرد؟ بدانیم که فرآیند تله خرسی می تواند بین چند ساعت تا چند روز به طول بینجامد، اما ماندگار نبوده و به محض جمع آوری دارایی های مورد نیاز خرس ها، عمر این تله نیز به پایان می رسد. تنها هنر تریدرهای خرد این است که در دام این تله نیفتاده و امنیت سرمایه خود را حفظ نمایند.

در شرایط تله خرسی چگونه معامله اسپات کنیم؟

اکنون که با مفهوم کلی تله خرسی آشنا شدیم، این سوال مطرح است که در شرایط تله خرسی چه باید کرد؟ قطعا معامله اسپات پر سودی می توان در این شرایط داشت که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. اما برای انجام این معامله لازم است موارد زیر را در نظر بگیریم تا به جای سود، ضرر عایدمان نشود.

اندیکاتورهای حجم را چک کنید

یکی از مهمترین راه های تشخیص تله خرسی و بهره مندی از شرایط آن، استفاده از اندیکاتورهای حجم مانند OBV و ویلیامز است که حجم معاملات را به ما نشان می دهند. در شرایط عادی بازار چه در صعود و چه نزول، معمولا اندیکاتورهای حجمی با روند قیمت همخوانی دارند که نشان دهنده تلاش تریدرها برای کسب سود و یا توقف ضرر است.

اما در تله خرسی، شرایط معکوس می شود. یعنی همزمان با ریزش قیمت، حجم معاملات افزایش نمی یابد. این موضوع اثبات گر این است که نهنگ های بازار وارد معاملات شده و در حال فروش هستند تا قیمت را پایین کشیده و تله خرسی ایجاد نمایند.

به اصلاحات فیبوناچی توجه کنید

خطوط فیبوناچی بیانگر نقاط مقاومت و حمایت پیشنهادی برای تریدرها محسوب می شوند. بهترین زمان اسپات در تله خرسی، زمانی است که قیمت به سمت خط حمایت نزدیک شده ولی آن را نمی شکند. توجه داشته باشید که شکست خط حمایت، ماجرای نزول احتمالی قیمت بوده و با تله خرسی متفاوت است.

اندیکاتور RSI ابزاری برای پیگیری وضعیت لحظه ای قیمت یک دارایی است. هنگامی که عدد RSI به زیر ۲۵ برسد، وضعیت خرسی شده و قیمت برای شکست رو به بالا مهیا می شود. اما عبور شاخص از ۷۵ نشانگر اشباع وضعیت گاوی بوده و باید آماده شکست رو به پایین و اصلاح قیمت باشیم. لذا در شرایط تله خرسی حتما باید به RSI توجه نمایید تا تشخیص دهید که کف قیمت به صورت حدودی در کدام محدوده بوده و اکنون وقت خرید است یا خیر.

اما نکته مهم در خصوص اندیکاتورها به ویژه در بازار ارزهای دیجیتال اینکه هیچ اندیکاتوری به تنهایی برای تشخیص روند و وضعیت لحظه ای بازار کامل نبوده و نمی توان روی سیگنال آن حساب کرد. تریدرهای موفق همواره برآیند حاصل از اندیکاتورهای مذکور را در نظر گرفته و سپس اقدام به خرید یا فروش می نمایند.

ترید در بازار گاوی و خرسی ارزهای دیجیتال چه تفاوتی دارد؟

ترید در بازار گاوی و خرسی ارزهای دیجیتال چه تفاوتی دارد؟

بازار ارزهای دیجیتال در قیاس با دیگر بازارهای مالی با نوسانات زیادی همراه است و هر لحظه این احتمال وجود دارد که با انتشار یک خبر و حتی با توییت یک چهره تأثیرگذار، جهش‌ها و سقوط‌های باورنکردنی‌ای را شاهد باشیم؛ اما این مسئله نباید مایه نگرانی ما باشد؛ چراکه بازار این ارزها از نوع دوطرفه است. منظور از دوطرفه‌بودن بازار ارزهای دیجیتال این است که هم از روندهای صعودی آن می‌توان به سود رسید و هم از روندهای نزولی آن؛ بنابراین کار عاقلانه این است که برای هر دو سناریوی صعودی و نزولی آماده باشیم تا بتوانیم فرصت‌های کسب سود خود را به حداکثر برسانیم.

یکی از ویژگی‌های جالب بازار ارزهای دیجیتال، همبستگی زیادی است که بین بیت کوین و کل این بازار وجود دارد. تا جایی که تجربه نشان داده است، هر زمان که بیت کوین روند صعودی در پیش بگیرد، تقریباً قیمت همه آلت کوین‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند و بالعکس. در واقع در بازار ارزهای دیجیتال همه نگاه‌ها به بیت کوین است و چنین وابستگی بیش از حدی به یک دارایی خاص، در کمتر بازاری قابل‌مشاهده است. همین موضوع بازار ارزهای دیجیتال را از بازارهای سنتی متمایز می‌کند و اهمیت شناخت سازوکار بازار ارزهای دیجیتال را بیش از پیش افزایش می‌دهد.

در ادامه به‌کمک مطلبی که در وب‌سایت کوین تلگراف منتشر شده، تفاوت بازارهای گاوی و خرسی را بیان می‌کنیم و استراتژی‌هایی را که در هریک از این بازارها می‌توان به کار گرفت توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید.

بازار گاوی چیست؟

ترید در بازار گاوی و خرسی ارزهای دیجیتال چه تفاوتی دارد؟

به‌طور خلاصه، بازار گاوی یک بازار صعودی است که با رشد اعتماد سرمایه‌گذاران همراه شده است.

فعالیت در بازارهای دارایی هیچ‌وقت متوقف نمی‌شود و معاملات در این بازارها به‌طور پیوسته در حال انجام هستند. در این بین، نوسانات قیمت هم همواره اتفاق می‌افتند و بازارها وارد فازهای صعودی و نزولی می‌شوند.

زمانی که قیمت‌ها برای یک مدت طولانی به‌طور متوالی افزایش پیدا می‌کنند، می‌توان گفت با یک بازار گاوی یا صعودی مواجه هستیم.

دلیل نام‌گذاری بازار صعودی به‌عنوان «بازار گاوی» چندان مشخص نیست؛ اما اغلب مردم معتقدند که این اصطلاح به نحوه حمله گاو نر که شاخ‌هایش را به‌سمت بالا می‌برد اشاره دارد. این نوع بازارها ممکن است ماه‌ها و حتی سال‌ها ادامه پیدا کنند و تاریخ دقیق این دوره، جز با پایان یافتنش قابل‌تشخیص نیست.

یکی از مشخصه‌های اصلی بازارهای گاوی علاوه بر بالارفتن قیمت‌ها، افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران است. در چنین بازارهایی سرمایه‌گذاران نسبت به آینده قیمت‌ها خوش‌بین هستند و معتقدند که قیمت بالاتر خواهد رفت.

البته متأسفانه اعتماد و خوش‌بینی سرمایه‌گذاران برای همیشه دوام ندارد و بالاخره متوقف خواهد شد. در همین زمان است که با کاهش شدید قیمت‌ها و آغاز روند نزولی مواجه می‌شویم.

به‌طور کلی، نشانه‌های یک بازار گاوی در حوزه ارزهای دیجیتال از این قرار هستند:

  • قیمت‌ها برای مدتی طولانی افزایش می‌یابند؛
  • اطمینان خاطر بسیار زیادی در بازار وجود دارد؛
  • برخی پروژه‌ها بیش از ارزششان قیمت‌گذاری می‌شوند؛
  • به‌دنبال انتشار اخبار خوب، قیمت‌ها به‌شدت افزایش می‌یابند؛
  • در صورت انتشار اخبار بد، قیمت‌ها به‌شدت کاهش می‌یابند؛
  • رسانه‌های جریان اصلی درباره ارزهای دیجیتال صحبت می‌کنند؛
  • افرادی که پیش از این علاقه‌ای به ارزهای دیجیتال نداشتند، تمایل پیدا می‌کنند که در این مورد تحقیق و بررسی کنند.

یکی از معروف‌ترین نمونه‌های بازار گاوی، بازار صعودی بیت کوین در سال ۲۰۱۷ است. قیمت بیت کوین در این سال جهش فوق‌العاده‌ای را تجربه کرد و از ۹۰۰ دلار در ابتدای سال، به حدود ۲۰ هزار دلار رسید.

نوسانات قیمت بیت کوین در سال 2017

نوسانات قیمت بیت کوین در سال ۲۰۱۷

چطور در بازار صعودی سرمایه‌گذاری کنیم؟

بهترین روش برای کسب سود از بازارهای صعودی، خرید در کمترین قیمت ممکن و انتظار برای افزایش قیمت است.

هنگامی که سرمایه‌گذاران چرخه صعودی را تشخیص می‌دهند، تلاش می‌کنند تا دارایی موردنظر خود را در پایین‌ترین قسمت این چرخه خریداری کنند و سپس آن را در اوج بفروشند. هرگونه ضرری در طول یک بازار صعودی موقتی خواهد بود و به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که با اطمینان به اینکه در نهایت به بازدهی خواهند رسید، به سرمایه‌گذاری ادامه دهند.

یکی از استراتژی‌های ساده اما محبوب در بازارهای صعودی، استراتژی «سوارشدن بر موجِ روند» است. در این استراتژی، سرمایه‌گذاران کوین‌هایی را انتخاب می‌کنند که در یک روند صعودی قوی قرار دارند و سعی می‌کنند از باقی‌مانده روند صعودی این کوین‌ها حداکثر بهره را ببرند. از دیگر استراتژی‌های شناخته‌شده می‌توان به «خرید و هودل» اشاره کرد که در آن، کاربران ارزهای خود را در طول روند صعودی نگه می‌دارند و زمانی که قیمت به بالاترین حد ممکن رسید، آنها را می‌فروشند.

با این حال، تعیین محدودیت زمانی برای یک بازار کار چندان عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد. بهتر است به‌جای تلاش برای زمان‌بندی بازارها، از اصل میانگین‌گیری دلاری استفاده کنید. منظور از میان‌گیری دلاری این است که طبق یک زمان‌بندی خاص، مبلغ ثابتی را به خرید سهام یا ارز اختصاص دهید. این روش به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا از اصلاح‌ها و سقوط‌هایی که در بازار اتفاق می‌افتند نهایت بهره را ببرند.

بازار خرسی چیست؟

ترید در بازار گاوی و خرسی ارزهای دیجیتال چه تفاوتی دارد؟

بازار خرسی به دوره‌ای اطلاق می‌شود که در آن قیمت دارایی‌ها کاهش پیدا می‌کند و همگام با آن، اعتماد سرمایه‌گذاران و سود شرکت‌ها هم کم می‌شود.

مانند یک خرس که هنگام حمله چنگال‌هایش را به‌سمت پایین می‌کشد، بازار خرسی معمولاً زمانی مشخص می‌شود که یک کلاس دارایی در مدت زمانی طولانی (تقریباً دو ماه) بیش از ۲۰ درصد سقوط کند.

بازارهای خرسی دقیقاً متضاد بازارهای گاوی هستند و معمولاً پس از رسیدن قیمت‌ها به یک اوج شروع می‌شوند. بازار نزولی ممکن است چندین هفته یا چندین سال ادامه یابد.

در طول این دوره‌ها، احساسات اصلی سرمایه‌گذاران اغلب حول ترس (Fear)، بلاتکلیفی (Uncertainty) و تردید (Doubt) می‌چرخد؛ شرایطی که برای اشاره به آن از اصطلاح فاد (FUD) استفاده می‌کنند (FUD مخفف سه کلمه Uncertainty ،Fear و Doubt است). سرمایه‌گذاران جدید اغلب به‌دلیل وجود چنین احساساتی، از مشارکت و سرمایه‌گذاری در بازار در طول این دوره‌ها اجتناب می‌کنند.

سقوط ۵۰ درصدی قیمت بیت کوین در روز ۱۲ مارس ۲۰۲۰ (مصادف با پنج‌شنبه، ۲۲ اسفند ۱۳۹۸) که به پنج‌شنبه سیاه معروف است، یکی از بارزترین نمونه‌های بازارهای نزولی بود. در این روز بیت کوین شاهد بزرگ‌ترین سقوط روزانه تاریخ ده‌ساله خود بود و تنها در عرض چند ساعت، از محدوده ۸ هزار دلار تا ۳,۶۰۰ دلار سقوط کرد. در طی این سقوط، چیزی حدود یک میلیارد دلار قرارداد آتی خرید (لانگ) بیت کوین لیکویید شد.

شیوع ویروس کرونا در جهان را می‌توان یکی از عوامل اصلی این رخداد قلمداد کرد که نه تنها بیت کوین و آلت کوین‌ها، بلکه سایر بازارهای سهام را نیز تحت‌الشعاع خود قرار داد.

نمودار قیمت بیت کوین

نمودار قیمت بیت کوین در ۱۲ مارس ۲۰۲۰ معروف به پنج‌شنبه سیاه

چگونه در بازار نزولی سرمایه‌گذاری کنیم؟

سرمایه‌گذاران اغلب بازارهای نزولی را فرصتی مناسب برای خرید تلقی می‌کنند.

معامله در بازارهای نزولی معمولاً برای تازه‌واردان دشوار است؛ چراکه در چنین بازاری احتمال ضرر بیشتر از سود است؛ اما زمانی که این چرخه معکوس شود و قیمت دارایی‌ها افزایش پیدا کند، خریدهایی که در طول روند نزولی انجام داده‌اید می‌توانند شما را به سود خوبی برسانند.

با این حال، مسئله‌ای که در اینجا وجود دارد این است که هیچ‌کس نمی‌داند که این سقوط چه مدت طول می‌کشد و قیمت‌ها چقدر کاهش پیدا می‌کنند. بنابراین بزرگ‌ترین ریسک این بازارها، خرید زودهنگام یا از‌دست‌دادن در بازار اصطلاحا خرسی چه باید کرد؟ فرصت برای یک سرمایه‌گذاری سودآور است.

به همین دلایل، سرمایه‌گذاران تشویق می‌شوند تا به‌جای خریدهای یک‌باره، موقعیت‌های خود را در طول زمان ایجاد کنند. کاربران می‌توانند به‌جای تلاش برای تشخیص زمان رسیدن بازار به کف، همگام با کاهش قیمت‌ها، به‌طور مداوم موقعیت‌های جدید ایجاد کنند. به این ترتیب، آنها می‌توانند از کاهش قیمت به‌نفع خود استفاده کنند.

یکی از استراتژی‌های محبوب در بازارهای نزولی که برای سرمایه‌گذاران باتجربه‌تر مناسب است، فروش استقراضی (Short Selling) است. فروش استقراضی زمانی اتفاق می‌افتد که معامله‌گران ارزهای دیجیتالی را که قرض گرفته‌اند در قیمت بالا می‌فروشند، آن را در قیمت‌های پایین‌تر مجدداً خریداری می‌کنند، بدهی خود را پرداخت می‌کنند و سود حاصل از اختلاف قیمت را از آن خود می‌کنند.

چرا درک نوع بازار مهم است؟

ترید در بازار گاوی و خرسی ارزهای دیجیتال چه تفاوتی دارد؟

برای انجام معاملات موفق در بازارهای مختلف، نیاز به استراتژی‌های متفاوتی است.

بازارهای خرسی و گاوی روی سبد سرمایه‌گذاری شما تأثیرات زیادی خواهند داشت؛ بنابراین همه سرمایه‌گذاران باید نوع بازاری را که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند در نظر بگیرند تا بهترین استراتژی را برای کاهش ریسک در سبد سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنند.

با این حال، بازار سهام در بلندمدت همواره ثابت کرده است که بازدهی مثبتی برای سرمایه‌گذاران به ارمغان می‌آورد.

چالش‌ها در تشخیص نوع بازار

هر دو بازار صعودی و نزولی دارای چالش‌هایی هستند که معامله‌گران باید با آنها مواجه شده و آنها را درک کنند. در طول یک روند کلان، یکی از چالش‌های اصلی معامله‌گران پرهیز از افتادن در تله‌های گاوی و خرسی است. تمرکز بر روند کلان (صعودی یا نزولی) یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از نتایج ناخواسته است.

در طول یک روند صعودی، چندین بار قیمت افت خواهد کرد. بسیاری از معامله‌گران به‌محض مشاهده یک کندل قرمزرنگ از موقعیت معاملاتی خود خارج می‌شوند؛ اما پس از مدت کوتاهی متوجه می‌شوند که این کاهش قیمت موقتی بوده و روند صعودی همچنان ادامه دارد.

اتفاق مشابهی در بازارهای نزولی نیز رخ می‌دهد. به‌محض اینکه یک کندل سبزرنگ در نمودار ثبت می‌شود، بسیاری از معامله‌گران در قیمت‌های بالا وارد بازار می‌شوند؛ اما خیلی زود می‌فهمند که بازار به سقوط خود ادامه خواهد داد.

چالش دیگری که معامله‌گران در بازارهای صعودی و نزولی با آن مواجه هستند، احساسات آنهاست. در حالی که داشتن شَم سرمایه‌گذاری می‌تواند یک ویژگی خوب برای سرمایه‌گذاران باشد، احساسات ممکن است بر عملکرد آنها تأثیر منفی بگذارد. بنابراین بین شم سرمایه‌گذاری و احساسات هیجانی و غیرمنطقی خود تمایز قائل شوید.

جمع‌بندی

مفاهیم بازار صعودی و نزولی از مفاهیم مهم بازارهای مالی و همچنین ارزهای دیجیتال هستند. معامله‌گران باید ویژگی‌ها و شاخصه‌های این بازارها را درک کنند تا بتوانند معاملات موفقی داشته باشند.

استفاده از مجموعه‌ای جامع از اندیکاتورهای معاملاتی، یکی از بهترین راه‌ها برای رسیدن به موفقیت است. با این حال برخی چالش‌ها وجود دارند که معامله‌گران باید نسبت به آنها آگاه باشند. کنارگذاشتن احساسات و معامله با کمک تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال از جمله بهترین راه‌ها برای مواجهه با نوسانات قیمتی هستند.

این انتظار وجود دارد که در آینده، بازار ارزهای دیجیتال روندهای صعودی و نزولی متعددی را تجربه کند. افزایش آگاهی و دانش درباره این نوع بازارها باعث می‌شود بتوانید ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید و حداکثر بهره را از خریدوفروش ارزهای دیجیتال ببرید.

بازار خرسی (Bear Market) چیست و چگونه آن را تشخیص دهیم؟

بازار خرسی (bear market) در اصطلاح بازاری است که برای مدتی طولانی کاهش قیمت‌ها را تجربه می‌کند. در این بازار عموما قیمت‌ها حداقل شاهد ۲۰ درصد افت بوده‌اند، سنتیمنت کلی منفی است و سرمایه‌گذاران نسبت به آینده آن بدبین هستند. بازارهای خرسی اغلب به کل بازار یا شاخص‌هایی نظیر SP500 اشاره دارند، اما در مورد سهام یا کالاهای خاص هم اگر در دوره زمانی مشخص (معمولا ۲ ماه یا بیشتر) افتی بیش از ۲۰ درصد صورت گیرد نیز چنین موضوعی صادق است. بازارهای خرسی ممکن است با کاهش رشد اقتصادی یا رکود هم‌زمان شوند. چنین بازاری در سمت مقابل بازار صعودی و گاوی قرار دارد.

  • بازار خرسی بازاری است که عموما قیمت‌ها حداقل ۲۰ درصد افت داشته‌اند، سنتیمنت کلی منفی است و سرمایه‌گذاران نسبت به آینده بدبین هستند.
  • بازار خرسی می‌تواند دوره‌ای (چند هفته یا ماه) یا بلندمدت (چندین سال یا حتی دهه) باشد.
  • فروش سهام، آپشن و صندوق‌های معکوس در چنین بازاری برای سرمایه‌گذاران سود به همراه دارد.

درک بازار خرسی

قیمت سهام عموما منعکس‌کننده انتظارات آتی جریان‌های نقدی و سود شرکت است. با کاهش چشم‌انداز رشد و از بین رفتن انتظارات صعودی، قیمت افت می‌کند. ترس، رفتار گله‌ای و عجله برای ضرر کمتر منجر به دوره‌های طولانی‌ کاهش قیمت می‌شود.

در تعریف بازار خرسی به کاهشی حداقل ۲۰ درصدی اشاره‌ شده است. اما این عدد معیاری قطعی نیست و می‌توان گفت افت ۱۰ درصدی هم نشانگر روندی نزولی است. تعریف دیگری برای بازار خرسی وجود دارد که در آن سرمایه‌گذاران بیش از آنکه ریسک‌پذیر باشند، ریسک گریزند. چنین بازاری می‌تواند ماه‌ها یا سال‌ها ادامه داشته باشد چرا که سرمایه‌گذاران تنها به دلیل حدس و گمان خود، در خلاف جهت چنین بازاری اقدام نمی‌کنند.

بازار خرسی می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد اما عمده‌ترین دلایل عبارت‌اند از: تضعیف یا کند شدن رشد اقتصاد، ترکیدن حباب‌ها، بیماری‌های همه‌گیر، جنگ، بحران‌های ژئوپلیتیک و تغییرات پارادایم اقتصادی (مانند گذار به اقتصاد آنلاین). نشانه‌های اقتصادی که ضعیف شده یا رشدش کم شده عبارت از کاهش اشتغال، کاهش درآمد، بهره‌وری کم و کاهش سود شرکت‌ها است. علاوه بر این مسائل، دخالت دولت در اقتصاد نیز می‌تواند باعث ایجاد بازار خرسی شود.

تغییر نرخ مالیات یا نرخ بهره هم می‌تواند منجر به بازاری خرسی شود. همچنین کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران یکی از نشانه‌های اولیه بازار خرسی است. اگر سرمایه‌گذار حس کند چیزی در شرف وقوع است سعی می‌کند معطل نماند؛ در اینجا اقدام به فروش سهام می‌کند تا از ضرر بیشتر جلوگیری کند.

بازارهای خرسی می‌توانند از چند هفته تا چند سال به طول بیانجامد. یک بازار خرسی سکولار (بازار سکولار بازاری است که محرک بنیادی‌اش برای مدت‌زمانی طولانی تغییر نمی‌کند) بین ۱۰ تا ۲۰ سال می‌تواند ادامه‌دار باشد و نشانه‌اش بازدهی کمتر از متوسط برای مدتی طولانی است. در چنین بازاری ممکن است صعودهای قیمتی خوبی هم در سهام یا شاخص‌ها رخ دهد اما چنین حرکاتی پایدار نیست و قیمت به سطوح قبل خودش بازمی‌گردد. از سوی دیگر یک بازار خرسی دوره‌ای چند هفته تا چند ماه بیشتر ادامه نخواهد داشت.

در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۸ اکثر شاخص‌های اصلی بازار سهام ایالات‌متحده با کاهشی تقریبا ۲۰ درصدی، در شرف ورود به محدوده بازار خرسی بودند. همچنین شاخص‌های اصلی مانند SP500 و شاخص متوسط صنعتی داوجونز (DJIA) بین ۱۱ و ۱۲ مارس ۲۰۲۰ وارد محدوده بازار خرسی شدند. قبل از این، آخرین بازار خرسی بلندمدت بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ در دوره بحران مالی رخ داد که تقریبا ۱۷ ماه به طول انجامید. SP500 در آن زمان ۵۰ درصد از ارزش خود را از دست داد.

در فوریه ۲۰۲۰ با همه‌گیری کرونا، سهام جهانی ناگهان وارد بازاری خرسی شدند به طوری که شاخص DJIA از سقف قیمتی‌اش (۲۹,۵۶۸.۷۷) در ۱۲ فوریه با ۳۸ درصد افت در ۲۳ مارس به (۱۸,۲۱۳.۶۵) رسید. هرچند که در ادامه SP500 و Nazdaq100 در آگوست ۲۰۲۰ سقف‌های جدید ثبت کردند.

مراحل بازار خرسی

بازارهای خرسی معمولا ۴ مرحله دارند:

  1. نشانه مرحله نخست قیمت‌های بالا و سنتیمنت مثبت سرمایه‌گذاران است. در پایان این مرحله سرمایه‌گذاران شروع به خروج از بازار و کسب سود می‌کنند.
  2. در این مرحله قیمت سهام شدیدا کاهش می‌یابند، فعالیت‌های تجاری و سود شرکت‌ها کم شده و شاخص‌های اقتصادی که زمانی مثبت بودند از متوسط خود کمتر می‌شوند. با منفی شدن سنتیمنت، برخی از سرمایه‌گذاران وحشت‌زده می‌شوند. این مرحله به‌عنوان مرحله تسلیم (capitulation) نیز شناخته می‌شود.
  3. در مرحله سوم با ورود سفته‌بازان قیمت و حجم معاملات افزایش می‌یابد.
  4. در مرحله آخر کاهش قیمت سهام ادامه‌ دارد اما سرعت آن کم می‌شود. قیمت‌های مناسب و اخبار خوب منجر به جذب سرمایه‌گذاران شده و بازار خرسی به بازاری گاوی تبدیل می‌شود.
خرس و گاو: پدیده بازار خرسی نام خود را از نحوه حمله خرس به طعمه‌ گرفته است، حرکت پنجه‌ها به سمت پایین. به همین دلیل بازارهایی که نزولی هستند را به این نام می‌خوانند. دقیقا مانند بازار صعودی که به دلیل نحوه شاخ زدن گاو به بازارهای گاوی معروف است.

تفاوت اصلاح با بازار خرسی

بازارهای خرسی را نباید با اصلاح اشتباه گرفت، اصلاح روندی کوتاه‌مدت با دوره کمتر از ۲ ماه است. اصلاح فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاران ارزشی است تا وارد سهم شوند، اما فرصت مناسب ورود در بازار خرسی به‌ندرت پیدا می‌شود. این امر به علت غیرممکن بودن تشخیص انتهای بازار خرسی است. جبران ضرر در چنین بازاری بسیار دشوار است، مگر اینکه فروشنده باشید یا از سایر روش‌های موجود در بازاری نزولی سود کسب کنید.

بین سال‌های ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۸ شاخص DJIA تقریبا ۳۳ بار بازار خرسی را تجربه کرد که می‌توان گفت به‌صورت میانگین هر ۳ سال یک‌بار شاهد یک بازار خرسی هستیم. یکی از شاخص‌ترین بازارهای خرسی مصادف با بحران مالی جهانی در سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ بود. در این مدت شاخص DJIA به میزان ۵۴ درصد کاهش یافت. آخرین بازار خرسی شاخص‌های SP500 و DJIA به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰ رخ داد. شاخص ترکیبی Nazdaq هم اخیرا در ماه مارس به دلیل ترس از جنگ در اوکراین، تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه و تورم بالا وارد بازار خرسی شده است.

فروش استقراضی در بازارهای خرسی

سرمایه‌گذاران در بازار خرسی می‌توانند با فروش سود کسب کنند. در این روش سهام قرضی به فروش رفته و در قیمت‌های پایین‌تر بازخرید می‌شوند. این روش ریسک بالایی داشته و در صورت عدم موفقیت می‌تواند ضررهای سنگینی در پی داشته باشد. فروشنده سهام قبل از ثبت سفارش، سهام موردنظر را باید از کارگزار قرض بگیرد. مبلغ سود و زیان از تفاوت قیمتی که سهم در آن فروخته‌شده و قیمتی که بازخرید در آن صورت می‌گیرد، محاسبه می‌شود. قیمت بازخرید به قیمت پوشش نیز معروف است.

برای مثال فردی ۱۰۰ سهم شرکتی را به قیمت ۹۴ دلار می‌فروشد. قیمت افت کرده و معامله در ۸۴ دلار پوشش داده می‌شود. در این معامله سرمایه‌گذار ۱۰۰۰=۱۰*۱۰۰ دلار سود کسب می‌کند. اگر پس از معامله قیمت سهم بالا رود فرد به هنگام پوشش باید زیان شناسایی کند.

کارکرد صندوق‌های معکوس و آپشن در بازارهای خرسی

در معامله اختیار فروش می‌توان تا تاریخی مشخص یا قبل از آن سهام شرکتی را فروخت، با این تفاوت که فرد مسئولیتی بر عهده نگرفته و آزادی بیشتری دارد. اگر نسبت به سقوط بازار مطمئن نیستید می‌توانید از اختیار فروش استفاده کنید و پرتفوی خود در برابر ریزش قیمت‌ها ایمن کنید. سرمایه‌گذاران برای استفاده از این مزیت باید امکان معامله در بازار آپشن را در حساب خود داشته باشند. جدا از بازار خرسی، خرید اختیار فروش معمولا مطمئن‌تر از فروش آن است.

صندوق‌های معکوس مخصوص بازارهای نزولی طراحی شده‌اند. برای مثال صندوق معکوس شاخص SP500 در صورت افت این شاخص به میزان ۱ درصد، ۱ درصد رشد خواهد کرد. در صندوق‌های اهرمی این بازدهی چند برابر است. همانند بازار آپشن صندوق‌های معکوس نیز هنگام عدم اطمینان از رشد یا برای حفاظت از پرتفوی استفاده می‌شوند.

آشنایی با چند نمونه واقعی

بحران حباب وام‌های مسکن که موجب ریزش سهام در اکتبر ۲۰۰۷ شد. در آن زمان شاخص SP500 در ۹ اکتبر ۲۰۰۷ به سقف ۱,۵۶۵.۱۵ رسیده بود، اما پس از سقوط بازار و مشخص شدن مقدار نکول وام مسکن در کل اقتصاد، در ۵ مارس ۲۰۰۹ به ۶۸۲.۵۵ رسید. شاخص‌های اصلی بازار سهام ایالات‌متحده در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۸ با ریزشی ۲۰ درصدی باز هم به بازار خرسی بسیار نزدیک بودند.

تازه‌ترین نمونه هم شاخص DJIA است که در ۱۱ مارس ۲۰۲۰ وارد بازاری خرسی شد، شاخص SP500 هم یک روز بعد همین راه را ادامه داد. با شروع همه‌گیری کووید و قرنطینه‌ها، نگرانی از کاهش تقاضا و مصرف افزایش یافت و موجب سقوط بازار سهام شد. در این دوره داوجونز از سقف ۳۰,۰۰۰ به ۱۹,۰۰۰ رسید. در این دوره شاخص SP500 نیز ۳۴ درصد سقوط کرد.

نمونه دیگر، ترکیدن حباب دات کام در سال ۲۰۰۰ است که تا اکتبر ۲۰۰۲ ادامه داشت و شاخص SP500 در آن زمان تقریبا ۴۹ درصد سقوط داشت. معروف‌ترین نمونه هم رکود بزرگ است که در ۲۸ و ۲۹ اکتبر ۱۹۲۹ موجب سقوط سنگین بازار سهام شد.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.