واگرایی مخفی با استفاده از MACD

شکل 8: واگرایی مخفی مثبت

واگرایی چیست؟ + انواع واگرایی ها در تحلیل تکنیکال

واگرایی (Divergence) در تحلیل تکنیکال یکی از روش‌های مناسب برای پیش‌بینی حرکت قیمت‌ها است. بدین‌صورت که هرگاه جهت حرکت در نمودار قیمت و اندیکاتور مخالف یکدیگر باشند واگرایی رخ می‌دهد و می‌توان تغییرات روند و جهت حرکت قیمت‌ها را پیش‌بینی کرد. به بیان ساده حرکت یک اندیکاتور (مثلا اسیلاتور RSI یا MACD) و یا هر داده دیگر در خلاف جهت نمودار قیمت، باعث شکل‌گیری واگرایی می‌شود که برای ارزیابی احتمال چرخش قیمت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

واگرایی به عنوان سیگنال تردید و دودلی معامله‌گران از روند فعلی قیمت‌ها درنظر گرفته می‌شود. در تمامی بازارهای مالی مثل بورس، فارکس، طلا، رمزارزها، Futures، CFD و… استفاده از اندیکاتورها و شناسایی واگرایی‌ها بر دقت و اعتبار تحلیل تکنیکال شما می‌افزاید و می‌توانید با اعتماد بیشتری به معامله بپردازید. در ادامه آموزش تحلیل تکنیکال به واکاوی بحث مهم و کاربردی واگرایی می‌پردازیم که یکی از معتبرترین روش ها برای شناسایی رفتار روندهاست. از آنجایی که با شناسایی صحیح واگرایی‌های قوی و معتبر، می‌توانید فرصت‌های معاملاتی بسیار مناسبی را شکار کنید! بنابراین با حوصله و دقت بالایی به مطالعه این مقاله بپردازید.

واگرایی چیست؟

واگرایی ترجمه واژه انگلیسی Divergence (دیورژانس) است. تعریف آن در دیکشنری کمبریج بدین صورت است: “وضعیتی که در آن دو چیز متفاوت می‌شوند یا تفاوت بین آنها افزایش می‌یابد.” در زبان شیرین فارسی، Divergence بصورت “واگرایی” ترجمه شده و در لغت به معنای “دوری” است و کاربرد آن در تحلیل تکنیکال دقیقا به همین مفهوم است! و زمانی رخ می‌دهد که نمودار قیمت در جهت نمودار اندیکاتور (یا هر داده دیگری!) حرکت نکند که باعث ایجاد تفاوت در جهت حرکت‌شان می‌شود.

در واقع تضاد بین جهت حرکت قیمت و اندیکاتورها را واگرایی گویند که قابلیت پیش‌بینی تغییرات بالقوه روند و چرخش قیمت را داراست. برای مثال فرض کنید مطابق شکل زیر نمودار قیمت سقف قبلی خود را بشکند و سقف جدید بالاتر از سقف قبلی تشکیل شود اما اندیکاتور قادر به شکست سقف قبلی نباشد و سقف جدید پایین‌تر از سقف قبلی شکل بگیرد! در این صورت واگرایی خواهیم داشت که نشان از تضعیف قدرت خریداران دارد و بالطبع احتمال برگشت روند از صعودی به نزولی وجود دارد.

کاربرد Divergence در تحلیل تکنیکال

اگر از مقاله اندیکاتورها بخاطر داشته باشید گفتیم که 2 نوع اندیکاتور داریم: پیشرو و تاخیری. در واقع اندیکاتورهای تاخیری (Lagging) دنباله‌رو روند بودند و بعد از شکل‌گیری روند اخطارهای لازم را صادر می‌کردند بنابراین استفاده از آنها باعث از دست رفتن قسمتی از روند می‌شد! ابزار واگرایی به عنوان یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال، همراه روند حرکت می‌کند نه پشت سر آن! و با بهره‌گیری از آن می‌توان رفتار آینده بازار را پیش‌بینی کرد.

بیشترین کاربرد واگرایی در تعیین تغییرات روند و چرخش قیمت‌ها است. همچنین در تعیین سطوح حمایت و مقاومت، استفاده همزمان با سطوح فیبوناچی و… کاربرد دارد. تشخیص واگرایی‌های قوی در نمودار قیمت و اندیکاتورها می‌تواند باعث افزایش دقت و اعتبار تحلیل شود و فرصت‌های معاملاتی بیشتری را برای معامله‌گر فراهم آورد.

انواع واگرایی ها

در حالت کلی دو نوع Divergence در تحلیل تکنیکال داریم: معمولی (RD)، مخفی (HD). هر کدام به 2 گروه مثبت و منفی تقسیم می‌شوند بنابراین 4 نوع واگرایی مهم داریم:

1. معمولی مثبت (Regular bullish divergence)
2. معمولی منفی (Regular bearish divergence)
3. مخفی مثبت (Hidden bullish divergence)
4. مخفی منفی (Hidden bearish divergence)

تذکر: نوع دیگری به اسم “واگرایی زمانی” بر اساس تعداد کندل و ترسیم سطوح فیبوناچی برگشتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. اما از آنجایی که نسبت به انواع دیگر کاربرد و اهمیت کمتری دارد از تشریح آن می‌گذریم! در ادامه سعی می‌کنیم انواع مهم واگرایی را با ذکر مثال های متنوع خدمت شما آموزش دهیم تا مفاهیم آن بصورت عمیق و کاربردی در ذهن‌تان حک شود. ابتدا بصورت کاملا خلاصه مفاهیم را بیان می‌کنیم سپس به تشریح هر کدام می‌پردازیم.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال
معمولی مثبت	احتمال شروع روند صعودی
معمولی منفی	احتمال شروع روند نزولی
مخفی مثبت	احتمال پایان کاهش قیمت (اصلاح) ← ادامه روند صعودی
مخفی منفی	احتمال پایان افزایش قیمت موقت ← ادامه روند نزولی

واگرایی معمولی مثبت (RD+)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، کف قیمتی جدید پایین‌تر از کف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، کف جدید بالاتر از کف قبلی باشد “واگرایی معمولی مثبت (صعودی)” رخ داده است و بیانگر احتمال قوی اتمام روند نزولی و سیگنالی از شروع روند صعودی خواهد بود. در واقع نمودار قیمت در حال کاهش است اما اندیکاتور نمی‌تواند این کاهش قیمت را تشخیص دهد چرا که احتمالا قدرت خریداران بیشتر از فروشندگان است و اندیکاتور به استقبال روند جدید رفته است!

عموما پارامترهایی مثل حجم معاملات، ارزش معاملات و… برای محاسبه اندیکاتورها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین عدم انطباق حرکت در نمودار قیمت و اندیکاتور می‌تواند سیگنالی از افزایش یا کاهش قدرت معامله‌گران باشد. برای مثال فرض کنید قیمت‌ها کاهشی باشد اما نمودار اندیکاتور MFI (جریان نقدینگی) افزایشی باشد! تحلیل شما چه خواهد بود؟! همان‌طور که می‌بینید مفاهیم تحلیل تکنیکال بسیار ساده است! و نیازی به حفظ کردن مطالب نیست!

واگرایی معمولی منفی (RD–)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، سقف قیمتی جدید بالاتر از سقف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، سقف جدید پایین‌تر از سقف قبلی باشد “واگرایی معمولی منفی (نزولی)” داریم. این وضعیت بیانگر تضعیف قدرت خریداران در مقابل فروشندگان است در واقع با توجه به شرایط فعلی، پتانسیل شکست خط مقاومت وجود ندارد و احتمالا در ادامه با اتمام روند صعودی و شروع روند نزولی مواجه خواهیم شد.

واگرایی مخفی مثبت (HD+)

روندهای صعودی و نزولی هیچ‌گاه بصورت یک خط مستقیم فزاینده یا کاهنده نیستند و عموما با ریز موج‌هایی همراه هستند. اصلاح قیمت جزء اصلی تمام بازارهای مالی است و به اصطلاح “قیمت در حال تازه کردن نفس است!” تا روند قبلی خود را ادامه دهد. مطابق شکل زیر واگرایی مخفی مثبت در انتهای اصلاح روند صعودی رخ می‌دهد. بدین‌صورت که با کاهش قیمت‌ها در یک رالی صعودی، اگر کف قیمتی جدید بالاتر از کف قیمتی قبلی باشد اما در نمودار اندیکاتور، کف جدید پایین‌تر از کف قبلی باشد +HD رخ داده است. +HD می‌تواند سیگنال پایان کاهش قیمت‌ها و ادامه روند صعودی باشد. اگر نقطه برگشت روی خط حمایت قوی و یا سطوح فیبوناچی اصلاحی (Retracement) باشد به احتمال زیاد روند به حرکت خود در کانال صعودی ادامه خواهد داد.

واگرایی مخفی منفی (HD–)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، سقف قیمتی جدید پایین‌تر از سقف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، سقف جدید بالاتر از سقف قبلی باشد (یعنی نمودار قیمت نزولی اما نمودار اندیکاتور صعودی باشد) “واگرایی مخفی منفی” داریم. در واقع HD– سیگنال ادامه‌دار بودن روند نزولی است و باید افزایش قیمت‌ها را صرفا یک اصلاح جزئی از روند نزولی دانست و نباید به صعود قیمت‌ها امیدوار بود! بنابراین بعد از شناسایی HD– انتظار کاهش قیمت‌ها را داریم چرا که احتمالا قدرت خریداران نسبت به فروشندگان تضعیف شده است و در ادامه با فشار فروش همراه خواهیم بود. بنابراین بطور خلاصه HD– در یک کانال نزولی و در پایان اصلاح قیمت رخ می‌دهد و سیگنال پایان افزایش قیمت‌ها و ادامه روند نزولی است.

تفاوت Divergence معمولی و مخفی چیست؟

واگرایی معمولی (RD) در انتهای یک روند رخ می‌دهد و بیانگر اتمام روند فعلی است و احتمالا بعد از آن تغییر روند خواهیم داشت اما واگرایی مخفی (HD) در پایان موج‌های اصلاحی روند مشاهده می‌شود و بیانگر اتمام اصلاح روند است و احتمالا بعد از آن روند به حرکت اصلی خود ادامه خواهد داد.

تذکر: لزوما وجود واگرایی باعث تغییر جهت حرکت قیمت نخواهد داشت. بنابراین نباید صرفا با تکیه بر آن به تحلیل تکنیکال پرداخت! در واقع واگرایی صرفا چرخش قیمت را پیش‌بینی می‌کند و مهر تایید بر تحلیل شما نمی‌زند. بنابراین بعد از شناسایی آن باید صبور باشید و پس از تایید تغییر جهت توسط سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال، وارد واگرایی مخفی با استفاده از MACD معامله شوید تا دقت تحلیل و بازدهی معاملات شما افزایش یاید.

نکته: اندیکاتورهای RSI، MACD بیشترین کاربرد را در شناسایی واگرایی‌ها دارند. اما اسیلاتورهای دیگری مثل “شاخص جریان نقدینگی”، “CCI” و یا “حجم تعادلی” نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

واگرایی مثبت چیست؟

در واگرایی مثبت (چه معمولی و چه مخفی) نگاه ما به “کف‌های قیمتی” است. بدین‌صورت که در یکی از دو نمودار قیمت یا اندیکاتور، کف قیمتی جدید بالاتر از کف قیمتی قبلی و در نمودار دیگر معکوس آن است و سیگنال شروع یا ادامه روند صعودی و افزایش قیمت را می‌دهد! و می‌توان آنرا به عنوان خط حمایت درنظر گرفت.

واگرایی منفی چیست؟

در واگرایی منفی (چه معمولی و چه مخفی) “سقف‌های قیمتی” برای ما اهمیت دارند. بدین‌صورت که سقف قیمتی جدید پایین‌تر از سقف قیمتی قبلی و در نمودار دیگر معکوس آن است و اخطار شروع یا ادامه روند نزولی و کاهش قیمت را می‌دهد! و بیانگر خط مقاومت خواهد بود.

نکات تایید و اعتبار Divergence

1. به طور کلی اگر واگرایی روی سطوح حمایت و مقاومت قوی شکل گرفته باشد و یا نقاط بازگشت روی سطوح معتبر فیبوناچی واقع شود تحلیل تکنیکال از اعتبار و دقت بالاتری برخوردار است.
2. در صورت مشاهده واگرایی هنگام شکست خطوط حمایت و مقاومت، احتمال نامعتبر بودن شکست و پس گرفتن سطوح شکست شده وجود دارد.
3. از آنجایی که RD مربوط به تغییر روند و HD مربوط به اصلاح روند است هنگام شکست خط روند باید منتظر RD باشیم همچنین هنگام پولبک و در سطوح فیبوناچی ریتریسمنت نیز انتظار وقوع HD را خواهیم داشت.
4. اگر تایید واگرایی توسط چند اسیلاتور مختلف انجام شود اعتبار و قدرت آن بیشتر است.
5. اگر برخی اسیلاتورها واگرایی را تایید کردند اما برخی دیگر آنرا تایید نکردند نشان از قدرت کمتر آن است. در این موارد برای تایید واگرایی از اندیکاتور MACD استفاده کنید.
6. اعتبار واگرایی‌ها در مناطق اشباع و یا سطوح کلیدی اندیکاتورها بیشتر است. برای مثال اگر در محدود بالای 70 در اسیلاتور RSI، واگرایی منفی شناسایی شود احتمال ریزش قیمت ها بیشتر است.
7. اگر واگرایی مخفی با استفاده از MACD واگرایی با الگوهای کندل استیک بازگشتی مثل کندل دوجی، چکش، Hanging Man و… همراه شود اعتبار آن بیشتر است.
8. هر چه شیب خطوط تندتر باشد واگرایی از قدرت بالاتری برخوردار است و احتمال چرخش قیمت بیشتر خواهد بود.
9. سعی کنید مهربانی و لبخند عادت شما شود و به یکدیگر عشق بورزید!

چند مثال عملی

در ادامه به بررسی چندین مثال عملی در بورس تهران، فارکس و رمزارزها می‌پردازیم. اولین نمودار مربوط به شاخص کل بورس تهران است. مطابق شکل زیر وقتی شاخص از حوالی 2 میلیون تا 1.200.000 سقوط کرد دوباره گارد صعودی گرفت! و تا عدد 1.600.000 رشد کرد! اما همان‌طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید با مشاهده “واگرایی مخفی منفی” در نمودار شاخص و اندیکاتورهای RSI و MACD، مشخص شد که این صعود صرفا یک “موج اصلاحی” بوده و احتمالا باید منتظر کاهش دوباره شاخص و ادامه روند نزولی قبلی باشیم.

نمودار دوم مربوط به شاخص کل هم‌وزن بورس تهران است که در پایان روند صعودی شاخص، واگرایی معمولی منفی تشکیل شده و سیگنال شروع روند نزولی را صادر کرده است.

قیمت بیت‌کوین در اواخر سال 2021 تا 70 هزار دلار رشد داشت همان‌طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید در این سقف تاریخی بیت‌کوین، واگرایی منفی رخ داده است (هم در اندیکاتور RSI و هم MACD) بنابراین می‌توان انتظار پایان روند صعودی و شروع کاهش قیمت Bitcoin را داشت. پس از تایید واگرایی منفی، روند نزولی Bitcoin شروع شد و تا حوالی 48 هزار سقوط کرد!

در نمودار زیر واکنش قیمت‌ها به واگرایی‌ها بسیار جالب است! قبل از مطالعه توضیحات مربوطه، خودتان نمودار زیر را تحلیل و تفسیر کنید!

اندیکاتور واگرایی

اندیکاتور All In One Divergence یا همان AIO Divergence برای متاتریدر نسخه 4 موجود است و محبوبیت بالایی نیز بین تریدرها دارد. اگر از پلتفرم مفید تریدر برای تحلیل تکنیکال سهام شرکت‌های بورس تهران استفاده می‌کنید می‌توانید با دانلود اندیکاتور واگرایی AIO از لینک زیر و نصب آن در مفید تریدر، از امکانات متعدد آن استفاده کنید. مزیت اندیکاتور AIO این است که 29 اسیلاتور معروف مثل RSI, MACD را پوشش می‌دهد. همچنین خطوط حمایت و مقاومت را نیز برای شما ترسیم می‌کند.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش تحلیل تکنیکال را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش تحلیل تکنیکال در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

واگرایی ها

اصطلاح "واگرایی" در تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود و زمانی رخ می‌دهدکه قیمت یک دارایی بر خلاف جهت یک اندیکاتور یا اسیلاتور حرکت کند. در واقع این اختلاف بین نمودار قیمت و اندیکاتور، هشداری از ضعیف شدن روند قیمت و یا تغییر احتمالی روند است که تحلیل‌گران از آن بهره می‌برند. به عبارت دیگر واگرایی زمانی اتفاق می‌افتد که معامله‌گران بازار در گام آخر دچار تردید می‌شوند و این دقیقا زمانی است که سهم‌ها می‌توانند روند خود را تغییر دهند و بر خلاف روند قبلی حرکت کنند. واگرایی ها به سه دسته معمولی، مخفی و زمانی تقسیم می‌شوند و برای تشخیص آن‌ها اندیکاتور MACD و اسیلاتور Rsi از اعتبار بیشتری برخوردار می‌باشند. در کنار اصطلاح واگرایی، اصطلاح همگرایی نیز به گوش می‌خورد. منظور از همگرایی نزدیک شدن دو خط به هم است.

واگرایی را به دسته‌های زیر تقسیم می‌کنند:

1) واگرایی معمولی (Regular Divergence):

حالتی از واگرایی را بیان می‌کند که تضاد رفتاری بین قیمت و اندیکاتور را نشان می‌دهد. مدل این تضاد به این شکل است که قیمت در انتهای یک روند دست به یک حرکت جدید می‌زند که اندیکاتور با این حرکت جدید مخالفت می‌کند و رفتاری مخالف از خود بروز می‌دهد. واگرایی معمولی به دو دسته واگرایی مثبت و منفی تقسیم می‌شود.

واگرایی معمولی منفی (RD-): این نوع واگرایی در روند صعودی بوجود می‌آید و حالتی از بازار است که در آن قیمت، سقف بالاتر می‌سازد و اندیکاتور نسبت به سقف قبلی خود، سقف پایین‌تر ثبت می‌کند. در واقع اندیکاتور با حرکت جدیدی که قیمت مبنی بر سقف بالاتر از خود نشان داد، مخالفت می‌کند. این آرایش در انتهای روندهای صعودی اتفاق می‌افتد که منجر به کاهش قیمت می‌شود. این آرایش عموماً بیانگر ضعف شدید خرید است و نشانگر درگیری مردم با بازار است و معامله‌گران حرفه‌ای دست به معامله نمی‌زنند. قیمت، آرایش برگشتی به خود می‌گیرد و نمودار یک ریزش مناسب را تجربه می‌کند. به همین دلیل معامله‌گران وقتی آرایش واگرایی معمولی منفی را می‌بینند، به فکر خروج از معاملات خواهند بود.

چنانچه در تصویر فوق مشخص است، در نمودار سهم "وبملت" واگرایی منفی (RD) وجود دارد. قیمت سقف جدید تشکیل داده، در حالی که اندیکاتور موفق به این کار نشده است؛ این امر موجب گردید تا قیمت سهم روند نزولی به خودش بگیرد و تا 40 درصد از ارزش خود را از دست بدهد. به وجود آمدن این حالت خودش می‌تواند هشداری باشد مبنی برای اینکه کنترل ریسک صورت بگیرد چون امکان نزولی شدن بازار توسط اندیکاتور MACD تأیید شده است.

واگرایی معمولی مثبت (RD+): این نوع واگرایی در روند نزولی اتفاق می‌افتد، در این حالت، قیمت کف پایین‌تر از کف قبل ثبت کرده است، اما اندیکاتور کفی بالاتر از کف اول تشکیل می‌دهد. این پدیده که در حالت عمومی بیانگر ضعف فروش است و این ذهنیت را ایجاد می‌کند که فروشندگان از فروش زیاد خسته شده‌اند و بازار میل به یک رشد دارد.

نموار بالا، نمودار سهم فولاد "مبارکه" است. همان‌طور که مشخص است بعد از مشاهده واگرایی مثبت در اندیکاتور، در حالی که قیمت سهم روند نزولی دارد، اما اندیکاتور موفق نشد، کف پایین‌تر ثبت کند و شاهد صعودی شدن روند و رشد سهم هستیم . مشکلی که بسیاری از معامله‌گران بخصوص افرادی که از صبر کردن خسته می‌شوند به آن دچار می‌گردند، این است که این دسته از افراد معامله‌گرانی از جنس عوام هستند و منطق فروش آن‌ها ارتباط مستقیم با خستگی از سهم دارد. در یک روند افزایشی معامله‌گران در این تصور هستند که قیمت سهام همیشه ارزنده است و دست به خرید می‌زنند فارغ از این که جنس خرید در بازار به گونه‌ای می‌باشد که نشانه‌های ضعف خرید پدیدار شده است.

2) واگرایی مخفی (Hidden Divergence):

نوع دیگری از واگرایی در تحلیل تکنیکال است و معمولاً زمانی تشکیل می‌شود که قیمت در حال اصلاح خودش باشد؛ واگرایی مخفی برخلاف واگرایی معمولی در انتهای تحرکات اصلاحی روند اتفاق می‌افتد و در روند نزولی با سقف‌ها و در روند صعودی با کف‌ها قابل شناسایی است. تحلیل‌گران با تشخیص آن، روند سهم را تشخیص می‌دهند. این نوع واگرایی نیز به دو دسته تقسیم می‌شود.

واگرایی مخفی مثبت (HD+): واگرایی مخفی در انتهای یک روند صعودی اتفاق می‌افتد. اندیکاتور کف پایین‌تر ثبت می‌کند و قیمت به کف پایین‌تر نمی‌رسد. در این حالت به دلیل تضاد رفتاری بین قیمت و اندیکاتور پیش‌بینی می‌شود که قیمت به روند صعودی خود ادامه دهد.

همانطور که در نمودار فوق مشاهده می‌کنید، اندیکاتور در انتهای یک روند صعودی موفق می‌شود تا کف پایین‌تر ثبت کند، اما قیمت کفی بالاتر از کف قبل تشکیل می‌دهد، در نتیجه قیمت به روند صعودی خود بر می‌گردد.

واگرایی مخفی منفی (HD-): برخلاف واگرایی مخفی مثبت، این نوع از واگرایی در انتهای یک روند نزولی شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده این است که کاهش قیمت ادامه خواهد داشت. قیمت قدرت اینکه به سقف قبلی خودش برسد را ندارد. اندیکاتور سقف بالاتر می‌سازد اما قیمت نمی‌تواند سقفی بالاتر از سقف قبل تشکیل دهد. به دلیل تضاد رفتاری بین قیمت و اندیکاتور و مخالفتی که قیمت با اندیکاتور می‌کند وزنه در جهت فروش سنگینی خواهد رفت و شاهد شکسته شدن کف خواهیم بود. لازم به ذکر است که این مدل واگرایی حتماً باید در یک روند نزولی اتفاق بیفتد و هر مدلی که تعریف یک روند نزولی را برنتابد نمی‌تواند در برگیرنده یک واگرایی مخفی باشد.

همانطور که مشاهده می کنید، در نمودار "دارایکم"، قیمت نمی‌تواند سقفی بالاتر ثبت کند، در حالی که اندیکاتور سقف بالاتری تشکیل می‌دهد و این امر موجب افت 36 درصدی قیمت سهم می‌شود. برای تشخیص قیمت مناسب تشکیل واگرایی مخفی، باید دنبال تکنیک‌هایی باشیم که در اصلاح‌ها، قیمت مستعد برگشت خوب باشد. برای یافتن محدود مناسب به دو شکل عمل می‌کنیم:

- قیمت کلاسیک
- تکمیل الگو قیمت

3) واگرایی زمانی (Time Divergence):

حالتی از بازار است که تضاد آشکار بین قیمت و زمان ایجاد می‌شود. مواقعی که در یک دوره زمانی بیشتر از حرکت قبل، قیمت اصلاح می‌کند پدیده واگرایی زمانی ایجاد می‌گردد. چنانچه در یک حرکت و اصلاح بعد از آن یک ریتریس قیمتی - زمانی رسم کنیم در صورتی که درصد اصلاح زمانی بیش از درصد اصلاح قیمتی باشد، به این پدیده واگرایی زمانی گفته می‌شود. این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال با استفاده از فیبوناچی زمان انجام می‌شود. مشخص است که در این نوع از واگرایی، اندیکاتورها جایی ندارند. در واقع چنین شرایطی نشان می‌دهد که قیمت در حرکت اصلاحی نسبت به حرکت قبلی خود ضعیف‌تر است. واگرایی زمانی خود دو نوع دارد:

واگرایی زمانی واگرایی مخفی با استفاده از MACD معمولی (RTD): این نوع واگرایی زمانی به وجود می‌آید که تعداد کندل‌های فاز اصلاحی بیش از تعداد کندل‌های روند قبلی باشد. وقوع واگرایی زمانی معمولی، نشان‌دهنده‌ی قدرت خریداران و فروشندگان در یک روند اصلاحی می‌باشد و پیش‌بینی می‌شود که حرکت قبلی ادامه پیدا کند.

همانطور که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید، در نمودار بانک صادرات، قیمت در 30 روز از نقطه A تا B اصلاح کرد و در 31 روز از نقطه B تا C نتوانست به سقف قبلی (نقطه A) و به اندازه فاز اصلاحی رشد کند، که نشان از ضعف خریداران در سهم بود و متعاقب آن با ریزش همراه شد و قیمت 44% از ارزش خود را از دست داد.

واگرایی زمانی هوشمند (STD): در تحلیل تکنیکال این واگرایی زمانی رخ می‌دهد که تعداد کندل‌های فاز اصلاحی کمتر از تعداد کندل‌های روند قبلی باشد. در این واگرایی درصد اصلاح زمانی بیشتر از درصد اصلاح قیمتی است. به بیان دیگر در واگرایی زمانی هوشمند، روند اصلاحی قبلی در مدت زمان کوتاه‌تری طی می‌شود. طبق تصویر زیر در واگرایی مخفی با استفاده از MACD نمودار سهم "کگل" از نقطه A تا B 148 روز طول کشید تا قیمت رشد کند، در فاز اصلاح از نقطه B تا C 127 روز طول کشید، به بیان دیگر در 85 درصد از زمان فاز A تا B، قیمت به اندازه 38 درصد اصلاح کرد و این نشان از ضعیف بودن فروشندگان داشت و متعاقب آن نمودار به روند قبل خود ادامه داد و توانست 60 درصد رشد کند.

واگرایی چیست؟ + انواع واگرایی ها در تحلیل تکنیکال

واگرایی (Divergence) در تحلیل تکنیکال یکی از روش‌های مناسب برای پیش‌بینی حرکت قیمت‌ها است. بدین‌صورت که هرگاه جهت حرکت در نمودار قیمت و اندیکاتور مخالف یکدیگر باشند واگرایی رخ می‌دهد و می‌توان تغییرات روند و جهت حرکت قیمت‌ها را پیش‌بینی کرد. به بیان ساده حرکت یک اندیکاتور (مثلا اسیلاتور RSI یا MACD) و یا هر داده دیگر در خلاف جهت نمودار قیمت، باعث شکل‌گیری واگرایی می‌شود که برای ارزیابی احتمال چرخش قیمت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

واگرایی به عنوان سیگنال تردید و دودلی معامله‌گران از روند فعلی قیمت‌ها درنظر گرفته می‌شود. در تمامی بازارهای مالی مثل بورس، فارکس، طلا، رمزارزها، Futures، CFD و… استفاده از اندیکاتورها و شناسایی واگرایی‌ها بر دقت و اعتبار تحلیل تکنیکال شما می‌افزاید و می‌توانید با اعتماد بیشتری به معامله بپردازید. در ادامه آموزش تحلیل تکنیکال به واکاوی بحث مهم و کاربردی واگرایی می‌پردازیم که یکی از معتبرترین روش ها برای شناسایی رفتار روندهاست. از آنجایی که با شناسایی صحیح واگرایی‌های قوی و معتبر، می‌توانید فرصت‌های معاملاتی بسیار مناسبی را شکار کنید! بنابراین با حوصله و دقت بالایی به مطالعه این مقاله بپردازید.

واگرایی چیست؟

واگرایی ترجمه واژه انگلیسی Divergence (دیورژانس) است. تعریف آن در دیکشنری کمبریج بدین صورت است: “وضعیتی که در آن دو چیز متفاوت می‌شوند یا تفاوت بین آنها افزایش می‌یابد.” در زبان شیرین فارسی، Divergence بصورت “واگرایی” ترجمه شده و در لغت به معنای “دوری” است و کاربرد آن در تحلیل تکنیکال دقیقا به همین مفهوم است! و زمانی رخ می‌دهد که نمودار قیمت در جهت نمودار اندیکاتور (یا هر داده دیگری!) حرکت نکند که باعث ایجاد تفاوت در جهت حرکت‌شان می‌شود.

در واقع تضاد بین جهت حرکت قیمت و اندیکاتورها را واگرایی گویند که قابلیت پیش‌بینی تغییرات بالقوه روند و چرخش قیمت را داراست. برای مثال فرض کنید مطابق شکل زیر نمودار قیمت سقف قبلی خود را بشکند و سقف جدید بالاتر از سقف قبلی تشکیل شود اما اندیکاتور قادر به شکست سقف قبلی نباشد و سقف جدید پایین‌تر از سقف قبلی شکل بگیرد! در این صورت واگرایی خواهیم داشت که نشان از تضعیف قدرت خریداران دارد و بالطبع احتمال برگشت روند از صعودی به نزولی وجود دارد.

کاربرد Divergence در تحلیل تکنیکال

اگر از مقاله اندیکاتورها بخاطر داشته باشید گفتیم که 2 نوع اندیکاتور داریم: پیشرو و تاخیری. در واقع اندیکاتورهای تاخیری (Lagging) دنباله‌رو روند بودند و بعد از شکل‌گیری روند اخطارهای لازم را صادر می‌کردند بنابراین استفاده از آنها باعث از دست رفتن قسمتی از روند می‌شد! ابزار واگرایی به عنوان یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال، همراه روند حرکت می‌کند نه پشت سر آن! و با بهره‌گیری از آن می‌توان رفتار آینده بازار را پیش‌بینی کرد.

بیشترین کاربرد واگرایی در تعیین تغییرات روند و چرخش قیمت‌ها است. همچنین در تعیین سطوح حمایت و مقاومت، استفاده همزمان با سطوح فیبوناچی و… کاربرد دارد. تشخیص واگرایی‌های قوی در نمودار قیمت و اندیکاتورها می‌تواند باعث افزایش دقت و اعتبار تحلیل شود و فرصت‌های معاملاتی بیشتری را برای معامله‌گر فراهم آورد.

انواع واگرایی ها

در حالت کلی دو نوع Divergence در تحلیل تکنیکال داریم: معمولی (RD)، مخفی (HD). هر کدام به 2 گروه مثبت و منفی تقسیم می‌شوند بنابراین 4 نوع واگرایی مهم داریم:

1. معمولی مثبت (Regular bullish divergence)
2. معمولی منفی (Regular bearish divergence)
3. مخفی مثبت (Hidden bullish divergence)
4. مخفی منفی (Hidden bearish divergence)

تذکر: نوع دیگری به اسم “واگرایی زمانی” بر اساس تعداد کندل و ترسیم سطوح فیبوناچی برگشتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. اما از آنجایی که نسبت به انواع دیگر کاربرد و اهمیت کمتری دارد از تشریح آن می‌گذریم! در ادامه سعی می‌کنیم انواع مهم واگرایی را با ذکر مثال های متنوع خدمت شما آموزش دهیم تا مفاهیم آن بصورت عمیق و کاربردی در ذهن‌تان حک شود. ابتدا بصورت کاملا خلاصه مفاهیم را بیان می‌کنیم سپس به تشریح هر کدام می‌پردازیم.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال
معمولی مثبت	احتمال شروع روند صعودی
معمولی منفی	احتمال شروع روند نزولی
مخفی مثبت	احتمال پایان کاهش قیمت (اصلاح) ← ادامه روند صعودی
مخفی منفی	احتمال پایان افزایش قیمت موقت ← ادامه روند نزولی

واگرایی معمولی مثبت (RD+)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، کف قیمتی جدید پایین‌تر از کف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، کف جدید بالاتر از کف قبلی باشد “واگرایی معمولی مثبت (صعودی)” رخ داده است واگرایی مخفی با استفاده از MACD و بیانگر احتمال قوی اتمام روند نزولی و سیگنالی از شروع روند صعودی خواهد بود. در واقع نمودار قیمت در حال کاهش است اما اندیکاتور نمی‌تواند این کاهش قیمت را تشخیص دهد چرا که احتمالا قدرت خریداران بیشتر از فروشندگان است و اندیکاتور به استقبال روند جدید رفته است!

عموما پارامترهایی مثل حجم معاملات، ارزش معاملات و… برای محاسبه اندیکاتورها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین عدم انطباق حرکت در نمودار قیمت و اندیکاتور می‌تواند سیگنالی از افزایش یا کاهش قدرت معامله‌گران باشد. برای مثال فرض کنید قیمت‌ها کاهشی باشد اما نمودار اندیکاتور MFI (جریان نقدینگی) افزایشی باشد! تحلیل شما چه خواهد بود؟! همان‌طور که می‌بینید مفاهیم تحلیل تکنیکال بسیار ساده است! و نیازی به حفظ کردن مطالب نیست!

واگرایی معمولی منفی (RD–)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، سقف قیمتی جدید بالاتر از سقف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، سقف جدید پایین‌تر از سقف قبلی باشد “واگرایی معمولی منفی (نزولی)” داریم. این وضعیت بیانگر تضعیف قدرت خریداران در مقابل فروشندگان است در واقع با توجه به شرایط فعلی، پتانسیل شکست خط مقاومت وجود ندارد و احتمالا در ادامه با اتمام روند صعودی و شروع روند نزولی مواجه خواهیم شد.

واگرایی مخفی مثبت (HD+)

روندهای صعودی و نزولی هیچ‌گاه بصورت یک خط مستقیم فزاینده یا کاهنده نیستند و عموما با ریز موج‌هایی همراه هستند. اصلاح قیمت جزء اصلی تمام بازارهای مالی است و به اصطلاح “قیمت در حال تازه کردن نفس است!” تا روند قبلی خود را ادامه دهد. مطابق شکل زیر واگرایی مخفی مثبت در انتهای اصلاح روند صعودی رخ می‌دهد. بدین‌صورت که با کاهش قیمت‌ها در یک رالی صعودی، اگر کف قیمتی جدید بالاتر از کف قیمتی قبلی باشد اما در نمودار اندیکاتور، کف جدید پایین‌تر از کف قبلی باشد +HD رخ داده است. +HD می‌تواند سیگنال پایان کاهش قیمت‌ها و ادامه روند صعودی باشد. اگر نقطه برگشت روی خط حمایت قوی و یا سطوح فیبوناچی اصلاحی (Retracement) باشد به احتمال زیاد روند به حرکت خود در کانال صعودی ادامه خواهد داد.

واگرایی مخفی منفی (HD–)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، سقف قیمتی جدید پایین‌تر از سقف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، سقف جدید بالاتر از سقف قبلی باشد (یعنی نمودار قیمت نزولی اما نمودار اندیکاتور صعودی باشد) “واگرایی مخفی منفی” داریم. در واقع HD– سیگنال ادامه‌دار بودن روند نزولی است و باید افزایش قیمت‌ها را صرفا یک اصلاح جزئی از روند نزولی دانست و نباید به صعود قیمت‌ها امیدوار بود! بنابراین بعد از شناسایی HD– انتظار کاهش قیمت‌ها را داریم چرا که احتمالا قدرت خریداران نسبت به فروشندگان تضعیف شده است و در واگرایی مخفی با استفاده از MACD ادامه با فشار فروش همراه خواهیم بود. بنابراین بطور خلاصه HD– در یک کانال نزولی و در پایان اصلاح قیمت رخ می‌دهد و سیگنال پایان افزایش قیمت‌ها و ادامه روند نزولی است.

تفاوت Divergence معمولی و مخفی چیست؟

واگرایی معمولی (RD) در انتهای یک روند رخ می‌دهد و بیانگر اتمام روند فعلی است و احتمالا بعد از آن تغییر روند خواهیم داشت اما واگرایی مخفی (HD) در پایان موج‌های اصلاحی روند مشاهده می‌شود و بیانگر اتمام اصلاح روند است و احتمالا بعد از آن روند به حرکت اصلی خود ادامه خواهد داد.

تذکر: لزوما وجود واگرایی باعث تغییر جهت حرکت قیمت نخواهد داشت. بنابراین نباید صرفا با تکیه بر آن به تحلیل تکنیکال پرداخت! در واقع واگرایی صرفا چرخش قیمت را پیش‌بینی می‌کند و مهر تایید بر تحلیل شما نمی‌زند. بنابراین بعد از شناسایی آن باید صبور باشید و پس از تایید تغییر جهت توسط سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال، وارد معامله شوید تا دقت تحلیل و بازدهی معاملات شما افزایش یاید.

نکته: اندیکاتورهای RSI، MACD بیشترین کاربرد را در شناسایی واگرایی‌ها دارند. اما اسیلاتورهای دیگری مثل “شاخص جریان نقدینگی”، “CCI” و یا “حجم تعادلی” نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

واگرایی مثبت چیست؟

در واگرایی مثبت (چه معمولی و چه مخفی) نگاه ما به “کف‌های قیمتی” است. بدین‌صورت که در یکی از دو نمودار قیمت یا اندیکاتور، کف قیمتی جدید بالاتر از کف قیمتی قبلی و در نمودار دیگر معکوس آن است و سیگنال شروع یا ادامه روند صعودی و افزایش قیمت را می‌دهد! و می‌توان آنرا به عنوان خط حمایت درنظر گرفت.

واگرایی منفی چیست؟

در واگرایی منفی (چه معمولی و چه مخفی) “سقف‌های قیمتی” برای ما اهمیت دارند. بدین‌صورت که سقف قیمتی جدید پایین‌تر از سقف قیمتی قبلی و در نمودار دیگر معکوس آن است و اخطار شروع یا ادامه روند نزولی و کاهش قیمت را می‌دهد! و بیانگر خط مقاومت خواهد بود.

نکات تایید و اعتبار Divergence

1. به طور کلی اگر واگرایی روی سطوح حمایت و مقاومت قوی شکل گرفته باشد و یا نقاط بازگشت روی سطوح معتبر فیبوناچی واقع شود تحلیل تکنیکال از اعتبار و دقت بالاتری برخوردار است.
2. در صورت مشاهده واگرایی هنگام شکست خطوط حمایت و مقاومت، احتمال نامعتبر بودن شکست و پس گرفتن سطوح شکست شده وجود دارد.
3. از آنجایی که RD مربوط به تغییر روند و HD مربوط به اصلاح روند است هنگام شکست خط روند باید منتظر RD باشیم همچنین هنگام پولبک و در سطوح فیبوناچی ریتریسمنت نیز انتظار وقوع HD را خواهیم داشت.
4. اگر تایید واگرایی توسط چند اسیلاتور مختلف انجام شود اعتبار و قدرت آن بیشتر است.
5. اگر برخی اسیلاتورها واگرایی را تایید کردند اما برخی دیگر آنرا تایید نکردند نشان از قدرت کمتر آن است. در این موارد برای تایید واگرایی از اندیکاتور MACD استفاده کنید.
6. اعتبار واگرایی‌ها در مناطق اشباع و یا سطوح کلیدی اندیکاتورها بیشتر است. برای مثال اگر در محدود بالای 70 در اسیلاتور RSI، واگرایی منفی شناسایی شود احتمال ریزش قیمت ها بیشتر است.
7. اگر واگرایی با الگوهای کندل استیک بازگشتی مثل کندل دوجی، چکش، Hanging Man و… همراه شود اعتبار آن بیشتر است.
8. هر چه شیب خطوط تندتر باشد واگرایی از قدرت بالاتری برخوردار است و احتمال چرخش قیمت بیشتر خواهد بود.
9. سعی کنید مهربانی و لبخند عادت شما شود و به یکدیگر عشق بورزید!

چند مثال عملی

در ادامه به بررسی چندین مثال عملی در بورس تهران، فارکس و رمزارزها می‌پردازیم. اولین نمودار مربوط به شاخص کل بورس تهران است. مطابق شکل زیر وقتی شاخص از حوالی 2 میلیون تا 1.200.000 سقوط کرد دوباره گارد صعودی گرفت! و تا عدد 1.600.000 رشد کرد! اما همان‌طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید با مشاهده “واگرایی مخفی منفی” در نمودار شاخص و اندیکاتورهای RSI و MACD، مشخص شد که این صعود صرفا یک “موج اصلاحی” بوده و احتمالا باید منتظر کاهش دوباره شاخص و ادامه روند نزولی قبلی باشیم.

نمودار دوم مربوط به شاخص کل هم‌وزن بورس تهران است که در پایان روند صعودی شاخص، واگرایی معمولی منفی تشکیل شده و سیگنال شروع روند نزولی را صادر کرده است.

قیمت بیت‌کوین در اواخر سال 2021 تا 70 هزار دلار رشد داشت همان‌طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید در این سقف تاریخی بیت‌کوین، واگرایی منفی رخ داده است (هم در اندیکاتور RSI و هم MACD) بنابراین می‌توان انتظار پایان روند صعودی و شروع کاهش قیمت Bitcoin را داشت. پس از تایید واگرایی منفی، روند نزولی Bitcoin شروع شد و تا حوالی 48 هزار سقوط کرد!

در نمودار زیر واکنش قیمت‌ها به واگرایی‌ها بسیار جالب است! قبل از مطالعه توضیحات مربوطه، خودتان نمودار زیر را تحلیل و تفسیر کنید!

اندیکاتور واگرایی

اندیکاتور All In One Divergence یا همان AIO Divergence برای متاتریدر نسخه 4 موجود است و محبوبیت بالایی نیز بین تریدرها دارد. اگر از پلتفرم مفید تریدر برای تحلیل تکنیکال سهام شرکت‌های بورس تهران استفاده می‌کنید می‌توانید با دانلود اندیکاتور واگرایی AIO از لینک زیر و نصب آن در مفید تریدر، از امکانات متعدد آن استفاده کنید. مزیت اندیکاتور AIO این است که 29 اسیلاتور معروف مثل RSI, MACD را پوشش می‌دهد. همچنین خطوط حمایت و مقاومت را نیز برای شما ترسیم می‌کند.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش تحلیل تکنیکال را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش تحلیل تکنیکال در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

آموزش انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال به راحتیِ آب خوردن

واگرایی یکی از مفاهیم بسیار مهم در تحلیل تکنیکال است که شاید بسیاری از تحلیلگران تکنیکال کمتر با آن آشنا باشند. انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال ارتباط مستقیمی با استفاده‌ی اندیکاتورها در تحلیل فنی دارد. در واقع واگرایی‌ها از رفتار متناقص نمودار قیمت و اندیکاتورها شکل می‌گیرد. بنابراین اگر با اندیکاتورها آشنایی قبلی ندارید همین جا ادامه مطالعه این مطلب را رها کنید و در ابتدا مقاله اندیکاتور چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد را مطالعه کنید.

در این مقاله قصد داریم به مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال بپردازیم و انواع واگرایی را بیان کنیم. با ما همراه باشید.

واگرایی چیست؟

واگرایی در در تحلیل تکنیکال در واقع اصطلاحی است که در هنگام بروز رفتار متناقض یک اندیکاتور و نمودار قیمتی به کار می‌رود. به تصویر زیر نگاه کنید.

شکل 1

در شکل فوق، در قسمت بالای تصویر نمودار قیمت و در قسمت پایین تصویر منحنی اندیکاتور RSI مربوط به آن را مشاهده می‌کنید. همان طور که در تصویر مشخص کرده‌ایم، در بخشی از نمودار قیمت، ما دو کف یا دره را در قیمت مشاهده میکنیم (نقطه A و نقطه B) که دره دوم (نقطه B) پایین تر از دره اول (نقطه A) است. اما نقاط متناظر با آن در نمودار اندیکاتور، متناقض است به طوری که نقطه B بالا تر از نقطه A است. به این رفتار متناقض اندیکاتور و نمودار قیمت واگرایی میگویند که ممکن است در اندیکاتورها مختلف پدید آید.

کاربرد واگرایی در تحلیل تکنیکال

کاربرد واگرایی در تعیین نقاطی است که احتمال بازگشت روند وجود وجود دارد. تحلیلگر در پی یافتن واگرایی‌ها است تا بتواند سطوحی که روند قیمت ممکن است تغییر کند را پیدا کند. قبل از بیان کامل کاربرد واگرایی در تحلیل تکنیکال لازم است با مفهوم روند آشنا باشید.

روندها

همیشه قیمت یک سهم (یا دارایی) با نوسان و افت و خیز همراه است. روندها از افت و خیز قیمت‌ها تشکیل می‌شوند. جهت کلی این افت و خیزها است که روند قیمت را تعیین می‌کند. حرکت کلی افت و خیزها به سمت بالا، پایین و یا حرکت در جهت خنثی (بدون جهت خاص)، جهت روند قیمت نامیده میشود که به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• روند صعودی
• روند نزولی
• روند خنثی

در تصاویر زیر انواع روند قیمتی را مشاهده میکنید.

شکل 2

شکل 3

شکل 4

خطوط رسم شده به خطوط روند معروف هستند. در روند صعودی خطوط روند از به هم وصل کردن دره‌ها و در روند نزولی خطوط روند از به هم وصل کردن قله‌ها رسم می‌شود.

استفاده از واگرایی‌ها در تشخیص نقاط بازگشت روند

با مشاهده واگرایی‌ها در یک روند صعودی یا نزولی میتوان به نقاط بازگشت روند پی برد. توجه کنید که واگرایی علت تغییر روند نیست، بلکه نشانه تغییر روند است. توجه به این نکته بسیار مهم است. دیدن واگرایی فقط یک هشدار است نه دلیلی برای خرید یا فروش. واگرایی یک نشانه برای بازگشت روند است ولی هیچ چیز قطعی نیست. بسیاری از تحلیلگران مبتدی با مشاهده واگرایی از آن به عنوان علت خرید یا فروش خود استفاده میکنند که این مسئله کاملا اشتباه است. شما با دیدن واگرایی یک هشدار دریافت میکنید و برای تصمیم گیری به معامله باید موارد دیگری را مشاهده کنید. در ادامه به انواع واگرایی می‌پردازیم و در خلال آن به چگونگی استفاده از واگرایی‌ها در معامله خواهیم پرداخت.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

به طور کلی چهار نوع واگرایی وجود دارد که در زیر به هر کدام به صورت جداگانه پرداخته‌ایم.

1- واگرایی معمولی مثبت (RD+)

واگرایی معمولی مثبت یا Positive Regular Divergence یک واگرایی است که در انتهای روندهای نزولیT در دو کف متوالی شکل می‌گیرد. به این صورت که قیمت یک کف پایین تر می‌سازد اما اندیکاتور موفق به انجام این کار نمی‌شود. به تصویر زیر نگاه کنید.

شکل 5: واگرایی معمولی مثبت

وقتی یک واگرایی معمولی مثبت مشاهده می‌شود، احتمالا روند نزولی به پایان رسیده است و روند صعودی آغاز خواهد شد. بنابراین تحلیلگر فنی میتواند با مشاهده واگرایی معمولی مثبت (برای راحتی به آن واگرایی مثبت هم میگویند) و با در نظر گرفتن شواهد دیگر، اقدام به خرید کند. شواهد دیگر میتواند مسائل مختلفی باشد از جمله محل اتفاق افتادن واگرایی، اندیکاتوری که واگرایی را نشان داده است، تعداد اندیکاتورهایی که این واگرایی را تایید می‌کنند و غیره باشد.

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

محل اتفاق افتادن واگرایی: اگر واگرایی مثبت در مناطق اشباع فروش یا سطوح حمایتی اتفاق بیافتد از اعتبار بسیار بالایی برخوردار است.

2- واگرایی معمولی منفی (RD-)

واگرایی معمولی منفی در انتهای یک روند صعودی دیده می‌شوند و بین دو سقف ایجاد می‌شود. به این صورت که در نمودار قیمت سقف دوم آن بالا تر از سقف اول است اما در اندیکاتور سقف دوم پایین تر از سقف اول قرار گرفته است. تصویر زیر را نگاه کنید.

شکل 6: واگرایی معمولی منفی

توجه کنید که الزاما در زمان تغییر روند واگرایی دیده نمی‌شود ولی واگرایی میتواند نشانه‌ای بر تغییر روند باشد. ممکن است روندی تغییر کند و هیچ واگرایی از خود نشان ندهد. واگرایی معمولی منفی به معنی ضعیف شدن قدرت خریداران و غلبه فروشندگان بر آنها است که به تحلیلگر تکنیکالی کمک می کند تا پایان یک روند صعودی را تشخیص دهد.

خوب تا اینجا با دو واگرایی معمولی مثبت و منفی آشنا شدید. لفظ معمولی به این خاطر است که در روند نزولی کف‌ها و در روند صعودی قله‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند. یک بار دیگر به تصاویر بالا نگاه کنید. این موضوع می‌تواند به شما کمک کند که بهتر این واگرایی‌ها را به خاطر بسپارید.

3- واگرایی مخفی مثبت (HD+)

واگرایی مخفی Hidden Divergence به دسته از واگرایی‌هایی اطلاق می‌شود که در روند نزولی با قله‌ها و در روند صعودی با دره‌ها سر و کار داریم (بر عکس واگرایی معمولی). واگرایی مخفی مثبت را در زیر مشاهده می‌کنید.

شکل 7: واگرایی مخفی مثبت

هر گاه در یک روند صعودی (میتواند در روند نزولی نیز باشد)، نمودار واگرایی مخفی با استفاده از MACD قیمت یک کف بالاتر را ثبت کند ولی اندیکاتور به این کار موفق نشود، یک واگرایی مخفی مثبت شکل گرفته است که نشان دهنده‌ی ادامه روند مثبت است.

اگر واگرایی در محدوده حمایتی باشد از اعتبار زیادتر برخوردار است.

4- واگرایی مخفی منفی (HD-)

هر گاه در یک روند نزولی (میتواند در روند صعودی نیز باشد)، نمودار قیمت یک قله پایین تر را ثبت کند ولی اندیکاتور به این کار موفق نشود، یک واگرایی مخفی منفی شکل گرفته است که نشان دهنده‌ی ادامه روند نزولی است. واگرایی مخفی منفی را در زیر مشاهده می‌کنید.

شکل 8: واگرایی مخفی مثبت

همه انواع واگرایی در یک نگاه

توجه کنید که احتمالا به یاد سپردن این 4 نوع واگرایی کمی مشکل است. در اینجا همه‌ی انواع واگرایی‌ها را در یک نگاه مشاهده می‌کنید. کمی روی این تصویر تامل کنید و سرسری از آن نگذرید. مطمعنا بعدا مجبور خواهید شد برای یادآوری مجددا به این صفحه برگردید، بنابراین این صفحه را در مرورگر خود ذخیره کنید.

شکل 9: آموزش انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

در چه اندیکاتورهایی واگرایی دیده‌ می‌شود؟

در بحث آموزش واگرایی در تحلیل تکنیکال معمولا به این نکته توجهی نمی‌شود. واگرایی‌ها در اندیکاتورهای مختلفی وجود دارند اما به واقع همه اندیکاتورها قابلیت نشان دادن واگرایی را ندارند. از طرفی اعتبار واگرایی در همه اندیکاتورها یکسان نیست. در اندیکاتورها زیر واگرایی از اعتبار بیشتری برخوردار است:

جمع بندی

در این مقاله به آموزش انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال پرداختیم و سعی کردیم با تصاویر گویا، انواع مختلف واگرایی را به صورت ساده توضیح دهیم. ما به چهر واگرایی اصلی اشاره کردیم که شامل موارد زیر بود:

• واگرایی معمولی مثبت
• واگرایی معمولی منفی
• واگرایی مخفی مثبت
• واگرایی مخفی منفی

امیدواریم از این مطلب نهایت استفاده را برده باشید. توجه کنید مشاهده‌ی واگرایی نباید ملاکی برای خرید و فروش قرار گیرد و یک تحلیلگر باتجربه به مرور زمان فهمیده است که واگرایی ممکن است فیلد شود. بر این اساس شما باید واگرایی را اعتبار سنجی کنید. در تحلیل تکنیکال همه چیز به صورت احتمالات بیان می‌شود و این جزیی از ذات تحلیل تکنیکال است.

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

اندیکاتور همگرایی-واگرایی میانگین متحرک – مکدی – در تحلیل تکنیکال چیست؟

اندیکاتور همگرایی-واگرایی میانگین متحرک – مکدی – در تحلیل تکنیکال چیست؟

اندیکاتور همگرایی و واگرایی میانگین متحرک – MACD (Moving Averages Convergence Divergence – MACD) یک اندیکاتور شتاب حرکات قیمت است که دنبال‌کنندهٔ روند بوده و از آن برای نمایش روابط بین دو میانگین متحرک یک سهم استفاده می‌شود.

اندیکاتور MACD با کسر میانگین متحرک نمایی 26 روزه (EMA) از میانگین متحرک نمایی 12 روزه محاسبه می‌شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد میانگین متحرک می‌توانید از مطلب آموزشی «میانگین متحرک چیست؟» دیدن نمایید.

نتیجهٔ این محاسبات، خط MACD می‌باشد. یک میانگین متحرک نمایی 9 روزه از خط MACD به نام (خط سیگنال – signal line) شناخته می‌شود که در بالای خط MACD قرار می‌گیرد و به‌عنوان صادرکننده سیگنال‌های خریدوفروش عمل می‌کند.

معامله‌گران ممکن است زمانی که MACD به بالای خط سیگنال حرکت کند وارد معاملات خرید شده و زمانی که MACD به سطوح پایینی خط سیگنال حرکت کند وارد معاملات فروش شوند.

اندیکاتور همگرایی و واگرایی میانگین‌های متحرک را می‌توان به روش‌هایی گوناگونی تفسیر کرد اما معمول‌ترین روش‌های استفاده از این اندیکاتور شامل تقاطع‌ها (crossovers)، واگرایی‌ها (divergences) و صعود – نزول‌های شتاب‌دار (rapid rises/falls) است.

نکات کلیدی:

• اندیکاتور همگرایی و واگرایی میانگین‌های متحرک (MACD) از طریق کسر میانگین متحرک نمایی 26 روزه از میانگین متحرک نمایی 12 روزه به‌دست می‌آید.
• اندیکاتور MACD زمانی که به بالای خط سیگنال حرکت کند، سیگنال خرید و زمانی که به پایین خط سیگنال حرکت کند، سیگنال فروش صادر می‌کند.
• سرعت این تقاطع‌ها به‌عنوان خرید افراطی یا فروش افراطی در بازار، تفسیر می‌شوند.
• اندیکاتور MACD به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا درک بهتری از حرکات صعودی یا نزولی در بازار داشته باشند. این اندیکاتور همچنین می‌تواند در بررسی قدرت یا ضعف روند تغییرات قیمت به ما کمک کند.

فرمول MACD

MACD = میانگین متحرک نمایی 26 روزه – میانگین متحرک نمایی 12 روزه

MACD از کسر میانگین متحرک نمایی بلندمدت (26 روزه) از میانگین متحرک نمایی کوتاه‌مدت (12 روزه) محاسبه می‌شود.

یک میانگین متحرک نمایی (Exponential Moving Average – EMA) نوعی از میانگین‌های متحرک است که وزن و اهمیت بیشتری به اطلاعات و داده‌های اخیر قیمتی می‌دهد.

میانگین متحرک نمایی همچنین با نام میانگین متحرک وزن‌دار نمایی (exponentially weighted moving average) نیز شناخته می‌شود.

یک میانگین متحرک وزن‌دار نمایی در مقایسه با میانگین متحرک ساده (Simple Moving Average – SMA)، واکنش‌های بیشتری نسبت به تغییرات اخیر قیمتی نشان می‌دهد.

به یاد داشته باشید که میانگین متحرک ساده، وزن یکسانی به تمامی اطلاعات قیمتی در طول بازهٔ زمانی نسبت می‌دهد.

اندیکاتور MACD چه چیزی به شما می‌گوید؟

زمانی که میانگین متحرک نمایی 12 روزه (خط آبی در شکل زیر) بالای میانگین متحرک نمایی 26 روزه (قرمز) قرار می‌گیرد، اندیکاتور MACD دارای مقادیر مثبت و زمانی که میانگین متحرک نمایی 12 روزه پایین‌تر از میانگین متحرک نمایی 26 روزه قرار می‌گیرد، اندیکاتور MACD دارای مقادیر منفی خواهد بود.

هر چه فاصلهٔ MACD از خط پایه (صفر نمودار) بیشتر باشد – چه در بالای واگرایی مخفی با استفاده از MACD این خط و چه در پایین این خط – نشان می‌دهد که فاصلهٔ بین دو میانگین متحرک در حال افزایش می‌باشد.

در قسمت پایین نمودار، شما می‌توانید دو میانگین متحرک نمایی را ببینید و مطابقت آن‌ها با اندیکاتور MACD (خط آبی) و حرکات آن‌ها به سمت بالا و یا پایین خط پایه ( baseline – خط قرمز نقطه‌چین) را مشاهده کنید.

اندیکاتور MACD معمولاً با یک هیستوگرام (histogram) به‌نمایش گذاشته می‌شود. خطوطی که فاصلهٔ MACD و خط سیگنال را به‌نمایش می‌گذارند.

اگر MACD بالاتر از خط سیگنال قرار داشته باشد، این هیستوگرام‌ها در بالای خط پایه MACD قرار خواهند گرفت. اگر MACD زیر خط سیگنال قرار گرفته باشد، این هیستوگرام‌ها در پایین خط پایه MACD به نمایش گذاشته می‌شوند.

معامله‌گران از هیستوگرام‌های MACD برای بررسی شتاب حرکات قیمتی صعودی و یا نزولی – زمانی که میزان آن بالاست – استفاده می‌کنند.

مقایسهٔ اندیکاتور MACD و قدرت نسبی RSI

اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index – RSI) جهت صدور سیگنال خرید افراطی (overbought) یا فروش افراطی (oversold) با توجه به سطوح اخیر قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اندیکاتور RSI یک نوسان‌گر است که میانگین افزایش و کاهش قیمت‌ها در یک بازهٔ زمانی را محاسبه می‌کند، بازهٔ زمانی پایه، 14 روز بوده و مقادیر موجود در این اندیکاتور، از صفر تا صد متغیرند.

اندیکاتور MACD روابط بین دو میانگین متحرک نمایی را می‌سنجد، در حالی که RSI به بررسی تغییرات قیمت با توجه به بیشترین و کمترین قیمت اخیر می‌پردازد.

این دو اندیکاتور معمولاً در کنار یکدیگر استفاده شده تا به تحلیل‌گر تصویری بهتر از بازار را ارائه کنند.

این اندیکاتورها هر دو شتاب حرکات قیمت (momentum) را در یک بازار بررسی می‌کنند، اما از آنجایی که فاکتورهای متفاوتی را اندازه‌گیری می‌کنند، در برخی مواقع سیگنال‌هایی عکس یکدیگر می‌دهند.

برای مثال ممکن است RSI برای یک دورهٔ زمانی بالاتر از سطح 70 قرار گرفته باشد و نشان‌دهندهٔ وضعیت خرید افراطی طولانی‌مدت با توجه به قیمت‌های اخیر باشد.

در حالی که در همان زمان، اندیکاتور MACD نشان‌دهندهٔ ادامهٔ رشد و افزایش شتاب حرکات قیمت در بازار باشد.

هر یک از این دو اندیکاتور می‌توانند سیگنالی در خصوص بازگشت احتمالی روند، با استفاده از واگرایی (divergence) صادر کند (در واگرایی، قیمت به حرکت خود به سمت بالا ادامه داده در حالی که اندیکاتور به سمت پایین حرکت می‌کند، و یا بالعکس)

محدودیت‌های استفاده از MACD

یکی از اصلی‌ترین مشکلات واگرایی‌ها این است که آن‌ها معمولاً سیگنال از یک بازگشت احتمالی قیمت می‌دهند اما درحقیقت هیچ‌گونه بازگشتی رخ نمی‌دهد – در این حالت یک هشدار اشتباه (false positive) تولید می‌کنند.

مشکل دیگر این است که واگرایی‌ها همهٔ بازگشت‌های قیمتی را پیش‌بینی نمی‌کند. به بیانی دیگر، آن‌ها سیگنال‌های بازگشت قیمتی‌ای را صادر می‌کنند که در واقع اتفاق نمی‌افتند و یا به موقع سیگنال‌های بازگشت واقعی را نمایش نمی‌دهند.

هشدار اشتباه واگرایی به این شکل، زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک دارایی به‌شکل افقی (sideways) حرکت کرده و برای مثال در یک رِنج قیمتی یا یک الگوی مثلث (triangle pattern) قرار بگیرد.

کاهش سرعت شتاب حرکات قیمت – چه در حرکات افقی و چه در حرکات روندی کند – باعث دور شدن اندیکاتور MACD از دو حد نهایی خود شده و آن ‌را به خط صفر نزدیک می‌کند، حتی زمانی که هیچ‌گونه بازگشت قیمتی واقعی وجود ندارد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد الگوی مثلث می‌توانید از مطلب آموزشی «الگوی مثلث در تحلیل تکنیکال چیست؟» دیدن نمایید.

مثال‌هایی از تقاطع‌های MACD

همان‌گونه که در نمودارهای زیر می‌بینید زمانی که MACD به پایین‌تر از خط سیگنال حرکت کند یک سیگنال نزولی داریم که به ما می‌گوید که فرصت فروش در بازار فرارسیده است.

به‌طور عکس، زمانی که MACD به سطوح بالایی خط سیگنال حرکت کند، اندیکاتور یک سیگنال صعودی می‌دهد و پیشنهاد می‌کند که احتمال یک حرکت صعودی در قیمت وجود دارد.

برخی معامله‌گران پیش از ورود به موقعیت معاملاتی برای تأییدیهٔ این تقاطع صبر می‌کنند. این کار باعث کاهش ریسک تقاطع‌های کاذب می‌شود، همچنین از ریسک ورود به معاملات زودهنگام جلوگیری می‌کند.

تقاطع‌ها زمانی اتکاپذیرتر می‌شوند که با روند قالب مطابقت داشته باشند. اگر MACD به سطح بالای خط سیگنال، پس از یک دورهٔ اصلاحی کوتاه‌مدت در روند بلندمدت صعودی حرکت کند، سیگنال صعودی صادرشده تأیید می‌شود.

اگر MACD واگرایی مخفی با استفاده از MACD به سطوح زیرین خط سیگنال، در طی یک روند نزولی قالب که در حال اصلاح است، حرکت کند، سیگنال نزولی صادرشده تأیید می‌شود.

مثال‌هایی از واگرایی‌ها

زمانی که اندیکاتور MACD نقاط سقف و یا کفی را تشکیل می‌دهد که با نقاط سقف و کف نمودار متفاوت است یک واگرایی رخ‌داده است.

یک واگرایی مثبت زمانی اتفاق می‌افتد که اندیکاتور MACD دو کف بالارونده ساخته در حالی که قیمت دو کف پایین‌رونده بسازد.

زمانی که روند طولانی‌مدت همچنان مثبت باشد، این سیگنال یک سیگنال صعودی معتبر واگرایی مخفی با استفاده از MACD است. برخی از معامله‌گران واگرایی‌های مثبت را – حتی زمانی که روند کلی منفی باشد – بررسی می‌کنند زیرا آن‌ها می‌توانند سیگنالی از یک تغییر روند باشند، با این وجود که این تکنیک در این حالت از اتکاپذیری کمتری برخوردار است.

زمانی که اندیکاتور MACD دو قلهٔ پایین‌رونده را بسازد – در حالی که قیمت دو قلهٔ بالارونده ساخته است – یک سیگنال نزولی صادرشده و از آن تحت عنوان واگرایی منفی (negative divergence) یاد می‌کنیم.

یک واگرایی منفی که در طی یک روند نزولی بلندمدت شکل می‌گیرد به‌عنوان تأییدیه‌ای در نظر گرفته می‌شود که می‌گوید احتمال ادامهٔ روند وجود دارد.

برخی از معامله‌گران به بررسی واگرایی‌های منفی در طی روند صعودی بلندمدت می‌پردازند زیرا آن‌ها این واگرایی‌ها را نشانه‌ای از تضعیف روند می‌دانند.

هر چند، این واگرایی نسبت به واگرایی که در یک روند نزولی شکل می‌گیرد از اعتبار کمتری برخوردار است.

مثال‌هایی از افزایش و یا کاهش‌های سریع

زمانی که اندیکاتور MACD به‌سرعت افزایش پیدا کرده و یا کاهش می‌یابد (میانگین متحرک کوتاه‌مدت از میانگین متحرک بلندمدت دور می‌شود)، سیگنالی صادر می‌کند که با توجه به آن متوجه می‌شویم که وضعیت خرید افراطی یا فروش افراطی به‌زودی به‌سطوحِ نرمال خود برمی‌گردد.

معامله‌گران معمولاً این تحلیل را با اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI) و یا دیگر اندیکاتورها به‌منظور کسب تأییدیه، ترکیب می‌کنند.

غیرمعمول نیست که سرمایه‌گذاران از هیستوگرام MACD به‌همان شکلی که از MACD استفاده می‌کنند، بهره ببرند.

تقاطع‌های مثبت یا منفی، واگرایی‌ها، افزایش یا کاهش‌های سریع نیز می‌توانند با استفاده از هیستوگرام‌ها نشان داده شوند.

پیش از تصمیم‌گیری در خصوص استفاده از هر یک از دو مورد فوق، مقداری تجربه مورد نیاز است زیرا زمان‌بندی سیگنال‌های صادره در MACD و هیستوگرام آن متفاوت می‌باشند.

اگر علاقه مند به یادگیری بیشتر در این حوزه هستید می‌توانید از نقشه راهنمای دیجی کوینر به نام «درخت یادگیری» دیدن نمایید که از نقطه ابتدایی تا انتهای مسیر را ریل گذاری کرده است.

شما با مطالعه درخت یادگیری تا حد مطلوبی دانش خود را افزایش داده‌اید اما برای حرفه ای شدن و انجام معاملات در این بازار نیاز به یک راهنمای مجرب و با تجربه دارید.

مجموعه دیجی کوینر بر آن است که با برگزاری کلاس‌های آموزشی تجریبات چند ساله خود را در اختیار هم وطنان عزیز قرار دهد تا در این بحران اقتصادی بتوانند در آمد دلاری کسب نمایند. (تاریخ برگزاری کلاس‌ها متعاقبا از طریق وب‌سایت اعلام خواهد شد.)

تیم تحریریه دیجی کوینر

این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.