ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک

ایرادات ساختاری و قوانین معیوب در کنار نگاه ابزاری به بازار سرمایه باعث شده است تا قطب سرمایه گذاری و باورپذیری تولید، به مرحله بی اعتمادی در اذهان عموم جامعه تبدیل شود و برای تغییر آن باید از ذهنیت، عملکرد و رفتار متولیان سازمان بورس، دولت و بانک مرکزی شروع شود

برگزاری جلسه فوق العاده بورسی بدون اراده عملیاتی بی فایده است

حسین نیا کارشناس بازار سرمایه گفت: اگر تغییرات و تصمیم های اساسی همراه با اراده عملیاتی صورت نگیرد، نتیجه چندانی نخواهد داشت.

سمیه شوریابی؛ بازار: حسن حسین نیا کارشناس و مدرس بازار سرمایه در خصوص شرایط بازار بورس و عوامل مؤثر بر بهبود آن، اظهار داشت: ریزش شدید بازار سرمایه در هفته های گذشته با ثبت دومین افت سنگین روزانه در چهار آبان ۱۴۰۱ با انتقادهای گسترده فعالین بازار سرمایه نسبت به عدم واکنش سازمان بورس در برابر ماه ها کاهش ارزش دارایی های سرمایه گذاران در بخش تولید بود.

وی ادامه داد: در شرایطی که آمارهای منتشر شده نشان از رشد بازارهای رقیب دارد، افت سنگین ارزش دارایی های سهامداران با وجود بنیاد قوی و گزارش های عملکردی مناسب از سوی شرکت های بورسی قابل توجیه نیست و عملاً نشان از ناکارآمدی و نبود اراده برای بهبود شرایط دارد.

بروز رکود اقتصاد جهانی و نگرانی از حوزه عملکردی

این مدرس بازار سرمایه با بیان اینکه در ماه های اخیر، بازار بورس در شرایط پر ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک به سر می برد تأکید کرد: عوامل سیاسی همچون برجام، تحریم و fatf تا نرخ بهره بین بانکی و قوانین محدود کننده صادرات و قیمت گذاری دستوری و نیز افزایش نرخ خوراک در شرایط تحریمی و . در کنار عملکرد نامطلوب دولت قبل، در عرضه دو صندوق دارایکم و پالایش یکم که به خروج سرمایه ها از بازار و زیان سهامداران منتهی شد، بالاترین فشارها را بر بخش تولید و خدمات وارد کرد.

حسین نیا افزود: ولی با این وجود اغلب شرکت های بورسی توانستند عملکرد مطلوبی از خود نشان دهند که بخشی از آن مرهون شرایط ویژه اقتصاد جهانی است و نگرانی اصلی از زمانی شروع شده که با توجه به رکود احتمالاً فراگیر اقتصاد جهانی در مقطع پیش رو و نیز با توجه به محدودیت های داخلی، چه اتفاقات بدی در حوزه عملکردی می تواند رخ بدهد و ضرورت رسیدگی به این دغدغه ها قبل از بدتر شدن شرایط دو چندان می شود.

ایرادات ساختاری و قوانین معیوب در کنار نگاه ابزاری به بازار سرمایه باعث شده است تا قطب سرمایه گذاری و باورپذیری تولید، به مرحله بی اعتمادی در اذهان عموم جامعه تبدیل شود و برای تغییر آن باید از ذهنیت، عملکرد و رفتار متولیان سازمان بورس، دولت و بانک مرکزی شروع شود

اراده عملیاتی لزوم نتیجه بخشی تصمیمات

حسین نیا با اشاره به جلسه فوق‌العاده سازمان بورس در رابطه با بازار، ابراز داشت: در ساختار خود بورس نیز شاهد ناکارآمدی در عملکرد چه در حوزه بازارگردانی و معاملات الگوریتمی و چه در عرضه های اولیه و پذیره نویسی های سنگین هستیم، مواردی که در جلسه فوق العاده روز پنج آبان ۱۴۰۱ مورد توجه قرار گرفته تا شاید در کوتاه مدت بتواند کمی از شرایط بحرانی فاصله ایجاد کند ولی به طور حتم اگر تغییرات و تصمیم های اساسی همراه با اراده عملیاتی صورت نگیرد این مورد نیز نتیجه چندانی نخواهد داشت.

تغییرات و بازگشت مجدد اعتماد

این کارشناس بازار سرمایه با توجه به شرایط فعلی بازار و نیز عملکرد استصوابی ناظران، خاطرنشان کرد: ایرادات ساختاری و قوانین معیوب در کنار نگاه ابزاری به بازار سرمایه باعث شده است تا قطب سرمایه گذاری و باورپذیری تولید، به مرحله بی اعتمادی در اذهان عموم جامعه تبدیل شود و برای تغییر آن باید اتفاقات مثبت زیادی صورت پذیرد و این تغییر باید از ذهنیت، عملکرد و رفتار متولیان سازمان بورس، دولت و بانک مرکزی شروع شود، تغییری که واضحترین آن نحوه تعامل ناظر بازار بورس و پاسخگویی به سهامداران را نزدیک‌ترین هدف نشان می‌دهد، ناظرانی مورد انتقاد زیادی هستند و گفته می شود عملکرد استصوابی دارند، شاید برگزاری دوره های ضمن خدمت در حوزه رفتاری بتواند تا حدودی خلأ اعتماد به ناظران معاملات را پر کند.

انواع ریسک سرمایه‌گذاری چیست؟

ریسک در تعریفی ساده به این معنی است که، با علم بر غیر قابل پیش‌‌بینی بودن موضوعی، دست به عملی بزنیم که اطمینانی از نتیجه بخش بودن آن نداریم. کلمه ریسک مفهوم خطر را تداعی می‌کند اما ریسک الزاما منفی نیست و بیشتر معنای عدم قطعیت دارد. در حقیقت ریسک دارای دو بعد مثبت و منفی است. گاهی اتفاق می‌افتد که ما خود را در معرض ریسک قرار می‌دهیم و با فرصت‌های مثبت روبه‌رو می‌شویم. در مقالات قبلی مفهوم ریسک و بازده در سرمایه گذاری را مفصل بررسی کردیم و در این مقاله، انواع ریسک ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک در سرمایه‌گذاری را بررسی خواهیم کرد.

ریسک سرمایه‌گذاری چیست؟

ریسک در سرمایه‌گذاری نیز عبارت است از عدم اطمینانی که در بازدهی سرمایه‌گذاری‌ وجود دارد. اصل ثابت سرمایه‌گذاری سودآوری آن است؛ تا از سود ده بودن معامله‌ای اطمینان نداشته باشیم تمایلی برای سرمایه‌گذای در آن نداریم. به همین خاطر افرادی که ریسک‌گریز هستند از سرمایه‌گذاری در جایی که احتمال ریسک و خطر از بین رفتن سرمایه وجود دارد امتناع می‌کنند و وارد پروسه‌های سرمایه‌گذاری پر مخاطره نمی‌شوند، مگر آن‌ که سود برآورد شده بسیار زیاد باشد.

ریسک قابل اندازه‌گیری است و شرکت‌‌های بسیاری ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک زمان و منابع مالی خود را برای شناسایی ریسک‌‌های احتمالی قرار می‌دهند تا بتوانند ریسک سرمایه‌گذاری خود را مدیریت و کنترل کنند. برای اندازه‌گیری ریسک سرمایه‌گذاری، معیارهای وجود دارد که از مهم‌ترین آن‌ها انحراف معیار بازده تاریخی است. این که انحراف معیار بازده تاریخی محاسبه‌شده بالا باشد به آن معنا است که ریسک سرمایه‌گذاری بسیار زیاد است.

انواع ریسک سرمایه‌گذاری

در بالا به تعریفی از ریسک سرمایه‌گذاری اشاره کردیم، در ادامه باید بدانیم که هرگاه بخواهیم درباره سرمایه‌گذاری صحیح تصمیم بگیریم باید با انواع ریسک سرمایه‌گذاری آشنایی داشته باشیم. به طور معمول ریسک‌های سرمایه‌گذاری، به دو نوع اساسی تقسیم می‌شود:

• ریسک سیستماتیک: ریسکی را که به شرایط سیاسی و اقتصادی کلان جامعه مرتبط است، ریسک سیستماتیک می‌گویند. این ریسک محدود به صنعت خاصی نمی‌شود و بر تمامیت بازار تأثیر می‌گذارد و به هیچ عنوان قابل حذف شدن نیست به این معنی که در هر شرایطی باید پذیرای ریسک سیستماتیک باشید.
• ریسک غیر سیستماتیک: این نوع، برخلاف سیستماتیک قابل کنترل است و بستگی به تصمیم سرمایه‌گذار دارد. به عنوان مثال شخص می‌تواند سهام شرکتی را که عملکرد نامناسبی در شرایط بحرانی دارد، خریداری نکند و ریسک خود را کاهش دهد.

انواع دیگری از ریسک وجود دارند که زیرمجموعه ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک هستند و در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

ریسک نرخ سود

زمانی ‌که سرمایه خود را در چند حوزه مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنیم ریسک نرخ سود مطرح می‌شود. تصور کنید مقداری از سرمایه را به اوراق مشارکت با سود ۱۵ درصد اختصاص دهیم، مقداری از آن را در بانک با سود ۱۵ درصد بگذاریم و مقداری را سهام با سود ۲۰ درصد خریداری کنیم. در این جا با برآورد میزان سوددهی این سه حوزه، به نتیجه می‌رسیم که خرید سهام برای ما به صرفه‌تر است و بهتر است پول بیشتری را در این حوزه مالی سرمایه‌گذاری کنیم و عکس این مطلب هم صادق است. در واقع تفاوت نرخ سود این سه سرمایه‌گذاری می‌تواند ما را به یکی از سه گزینه که ریسک کمتری دارد، سوق دهد.

ریسک تورم

ریسک تورم یا به تعبیری ریسک قدرت خرید، به احتمال کاهش ارزش دارایی بر اثر تورم و کم شدن ارزش واحد پول یک کشور در آینده گفته می‌شود. رشد نرخ تورم ارتباط مستقیم با بازدهی سرمایه‌گذاری دارد و عبارت است از ریسک قدرت خرید یا کاهش قدرت خرید. برای توضیح بیشتر، اگر شخصی انتظار بازدهی ۵۰ درصدی از سرمایه‌گذاری خود داشته باشد و تورم سالانه ۲۰ درصد باشد در نهایت ۳۰ درصد بازدهی خواهد داشت بنابراین هرچه نرخ تورم افزایش یابد، میزان بازدهی سرمایه‌گذاری ما کم می‌شود. پس باید گزینه‌ای را انتخاب کنیم که پس از کسر تورم موجود و تورم پیش‌بینی شده، بازدهی قابل قبولی داشته باشد.

ریسک مالی

تعهدات مالی و وام‌های شرکتی که قرار است در آن سرمایه‌گذاری شود برای بسیاری از سرمایه‌گذاران مسئله مهمی است؛ زیرا هرچه تعهدات مالی شرکت و وام‌های دریافتی آن بیشتر باشد، توان شرکت برای توسعه و گسترش و نهایتا افزایش سوددهی کم می‌شود. این تعهدات و تسهیلات در صورت‌های مالی شرکت‌ها موجود است و سرمایه‌گذاران می‌توانند با مطالعه صورت‌های مالی، از شرکت‌هایی که تعهدات مالی زیاد و در نتیجه ریسک مالی بالا دارند حذر کنند و به سراغ شرکت‌های کم ریسک تر ‌بروند.

ریسک نقدشوندگی

دارایی‌هایی که خرید و فروش آن‌ها به آسانی صورت می‌گیرد، ریسک نقدشوندگی کمتری دارند. سرمایه‌گذاری مطلوب، آن است که سرمایه‌گذار هرزمان که اراده کند بتواند سهام خود را نقد کند. اگر شما سهمی داشته باشید که به دلیل عملکرد نامناسب شرکت کسی آن را نمی‌خرد، شما با ریسک نقد شوندگی مواجه هستید. در واقع هرچه سرعت خرید و فروش سهام‌تان بیشتر باشد، معاملات آن روان‌تر و ریسک آن کم‌تر است.

ریسک نرخ ارز

این نوع ریسک در مورد شرکت‌هایی است که عمده مواد اولیه خود را وارد می‌کنند. با رشد نرخ ارز، این شرکت‌ها درگیر چالش ریسک نرخ ارز خواهند شد و باید هزینه زیادی را متحمل ‌شوند و روشن است که هزینه بالای شرکت، میزان سوددهی آن را کاهش می‌دهد و در نتیجه سرمایه‌گذاری در آن با ریسک همراه خواهد شد.

ریسک تجاری

ریسک تجاری شامل تمامی هزینه‌های یک شرکت برای عملیاتی کردن پروژه‌هایش است. شرکتی که قادر به فروش محصولات و تامین هزینه‌های عملیاتی خود است از ریسک تجاری کمتری برخوردار است. این هزینه‌ها شامل حقوق پرسنل، هزینه تولید، اجاره تسهیلات و هزینه‌های اداری می‌شود.

ریسک اعتباری

ریسک اعتباری یا نکول، مربوط به زمانی است که یک شرکت توانایی وصول سود قراردادی و اصل سرمایه را براساس تعهدات خود نداشته باشد. ریسک اعتباری یا ریسک عدم بازپرداخت سود، ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک برای سرمایه‌گذاران نگران‌کننده است. توجه داشته باشید اوراق قرضه دولتی، کمترین میزان ریسک را دارند و بازدهی آن‌ها نیز کم است و در مقابل اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک اعتباری و در نتیجه نرخ بهره بالاتری هستند.

ریسک سیاسی

ریسک سیاسی زیرمجموعه ریسک سیستماتیک و نوعی از ریسک مالی به حساب می‌آید. بی‌ثباتی سیاسی، جنگ، کنترل‌های نظامی و تغییر قوانین دولتی سبب می‌شود که دولت یک کشور بصورت ناگهانی سیاست‌های خود را تغییر دهد و این امر روی تصمیم‌های سرمایه‌گذاری اثر می‌گذارد. نام دیگر این نوع ریسک، ریسک ژئوپلیتیک است. برای مطالعه بیشتر در این زمینه، به مقاله «تاثیر ریسک‌های سیاسی بر بازار بورس ایران و جهان چیست؟» مراجعه بفرمایید.

ریسک بازار

ریسک بازار در بین انواع ریسک‌ها، آشناترین ریسک به حساب می‌آید و عبارت است از تغییر بازدهی بر اثر نوسانات کلی بازار. تمامی اوراق بهادار در معرض ریسک بازار قرار دارند، عواملی مانند: رکود، جنگ، تغییرات ساختاری در اقتصاد و… باعث تغییر بازار و پیدایش این نوع ریسک می‌شوند. در بازار سهام، آتی سکه و فارکس و بازارهایی با نوسان بالا، بیشتر از باقی بازارها با این ریسک مواجه هستیم.

طبقه‌بندی افراد از نظر ریسک‌‌پذیری

افراد از نظر پذیرش میزان ریسک به ۳ دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

• افراد ریسک‌گریز: کسانی که در مقابل سرمایه‌گذاری خود سیاستی محافظه‌کارانه پیش می‌گیرند. این افراد تنها در جایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که مطمئن باشند که احتمال موفقیت بسیار بالا است.
• افراد ریسک‌پذیر: استراتژی این افراد جسارات و شجاعت در سرمایه‌گذاری است. این افراد پذیرای ریسک بالا هستند و به شانس و هوش مالی خود اعتقاد زیادی دارند.
• افراد خنثی نسبت به ریسک: این گروه نسبت به ریسک کردن در زندگی خود واکنشی خنثی دارند. در مقابل سود و یا زیان پول خود خنثی هستند زیرا ارزش پول را همان ارزش اسمی آن می‌دانند.

نکته دیگر این است که به طور طبیعی به دست آوردن سود بیشتر با پذیرش ریسک بیشتر، امکان‌پذیر است. پس نمی‌توان ریسک نکرد و سود فراوان کسب کرد. زمانی که شما با پذیرش ریسک بالا، سود زیادی به دست می‌آورید این سود پاداش شما است و در اصطلاح به آن صرف ریسک می‌گویند.

سخن آخر

در آخر لازم است به این نکته اشاره کنیم که، مهار کردن همه ریسک‌های سرمایه گذاری عملا ممکن نیست اما با داشتن دانش و تجربه مدیریت ریسک، می‌توان میزان ریسک را کاهش داد. یکی از راه‌‌کارهای کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس، تنوع بخشیدن به سبد دارایی است. شنیده‌ایم که از قدیم گفته اند؛ همه تخم مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارید. با تنوع‌بخشی به دارایی‌هایمان در واقع از بالا رفتن ریسک کلی سبد جلوگیری می‌کنیم. سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف مالی باعث می‌شود که با کنار هم قراردادن دارایی‌های مالی متنوع، در مجموع ریسک کمتری را متحمل شویم. تنوع‌بخشی باید با دانش و تجربه کافی همراه باشد و در این زمینه لازم است با تحلیل‌گران و کارشناسان و متخصصان مالی مشورت کرده و از آن‌ها مشاوره دریافت کنیم.

سوءاستفاده بانک‌های متخلف با افزایش نرخ سود بانکی به ۲۴ درصد

کارشناس بازار سرمایه گفت: شنیده می‌شود در برخی از بانک‌های متخلف برای مبالغ بالا (حدود یک میلیارد تومان) در هفته‌های اخیر، نرخ سود ۲۰ درصد پرداخت شده است.

به گزارش بازار به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، علی جبل عاملی با اشاره به رقابت غیرقانونی بانک‌های متخلف در افزایش سود سپرده ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک بانکی، اظهار کرد: شورای عالی پول و اعتبار در جهت حفظ ارزش پول ملی در سال ۱۳۹۹، مصوبه‌ای مبنی بر سقف سود در سپرده‌های سرمایه‌گذاری کوتاه مدت آتی تا ۱۰ درصد، سپرده‌های سه ماهه با نرخ ویژه ۱۲ درصد، سپرده‌های ۶ ماهه با نرخ سود ۱۴ درصد تعیین کرد. همچنین برای سپرده‌های بلندمدت یک ساله نرخ سود ۱۶ درصد و برای سپرده‌های دو ساله نرخ ۱۸ درصد در نظر گرفتند اما در عمل این مصوبه به طور کامل اجرایی نشد و اکثر بانک‌ها برای سپرده‌های یکساله عملا سودهای بالای ۱۸ درصد پرداخت کردند.

وی افزود: همچنین شنیده می‌شود در برخی از بانک‌های متخلف برای مبالغ بالا (حدود یک میلیارد تومان) در هفته‌های اخیر، نرخ سود ۲۰ درصد پرداخت شده است؛ این اتفاق در سال گذشته نیز رخ داد و گاهی در سررسید پرداخت سود نرخ ۱۸ درصد علی‌الحساب در نظر گرفته شده و مابه‌تفاوت ۲ درصدی آن چند روز بعد به حساب سپرده گذار واریز می‌شود. نرخ شکست این سپرده ها هم اغلب ۲ یا ۳ ماهه است.

جبل عاملی تاکید کرد: نرخ سود برای مبالغ بالاتر (بیش از ۳ میلیارد تومان) نیز به مراتب افزایش پیدا می‌کند و اکنون نرخ حدود ۲۲ الی ۲۴ درصد نیز شنیده می‌شود. آنچه بدیهست برای مبالغ بالا حداقل نرخ سود ۲۲ درصد در نظر می‌گیرند و اکنون حتی بانک‌هایی که کفایت سرمایه و یا اعتبار خوبی در بحث ریسک نیز برخوردار هستند و در گذشته نیز درگیر بازی نرخ سود نمی شدند، امروز اقدام به پرداخت چنین سودهایی می‌کنند.

وی تصریح کرد: در بازار بدهی نیز اوراقی با نرخ سود ۲۴ الی ۲۵ درصد و یا حتی بیشتر منتشر می‌شود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت نیز سالیانه حدود ۲۳ درصد سوددهی دارند که البته بخشی از سرمایه‌گذاری آنها نیز مربوط سپرده‌گذاری بانکی است. اکنون حتی رقابتی بین اخزاها و اوراق جدیدی که توسط بانک‌ها منتشر می‌شود، بوجود آمده که ما شاهد چند نرخی شدن بهره در بازار پول و سرمایه هستیم.

این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: اکنون تمایل به استفاده از صندوق‌های نوع دوم که الزامی در خرید سهم برای آنها وجود ندارند، بیشتر شده است و حتی نهادهای مالی نیز در تکاپوی تاسیس چنین صندوق‌هایی هستند؛ این موضوع به خودی خود گویای اوضاع وخیم به‌بار آمده و رقابت مابین بازار بانکی و سهام است.

به عقیده وی، آنچه مسلم است، افزایش نرخ سود بر بازار سهام اثری منفی دارد و این عامل همواره به عنوان یکی از متغیرهای اصلی به حساب می‌آید. از سوی دیگر با افزایش نرخ سود نرخ بهره وام‌های بانکی نیز افزایش یافته که می‌تواند علاوه بر فشار بر شرکت‌های تولیدی، مطالبات مشکوک الوصول بانک‌ها را نیز افزایش دهد و موجب انباشت بدهی شود.

جبل عاملی تشریح کرد: در شرایط فعلی با ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک، کاهش نرخ کامودیتی‌ها و رکود تورمی جهانی و فشارهای تحریمی مواجه هستیم. علاوه بر موارد مذکور، مسائلی همچون افزایش نرخ سود بانکی، ریسک‌های مرتبط به نرخ ارز، قیمت‌گذاری دستوری در برخی از اقلام و. نیز بر بازار سهام سایه افکنده و جمیع این عوامل منجر به ریزش‌های اخیر شده است.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: البته سایر بازارهای موازی همچون طلا و ارز نیز در یکسال اخیر بازدهی مطلوبی نداشته‌اند و با اندازه‌گیری نرخ بازدهی دلار طی سال گذشته، خواهیم دریافت که راندمان آن به طور حدودی ۲۰ درصد بوده که این مقدار به طور حدودی با بانک‌ها و یا صندوق‌های درآمد ثابت، برابری می‌کند.

وی افزود: طبیعتا با توجه به شرایط موجود، تمایل به استفاده از ابزارهای بدون ریسک افزایش می‌یابد؛ در این بین افرادی که نسبت به صندوق‌های فیکس‌اینکام (درآمد ثابت) آگاه هستند، اقدام به سرمایه‌گذاری و خرید یونیت‌های آن می‌کنند اما عمده مردم که آگاهی کافی را نسبت به نحوه کارکردن با این صندوق ها را ندارند، سرمایه‌گذاری در سپرده‌های بانکی را ترجیح می‌دهند. نظام بانکی قدمت بیش از صد سال را داشته و از این بابت وزن زیادی در سلیقه سرمایه‌گذاری عموم مردم دارد.

جبل عاملی گفت: این افراد با مراجعه به بانک‌ها با پیشنهادهای جذابی از سوی مدیران شعب روبه‌رو می‌شوند که بعضا نرخ شکست و درصد سود منعطفی در آنها وجود دارد؛ بنابراین نمی‌توان تاثیر این موضوع را بر افزایش انگیزه خروج سرمایه از بازار سهام را انکار کرد کما اینکه تجربیات تلخ افراد از نزول بازار و ریسک‌های موجود به این انگیزه‌ دامن زده است.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: در شرایط فعلی حتی فعالان بازار سرمایه نیز ترجیح می‌دهند که سرمایه خود را در ابزارهای درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند که البته این موضوع لطمه کمتری نسبت به سپرده‌های بانکی به بازار سهام وارد می‌کند چراکه به این واسطه صندوق‌ها می‌توانند اوراق را در تعهدات پذیره نویسی پشتیابی کنند و در واقع این مسئله منجر به افزایش حجم تامین مالی در بازار اولیه بالا می‌شود.

وی درمورد پرسش خبرنگار مبنی بر اینکه پیشنهاد بانک‌ها به صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای سپرده‌گذاری به چه میزان می‌تواند تاثیر منفی بر بازار سهام داشته باشد؟ پاسخ داد: علاوه بر اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری به مراکز جذب منابع (به‌ غیر از سیستم‌های داخلی بازار سرمایه) توجه نشان می‌دهند، از سوی نظام بانکی نیز برای سپرده‌گذاری تشویق می‌شوند. در واقع بانک‌ها از فرصت به وجود آمده کمال استفاده را دارند.

جبل عاملی تاکید کرد: فارغ از اینکه دولت سیاست‌های انقباضی برای جذب پول دارد، تمایل بانک‌ها نیز برای جذب منابع بیش از پیش شده و بانک‌ها با پرداخت نرخ سود سپرده بیشتر با یکدیگر به رقابت می‌پردازند.

ریسک سیستماتیک و ضریب بتا (β)

ریسک به معنی پراکندگی است. هر چه بازده سرمایه گذاری شما تغییرات بیشتری را تجربه کند عدم اطمینان از آینده و ریسک سرمایه گذاری بیشتر خواهد بود. شما زمانیکه می خواهید در بازار سهام سرمایه گذاری کنید با دو نوع ریسک مواجه می شوید. این ریسک ها شامل ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک هستند. ریسک سیستماتیک ریسکی است که در سطح کلان اتفاق می افتد اما ریسک غیر سیستماتیک در سطوح پایین تر مورد توجه است.

در نظر داشته باشید که مفاهیم ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک، نسبی هستند. برای یک شخص حقیقی یا حقوقی که در داخل یک کشور فعالیت می کند ریسک نرخ بهره ، تغییرات تولید ناخالص ملی و ریسک نرخ ارز همگی از نوع ریسک سیستماتیک هستند. ریسک غیرسیستماتیک می تواند ریسک مربوط به یک شرکت یا ریسک مربوط به یک صنعت خاص باشد.

تنوع سرمایه گذاری و ریسک غیر سیستماتیک

یک سرمایه گذار می تواند ریسک های غیرسیستماتیک را از طریق متنوع سازی و ایجاد سبد سرمایه گذاری ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک از بین ببرد. اما ریسک های سیستماتیک با تنوع سرمایه گذاری کاهش نمی یابند. فرض کنید شما تمام سرمایه خود را به خرید یک سهم از بازار بورس اختصاص داده اید. اگر یک سانحه طبیعی مانند زلزله، سیل و آتش سوزی اتفاق بیفتد ممکن است همه سرمایه خود را از دست بدهید. در اینجا بیشتر ریسک های مالی مد نظر ماست اما مثال ذکر شده تنها یک مثال ساده و قابل درک از ریسک غیرسیستماتیک است که تبعات مالی نیز خواهد داشت.

حال فرض کنید شما سرمایه خود را به 15 سهم مختلف از صنعت کشاورزی اختصاص داده اید. آیا شما ریسک غیرسیستماتیک را کاهش داده اید؟ همانطور که قبلا گفته شد ریسک مربوط به صنعت یک ریسک غیر سیستماتیک است. بنابراین سرمایه گذاری شما هنوز در معرض ریسک غیر سیستماتیک می باشد. برای اینکه بتوانید ریسک غیر سیستماتیک را در حد صفر کاهش بدهید می بایستی سرمایه خود را صرف خرید سهام از صنایع مختلف کنید.

در شکل زیر رابطه بین تعداد سهام موجود در سبد و ریسک سبد را مشاهده می کنید.

در شکل بالا، نمودار افقی تعداد سهام و نمودار عمودی ریسک کل سبد سهام یا همان پرتفوی را نشان می دهد. نمودار افقی توسط یک خط افقی آبی رنگ به دو قسمت تقسیم شده است. از مبدا تا خط آبی رنگ نشان دهنده ریسک سیستماتیک می باشد که با تنوع سرمایه گذاری کاهش نمی یابد.

همانگونه که مشاهده می شود در ابتدا که تعداد سهام پرتفوی افزایش می یابد ریسک با شیب بیشتری کاهش می یابد و هرچه سهم جدید به پرتفوی اضافه می شود ریسک نیز کمتر از قبل کاهش می یابد. این کاهش ریسک تقریبا تا زمانی ادامه می یابد که مجموع سهام موجود در پرتفوی به 15 سهم برسد. پس از آن اضافه شدن سهم جدید به سبد سهام تغییری در ریسک غیر سیستماتیک سهم ایجاد نخواهد کرد.

با این تفاسیر زمانیکه سبدی متشکل از سهام مختلف داریم صرفا بابت پذیرش ریسک سیستماتیک، بازده خواهیم داشت. زیرا ریسک و بازده غیرسیستماتیک با متنوع سازی از بین رفته است.

ضریب بتا چیست؟

سهام مختلف دارای ریسک سیستماتیک متفاوتی هستند. این بدان معناست که تغییرات متغییرهای کلان اقتصادی تاثیرات متفاوتی بر شرکتهای مختلف دارند. جهت محاسبه ریسک سیستماتیک از ضریب بتا استفاده می شود.

ضریب بتا حساسیت تغییرات بازده سهام نسبت به تغییرات بازده کل بازار را بیان می کند. بازده سهام ممکن است بازده کل (بازده قیمت+بازده نقدی) یا صرفا بازده قیمت باشد. همچنین نماگر بازده کل می تواند انواع شاخص های بازار سهام باشد. برای محاسبه ضریب بتای یک سهم، کوواریانس سهم و بازار تقسیم بر واریانس بازار می شود.

حالت های مختلف بتای یک سهم

بتای برابر با یک: سهامی که دارای بتای یک می باشد حرکتی مشابه حرکت بازار دارد. زمانیکه شاخص سهام یک واحد تغییر می کند سهام با بتای یک نیز یک واحد در جهت حرکت بازار تغییر می کند.

بتای بیشتر از یک: سهامی که دارای بتای بیشتر از یک است دارای ریسک سیستماتیک بالا می باشد. این نوع سهام در اصطلاح، سهام تهاجمی هستند. زیرا اگر شاخص بازار بورس یک واحد بیشتر یا کمتر شود قیمت سهم بیشتر از یک واحد صعود یا نزول خواهد کرد.

بتای کمتر از یک: این نوع سهام بعنوان سهام تدافعی شناخته می شوند و ریسک سیستماتیک نسبتا پایینی دارند. زمانیکه شاخص بورس یک واحد تغییر می کند سهام با بتای کمتر از یک، تغییراتی کمتر یک واحد را دارند.

بتای برابر با صفر: سهامی دارای بتای صفر است که رفتاری مستقل از رفتار بازار دارد و بازده آن ارتباطی با بازده بازار ندارد.

بتای منفی: بازدهی این نوع سهام یا اوراق رابطه عکسی با بازدهی کل بازار دارد. زمانیکه بازار نزولی است این اوراق رشد قیمتی را تجربه می کنند و زمانیکه بازار در حال صعود است قیمت آنها کاهش می یابد.

در شکل زیر بتای مختلف نمایش داده شده است.

در شکل بالا خط آبی رنگ، بازده بازار را نشان می دهد که با بتای یک مشخص شده است.

اگر این مطلب براتون مفید بود امتیاز بدین!

برای امتیاز روی ستاره ها کلیک کنید

امتیاز 3.4 / 5. تعداد آرا 9

شما اولین نفری هستید که به این پست امتیاز میدین!

باینری آپشن (Binary Options) چیست؟

کارکرد اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال

ساسان پرهون

کارشناسی حسابداری- دارای گواهینامه های حرفه ای سازمان بورس- پنج سال سابقه فعالیت در کارگزاری بورس با سمت معامله گر کالا و اوراق بهادار

EPSnews

اخبار/ گزارش و تحلیل بازار سهام (بورس) درسود نیوز/ قیمت برداشت ذهنی معامله گران از ارزش یک سهم است

ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک چیست؟

وقتی یک سرمایه ‌گذار می‌ خواهد برای خرید سهم یک شرکت اقدام کند یا در هر بورسی شروع به ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک سرمایه ‌گذاری کند با ریسک‌ های متفاوتی رو به ‌رو می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه(سنا) و به نقل از همیار سرمایه، این ریسک‌ ها در دسته ‌بندی کلی به دو دسته ریسک ‌های سیستماتیک یا غیرقابل اجتناب و ریسک‌ های غیر سیستماتیک یا قابل اجتناب تقسیم می ‌شوند. ریسک‌ هایی که بتوان از طرق و روش‌ های مختلف از آن اجتناب کرد را ریسک ‌های غیر سیستماتیک می گویند.

در حقیقت ریسک ‌های قابل اجتناب اغلب ریسک‌ های درونی هستند و به مسائل شرکت مرتبط هستند. مواردی مانند ضعف مدیریت شرکت، عدم درست عمل کردن سهامداران و رقابت ضعیف با رقبا جز این ریسک‌ ها قرار می‌ گیرند. مواردی مانند قدیمی شدن محصولات شرکت و کاهش مشتریان نیز جز ریسک‌ های غیر سیستماتیک بوده و از آنجا این ریسک‌ ها اغلب منشأ درونی دارند، می ‌توان توسط به ‌کارگیری برخی از روش‌ ها این ریسک ‌ها را تا حد معقولی کاهش داد. معمولاً به این ریسک، ریسک حذف شدنی هم می گویند و یکی از راهکارهای حذف یا کاهش چنین ریسک‌ هایی تشکیل سبد سرمایه‌ گذاری و متنوع سازی سبد سهام است .

در مقابل ریسک دیگری با نام ریسک سیستماتیک یا ریسک غیرقابل اجتناب وجود دارد، این نوع ریسک مربوط به کل بازار است و به آن ریسک غیرقابل حذف نیز می گویند. این ریسک بر روی کل بازار تأثیرگذار است و مختص سهام ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک یک یا چند شرکت نیست.

مواردی مانند شرایط سیاسی، سیاست ‌های کلان اقتصادی و نرخ تورم جز ریسک‌ های غیر قابل اجتناب هستند. باید در نظر داشت که تغییر سیاست‌ های کلان اقتصادی یا کاهش و افزایش نرخ ارز و تورم به‌صورت مستقیم بر میزان درآمد و سودآوری شرکت‌ها تأثیرگذار بوده و طبیعتاً ارز سهام را تغییر خواهد داد.

این نکته نباید فراموش شود که نمی ‌توان از طریق تنوع سبد سهام ریسک سیستماتیک را کاهش داد و تنها راه کاهش چنین ریسک‌ هایی از طریق استراتژی پوشش ریسک یا تخصیص دارایی است، یعنی مقداری از سرمایه در املاک یا اوراق مشارکت سرمایه ‌گذاری شود .

بازدید کنندگان و علاقمندان وبلاگ سود نیوز epsnews.blogfa.com از این پس می توانند در زمان های عدم سرویس از طریق بلاگفا از وبلاگ دوم این گروه epsnews.blogsky.comدر این مجموعه بازدید کنند. وبلاگ سوم این گروه نیز epsnews.mihanblog.com می باشد. مطالب قابل ارائه وبلاگ عبارت است از: 1- آموزش کاربردی و اثربخش سرمایه گذاری در بازار سهام 2- ارائه اخبار مهم روزانه بازار سهام 3- ارائه اخبار مرتبط با اقتصاد جهانی و اقتصاد داخلی مرتبط با بازار سهام 4- بررسی وضعیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرا بورس 5- ارائه اخبار مربوط به سود اعلامی شرکتها و تحلیل آنها 6 -مروری بر شایعات و تیپ شناسی آنها 7- سایر موارد بورسی اطلاعیه رفع مسولیت : این وبلاگ فقط جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد و به هیچ عنوان بر اساس مطالب وبلاگ، بخش نظرات و ایمیلهای ارسالی خرید و فروش نفرمایید. در ضمن بخش نظرات ممکن است حاوی مطالب مختلف از افراد با نیات گوناگون باشد، لطفا مراقب معاملات خود در بازار باشید. نخست دانش و دوم تجربه خود را در بازاربالا ببرید و نهایتا در صورت آمادگی کامل با حداقل سرمایه در این بازار مشغول شوید. بدون آموزش و بررسی توسط خودتان وارد هیچ بازاری نشوید. مسولیت سرمایه گذاری با خودتان است، پس خوب بررسی کنید. جمله مهم برای فعالیت در بازار: هـر حـقـیـقــتی در بازار از سـه مـرحـلـه می گـذرد: ابـتـدا، بـه مـسـخره گـرفـتـه مـی شود بـعـد بـه شـدت بـا آن مـخالـفـت مـی شـود و در آخـر، بـه عـنـوان امـری بـدیهـی پـذیـرفـتـه می شـود. محل تشکیل کلاس های آموزشی بورس مدیر وبلاگ: .