سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار

بررسی تأثیر شخصیت سرمایه‎گذاران بر رفتار معاملاتی و عملکرد سرمایه‎گذاری آنان؛ شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران

هدف: تا کنون، منبع اصلی الهام‎بخش دانشمندان مالی رفتاری، روان‎شناسی شناختی بوده و مفاهیم مرتبط با روان‎شناسی شخصیت کمتر در کانون توجه قرار گرفته است. از آنجا که شخصیت انسان نقش مهمی در تعیین رفتار و عملکردش دارد، در این پژوهش نشان خواهیم داد که چگونه می‎توان این اصل را در زمینه مطالعه رفتار و عملکرد سرمایه‎گذاران برای یک زیرمجموعه مشخص از پنج ویژگی شخصیتی (مرکز کنترل، تمایل به حداکثر‎سازی، خود ارزیابی، هیجان‎خواهی و رفتارهای نوع A و B) به کار برد.
روش: مؤلفه‎های رفتاری و عملکردی 380 نفر از سرمایه‎گذاران حقیقی فعال در بازار سرمایه به روش پیمایشی و با استفاده از پرسش‏نامه بررسی شد.
یافته‎ها: نتایج نشان می‎دهد فراوانی معامله افراد با مرکز کنترل بیرونی، رفتار نوع A و تمایل به حداکثرسازی زیاد، بیشتر است (بیشتر خرید و فروش می‎کنند). همچنین افراد با مرکز کنترل بیرونی و خودارزیابی و هیجان‎خواهی زیاد، تنوع پرتفوی کمتری دارند. در نهایت اینکه فراوانی معاملات بیشتر با عملکرد بهتر مرتبط است، در حالی که تنوع پرتفوی تأثیری بر عملکرد افراد ندارد.
نتیجه‎گیری: ویژگی‎های شخصیتی متفاوت، اجزای متمایز رفتار معاملاتی و به دنبال آن عملکرد معاملاتی را متأثر می‎کند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.10248153.1397.20.1.5.3

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Studying the Effect of Investors’ Personality on their Business Behavior and Investment Performance: Evidences of Tehran Stock Exchange

نویسندگان [English]

• Naser Jamshidi 1
• hasan ghalibaf asl 2

1 Ph.D. Student in Financial Management, Faculty of Management and Accounting, University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran

2 Associate Prof. in Financial Management, Faculty of Social and Economic Sciences, University of Alzahra, Tehran, Iran

Objective: To date, the main source of inspiration for behavioral finance scholars has been cognitive psychology. This study builds on this tradition by merging in insights from yet another psychological sub-discipline: personality psychology. We argue that a human being’s personality is a key determinant of his/her behavior and performance. We illustrate, for a subset of five personality traits (locus of control, maximizing tendency, self-monitoring, sensation seeking and type-A/B behavior), how this logic can be applied in the context of the study of traders’ behavior and performance.
Methods: we investigated the behavioral and functional components of 380 individual investors in the stock market using survey method and collecting the questionnaire.
Results: The results suggested that Investors with an external locus of control, type-A سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار behavior and high maximizing tendency are busy working on trading more frequently. Investors with an external locus of control, high sensation seeking and high self-monitoring have a less diverse portfolio. Finally, the frequency of transactions is related to better performance, while portfolio diversification does not affect the performance of the individuals.
Conclusion: Different personality traits affect distinct components of trading behavior, and so trading performance.

کلیدواژه‌ها [English]

• Personality
• Investor behavior
• Investor performance
• Portfolio diversification
• Trading frequency

مراجع

بدری، احمد؛ عزآبادی، بهاره (1394). بررسی رفتار معاملاتی و عملکرد معاملاتی انواع سرمایه­گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه تحقیقات مالی، 17(1)، 21-38.

جلیلوند، ابوالحسن؛ رستمی، مجتبی؛ رحمانی، سامان (1395). شواهد اخیر از سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار رفتار سرمایه­گذاران در بورس اوراق بهادار تهران: شواهد اولیه و بینش آینده، فصلنامه تحقیقات مالی، 18(1)، 95- 127.

خاکی، غلامرضا (1378). روش تحقیق با رویکردی به پایان‎نامه نویسی (چاپ اول). تهران: کانون انتشاراتی درایت.

سعدی، رسول؛ قلی‎پور، آرین؛ قلی‎پور، فتانه (1389). بررسی اثرات شخصیت سرمایه­گذاران و خطاهای ادراکی در سرمایه‎گذاری آن‎ها در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه تحقیقات مالی، 12(29)، 41- 58.

لاجوردی، مهسا؛ فائض، علی (1394). ارزیابی تأثیر تیپ شخصیتی بر نوع سرمایه‎گذاری در بورس اوراق بهادار تهران. دومین همایش بین‎المللی مدیریت و فرهنگ توسعه، تهران: مؤسسه سفیران فرهنگی مبین.

یزدانی، ناصر؛ مشتاقی، یوسف (1395). بررسی و شناخت تأثیر عوامل روان‎شناختی با رویکرد خطاهای ادراکی بر فرایند تصمیم‎گیری سرمایه­گذاران فردی. فصلنامه تحقیقات مالی، 18(4)، 735- 752.

Badri, A., Ezabadi, B. (2015). Investor type trading behavior and trade performance in Tehran Stock Exchange. Financial Research Journal, 17(1), 21-38. (in Persian)

Barber, B.M., & Odean, T. (2000). Trading Is Hazardous to Your Wealth: The Common Stock Investment Performance of Individual Investors. Journal of Finance, (55), 773-806.

Barber, B.M., & Odean, T. (2001). Boys Will Be Boys: Gender, Overconfidence, and Common Stock Investment. Quarterly Journal of Economics, 116 (3), 261-292.

Barber, B.M., Lee, Y., Liu, Y., Odean, T. (2009). Just How Much Do Individual Investors Lose by Trading? Review of Financial Studies, 22 (4), 609-632.

Biais, B., Hilton, D., Mazurier, K., & Pouget, S. (2005). Judgmental overconfidence, self-monitoring, and trading performance in an experimental financial market. Review of Economic Studies, 72 (1), 287-312.

Bratko, D., & Butkovic, A. (2003). Family study of sensation seeking. Personality and Individual Differences, 35 (3), 1559-1570.

Chui, P.M.W. (2001). An experimental study of the disposition effect: Evidence from Macau. Journal of Psychology and Financial Markets, 2(2), 216–222.

Conlin, A., Kyrolainen, P., Kaakinen, M., Jarvelin, M., Perttunen, J., & Svento, R. (2015). Personality traits and stock market participation. Journal of Empirical Finance, 33(2), 34-50.

Diab, D.L., Gillespine, M., & Highhouse, S. (2008). Are maximizers really unhappy? The measurement of maximization tendency. Judgment and decision making, 3(1), 364-370.

Dorn, D., & Huberman, G. (2005). Talk and action: what individual investors say and what they do. Review of Finance, 9 (3), 437–481.

Fenton-O’Creevy, M., Nicholson, N., Soane, E., & Willman, P. (2005). Traders: Risks, Decisions, and Management in Financial Markets. Oxford University Press: Oxford, UK.

Grinblatt, M., & Keloharju, سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار M. (2006). Sensation seeking, overconfidence, and trading activity. NBER Working Paper No. W12223.

Grinblatt, M., Keloharju, M., & Linnainmaa, J. (2010). IQ, Trading Behavior, and Performance. Journal of Financial Economics, 104(2), 339-362.

Grossman, S. J., & Stiglitz, J.E. (1980). On the impossibility of informationally efficient markets, American Economic Review, 70(3), 393–408.

Ivkovic, Z., Sialm, سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار C., & Weisbenner, S. (2008). Portfolio Concentration and the Performance of Individual Investors. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 43 (3), 613-656.

Iyengar, S.S., Wells, R.E., & Schwartz, B. (2006). Doing better but feeling worse. Psychological Science, 17(2), 143-150.

Jalilvand, A., Rostami Noroozabad, M., Rahmani, S. (2016). Recent Evidence on Investors’ Behavior in the Tehran Stock Exchange: Preliminary Evidence and Future Insights. Financial Research Journal, 18(1), 95-125. (in Persian)

Korniotis, G. M., & Kumar, A. (2009). Do older investors make better investment decisions? Review of Economics and Statistics, 93 (2), 244–265.

Lajevardi, M., Faez, A. (2015). Evaluation of the effect of personality type on investment type in Tehran Stock Exchange, Second International Conference on Management and Development Culture, Tehran, Mobin institution. (in Persian)

McInish, T.H. (1980). A game-simulation of stock market behavior: An extension. Journal of Simulations and Games, 11 (1), 477-484.

McInish, T.H. (1982). ‘Individual investors and risk-taking’. Journal of Economic Psychology, 2 (1), 125-136.

Sadi, R., Gholipour, A., Gholipour, F. (2010). The effects of investor personality and perceptual bias in Tehran stock exchange. Financial Research Journal, 12(29). (in Persian)

Witteloostuijn, A., Muehlfeld, K. (2008). Trader personality and trading performance. Tjalling C. Koopmans Research Institute Discussion Paper Series 08-28, pp.1-44.

Yazdani, N., Moshtaghi, Y. (2017). Studying the influence of psychological factors with orientation perceptual errors on Decision making process of individual investors. Financial Research Journal, 18(4), 735-752. (in Persian)

Zuckerman, M. (1994). Behavioral Expressions and Biosocial Bases of Sensation Seeking. Cambridge University Press: Cambridge, UK.

آشنایی کامل با سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت

اگر نمی‌خواهید ریسک سرمایه گذاری یا سایر ابزارهای مالی پر تنش را بپذیرید، پیشنهاد می‌کنیم با اوراق درآمد ثابت آشنا شوید؛ ممکن است بعد از آشنایی با این اوراق، شیوه سرمایه‌گذاری خود را تغییر بدهید.
مسلماً هیچ سرمایه گذاری حاضر به از دست دادن اصل سرمایه خود شخص نیست. به‌طور کلی سرمایه‌گذاران در مواجهه با ریسک به دو دسته ریسک‌پذیر و ریسک‌گریز تقسیم خواهند شد. افراد ریسک گریز به هر دلیل حاضر به پذیرش ریسک نمی باشد و تمایل دارند ضمن حفظ اصل سرمایه خود، سودی احتمالا بیشتر از سود معمول بانکی دریافت کنند. یکی از بهترین راهکارهای سرمایه‌گذاری برای این دسته از افراد، اوراق با درآمد ثابت می باشد.

اوراق با درآمد ثابت؟

اوراق با درآمد ثابت یکی از انواع اوراق بهادار می باشد که ناشر آن تعهد می‌دهد تا تاریخ سررسید اوراق و در دوره‌های زمانی معین، مقادیر ثابتی را به خریداران این اوراق بپردازد. همچنین در تاریخ سررسید اصل پول به خریداران اوراق بازگردانده خواهد شد. این اوراق تقریبا بدون ریسک بوده و بازده آن کمتر از سهام و کمی بیشتر از سپرده‌های بانکی است.

صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت

سرمایه‌گذاران علاوه بر خرید مستقیم سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار اوراق درآمد ثابت، می‌توانند در صندوق‌های با درآمد ثابت نیز سرمایه گذاری بکنند. این صندوق‌ها با ایفای نقش واسطه مالی، سرمایه‌گذاری افراد کم‌تجربه را از حالت مستقیم به غیرمستقیم تبدیل می کنند و علاوه بر آن مزایای متعددی را برای سرمایه‌گذار و همچنین بازار سرمایه فراهم کنند.
مدیران این صندوق‌ها منابع مالی حاصل از فروش واحدهای خود را بیشتر به خرید اوراق بهادار بدون ریسک مثل اوراق خزانه، اوراق مشارکت، اوراق اجاره و… اختصاص می‌‏یابد تا بتوانند سود مشخص با دامنه‌ی نوسان اندک را برای سرمایه‌گذاران فراهم می کنند.

اوراق بدهی

معمولاً دولت‌ها و شرکت‌ها برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود، با فروش اوراق بدهی به عامه‌ی مردم، از آن‌ها وام می‌گیرند. اوراق بدهی به‌منظور تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی منتشر خواهند شد. اوراق بدهی ممکن است کوپن پرداخت سود داشته باشند که در این صورت به صورت دوره‌ای به دارنده این اوراق، مبلغ مشخص تحت عنوان سود پرداخت خواهد شد.
لازم به ذکر است دارنده اوراق بدهی سهمی در مالکیت شرکت نخواهند داشت، لذا در تصمیم‌گیری شرکت، حق رأی ندارد. مهمترین اطلاعاتی که از اوراق بدهی می‌توان کسب کرد عبارت‌اند از:
تاریخ سررسید
ارزش اسمی
نرخ سود اسمی
قیمت بازاری
بازده تا زمان سررسید
گواهی سپرده
گواهی سپرده نوعی اوراق با درآمد ثابت می باشد که خریدار این اوراق می‌تواند سود سپرده را دریافت کند. مهمترین مشخصه گواهی سپرده تاریخ سررسید و نرخ سود ثابت آن سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار است. این گواهی معمولاً توسط بانک منتشر می‌شود، بنابراین تضمین اصل مبلغ سپرده و سودهای پرداختی به عهده‌ی بانک می‌باشد.
تاریخ سررسید گواهی سپرده معمولاً بین یک سال تا پنج سال است. سود پرداختی به دارندگان سپرده به‌صورت دوره‌ای از طریق کوپن‌های گواهی‌های سپرده پرداخت می‌شود. این روش را اغلب افرادی انتخاب می‌کنند که انتظار کسب سود قطعی به‌صورت دوره‌ای (ماهانه یا هر سه ماه یک‌بار) داشته باشند.

مزایای سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت

۱) کمترین ریسک
این صندوق‌ها به دلیل سرمایه‌گذاری در بخش‌های مطمئن و کمترین میزان ریسک، دارای نوسانات پایین و شیب ملایم نرخ سود و در نتیجه دارای ریسک کمتر می باشند. مناسب برای افرادی است که سرمایه گذاری کم ریسک را انتخاب کرده‌اند.
۲) سودهای دوره‌ای بعلاوه تضمین حفظ اصل سرمایه
علاوه بر مقادیری که در دوره‌های زمانی معین به خریداران این اوراق داده خواهد شد، تاریخی تحت عنوان زمان سررسید تعیین‌شده که اصل پول به خریدار اوراق برگردانده شود. مشخص بودن این تاریخ به سرمایه‌گذار امکان برنامه‌ریزی جهت سرمایه‌گذاری‌های آتی را خواهد داد.
۳) تنوع سبد سرمایه گذاری
یکی از مهمترین نکات در سرمایه گذاری تقسیم دارایی‌ها یا تشکیل سبد از دارایی‌های متنوع می باشد. تقسیم دارایی باعث می‌شود تا ریسک سرمایه‌گذاری به‌طور محسوسی کاهش بیابد. هر چه سبد دارایی‌هایتان متنوع‌تر شود، سرمایه گذاری مطلوب‌تری خواهید داشت. خرید اوراق با درآمد ثابت نقش بسزایی در کاهش ریسک سبد شما ایفا می کند.
۴) اولویت در صورت انحلال شرکت
از دیگر مزایای سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت می باشد که در صورت ورشکستگی یک شرکت، اولویت پرداخت پول با دارندگان اوراق با درآمد ثابت می باشد.

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی یا Financial Markets زیر مجموعه‌ای از نظام اقتصادی هستند که در آنها وجوه، اعتبارات و سرمایه در سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار قالب قوانین و مقررات مشخصی، از صاحبان پول و سرمایه به سمت متقاضیان جریان دارد. به بیان ساده‌تر به بازاری که در آن دارایی‌های مالی مانند سهام، سپرده‌های سرمایه‌گذاری، طرح‌های بازنشستگی، انواع بیمه ‌نامه‌ها و اوراق بهادار معامله می‌شود، بازار مالی گفته می‌شود که نقش یک واسطه بین خریداران و فروشندگان را ایفا می‌کند.

در واقع این بازارها شرایطی را فراهم می‌کنند تا افراد بتوانند اوراق بهادار خود را به فروش برسانند و یا در ازای پرداخت پول، صاحب قسمتی از سهام یک شرکت شوند و تیم آسان‌بورس تصمیم دارد تا در راستای آموزش بورس به توضیح جامع مفهوم فوق بپردازد.

کاربرد بازارهای مالی

بازارهای مالی پویا، منافع بسیار زیادی را برای نظام‌های اقتصادی سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار فراهم می‌کنند که مهمترین آنها عبارتند از:

• تجمیع منابع خرد و تخصیص آنها به سرمایه‌گذاران
• کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیر دستوری
• تقویت نقدشوندگی در نظام‌های مالی
• ایجاد ارتباط مشخص بین ریسک و بازده
• هدایت نقدینگی به مسیری درست و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم
• بهبود شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی
• کمک به اعمال سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری در چهار دسته‌ی مختلف طبقه‌بندی می‌شوند:

بازارهای مالی بر اساس حق مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند:

بازار بدهی (Debt Market)

به بازاری که در آن ابزارهای بدهی مختلفی مانند اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه دولتی و اوراق مشارکت معامله می‌شود، بازار بدهی می‌گویند. این اوراق ممکن است متعلق به شرکت‌ها، دولت‌ها، بانک‌ها، شهرداری‌ها و سایر سازمان‌ها باشد.

بازار سهام (Stock Market)

به بازاری که در آن سهام از طریق بازارهای منسجم و قانون‌مند مانند بورس؛ توزیع و مبادله می‌شود، بازار سهام یا به اصطلاح بازار بورس گفته می‌شود. این بازار یکی از حساس‌ترین حوزه‌های اقتصاد است، زیرا به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که از طریق توزیع بخشی از مالیکت خود به سرمایه‌گذاران، سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند.

بازارهای مالی بر اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر اساس سررسید ابزار مورد معامله به دو دسته‌ی بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند:

بازار پول (Money Market)

به بازاری که در آن اوراق بهادار با سررسیدی کمتر از یک سال معامله می‌شوند و نرخ بهره متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق تعیین می‌شود، بازار پول می‌گویند. سرعت نقدشوندگی بالا، ریسک عدم پرداخت پایین و کمتر بودن نرخ بهره نسبت به سایر بازارها، از جمله فاکتورهای مثبت در بازار پول می‌باشد.

بازار سرمایه (Capital Market)

به بازاری که خرید و فروش دارایی‌های مالی با سررسید بیش از یک سال یا بدون سررسید در آن انجام می‌شود، بازار سرمایه می‌گویند. بطور کلی این بازار فرایند هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند و خود به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

• بازار اولیه: به بازاری که تشکیل سرمایه در آن اتفاق می‌افتد و اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند، بازار اولیه می‌گویند.

• بازار ثانویه: بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌کند تا اوراقی که برای اولین بار در بازار اولیه عرضه شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و صاحبان این اوراق نگرانی از جهت خرید یا فروش آنها نداشته باشند.

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی به چهار دسته‌ی بازارهای رسمی، بازارهای خارج از بورس، بازار سوم و بازار چهارم تقسیم می‌شوند:

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار یکی از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که قوانین و شرایط سختگیرانه‌ای را برای پذیرش شرکت‌ها اعمال می‌کند؛ در واقع شرکت‌ها ابتدا از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و ترازهای مالی مورد بررسی قرار می‌گیرند و سپس در این بازار پذیرفته می‌شوند.

بازار خارج از بورس

به بازاری که اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته نشده در بورس در آن معامله می‌شود، بازار خارج از بورس یا بازار مبتنی بر سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار چانه‌زنی می‌گویند. این بازار دارای مکان فیزیکی جهت معامله نیست و شرایط آسان‌تری را برای پذیرش شرکت‌ها در نظر گرفته است.

بازار سوم

معمولاً سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری به دلیل حق کمیسیون و کارمزد کمتری که در بازار سوم وجود دارد، مشغول به فعالیت در این بازار هستند.

بازار چهارم

شرکت‌ها و سازمان‌هایی در این بازار فعال هستند که قصد انجام معاملات عمده و بلوکی را دارند. این شرکت‌ها برای اینکه در معاملات خود کارمزدی پرداخت نکنند، معمولاً به صورت مستقیم و بدون دخالت کارگزار وارد معامله می‌شوند.

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری به دو دسته‌ی بازار آتی و بازار نقدی تقسیم می‌شوند:

بازار آتی (Future Market)

به بازاری که در آن اوراق مشتقه معامله می‌شود، بازار آتی یا بازار اوراق مشتقه نام دارد. اوراق مشتقه، قراردادی است که بر اساس آن صاحب اوراق موظف یا مختار است که در تاریخ مشخصی در آینده، یک دارایی را بخرد یا بفروشد.

بازار نقدی (Spot Market)

به بازاری که برای انجام فوری معاملات شامل خرید و فروش کالاها و اوراق بهادار تشکیل شده‌است، بازار نقدی می‌گویند. بازار نقدی در نقطه‌ی مقابل بازار آتی قرار دارد و از آنجا که معاملات این بازار در نقطه‌ای از زمان انجام می‌شود، به آن بازار نقطه‌ای نیز می‌گویند.

آشنایی با انواع بازارهای سرمایه گذاری و نحوه کسب درآمد از آنها

افراد مختلفی قصد سرمایه گذاری در بازارهای سرمایه را دارند اما به راستی کدام یک بهتر است؟ و کدام یک سود بیشتری را نصیب شما می‌کند؟ قصد داریم در این مقاله سه بازار پر طرفدار فارکس، بورس و بازار ارزهای دیجیتال را مورد بررسی قرار دهیم و ویژگی آنها را بیان کنیم.

بهتر است قبل از اینکه به سراغ مقایسه سه بازار مذکور برویم، دسته بندی کلی بازارهای مالی را بررسی کنیم:

بازارهای مالی به طور کلی به چهار دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از بازار سهام، بازار کالا، بازار اوراق قرضه و بازار مبادلات ارزی که مختصرا به بیان هر یک می‌پردازیم:

• بازار سهام: نهادی می‌باشد که در آن برگه های سهم معامله می‌شود و مکانی که برای این امر در نظر گرفته شده است جایی است که به صورت فیزیکی سهامداران گرد هم جمع می‌شوند که از جمله آنها می‌توان به بورس نیویورک، لندن و توکیو اشاره کرد همچنین بورس اوراق بهادار ایران نیز جز این دسته است.
• بازار کالا: بازاری است سازمان یافته که در آن کالاهای مختلفی همانند شکر، قهوه، ذرت، پنبه، غلات و همچنین فلزات با ارزش در آن معامله می‌شوند، هدف اصلی معاملات در این بازار را می‌توان خرید و فروش و تحویل آن در آینده در نظر گرفت و اگر بخواهیم مثالی از این نوع بازار بزنیم می‌توان به بورس شیکاگو اشاره کنیم.
• بازار اوراق قرضه: در این بازار اوراق قرضه ای که توسط نهادهای مختلف منتشر می‌شود مورد معامله قرار می‌گیرد.
• بازار مبادلات ارزی: به بازار جهانی خرید و فروش ارز گویند که بازار فارکس و ارزهای دیجیتال از این دست می‌باشند.

تا اینجای کار ضمن آشنایی با انواع بازارها، متوجه شدیم که بازار ارزهای دیجیتال و فارکس و همچنین بورس اوراق بهادار در کدام دسته قرار دارند. اما قبل از اینکه بخواهیم ویژگی های هریک را مورد بررسی قرار دهیم لازم می‌بینیم توضیح مختصری در رابطه با نوع معامله در هر یک ارائه دهیم:

• فارکس:یا FX که مخفف Foreign Exchange است و منظور بازاری است که ارزهای مختلف دنیا در آن قابل معامله هستند. بازار فارکس بزرگترین بازار دنیاست و حجم معاملات روزانه آن بیش از ۴ هزار میلیارد دلار بوده و تمامی ارزهای دنیا را شامل می‌شود. این بازار مرکزیتی ندارد و خرید و فروش هر جفت ارز که در این بازار صورت می‌گیرد به صورت مجازی است به این معنی که جنسی جا به جا نمی‌شود.
• بورس اوراق بهادار: بازاری است که در آن شرکت های خصوصی و دولتی قانونی کل یا بخشی از سهام شرکت خود را عرضه می‌کنند و شما با خرید سهام یک شرکت، بخشی از مالکیت و سودآوری آن شرکت بصورت قانونی به شما تعلق می‌گیرد و حتی اگر میزان سهام شما به قدری باشد که جز سهامداران یزرگ شرکت باشید می‌توانید در تصمیم‌گیری‌های اساسی، شرکت کنید.
• بازار ارزهای دیجیتال: بازاری است که در آن کوین ها و آلتکوین های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرند و شما پس از خریداری ارز دیجیتالی مورد نظر مالک آن خواهید بود اما باید توجه داشته باشید که این ارزها دیجیتالی هستند و قابل لمس نیستند و محل نگهداری آنها کیف پول های دیجیتالی است که رمز کیف پولهایتان فقط باید در اختیار خودتان باشد.

حال که به صورت مختصر با کلیت این بازارها آشنا شدیم برویم به سراغ بیان ویژگی های هر یک و آنها را مورد بررسی قرار دهیم:

چگونه در بازارهای مختلف معامله کنیم؟

فارکس

با استفاده از اینترنت اشخاص می‌توانند از طریق شرکت های سرمایه گذاری به واسطه کارگزاران(Brokers) که از طریق شبکه الکترونیکی به بانک متصل می‌شوند و در هر لحظه نرخ ارزها را از بانک های مختلف جمع آوری می‌کنند و با اتصال به نرم افزار معاملاتی اختصاصی خود که در اختیار مشتریان خود نیز قرار داده اند، نرخ ارزها را از شبکه اینترنت به نرم افزار معاملاتی مورد نظر ارسال نموده و سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار مشتریان نیز سفارش خود را از طریق همان نرم افزار به بروکر مربوطه منتقل می‌کنند. در واقع می‌توان گفت که عامل واسطه بین معامله گران شخصی و بازار، کارگزارها و یا همان بروکرها می‌باشد و مهمترین نقش کارگزار نیز انتقال سفارشات معاملاتی فرد معامله کننده به بازار جهانی می‌باشد. برای انجام معاملات، مشتری بایستی با کارگزار مورد نظرش قرارداد ببندد و مبلغ مورد نظر خود را به عنوان سپرده به شماره حسابی که کارگزار مشخص می‌کند واریز کند. این سپرده در واقع پشتوانه انجام معاملات می‌باشد و به نام خود مشتری افتتاح می‌شود، سپس کارگزار نام کاربری و شماره رمز ورود به حساب معاملاتی باز شده را به مشتری می‌دهد تا به وسیله سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار آن مشتری بتواند از طریق نرم افزار معاملاتی که در اختیارش قرار داده است و از طریق شبکه اینترنت به حساب معاملاتی خود دسترسی پیدا کرده و به راحتی معاملات ارزی خود را انجام می‌دهند و هر گونه تغییری که در اثر انجام معاملات ارزی حاصل شود را به صورت همزمان در بخش حسابداری نرم افزار معاملاتی خود که شامل موارد زیر می‌باشد لحاظ می‌کند:

• نوع ارز مورد معامله
• قیمت معامله انجام شده
• سایز یا حجم معامله
• تعیین نوع عملیات (خرید یا فروش)

بر اساس این متغیرها کارگزار اقدام و در ازای این خدمات کارمزد معاملاتی دریافت می‌کند.

بورس اوراق بهادار

ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاران ﺑﺮاي ﺧﺮﯾﺪ ﺳﻬﺎم در ﺑﻮرس ﺗﻬﺮان ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺎرﮔﺰاری رﺳﻤﯽ ﻋﻀﻮ ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان ﻣﺮاﺟﻌﻪ کنند. مهمترین وظیفه ﮐﺎرﮔﺰاران درﯾﺎﻓﺖ ﺳﻔﺎرش ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش از ﺳﺮﻣﺎیه ﮔﺬاران و اﻧﺠﺎم ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺮاي آﻧﺎن است. سرمایه گذار ابتدا می‌بایست در کارگزاری مورد نظرش افتتاح حساب کند و کد معاملاتی دریافت نماید سپس میزان مبلغ سرمایه گذاری خود را به حساب کارگزار واریز کند و پس از آن می‌تواند سهام مورد نظر خود را خرید و فروش کند.

ارزهای دیجیتال

برای خرید ارزهای دیجیتال می‌توانید از طریق صرافی های معتبر ارزهای دیجیتال اقدام کنید و پس از اینکه ارزهای خود را خریداری کردید می‌توانید آنها را به کیف پول های خود انتقال دهید، همچنین جدای از صرافی ها می‌توانید از اشخاص قابل اعتماد ارزهای دیجیتالی خود را خریداری کنید، برای خرید ارزهای دیجیتالی واسطه ها همان صرافی های ارزهای دیجیتال هستند که می‌بایست مقدار مورد نظر سرمایه خود را به اکانتتان در آن صرافی انتقال دهید و خرید و فروش های خود را انجام دهید.

نوسانات

منظور از نوسانات کم و زیاد شدن قیمت ها در کوتاه مدت است. معمولا برای تریدرها و یا همان معامله کنندگان مخصوصا از نوع نوسان گیرشان بازارهایی با نوسانات بالای قیمتی جذاب است در حالی که سرمایه گذاران بلند مدت بازارهایی را می‌پسندند که دارای نوسانات کمتر و به دنبال آن ریسک کمتری هستند به همین دلیل نوسان گیران و افرادی که به بازارهای با ریسک بالا علاقمندند بیشتر جذب بازار فارکس و پس از آن بازار ارزهای دیجیتال می‌شوند اما سرمایه گذارانی که می‌خواهند بخشی از سرمایه خود را خرید و آن را نگهداری کنند بیشتر به سمت بورس سوق پیدا می‌کنند.

بد نیست مثالی از نوسان قیمتی در دو بازار ارزهای دیجیتال و بورس آورده شود تا ملموس میزان نوسان این بازار ها را مشاهده کنید، بعنوان مثال سهامی در بورس با نماد ونفت در فروردین سال ۹۶ به مبلغ ۱۸۲۸ تومان بوده و هم اکنون در مهر سال ۹۷ این مبلغ به ۳۰۱۶ تومان افزایش یافته است. در حالیکه به عنوان مثال بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتالی در فروردین سال ۹۶ به میزان ۱۱۷۸ دلار بوده و هم اکنون ۶۵۸۹ دلار می‌باشد، همانطور که ملاحظه می‌کنید نوسان قیمت یکساله در این مقایسه در ارز دیجیتال بیت کوین بسیار بیشتر از سهام ونفت بوده است. در بازار فارکس به این علت که بحث جفت ارز ها مطرح می‌باشد(به این معنی که قیمت یک ارز نسبت به ارز دیگری مد نظر است) نمیتوان نوسانات آن را در این مقایسه جای داد.

اهرم (Leverage)

در بورس ایران هیچ اهرمی وجود ندارد یعنی شما به همان میزانی که سرمایه گذاری می‌کنید می‌توانید خرید و فروش کنید اما در بازار فارکس و بازار ارزهای دیجیتالی می‌توانید از اهرم های مختلفی که واسطه ها در اختیارتان قرار می‌دهند استفاده کنید. بگذارید اهرم را با ارائه یک مثال بیان کنیم، فرض کنید شما ۱۰۰ تومان سرمایه وارد کرده اید و قصد سرمایه گذاری دارید، اگر اهرم ۱:۱۰۰ را انتخاب کنید می‌توانید ۱۰۰ برابر سرمایه ای که وارد کرده اید خرید و فروش کنید. نمی‌توان گفت وجود اهرم صرفا خوب است زیرا با توجه به اینکه می‌شود با سرمایه کمتر معاملات بزرگتری را انجام داد، این امکان وجود دارد که سرمایه شما به طور کلی نابود شود. زیرا آن ۱۰۰ برابر شدن سرمایه هم در سود و هم در ضرر شما اغماض می‌شود.

ساعات معاملات

یکی دیگر از تفاوت های بازارهای مورد بررسی این مقاله ساعات خرید و فروش آن است که در بازار بورس تهران این مورد با محدودیت همراه است و زمان خرید و فروش از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ الی ۱۲:۳۰ معاملات انجام می‌شود. اما در بازار فارکس و ارزهای دیجیتالی هیچ محدودیتی وجود ندارد و شما می‌توانید ۲۴ ساعته و از هرجای دنیا معاملات خود را در این بازار ها انجام دهید.

چند جهته بودن معاملات در این بازارها

فارکس و بازار ارزهای دیجیتال (البته بازار ارز دیجیتال خیلی کمتر) بر خلاف بازار بورس تهران یک بازار دو جهته هستند به این معنی که شما علاوه بر قابلیت buy یا خرید، قابلیت sell را نیز دارید. واضح تر بگوییم، شما می‌توانید افزایش یا کاهش قیمت ارز/جفت ارزی را پیش بینی کنید و اگر پیش بینی می‌کنید که افزایش پیدا می‌کند آن را خریداری (خرید استقراضی: Long) و اگر پیش بینی می‌کنید که کاهش می‌یابد آن را sell می‌کنید یا می‌فروشید (فروش استقراضی: Short).

البته یک نکته بسیار مهم در فارکس وجود دارد که بسیاری از تریدرها با مفهوم دقیق آن آشنایی ندارند. اما قبل از این که به این قضیه بپردازیم، باید مفهوم نمادها در فارکس را درک کنیم.

تمام ارزها، کالاها و ارزهای دیجیتالی در فارکس به‌صورت جفت ارز ارائه می‌شوند. برای مثال یورو/دلار (EURUSD) و طلا (که طلای اسپات به صورت XAUUSD ارائه می‌شود؛ یعنی طلا در برابر دلار). ارز اول، ارز اصلی یا غالب، و ارز دوم، ارز مقابل نامیده می‌شوند. ارز اول در مثال یورو/دلار، یورو است که از قدرت بیشتری به نسبت دلار برخوردار است و در یک مثال دیگر، دلار/ین یا USDJPY که دلار ارز غالب است و قدرت بیشتری دارد.

در مورد نکته مهمی که قبلا صحبت کردیم، منظور از اصطلاحات Buy و Sell این نیست که اگر یک جفت ارز را خریداری کردید یعنی آن را Buy کردید، و اگر Sell کردید، یعنی قبل از این که آن را خرید کرده باشید بفروشید. Buy و Sell در فارکس تنها به منظور تسهیل در تصمیم گیری و باز کردن پوزیشن توسط اشخاص طراحی شده است.

اگر نمودار یک نماد در حال گاوی یا صعودی شدن است، بدانید که قدرت ارز غالب بیشتر از ارز مقابل است و بالعکس، اگر قیمت در حال ریزش یا خرسی شدن است، باید بدانید که قدرت ارز مقابل در آن لحظه، بیشتر از ارز غالب شده است.

نکته دیگری که باید خیلی کوتاه به آن اشاره کنیم، این است که منظور از Buy و Sell واقعا خرید و فروش مثلا دلار نیست؛ بلکه صرفا باز کردن پوزیشن مد نظر است. همچنین برای باز کردن این پوزیشن‌ها نیاز داریم تا مقدار مشخصی پول (معمولا دلار) را در بروکر یا کارگزار واریز کنیم تا بتوانیم با پول واقعی معامله انجام دهیم. البته بسیاری از بروکرها نسخه دمو نیز برای معاملات ارائه می‌دهند که می‌توانید قبل از انجام ترید با پول واقعی، در نسخه دمو تمرین کنید و با این بازار و نحوه تریدینگ در آن آشنا شوید.

اما اصل اصطلاح Buy و Sell چیست؟

اصل قضیه خرید و فروش در مثال یورو/دلار این است که در پوزیشن خرید (Buy)، شما یورو را می‌خرید و در پوزیشن فروش (Sell) شما دلار را می‌خرید. زمانی که پوزیشن شما به هر طریقی بسته شد (چه از طریق برخورد به Stop Loss، Take Profit و یا بستن پوزیشن به صورت دستی)، خود به خود هر نمادی که بر روی آن سرمایه گذاری کردید، بسته یا به اصطلاح Sell می‌شود.

البته این قضیه در مورد خرید و فروش سهام (Stock) و شاخص‌ها (Index) صادق نیست، و تنها در مورد این نمادهاست که شما می‌توانید قبل از اینکه ارزی را داشته باشید آن را بفروشید. اما در بازار بورس تهران تنها می‌توانید یک سهامی را بخرید و آن را بفروشید و نمی‌توانید سهامی را قبل از اینکه داشته باشید بفروشید.

مالکیت

همانطور که در ابتدای مقاله توضیح داده شد خرید و فروش جفت ارز/ارز در بازارهای فارکس و ارزهای دیجیتالی معنی تصاحب و مالکیت مجازی آنها است و ارزهایی فیزیکی در اختیارتان قرار نمی‌گیرد، در بازار ارزهای دیجیتال این ارزها به صورت دیجیتالی در کیف پول دیجیتالی شما قرار می‌گیرد و در برخی از کشورها می‌توانید با برخی از ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و… کالا خریداری کنید اما در بازار سهام شما به صورت قانونی بخشی از سودآوری و ضرر و به طور کلی بخشی از مالکیت آن شرکت را از آن خود می‌کنید.

ریسک ها

در هر بازار سرمایه ای با توجه به ماهیت آنها ریسک های مختلفی وجود دارد که لازم است قبل از ورود به هر بازاری با ریسک های آن آشنا شوید:

• در بازار فارکس و گاها ارزهای دیجیتال با نوسانات بسیار زیادی رو به رو هستیم به طوری که ممکن است در صورتی که چند دقیقه معامله ای را در این بازار ها باز بگذاریم با سود و یا ضرر بسیار زیادی مواجه شویم. بنابراین به دلیل این نوسانات بالا پیش بینی های شما می‌تواند دقیقا برخلاف جهت نوسانات بازار باشد. که این میزان ریسک در بازار سهام کمتر است اما به تناسب سودحاصل از این بازار هم کمتر است.
• اگر با سرمایه کمی وارد بازار ارزهای دیجیتال و فارکس شوید و با ریسک زیاد فعالیت کنید ممکن است طی چند روز و یا حتی چند ساعت سرمایه خود را از دست بدهید و یا برعکس سرمایه هنگفتی به دست آورید. اما در بورس با سرمایه کم سود کم و یا همچنین ضرر کمی خواهید داشت.
• اگر شما سرمایه ای در بروکر ها و یا صرافی های ارزهای دیجیتال داشته باشید ممکن است به هر دلیلی اعم از ورشکستگی، هک، کلاهبرداری و… سرمایه خود را از دست بدهید بنابراین بهتر است اولا سرمایه زیادی نزد این واسطه ها نگهداری نکنید ثانیا از واسطه هایی استفاده کنید که اصل سرمایه تان را بیمه می‌کنند. این اتفاقها در بورس دور از انتظار است و سرمایه شما بیمه است.

نکته ای ضروری برای سرمایه گذاری در هر یک از بازارها

ضرب المثل انگلیسی وجود دارد که می‌گوید: هیچ گاه بر روی مزرعه خود شرط نبندید، به این معنی که همیشه آن مقداری را برای سرمایه گذارید در هر بازاری تزریق کنید که اگر به طور کامل نابود شد، به زندگیتان لطمه‌ی جبران ناپذیری وارد نشود و زندگی عادیتان دچار اختلال نشود. بنابراین توصیه اکثر اقتصاددانان این است که با سود سرمایه های خود و همچنین با پولی که به شما رسیده است سرمایه گذاری کنید.

نتیجه گیری

اینکه کدام بازار بهتر است و کدامیک بدتر، کاملا بسته به میزان تحلیل، مطالعه، بررسی و حتی نوع شخصیت شما برای سرمایه گذاری دارد، هر یک از این بازارها مزایا و معایب مختص به خود را دارند و همچنین دارای یکسری قابلیت هایی هستند که می‌توانند هم برای شما مفید باشند هم می‌توانند باعث ضرر شما شوند. پس بهتر است قبل از ورود به بازارهای سرمایه با آن ها به طور کامل آشنا شوید و ابزارهای استفاده و موفقیت در آنها را فرا بگیرید.

با خواندن این مقاله تصمیم شما در نهایت ورود به کدام بازار است؟ آن را با ما به اشتراک بگذارید.

بورس چیست؟

در این مقاله به شما توضیح خواهیم داد که بورس چیست؟ مزایا و معایب بورس چه هست . بورس چه کارکردی دارد.

قبل از آنکه به توضیح بورس بپردازیم، بهتر است ابتدا یادآوری کنیم که بازار چیست:

در مطلب بازار و انواع آن به توضیح مفصلی از بازار پرداختیم. اما در یک تعریف ساده، بازار مکانی هست که در آن خرید و فروش صورت می‌گیرد. هرگاه شرایطی برقرار شود که بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود و معامله‌ای صورت بگیرد بازار تشکیل شده است. در بازار به‌طور کلی ۲ نوع دارایی مورد معامله قرار می‌گیرد:

الف- دارایی فیزیکی: دارایی هایی مانند: زمین، ساختمان و انواع کالا.

ب-دارایی مالی: دارایی‌های اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت .

حالا با توجه به آنچه از بازار دانستیم، به تعریف بورس می‌پردازیم:

بورس نهاد سازمان‌یافته‌ای است که از جمله ارکان عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب می‌شود. کارکردهای اصلی آن به قرار زیر است:

مدیریت انتقال ریسک
شفافیت بازار
کشف قیمت
ایجاد بازار رقابتی
جمع‌آوری سرمایه‌ها و پس‌اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز برای فعالیت‌های اقتصادی

در بازار بورس، کالاهای مختلفی مورد معامله قرار می‌گیرد و بر همین اساس بازار بورس به ۳ دسته کلی تقسیم می‌شود:

بورس کالا: بورس کالا، بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از فروشندگان، کالای خود را عرضه و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان آن بازار، به خریداران ارائه می‌شود.در این بورس معمولا مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می‌گیرد. هر بورس کالایی را با نام کالایی که درآن معامله می‌شود می‌شناسند. مثلا بورس نفت، بورس گندم و… بورس کالا خود به بازار فیزیکی و بازار ابزار مشتقه تقسیم می‌شود.
بورس ارز: خرید و فروش پول‌های خارجی در این بورس انجام می‌شود. البته این نوع بورس در ایران فعال نیست.
بورس اوراق بهادار: در این نوع بورس دارایی‌هایی مانند سهام، اوراق مشارکت و …. مورد معامله قرار می‌گیرد.
در ایران به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که بطور رسمی و دائمی در محل معین تشکیل می‌شود، بورس اوراق بهادار گفته می‌شود. تاریخچه پیدایش بورس اوراق بهادار در دنیا و ایران نیز در مطلبی با همین نام در بآشگاه بلاگ وجود دارد.