نحوه خرید و فروش گواهی سپرده کالایی

۳۹۲ میلیارد تومان اوراق گواهی سپرده در بورس کالا دست به دست شد

بازار گواهی سپرده در هفته دوم مهر، شاهد دست به دست شدن بیش از ۱۳ میلیون و ۷۱۱ هزار ورقه بهادار مبتنی بر کالا به ارزش بیش از ۳۹۲ میلیارد تومان بود.

به گزارش بازار به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، در بازار گواهی سپرده کالایی بورس کالای ایران در هفته‌ای که گذشت، ۱۳ میلیون و ۷۱۱ هزار و ۴۷ ورقه بهادار مبتنی بر کالا به ارزش بیش از ۳۹۲ میلیارد تومان دست به دست شد. ارزش معاملات هفته منتهی به ۸ مهر، نزدیک ۱۲۰ میلیارد تومان برای ۷ میلیون و ۵۱۱ هزار و ۱۹ ورقه بهادار مبتنی بر کالا بود.

در جریان معاملات هفته گذشته در بازار مالی بورس کالا، یک میلیون و ۶۵۷ هزار و ۳۰۰ اوراق گواهی سپرده سکه طلا در حالی دست به دست شد که این دارایی پایه ارزش نزدیک ۲۵۲ میلیارد تومان را ثبت کرد.

اوراق مبتنی بر طلا با کسب سهم ۶۴ درصدی در ارزش معاملات، جایگاه نخست و با سهم ۱۲ درصدی در حجم معاملات، رتبه سوم بازار را پس از سیمان و زعفران از آن خود کرد.

سیمان با ثبت معامله ۸ میلیون و ۸۶۶ هزار گواهی سپرده، رتبه نخست را از نظر حجم از آن خود کرد و ارزش معاملات این دارایی بیش از ۶ میلیارد و ۷۴۸ میلیون تومان شد. سهم این دارایی از حجم کل معاملات ۶۵ درصد بود و از لحاظ حجم در جایگاه نخست ایستاد.

در هفته منتهی به ۱۵ مهر، ۲ میلیون و ۷۰۷ هزار و ۱۴۸ گواهی سپرده زعفران نیز به ارزش نزدیک ۹۲ میلیارد و ۵۷۷ میلیون تومان دست به دست شد که این دارایی پایه، رتبه دوم در حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داد. سهم زعفران از حجم کل معاملات ۲۰ درصد و از ارزش کل معاملات ۲۴ درصد برآورد شد.

ارزش معاملات ۴۸۰ هزار و ۵۷۴ گواهی سپرده شیشه نیز به رقم ۴۱ میلیارد تومان نزدیک شد و این دارایی توانست مقام سوم را از لحاظ ارزش بعد از سکه و زعفران از آن خود کند. این دارایی پایه، سهم ۱۰ درصدی را از لحاظ ارزش کل معاملات از آن خود کرد.

معامله ۲۵ گواهی سپرده زیره و پسته ارزشی معادل ۵ میلیون تومانی را رقم زده است.

نحوه خرید و فروش در بورس کالا

یکی از بازارهایی که سرمایه‌گذاران حرفه‌ای در آن فعالیت می‌کنند بورس کالا است. بازار بورس کالای ایران به چهار بازار فرعی، مشتقه، فیزیکی و مالی تقسیم‌بندی می‌گردد. در زمان‌های دور نارسایی‌های بازارهای سنتی همچون عدم وجود نظارت کافی، عدم شفافیت معاملات و قیمت‌های خریدوفروش و همچنین نبود تضمین‌های لازم برای دادوستدهای کلان موجب راه‌اندازی بورس‌های کالا در سراسر جهان گردید که از قدیمی‌ترین آن‌ها می‌توان به بازار بورس شیکاگو و بورس فلزات لندن اشاره نمود.

تمامی دادوستدهای بورس کالا در قالب قراردادهای استانداردی صورت می‌گیرد که شامل قراردادهای نقدی، سلف، نسیه، آتی، اختیار معامله، صلح و معاوضه می‌شود.

بورس کالا چیست؟

بازارهای مالی به دو بخش کلی بازار پول و سرمایه تقسیم‌بندی می‌گردند. در بازار پول اسنادی مثل اوراق خزانه معامله می‌شود. نکته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی اساسی این بازارها وجود واسطه‌ها یا کارگزاران است که عملیات خریدوفروش را انجام می‌دهند. در بورس کالا تعداد زیادی عرضه‌کنند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ کالاهای مختلف کالاهای خود را عرضه کرده و پس از بررسی و تأیید کارشناسان، کالاها قابل‌عرضه به خریداران خواهد بود. بورس کالا مزایای متعددی برای سرمایه‌گذاران، عرضه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنندگان و همین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور بهبود فرایند تأمین برخی از مواد اولیه شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها دارد.

مزایای بازار بورس کالا

بازار بورس کالا از مزایای ساختاری و مالیاتی گوناگونی برخوردار است از مزایای ساختاری آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد

1. کمک به بهبود سازوکار کشف قیمت از طریق مکانیسم عرضه و تقاضا
2. کمک به بهبود فرایند سامان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهی بازار برخی از کالاهای خاص در حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی کشاورزی، پتروشیمی و انرژی
3. تضمین کیفیت کالا و کمیت آن و همچنین مدت و قیمت معامله.
4. کاهش قسمت زیادی از هزینه‌های فروش و بازاریابی و مزیت وجود بازار مستقیم در بورس کالا.
5. فراهم بودن بستر بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری از تسهیلات مالی برای معاملات
6. فراهم بودن امکان معامله به‌صورت نقدی و در همین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور در بازارهای آتی
7. کمک به بهبود زنجیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی تأمین مواد اولیه برخی از صنایع و همین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور فروش محصولات آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها
8. پذیرفتن محصول جهت فروش در بورس کالا منوط به گذراندن استانداردهای مهم و اجباری برای همه است و بنابراین کیفیت کالای موجود در بورس کالا تضمین خواهد شد.
9. اختلافات احتمالی میان طرفیت معامله‌ها در مراجع اختصاصی که برای آن‌ها در نظر گرفته شده قابل‌پیگیری خواهد بود که سرعت رسیدگی آن‌ها به پرونده‌ها سریع‌تر از دادگاه‌های عادی است.

نحوه خرید در بورس کالا

حال به بررسی مراحل خریدوفروش در بورس کالا خواهیم پرداخت.

ابتدا با مراجعه به یک کارگزاری بورس دارای مجوز فعالیت در بورس کالا اقدام به دریافت کد معاملاتی بورس کالا می‌کنیم. ثبت‌نام و دریافت این کد نیاز به مدارک و انجام مراحلی دارد که در انتهای این مقاله به آن اشاره می‌کنیم. پس از دریافت کد معاملاتی بورس کالا برای ثبت سفارش، یک فرم ثبت سفارش را نزد کارگزاری تکمیل کرده و همچنین در نظر داشته باشید که عرضه‌کنندگان کالاها در بورس کالا موظف‌اند کالاهای خود را قبل از عرضه در قالب فرم مشخصات به بورس اعلام کنند. زمان ارسال این مشخصات برای کالاهای داخلی یک روز قبل از عرضه و برای کالاهای صادراتی ۳ روز قبل از عرضه آن است. در تصویر زیر یک فرم سفارش خرید کالا را مشاهده می‌کنیم.

فرم سفارش خرید کالا

در فرم سفارش خرید یا سفارش فروش می‌بایستی مشخصات خود را به‌عنوان خریدار/ فروشنده و نیز اطلاعات مربوط به کالا را به طور کامل مشخص کنیم که می‌توان به نوع کالا، حجم خرید، نام تولیدکننده و همچنین قیمت کالا اشاره کرد. روش‌های گوناگونی برای تعیین قیمت وجود دارد. یکی از روش‌های قیمت‌گذاری سفارش با قیمت باز نامیده می‌شود که در این روش خود کارگزاری می‌تواند قیمت را در محدوده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که فرد مشخص می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند اعمال کند. همچنین می‌توانیم یک حداکثر قیمت برای خرید کالا تعیین کنیم که در آن صورت کارگزاری می‌تواند کالایی را بخرد که تا حداکثر قیمت تعیین شده ما باشد. همچنین سفارش‌گذاری به‌صورت قیمت مقطوع نیز وجود دارد که یک قیمت بدون تغییر در آن مشخص شده است.

تفاوتی ندارد که کدام روش تعیین قیمت استفاده شده باشد در همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی موارد شخص باید ۱۰ درصد ارزش معامله را به‌عنوان مبلغ پیش‌پرداخت به‌حساب کارگزاری واریز نماید که حکم همان تضمین معامله را داراست. با شروع ساعات معاملاتی کالاها عرضه شده و اطلاعات آن‌ها در تابلو تالار نشان داده خواهد شد و کارگزاران به نیابت از خریداران و فروشندگان دستورات خریدوفروش را اجرا خواهند کرد. معمولاً کارگزاران قیمت پایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای را برای معاملات پیشنهاد می‌دهند که از قیمت پیشنهادی فرد پایین‌تر باشد و در این صورت یکی از حالات زیر اتفاق می‌افتد.

عرضه از کل تقاضا بیشتر باشد: در این شرایط فروشنده احتمالاً قیمت را جهت فروش رفتن کالای خود پایین بیاورد و معامله با قیمت پایین و به‌صرفه‌تر انجام خواهد شد. البته ممکن است عرضه‌کننده قیمت را تغییر نداده و سپس کارگزار باید تصمیم بگیرد که آیا با همان قیمت معامله بکند یا نه؟ اگر کالایی در تالار بورس به‌صورت تمام‌وکمال به فروش نرود، کارگزاری‌ها قادرند کالا را تا یک هفته خریداری نمایند.
عرضه و تقاضای کل برابر باشد: اگر میزان عرضه کالا و تقاضای آن در حالت متعادل باشد معاملات بدون مشکل خاصی به‌پیش می‌رود. چنانچه اختلافات جزئی نیز در کالاها باشد ناظر بازار آن را به تعادل می‌رساند.
عرضه کل کمتر از تقاضای کل باشد: در این حالت تقاضا بسیار زیاد است و عرضه‌کننده‌ها نمی‌توانند کمبود عرضه را رفع نمایند و بازار حالت رقابتی به خود می‌گیرد و فرایندی مشابه فرایند مزایده رخ‌داده و کالا به کسانی که قیمت بالاتری را پیشنهاد داده‌اند تعلق خواهد داشت.

تسویه معاملات در بورس کالا

پس از فرایندهای انجام معاملات بورس کالا نوبت به تسویه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی معاملات می‌رسد. اگر معامله‌ای که در حال انجام آن هستید موفقیت‌آمیز نباشد و انجام نشود کارگزار پولی را که به‌عنوان پیش‌پرداخت داده بودید، ظرف مدت دو روز کاری به شما برمی‌گرداند. اما در صورت انجام موفقیت‌آمیز معامله صورت‌حساب انجام معامله برای شما ارسال خواهد شد.

صورت‌حسابی که از کارگزار دریافت می‌کنید شامل هزینه قرارداد، کارمزد ۰.۱۸ درصدی به کارگزاری، کارمزد ۰.۰۶ درصدی به سازمان بورس کالا، کارمزد ۰.۰۴ درصدی به سازمان بورس و ۳ درصد مالیات است. پس از ارسال صورت‌حساب شخص موظف است ظرف حداکثر ۳ روز کاری مابقی وجه (که ۱۰ درصد آن را قبلاً به‌عنوان پیش‌پرداخت، پرداخت کرده و ۹۰ درصد آن باقی‌مانده) را پرداخت کرده و فیش آن را به کارگزاری تحویل دهد لازم به ذکر است در فیش واریزی باید نام واریز کننده و نام خریدار یکسان باشد.

چنانچه شخص وجه معامله را در ۳ روز مهلت تعیین شده پرداخت نکند موظف به پرداخت جریمه ۰.۲۵ درصدی ارزش معامله به‌ازای هر روز تأخیر خواهد بود. این تأخیر تا ده روز کاری محاسبه گردیده و پس از آن معامله فسخ خواهد شد. در صورت فسخ آن شخص باید علاوه بر جریمه، کارمزد طرف دیگر معامله را نیز بپردازد.

نحوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی اخذ کد معاملاتی در بورس کالا

فعالیت در بورس کالای ایران به یک کد معاملاتی نیاز دارد که برای دریافت آن ابتدا باید در سامانه سجام ثبت‌نام کرده و احراز هویت شوید و پس از آن با مراجعه به یک کارگزاری دارای مجوز فعالیت در بورس کالا اقدام به ثبت‌نام نهایی نمایید. مدارک موردنیاز برای صدور کد مشتریان بازار فیزیکی بورس کالای ایران شامل اصل فرم درخواست کد حقیقی ایرانی، کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی و صفحه توضیحات، ثبت‌نام در سامانه امور مالیاتی به‌عنوان مودی مالیاتی و برای مشتریان حقوقی اطلاعات مالی و حسابرسی شده و سایر مدارک مربوطه می‌شود.

سرمایه‌گذاران می‌توانند با مراجعه به سایت بورس کالا به نشانی ime.co.ir فهرست و اطلاعات کارگزاری‌های دارای مجوز را بیابند. چنانچه فردی درگذشته کد معاملاتی داشته و به دلیل عدم فعالیت طولانی کد وی غیرفعال شده باشد، می‌بایستی به یک کارگزاری مراجعه کرده و مدارک خود را جهت چک نمودن کد قبلی و صادرکردن کد جدید یا فعال نمودن کد قبلی تحویل دهد.

سخن پایانی

بازار بورس کالای ایران شامل بازار مشتقه و بازار فیزیکی است که سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان بسیاری در این بازار مشغول دادوستد هستند. این بازار با نظارت و قوانین خاص این اطمینان را برای معامله گران ایجاد کرده که معاملات در یک شرایط امن و سریع و کم‌هزینه انجام شده و مسئول انجام معاملات بین خریداران و فروشندگان را، کارگزاری‌ها قرار داده است. افرادی که می‌خواهند از مزایای ساختاری و مالیاتی معاملات کالا در بورس کالا بهره‌مند شوند می‌توانند با مراجعه به کارگزاری و دریافت کد معاملاتی شروع به فعالیت در این بازار نمایند.

بخشنامه معافیت مالیاتی گواهی سپرده‌ کالایی ابلاغ شد

سرانجام پس از ماه ها انتظار و با پیگیری های وزیر امور اقتصادی و دارایی و رییس سازمان بورس و اوراق بهادار و همراهی سازمان امور مالیاتی، بخشنامه معافیت مالیاتی گواهی سپرده کالایی براساس قانون بودجه ۱۴۰۱ از سوی رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور ابلاغ شد. بدین ترتیب مالیات بر ارزش افزوده همه کالاهایی که در قالب گواهی سپرده کالایی در بورس های کالایی کشور پذیرش و معامله می شوند، مشمول نرخ صفر مالیاتی است.

به گزارش اقتصادآنلاین، داوود منظور، رییس سازمان امور مالیاتی کشور در نامه ای دستورالعمل مفاد بند (س) تبصره (۲) قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور را ابلاغ کرد. در این نامه قید شده که مالیات بر ارزش افزوده همه کالاهایی که در قالب گواهی سپرده کالایی در بورس های کالایی کشور پذیرش می شوند، مادامی که در هر یک از بورس های کالایی مورد مبادله قرار گیرند، مشمول نرخ صفر مالیاتی است.

در این دستورالعمل آمده است: در اجرای بند (س) تبصره (۲) قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور مبنی بر «به منظور حمایت از توسعه ابزارهای نحوه خرید و فروش گواهی سپرده کالایی مالی و همچنین تسهیل معاملات ابزارهای مبتنی بر کالا، مالیات بر ارزش افزوده همه کالاهایی که در قالب گواهی سپرده کالایی در بورس های کالایی کشور پذیرش می شوند، مادامی که در هر یک از بورس های کالایی مورد مبادله قرار گیرند، مشمول نرخ صفر مالیاتی هستند.»

در ادامه این نامه آمده است، در صورتی که کالای پشتوانه گواهی سپرده ماهیتا مشمول مالیات بر ارزش افزوده باشد، مالیات مذکور، تنها یک مرتبه و در زمان تحویل فیزیکی کالا پس از کسر اعتبار مالیاتی وصول خواهد شد و وظیفه پرداخت مالیات مذکور بر عهده تحویل گیرنده نهایی کالای پشتوانه گواهی سپرده کالایی است.

با توجه به هماهنگی انجام شده با سازمان بورس و اوراق بهادار، به منظور ایجاد وحدت رویه در نحوه اجرای حکم مذکور برای کالاهای مشمول مالیات بر ارزش افزوده، مقرر می دارد:

1. عرضه کنندگان کالا از طریق بورس های کالایی در قالب گواهی سپرده کالایی مکلفند همزمان با نخستین معامله کالا در قالب گواهی سپرده کالایی، صورتحساب فروش کالای عرضه شده شامل اقلام اطلاعاتی از جمله ارزش کالا و مالیات و عوارض فروش (در صورت مشمول بودن) را به نام بورس های کالایی صادر کنند.

2. عرضه کنندگان کالا و بورس های کالایی مکلفند برای هر گواهی سپرده کالایی، صورتحسابی جداگانه صادر کنند.

3. گواهی سپرده کالایی همه کالاهایی که در بورس های کالایی کشور پذیرش می شوند، مادامی که در هر یک از بورس های کالایی مورد مبادله قرار می گیرند، مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده نیستند.

4. بورس های کالایی مکلفند در زمان تحویل فیزیکی کالا به تحویل گیرنده نهایی، صورتحساب فروش کالا را بر اساس تازه ترین ارزش گواهی سپرده کالایی، ضمن احتساب ارزش گواهی سپرده کالایی به عنوان ارزش کالا و مالیات و عوارض (۱۰۹ درصد ارزش کالا) به شرح معین و مشخص صادر و ترتیبات پرداخت مابه التفاوت مالیات و عوارض فروش توسط خریدار را به حساب معرفی شده از سوی سازمان امور مالیاتی کشور فراهم کنند.

الف - در صورتی که مالیات و عوارض فروش محاسبه شده بیشتر از مالیات و عوارض فروش مندرج در صورتحساب فروش کالای عرضه شده به بورس های کالایی باشد، خریدار (تحویل گیرنده نهایی کالا) موظف است در اجرای تبصره (1) ماده (۱۷) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب دوم خرداد ۱۴۰۰، مالیات و عوارض ارزش افزوده را پس از کسر اعتبار مالیات بر ارزش افزوده پرداختی طبق صورتحساب عرضه کننده کالا به بورس های کالایی پرداخت و به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز و سپس بورس های کالایی اجازه ترخیص کالا از انبار را صادر کنند.

در این حالت مجموع مالیات و عوارض فروش وصول شده بر اساس صورت حساب فروش کالای عرضه شده به بورس های کالایی و مابه التفاوت مالیات و عوارض فروش پرداختی ناشی از افزایش ارزش کالا به شرح این جزء، به عنوان اعتبار مالیاتی/ هزینه قابل قبول مالیاتی (حسب مورد) تحویل گیرنده نهایی کالا مورد پذیرش سازمان امور مالیاتی کشور است.

ب- در صورتی که ارزش فروش گواهی سپرده کالایی نسبت به ارزش آن در زمان عرضه به بورس های کالایی تغییر نکرده باشد، بورس های کالایی مکلف به مطالبه مالیات و عوارض فروش از تحویل گیرنده نهایی نخواهند بود.

در این حالت، مالیات و عوارض خرید پرداخت شده بر اساس صورت حساب فروش کالای عرضه شده به بورس های کالایی به عنوان اعتبار مالیاتی / هزینه قابل قبول مالیاتی (حسب مورد) خریدار (تحویل گیرنده نهایی کالا)، مورد پذیرش سازمان امور مالیاتی کشور است.

ج- در صورتی که مالیات و عوارض فروش محاسبه شده کمتر از مالیات و عوارض فروش مندرج در صورتحساب فروش کالای عرضه شده به بورس های کالایی باشد، مالیات و عوارض فروش بر اساس ارزش فروش گواهی سپرده کالایی به تحویل گیرنده نهایی، به عنوان اعتبار مالیاتی / هزینه قابل قبول مالیاتی (حسب مورد) تحویل گیرنده نهایی کالا، مورد پذیرش سازمان امور مالیاتی کشور است.

5. از آنجائی که به منظور شفافیت مبادلات اقتصادی، بورس های کالایی برای معاملات موردنظر صورتحساب صادر می کنند، بنابراین از این بابت صرفا کارمزد بورس های کالایی جزء درآمد مشمول مالیات بوده و بابت مبلغ خرید و فروش موضوع این دستورالعمل مشمول مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی و ارزش افزوده (به جز درآمد کارمزد) نیست.

تبصره: بورس های کالایی می توانند در کارپوشه اختصاصی خود در سامانه مؤدیان نسبت به ایجاد شعبه مجزا به منظور ثبت معاملات مربوط به کالاهای موضوع این دستورالعمل اقدام کنند. تا قبل از اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان درج عبارت در اجرای دستورالعمل شماره ۲۰۰/۱۴۰۱/۵۳۳ مورخ ۱۵ مرداد ۱۴۰۱ صورتحساب به نیابت از خریداران و فروشندگان واقعی، توسط بورس های کالایی صادر می شود، در ذیل صورت حساب های صادره بلامانع است.

6. در اجرای ماده (۱۶۹) مکرر قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب ۱۳۹۴، بورس های کالایی موظف هستند اطلاعات مربوط به عرضه کالا در بورس های کالایی را که حداقل در بر گیرنده مشخصات اولین و آخرین عرضه کننده گواهی سپرده کالایی و تحویل گیرنده نهایی آن از انبار پذیرش شده بورس های کالایی و همچنین مشخصات کالا و ارزش و نماد آن است را به صورت فصلی و تا زمان اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، به نحوی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می کند، در اختیار سازمان مزبور قرار دهند.

معافیت مالیاتی معاملات گواهی سپرده کالایی، مانع اصلی برای ورود کالاهای متنوع و رونق این بازار به شمار می رفت که با تحقق این موضوع، علاوه بر تعمیق معاملات کالاهای فعلی به زودی شاهد ورود کالاهای متنوعی در حوزه های صنعتی و معدنی و پتروشیمی و فرآورده های نفتی به معاملات گواهی سپرده کالایی خواهیم بود.

نحوه خرید و فروش سکه و طلا در بورس (همه چیز درباره گواهی سپرده سکه طلا)

گواهی سپرده سکه طلا، ابزاری است جایگزین نگهداری و حمل و نقل فیزیکی سکه بهار آزادی در خانه و محل کار تا هم ضریب ایمنی آن افزایش یابد و هم نحوه خرید و فروش گواهی سپرده کالایی چنین، خرید و فروش سکه در بازاری با کشف قیمت و شفافیت و به دور از دلالی و سفته بازی، صورت بگیرد. بستر این معامله، بورس کالا است. هر گواهی سپرده سکه طلا، معادل قطعه طلا بوده و در بورس کالا، با دامنه نوسان ۱۰ درصد، از ساعت ۹ تا ۱۵:۳۰ خرید و فروش می شود.

اگر شما تا کنون تجربه خرید و فروش گواهی سپرده سکه را داشتید یا سوالی دارید، مراتب را از طریق بخش کامنت با ما به اشتراک بگذارید.

با ما همراه باشید.

مقدمه ای بر نحوه خرید و فروش سکه و طلا در بورس

طبق اعلام بانک مرکزی، گواهی های مربوط به پیش فروش سکه در سال ۹۷، از طریق سازمان بورس قابل معامله بوده و برای این کار، باید با مراجعه به یکی از ۱۰۸ کارگزار رسمی بورس در ۳۱ استان کشور، در سامانه سجام ثبت نام کرده و کد بورس دریافت کنید. این اوراق در قالب گواهی سپرده کالایی، قابلیت خرید و فروش داشته و متاسفانه درصد کمی از ۷ میلیون و ششصد و پنجاه هزار قطعه پیش فروش شده که باعث افزایش قیمت سکه در یک سال اخیر شد، در بازار بورس عرضه شد.

برای این که با نماد گواهی سپرده کالایی سکه طلا در بورس، دسترسی داشته باشید، باید به نماد عسکه بروید. خرید و فروش اوراق گواهی سپرده سکه طلا در بورس، فقط منحصر به سال ۹۷ نیست و در سال ۹۸ نیز می توانید در این زمینه اقدام کنید. برای فروش گواهی سپرده، شما بایستی:

• اصل و رونوشت شناسنامه
• اصل و رونوشت کارت ملی
• گواهی سکه طلا

چه مزیتی گواهی سپره سکه طلا برای دارنده آن دارد؟

• شما را از حمل و نقل سکه طلا، بی نیاز می کند.
• ایمنی سکه های شما را تضمین می کند.
• دارنده اوراق بدون احراز هویت و راستی آزمایی هویتی و دسترسی به سامانه معاملاتی بورس، امکان فروش آن را ندارد.
• دریافت پول حاصل از فروش گواهی سپرده سکه طلا، به صورت بیست و چهار ساعته و امن و بدون نیاز به مراجعه به فروشنده یا کارگزاری، امکان پذیر است.نحوه خرید و فروش گواهی سپرده کالایی
• دارنده گواهی با نام، مختار به خرید و فروش و نگهداری آن است.
• با تسلیم گواهی سپرده سکه طلا به خزانه بانک، امکان دریافت سکه ظرف بیست و چهار ساعت، فراهم می شود.
• ریسک جابجایی به صفر می رسد.
• قیمت سکه طلا در بورس، بر اساس مکانیسم کشف قیمت صورت گرفته و بعضا، سود بالا تر از خرید و فروش سکه در فردوسی و دیگر بازارهای فیزیکی دارد.
• با گواهی سپرده سکه طلا، می توان وثیقه جهت دریافت تسهیلات گرفت و این امکان خوبی برای شخصیت های حقوقی است تا نسبت به دریافت ضمانت نامه حسن اجرای تعهدات یا پیش پرداخت، اقدام کنند (قابل توجه شرکت های پیمانکاری).
• دارنده این اوراق، از پرداخت مالیات، معاف است. این فرصت خوبی برای شخصیت حقوقی برای ارائه این گواهی ها در فهرست دارایی ها در ترازنامه سالانه است.
• گواهی سپرده سکه طلا سبب می شود که بخشی از سفته بازی بازار سکه از معاملات نقدی، به گواهی سپرده انتقال یابد.

روند کار به چه صورت است؟

• به خزانه بانک رفته و سکه طلا را تحویل داده و گواهی سپره کالا سکه دریافت کنید.
• گواهی را نزد خود نگهداری کرده و از طریق دسترسی هایی که کارگزار بورس به شما می دهد، نسبت به فروش آن اقدام کنید.
• به هر قیمتی که در سامانه بورس، نسبت به خرید و فروش سکه اقدام کنید، آن قیمت ثبت شده، ملاک عمل است و از نوسانات بازار و دلالی، در امان هستید.
• هر گواهی سپرده، شامله یک عدد سکه طلا است.

چه سکه هایی، واجد شرایط معاملات گواهی سپرده طلا است؟

سکه تمام بهار آزادی با سال ضرب ۱۳۸۶ هجری خورشیدی با عیار ۹۰۰ در هزار و وزن ۱۳۳/۸ گرم واجد شرایط است.

هزینه انبار داری چگونه است؟

وقتی که شما، گواهی سپرده را خریداری می کنید، اگر نسبت به تحویل فیزیکی سکه از خزانه اقدام کنید، هزینه انبار داری از شما اخذ می شود. وقتی گواهی سپرده را به صورت آنلاین می فروشید، هزینه انبار داری از حساب شما کسر می شود.

من گواهی سپرده خریداری کردم.آیا بایستی نسبت به دریافت سکه اقدام کنم؟

خیر. الزامی نیست.

چگونه در جریان اطلاعات معاملاتی گواهی سپرده باشیم؟

به سایتtsetmc.com مراجعه کنید. روی ذره بین کلیک کرده تا صفحه زیر به نمایش در آید و کلمه سکه را درج کنید.

مشاهده می کنید که نماد های گواهی های سپرده سکه طلا که قابلیت معامله دارند، به صورت زیر به نمایش در امده است: سکه تمام بهار تحویل ۱ روزه رفاه و ملت و سامان و صادرات و . .. همه در بورس کالا است.

روی یکی از این نماد ها کلیک می کنید. مثل: سکه ۰۰۱۲پ۰۱ در بورس کالا.

همان طور که در عکس بالا مشاهده می کنید، قیمت سکه بهار آزادی در تاریخ ۱۶ اردیبهشت۹۸، با پایانی ۵ میلیون و ۱۶۱ هزار و ۴۹ ریال ثبت شده است. شاهد ۳۵۲ معامله هستیم و بازه نوسان قیمتی، ۱۰ درصد است. توجه کنید که در در سامانه معاملات هر سکه معادل ۱۰ واحد معاملاتی محسوب می شود. بنابراین قیمت مشاهده شده یک دهم قیمت سکه بهار آزادی می باشد.

یعنی اگر شما می خواهید سکه ای با قیمت پایانی ۰۴۹/۱۶۱/۵ ریال خریداری کنید، بایستی در بخش حجم سفارش در سامانه معاملات آنلاین، عدد ۱۰ را وارد کنید که بتوانید با پرداخت ۵۱ میلیون و ۶۱۰ هزار و ۴۹۰ ریال، یک سکه طلا خریداری کرده و گواهی بگیرید.

(محیط کاری سامانه معاملات آنلاین)

آیا گواهی سپرده سکه طلا در بورس، حکم سکه فیزیکی دارد؟

بله. به همین خاطر، نیازی به نگهداری سکه طلا در خانه نیست و شما با سپردن آن به بانک مرکزی، گواهی سپرده سکه طلا گرفت و آن را در صورت نیاز از طریق بورس کالا، معامله می کنید.

بازار آتی سکه طلا

اسفند نود و چهار بود که پس از گذشت هشت سال از راه اندازی بازار آتی سکه طلا، معاملات گواهی سپرده سکه طلا به منظور شفافیت معاملاتی و رونق بازار سرمایه، قابل معامله شد. این گواهی، از اهرم های مالی بوده و ابزارهای مالی بورس را تنوع می دهد.

در بازار آتی سکه طلا، گواهی سپرده، یک برگه است که مالک آن، صاحب مقدار مشخصی از یک کالای معین سپرده شده است. این کالای معین، در انبار، سپرده می شود و قبض انبار صادر می شود. سکه طلا شما پس از اصالت سنجی، سپرده شده و به شما قبض داده می شود.

قرارداد آتی، قراردادی است که فروشنده، بر اساس آن متعهد می شود که در سر رسید، مقدار مشخصی از کالا را به قیمتی که الان تعیین می کند، بفروشد. اولین معامله قرارداد آتی سکه بهار آزادی در ایران، ساعت ۱۰ پنجم آذر ماه ۸۷ انجام شد. وجه تضمین اولیه در هر قرار داد، ۱۰ درصد قیمت ۱۰ عدد سکه است که در هنگام خرید، از خریدار دریافت می شود.

چگونه نسبت به خرید اوراق سکه طلا اقدام کنیم؟

اگر قصد خرید گواهی سپرده اوراق سکه طلا دارید، باید کد بورس داشته و کد کاربری و رمز عبور جهت دسترسی به سامانه معاملاتی داشته باشید. برای این کار به یک کارگزار مراجعه کرده و ظرف ۲۴ ساعت، دسترسی های فوق را دریافت کنید.

معاملات گواهی سپرده (خرید و فروش)، بر اساس جدول عرضه و تقاضا در بورس تعیین می شود و برای اطلاعات بیش تر به نماد سکه بهار آزادی تحویل یک روزه مراجعه کنید.

اگر فردی گواهی سپرده سکه طلا داشته باشد، چگونه نسبت به فروش آن اقدام کند؟

شما بایستی با در اختیار داشتن مدارک شناسایی معتبر، به خزانه بانک مراجعه کرده و سکه های مورد نظر را تجویل دهید. پس از اعتبار سنجی، قبض انبار برای شما صادر می شود و دارنده قبض، می تواند از طریق مراجعه حضوری به کارگزاری سامانه معاملات آنلاین، اقدام به فروش سکه بکند.

ظرف ۷۲ ساعت، وجه حاصل از فروش، پس از کسر کسورات قانونی، به حساب شما واریز و قابل برداشت است. معمولا از ساعت ۸ الی ۱۶ در روز های غیر تعطیل، می توان به خزانه بانک رفاه (انبار بورس کالا) مراجعه کرد. اگر سکه های خود را پس از ساعت ۱۲ ظهر به خزانه تحویل دهید، چهل و هشت ساعت بعد، سکه ها، تبدیل به گواهی سپرده کالایی می شود و قابلیت معامله در بازار فرا بورس را خواهد داشت.

آیا وکالتا می توان نسبت به خرید و فروش گواهی سپرده سکه طلا اقدام کرد؟

بله، باید شخص وکیل، با داشتن وکالت نامه که موضوع خرید و فروش گواهی سپرده سکه طلا در آن قید شده باشد، به کارگزاری مراجعه کند. ایرادی در ارائه کد کاربری و رمز عبور دسترسی به سامانه معاملات آنلاین به وکیل، چه با وکالت نامه چه بدون آن، وجود ندارد. اما، وجه حاصل از خرید و فروش، صرفا به شماره شبا دارنده کد بورس، واریز خواهد شد و نه شخص وکیل.

هزینه معاملاتی گواهی سپرده سکه طلا چقدر است؟

هزینه معاملاتی گواهی سپرده سکه طلا، هر سال، دستخوش تغیر می شود. هزینه ارزیابی هر سکه طلا، ۵ هزار ریال که در زمان تحویل سکه به خزانه، محاسبه و دریافت می شود. هزینه انبار داری هر سکه طلا روزانه ۵۰ ریال و کارمزد معاملاتی نیز ۰۰۱۲۵/۰ خواهد بود.

چه فرقی بین گواهی سپرده سکه طلا با برگه سهم وجود دارد؟

در فرم خرید و فروش ، هیچ فرق خاصی بین خرید و فروش گواهی سپرده سکه طلا در سامانه معاملات آنلاین بورس با خرید و فروش سهام نیست. نماد ها قابل مشاهده است و تفاوت های ریز، به شرح زیر است:

• پایه ثبت سفارش خرید هر سهم در بازار بورس ایران، ۱ میلیون ریال است که برای خرید گواهی سپرده سکه طلا، پایه ثبت سفارش، ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار ریال است. برای خرید ۱ گواهی سپرده، باید عدد ۱۰ در بخش حجم سفارش ثبت شود.
• خرید و فروش گواهی سپرده سکه طلا از ساعت ۹ تا ۱۵:۳۰ انجام می شود اما معامله سهام، از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ در روزهای شنبه تا چهارشنبه امکان پذیر است.
• توجه داشته باشید که گواهی سپرده سکه طلا در بازار بورس، دارای دامنه نوسان +۱۰ تا -۱۰ است. یعنی قیمت می تواند تنها در این بازه، معامله شود. اما برای سهام، دامنه نوسان، برای اکثر سهام، +۵ تا -۵ است.
• ظرف ۲۴ ساعت پس از فروش گواهی سپرده سکه طلا، وجه مربوطه به حساب شما واریز می شود. اما پس از گذشت ۷۲ ساعت، وجه حاصل از فروش سهام، به حساب شما واریز می شود.
• کلیه معاملات فروش سهام در بازار بورس، کارمزد ۵/۰ ٪ دارد اما معامله گواهی سپرده، فاقد مالیات است.

(منحنی قیمت هر گرم طلا ۱۸ عیار را مشاهده می کنید که با حد زیان تثبیت زیر ۰۰۰/۹۱۷/۱ با اولین هدف ۰۰۰/۲۵۰/۲ صعودی خواهد بود)

(نمونه ای از ریزش کوتاه مدت در روند صعودی سکه طلا را از سال ۹۶ تا ۹۷ مشاهده می کنید که از ۱ میلیون و ۱۸۰ هزار تا ۵ میلیون و ۵۸۰ هزار تومان رفت. پس در روند صعودی، افت کوتاه مدت، طبیعی است)

اگر به دنبال خرید و فروش سکه در سال ۹۸ هستید، بدانیدکه طبق چارت تکنیکالی، روند قیمت سکه و طلا ، صعودی است. برای خرید و فروش، از ابزارهای بورس کالا استفاده کنید که ریسک نگهداری فیزیکی سکه را کاهش می دهد و شما را از دنیای دلالی، خارج می کند.

معاملات گواهی سپرده شمش طلا در بورس کالا قطعی شد؟

به گزارش «دنیای بورس»، دنیای‌اقتصاد نوشت: معاملات گواهی سپرده شمش طلا به‌زودی در بورس کالای ایران راه‌اندازی می‌شود تا پس از گواهی سکه ابزار دیگری برای افزایش عمق این بازار ایجاد شود. حضور بیشتر معامله‌گران و افزایش حجم و ارزش معاملات و توجه بیشتر به بازارهای رسمی طلا همراه با سهولت معاملات می‌تواند بازوی زرین جدیدی برای بازار تلقی شود. با توجه به رونق معاملات طلای آب شده در بازارهای غیررسمی،‌ امکان جذب سرمایه‌های سرگردان بسیاری در این بازار وجود دارد.

روزشماری برای آغاز به کار معاملات گواهی سپرده کالایی شمش طلا آغاز شده است تا بستر جدیدی برای سرمایه‌گذاری و داد و ستد این فلز گرانبها در بورس کالای ایران فراهم شود. با توجه به رونق معاملات طلای آب شده در بازارهای غیررسمی،‌ امکان جذب سرمایه‌های سرگردان بسیاری در این بازار وجود دارد.

شمش طلا که پیش از این به بازار فیزیکی بورس کالا وارد شده و همچنان نیز مورد دادوستد قرار می‌گیرد، از این پس در بازار مشتقه بورس کالا و تحت اوراق گواهی سپرده کالایی آغاز به کار خواهد کرد. براساس این تفاهم‌نامه که در راستای تاسیس صندوق سرمایه‌گذاری با پشتوانه طلا منعقد شده، مدت این تفاهم‌نامه از زمان امضا به مدت سه ماه تعیین شده است و حداقل اوراق معادل ۱۰۰ سوت درنظر گرفته خواهد شد.

خیرمقدم بازار گواهی سپرده به شمش طلا

علیرضا ناصرپور، معاون توسعه بازار بورس کالای ایران درخصوص معاملات گواهی سپرده شمش طلا گفت: مکانیزم معاملاتی اوراق گواهی سپرده شمش طلا؛ مکانیزمی مشابه سایر اوراق گواهی سپرده‌ای است که اکنون در این بازار مورد دادوستد متقاضیان قرار می‌گیرد. گواهی سپرده شمش طلا با توجه به پیگیری شرکت‌هایی که در حوزه تولید طلا در کشور فعالیت می‌کنند، راه‌اندازی خواهد شد تا امکان فروش محصولات این شرکت‌ها که در قالب شمش‌های طلای استانداردی که تولید می‌شود از طریق اوراق گواهی سپرده کالایی فراهم شود.

بورس کالا پیگیری‌های بسیاری برای این‌کار انجام ‌داده بود اما به دلیل ملاحظاتی که مطرح بود نظیر تعیین عیار شمش طلا که انبار یا خزانه میزان خلوص طلا یا ارزیابی را باید انجام دهد و موضوعات دیگری که مربوط به اندازه قراردادها بود، پیچیدگی‌هایی برای این معاملات وجود داشت که راه‌اندازی آن را به تعویق انداخت.

در نهایت پس از مدت‌ها پیگیری، اخیرا تفاهم‌نامه‌ای برای راه‌اندازی این اوراق گواهی سپرده شمش طلا به امضا رسید. از این رو این امکان فراهم شد که شرکت‌های تولیدکننده شمش طلا وارد این بازار شده و شمش‌های تولیدی خود را در خزانه بانک‌های مورد پذیرش قرار دهند و با این کار ورود دارایی و نحوه ارزیابی و عیارسنجی شمش طلا تا حدود زیادی مرتفع شود.

پس از آنکه این مراحل انجام شد طبیعتا امکان فروش محصول در بازار برای شرکت تولیدکننده فراهم می‌شود. ادامه مراحل نیز مشابه سایر محصول‌هایی است که تاکنون در بازار اوراق گواهی سپرده مورد معامله قرار می‌گرفتند. هدف از راه‌اندازی معاملات شمش طلا در بازار گواهی سپرده این است که به نوعی به تکمیل زنجیره دارایی طلا در بورس کالا اقدام کنیم. باتوجه به نیاز و درخواستی که برای تولیدکنندگان شمش در کشور موجود است، قرار بر این است که این فرآیند تسهیل شود.

اوراق شمش طلا با کارکردی مشابه سایر اوراق گواهی سپرده

معاون توسعه بازار بورس کالای ایران افزود: چنانچه وزن مجموعه گواهی سپرده‌های دارنده آن به میزان حداقل وزن یک شمش طلا نرسید این امکان برای مالک وجود دارد که یا اوراق خود را در بازار به فروش برساند یا آنکه اگر مایل به تحویل فیزیکی آن نباشد بتواند به نماد بعدی آن را منتقل کند. به عبارت دقیق‌تر اگر دارنده اوراق تمایل به اتمام حضور خود در این نماد داشته باشد می‌تواند اقدام به فروش اوراق گواهی سپرده شمش طلا نحوه خرید و فروش گواهی سپرده کالایی در بورس کالا کند.

زیرا دو راه وجود دارد یا لازم است که به اندازه یک شمش اقدام به خرید کند تا بتواند آن‌را از انبار خارج کند یا آنکه گواهی خود را در بازار به فروش برساند و چنانچه تمایل نداشته باشد هیچ یک از این دوکار را انجام دهد محدودیتی در مسیر انتقال نماد به نمادهای بعدی برای دارنده اوراق وجود ندارد. همچنین دارندگان اوراق گواهی سپرده شمش طلا محدودیتی برای تحویل شمش خود از خزانه نخواهند داشت و هر فردی که به میزان حداقل وزن شمش اوراق دارد می‌تواند دارایی خود را تحویل بگیرد.

وی در ادامه عنوان کرد: معاملات گواهی سپرده معاملاتی نقدی است که متقاضی در صورت آنکه اوراق کافی در اختیار داشته باشد، فردای روز خرید می‌تواند درخواست تحویل محصول را ارائه دهد. در بازار گواهی سپرده؛ سررسید صرفا مفهومی است که با انباردار به‌خاطر موضوعات مربوط به حوزه انبارداری تعریف شده است.

این سررسید می‌تواند بسیار بلندمدت تعریف شود یا کوتاه‌مدت باشد. تعریف سررسید برای اوراق گواهی سپرده محصولات کشاورزی در بورس کالا به این دلیل که نگهداری محصولات کشاورزی عمدتا یا فسادپذیر هستند یا با کاهش کیفیت مواجه می‌شوند محدودیت دارد. اما این امر در مورد شمش طلا صدق نمی‌کند. از این رو در اینجا بحث انتقال نماد مطرح می‌شود که مشکلی برای آن وجود ندارد.

عیار ۹۹۵ برای شمش‌های مورد معامله

ناصرپور به خلوص شمش‌های مورد معامله در این بازار اشاره کرد و گفت خلوص ۹۹۵ برای دارایی پایه اوراق گواهی سپرده شمش طلا در بورس کالا مشخص شده است. نکته‌ای که وجود دارد برای شروع کار این است که شرکت‌های عرضه‌کننده فعلی عیاری نزدیک به هم را تولید می‌کنند اما این انتظار وجود دارد که تعداد عرضه‌کنندگان افزایش یابد و چندین شرکت بخواهند شمش‌های تولیدی خود را در این بازار عرضه کنند. از این رو لازم است که رویکردی طراحی شود که استاندارد عیار مورد تایید مشابه هم باشد.

براین اساس بررسی‌های بیشتری درحال انجام است که به یک استانداردی دست یابیم که همه شرکت‌ها با استانداردی مشخص تولیدکنند. البته کلیت استاندارد شمش‌های تولیدی در کشور ما مشخص است و موضوعی چالش برانگیز در مسیر توسعه بازار گواهی سپرده شمش طلا نخواهد بود.

موشکافی جزئیات معاملات رینگ فیزیکی شمش طلا

اولین معامله شمش طلا در رینگ فیزیکی بورس کالا طبق آمار منتشره روی سایت شرکت بورس کالای ایران در ۱۸ شهریور سال ۱۳۸۷ به ثبت رسیده و تاکنون ادامه یافته است.

بررسی حجم معاملات این فلز گرانبها در بورس کالا از فراز و نشیب‌های زیادی حکایت دارد که در مقایسه با میزان عرضه این محصول در برخی از برهه‌های زمانی از عدم جذابیت معاملاتی آن خبر می‌دهد. از ابتدای سال جاری تاکنون به میزان ۷۷۳ کیلوگرم شمش طلا در بورس کالا عرضه شده که از این میزان عرضه ۴۷۵ کیلوگرم آن مورد دادوستد متقاضیان قرار گرفته است.

متوسط درصد معامله عرضه‌های شمش طلا در بورس کالا از ابتدای راه‌اندازی این معاملات تاکنون ۵۵/ ۳۶ درصد برآورد می‌شود که گرچه رقمی چندان برجسته در مقابل سایر کالاهای عرضه شده در تالار فیزیکی بورس کالا به شمار نمی‌رود اما با درنظر گرفتن این موضوع که شمش طلا در زمره فلزات گرانبها دسته‌بندی می‌شود و کاربردهای محدودتری نسبت به سایر محصولات صنعتی و معدنی دارد این میزان دادوستد عرضه‌ها قابل قبول درنظر گرفته می‌شود.

نقش بازارگردان در بازارهای مالی – کالایی

توسعه ابزارهای مالی موجود در بورس کالا در کنار طراحی ابزارهای جدید در بازارهای مشتقه و آتی زمینه‌های تعمیق بستر معاملاتی رسمی کالاهای کشور را مهیا می‌کند. اما نقش بازارگردان (Market Maker) در رونق عرضه و تقاضای معاملات کالاها مثبت ارزیابی می‌شود.

به عبارت ساده چنانچه مازاد عرضه در معامله‌ای شکل گرفت و تقاضایی در برابر آن وجود نداشت یا تقاضای اضافی موجود باشد و محصولی برای عرضه باقی نمانده بود، نقش بازارگردان برجسته می‌شود.

به‌طوری که به‌عنوان تسهیل‌کننده وارد عرصه شده تا طرفین معامله را به مقاصد خرید یا فروش خود برساند. درواقع بازارگردان‌ها، عرضه تقاضا را در بازارهای مالی تامین می‌کنند و اوراق بهادار را در بین فروشندگان و خریداران دست به دست می‌کنند.

اصلی‌ترین وظایف و اهداف بازارگردان را می‌توان افزایش نقدشوندگی و وجود عرضه و تقاضا برای اوراق بهادار، کنترل قیمت ورقه بهادار در یک محدوده معین و جلوگیری از نوسانات شدید، کاهش هزینه‌های معاملاتی از طریق کاهش شکاف قیمتی خرید و فروش دانست. اگرچه مسوولیت‌های بازارگردان در بازارهای گوناگون متفاوت است و به نوع بازاری که در آن کالا، اوراق بهادار یا قراردادهای آتی معامله شود بستگی دارد.

نکته قابل توجه این است که نبود بازارگردان به معنای توقف معاملات نیست اما می‌توان بیان کرد که بعد از ورود بازارگردان به جریان معاملاتی، رونق بیشتری در آنها متصور است. زیرا بازارگردان در صورت وجود هرگونه خلل در طرفین عرضه و تقاضا وارد فرآیند معامله شده و به روان شدن آن کمک می‌کند.

تکلیف بازارگردان این بازار چه خواهد شد؟

با راه‌اندازی اوراق گواهی سپرده کالایی این سوال در ذهن معامله‌گران این بازار پررنگ خواهد شد که آیا برای این بازار نیز همچون سایر اوراق گواهی سپرده یا قراردادهای آتی که اکنون در بورس کالا مورد معامله نحوه خرید و فروش گواهی سپرده کالایی قرار می‌گیرند بازارگردانی در نظر گرفته نمی‌شود یا برنامه‌ای متفاوت در انتظار بازار گواهی سپرده شمش طلا خواهد بود که زمینه بروز تحول را در بستر معاملاتی بورس کالا به همراه خواهد داشت.

این فرضیه که بانک مرکزی می‌تواند دربرگیرنده این نقش در بستر معاملاتی بورس کالا برای دادوستدهای اوراق گواهی سپرده شمش طلا درنظر گرفته شود چندان غیرمنطقی به نظر نمی‌رسد؛ آن هم در شرایطی که در اختیار داشتن ذخایر طلا برای بانک‌های مرکزی در جهان و حتی ایران یک عرف جهان‌شمول به شمار می‌رود و این بار هزینه‌های این رویکرد برای بانک مرکزی کمتر خواهد بود.

درحالی که امکان استفاده از نوسان نرخ به منظور مدیریت بازار و حتی درآمدزایی ایجاد خواهد شد که دقیقا مصداق عینی فعالیت بازارگردانی است. به عبارت ساده‌تر بانک مرکزی در این فرآیند می‌تواند منابع ریالی خود را به شمش طلا تبدیل کرده و در صورت لزوم تحویل گرفته و یا در نوسان نرخ ایفای نقش کند.

از همه مهم‌تر آن است که طلای تولیدی در کشور تمام و کمال از پتانسیل دادوستد برخوردار بوده و ذخایر طلای معدنی جذابیت خروج از کشور را از دست خواهد داد. خرید مرسوم و متداول طلا از سوی سرمایه‌گذاران و بازارگردان موجب خواهد شد تا جذابیت سرمایه‌گذاری در ذخایر معدنی طلا افزایش چند برابری پیدا کرده آن هم در وضعیتی که تولید طلا را می‌توان به‌عنوان یک عملکرد استراتژیک به شمار آورد.

در صورت موفقیت این شیوه معامله و اثرگذاری آن بر رویکردهای سرمایه‌گذاری؛ این پتانسیل وجود دارد که ظرفیت تولید طلای معدنی در کشور از رقمی نزدیک به ۱۲ تن فعلی تا حتی ۳ برابر افزایش یابد. نگاهی به ویژگی‌های زمین‌شناسی ایران نشان می‌دهد که پتانسیل استحصال طلا در نقاط مختلفی از کشور وجود دارد. با ایجاد این بازار با فرض وجود تقاضای دائمی و با احتساب پتانسیل تامین منابع مالی از بازار سرمایه به کمک ابزارهای مالی چنین احتمالی را می‌توان با صراحت بالایی فریاد زد.

در صورت توجه واقعی به این شیوه معامله و استفاده از ظرفیت ابزارهای مالی همچون صندوق پروژه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر و سلف استاندارد موازی پتانسیل تامین مالی معادن جدید طلا به‌وجود می‌آید. آن هم در شرایطی که امکان فروش دائمی تولیدات معدنی طلا در کشور ادامه خواهد یافت. این فرآیند یک بازی برد-برد جدی برای اقتصاد کشور است که ساده‌ترین خروجی آن افزایش ذخایر طلا در بانک مرکزی و بازار رسمی بورس کالا خواهد بود.

ویژگی‌های مغفول و مهم گواهی سپرده شمش طلا

امکان وثیقه‌گذاری گواهی سپرده شمش طلا یکی از ویژگی‌های مهم این شیوه معاملاتی است که در کنار نوسان آزادانه بهای این کالا، می‌توان از این دارایی‌ها به‌عنوان پشتوانه‌ای برای اخذ وام بهره برد. این در حالی است که اگر شاهد نوسان سریع قیمت‌ ارز یا تکانه‌های تورمی نباشیم یا حتی رکود امکان سودآوری در حتی فرآیندهای واسطه‌گری را ندهد، می‌توان از این بازار بهره برد.

نوسان قیمت‌های جهانی طلا خود یک معیار مهم برای نوسان نرخ و سودآوری است و شاید بتوان از این پس، بازار گواهی سپرده شمش طلا را با حجم معاملاتی بالا، یکی از بسترهای مهم سرمایه‌گذاری در سال‌های آینده به شمار آورد. این در حالی است که گواهی سپرده شمش طلا بر پایه تجربیات گواهی سکه بنا شده و به سادگی می‌توان انتظار داشت که نگرانی‌ها یا محدودیت‌های این بازار را در بر نداشته باشد.

وجود بازار طلای آب شده یکی از واقعیت‌های معاملاتی در بازار غیررسمی است که شاید برای اهل فن ریسک معاملاتی چندانی نداشته باشد ولی این شرایط برای سرمایه‌گذار عادی این‌گونه نیست. این در حالی است که در معاملات گواهی سپرده شمش چنین ریسک‌هایی متصور نیست و اعتماد از صحت معاملات و ویژگی‌های فنی و امنیت طلا قطعی است. همچنین هزینه انبارداری در این شیوه معاملاتی به احتمال قوی ناچیز است که در مقایسه با سکه طلا از جذابیت بالاتری برخوردار خواهد بود.

آغاز به کار قریب‌الوقوع معاملات گواهی سپرده شمش طلا به معنی افزایش خوش‌بینی‌ها به آغاز معاملات سایر گروه‌های کالایی در چارچوب گواهی سپرده است که بر آینده این بازارها و افزایش شفافیت معاملات اثرگذاری بالایی دارد. استمرار معاملات و امکان داد و ستد روزانه و دریافت و پرداخت ساده‌تر وجه نقد از سایر ویژگی‌های این بازار است که از هم‌اکنون احتمال موفقیت بالایی دارد.