عوامل موثر بر شاخص کل بورس

اطلاعات به دست آمده از شاخص کل بورس به‌طور‌کلی در کنار اندیکاتور‌ها و ابزارهای تحلیلی دیگر کاربرد دارد.

شاخص کل بورس چگونه محاسبه می‌شود؟ نحوه محاسبه شاخص کل

شاخص کل بورس، معیاری مهم برای سنجش و بررسی عملکرد کلی بورس، سهم‌های حاضر در آن و رفتار سهام‌داران است.

عملکرد تعداد مشخصی از متغیرها روی محاسبه شاخص کل بورس عوامل موثر بر شاخص کل بورس اثرگذار است.

در حال حاضر بازار سهام بورس اوراق بهادار و دیگر بورس‌های فعال ایران حدود 800 نماد مختلف دارند. بررسی و پیگیری روند حرکت و صعود و نزول تک‌تک این نماد‌ها کاری زمان‌بر و تقریبا نشدنی است.

به همین دلیل است که روش‌های محاسباتی مختلفی برای بررسی داده‌های مربوط به معاملات وجود دارد. یکی از این روش‌ها محاسبه شاخص کل بورس است. برای آشنایی با این شاخص و روش محاسبه آن، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.

شاخص کل بورس ایران چیست؟

شاخص کل، پارامتری است که برای تمایز و تشخیص بین پدیده‌های مختلف که نیاز به ابزاری برای سنجش و مقایسه دارند، استفاده می‌شود.

این شاخص (Index) میزان تغییرات را در یک بازه زمانی نشان می‌دهد و مقایسه پدیده‌های مختلف را آسان‌تر می‌کند.

تشخیص روند شاخص کل برای پیگیری روند اوراق قرضه و دارایی‌های مختلف ضروری محسوب می‌شود. نسبتی که در شاخص کل بورس تشکیل می‌شود از صورت (مجموع ارزش بازاری شرکت‌های بورسی) و مخرج (عدد پایه شاخص) به وجود می‌آید.

از مهم‌ترین معیارهای سنجش عملکرد سرمایه‌گذاری در بورس و حتی سرمایه‌گذاری‌های غیرمالی، می‌توان به همین شاخص کل بورس اشاره کرد. پس به‌طورکلی می‌توان گفت که شاخص کل، نمایی از وضعیت بازار و سهام بازار است.

اطلاعات به دست آمده از شاخص کل بورس به‌طور‌کلی در کنار اندیکاتور‌ها و ابزارهای تحلیلی دیگر کاربرد دارد.

نکته مهمی که درباره شاخص کل بورس باید بدانید این است که به‌طورکلی اطلاعات به‌دست‌آمده از این شاخص زمانی می‌تواند کارآمد باشد که در کنار اطلاعات به‌دست‌آمده از شاخص‌های دیگر سنجیده شود.

شاخص‌هایی مثل شاخص کل قیمت، شاخص هم‌ وزن، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص 50 شرکت برتر، شاخص 30 شرکت برتر و شاخص بازده نقدی دیگر شاخص‌هایی هستند که برای عوامل موثر بر شاخص کل بورس بررسی بورس تهران قابل‌استفاده هستند.

تناقضات مهم در شاخص کل

عده‌ای از تحلیل‌گران کلی بازار معتقدند محاسبه شاخص کل بورس نمایانگر وضعیت بازار نیست. به این دلیل که با انجام معاملات دست‌کاری شده، می‌توان شاخص‌سازی کرد.

نکته مهم دیگر آن است که وقتی از یک شاخص به‌عنوان برآیند مجموعه‌ای از داده‌ها صحبت می‌کنید، قطعا باید قبل از مراجعه به نتایج، از نحوه محاسبه آن شاخص هم اطلاع داشته باشید.

بررسی و اطلاع از نحوه محاسبه است که در بررسی نتایج، دید و درک صحیحی به تحلیل‌گران می‌دهد. این درک صحیح، در نهایت منجر به استفاده صحیح از اطلاعات شاخص هم خواهد شد.

شاخص‌ها تصویری مهم از یک جامعه آماری فعال در بورس نشان می‌دهند که بررسی آن برای تک‌تک اعضای جامعه ممکن‌ نیست. به همین دلیل است که اهمیت این شاخص‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت.

بااین‌وجود، نکته اینجاست که این تصویر دقیقا مشابه با جمع‌ تک‌تک اعضای جامعه نشان داده نمی‌شود و پیش از استفاده از نتایج به‌دست‌آمده از شاخص‌ها، باید درباره صحت و اطلاعات دقیق گفته شده اطمینان داشته باشید.

به همین دلیل است که شاخص‌های دیگری طراحی شده‌ است. اطلاعات هرکدام از این شاخص‌ها می‌تواند ابزار خوبی برای راستی‌آزمایی و صحت داده‌ها باشد. برای مثال شاخص هم‌وزن دقیقا برای همین مسئله ایجاد شده است.

فرمول شاخص کل بورس ایران چیست؟

محاسبه شاخص کل بورس بسیار ساده و قابل‌فهم است. به‌طوری‌که همه تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران بازار می‌توانند از این فرمول و اطلاعات به‌دست‌آمده آن برای تعیین حرکت عوامل موثر بر شاخص کل بورس بعدی خود استفاده کنند.

می‌توان گفت شاخص کل بورس قیمت سهام نماگری است که بیانگر سطح عمومی قیمت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. بورس تهران از فروردین‌ها 1369 بررسی و محاسبه شاخص کل بورس به نام شاخص تیپکس (lndex Tipex) را با عدد مبنای 100 معرفی کرد.

این شاخص در مرکز تحقیقات بازار سرمایه محاسبه می‌شود.

فرمول اصلی این شاخص به‌صورت زیر است:

• «pit» : قیمت شرکت i ام در زمان t
• «qit» : تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان t
• «Di» : عدد پایه در زمان t
• «pi0» : قیمت شرکت i ام در زمان مبدأ
• «qi0» : تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان t
• «n» : تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

این شاخص برای کلیه شرکت‌های پذیرفته شده و فعال در بورس کاربرد دارد.

زمانی که نماد بورسی شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معاملات آن متوقف شود، قیمت آخرین معامله انجام شده در آن نماد بورسی را برای محاسبه شاخص بورس استفاده می‌کنند.

طبق فرمول محاسبه شاخص کل بورس، تعداد سهام منتشره شرکت‌ها معیار وزن‌دهی در شاخص است. این رویکرد مهم‌ترین عامل برای نقش و اهمیت شرکت‌های بزرگ در تغییرات مهم شاخص محسوب می‌شود.

ویژگی‌های اصلی شاخص سهام بورس

شاخص سهام کل وقتی می‌تواند کارآمد و موثر باشد که ویژگی‌های مهم و اصلی برای بررسی و تعیین قیمت سهام را داشته باشد.

این ویژگی‌ها در بیشتر مواقع شامل موارد زیر است:

• جامعیت
• موزون بودن
• دردسترس‌بودن

1. جامعیت

مهم‌ترین و اولین ویژگی مهمی که برای شاخص کل بهای بورس تهران باید به آن بپردازیم جامعیت آن است. این شاخص بر اساس تمامی سهام پذیرفته شده در بورس تهران محاسبه می‌شود و جامعیت بالایی دارد.

2. موزون بودن شاخص

موزون بودن شاخص از ویژگی‌های دیگری است که باید به آن توجه کرد. موزون بودن به این معنی است که قیمت هر یک از سهام‌ در تعداد سهام منتشره آن شرکت ضرب و در محاسبات شاخص در نظر گرفته می‌شود.

بنابراین، تغییرات قیمت سهام بر اساس تعداد سهام منتشره آن در شاخص قیمت تاثیر مثبت یا منفی خواهد گذاشت. این موضوع نشان می‌دهد که هر چه تعداد سهام بیشتر باشد، تاثیر تغییر آن روی شاخص کل بیشتر خواهد شد.

3. در دسترس‌بودن شاخص

محاسبه شاخص کل بورس امروز با استفاده از سخت‌افزارها و نرم‌افزار‌های مناسب و مختلفی امکان‌پذیر است. همچنین از طریق شبکه کامپیوتری به‌راحتی در اختیار علاقه‌مندان، تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران بازار قرار می‌گیرد.

به‌این‌ترتیب، شاخص کل با ویژگی دردسترس‌بودنش، باعث شده تا همه افراد بتوانند به اطلاعات مهم این شاخص دسترسی پیدا کنند.

با وجود همه اطلاعات مفید و کاربردی به دست آمده از شاخص کل بورس،‌ برخی از منتقدان بر این باورند که اطلاعات این شاخص می‌تواند گمراه‌کننده باشد و بعضا شامل داده‌های دقیقی نیست.

مشکلات مربوط به محاسبه شاخص کل بورس

با وجود همه کاربرد‌ها و اهمیت‌هایی که شاخص کل بازار در تعیین وضعیت کلی بازار دارد، بارهای فعالان بازار سرمایه به عملکرد و نحوه محاسبه شاخص کل انتقاد کرده‌اند.

حتی عده‌ای معتقدند این عدد در مواقع حساس دست‌کاری می‌شود و قابل‌اعتماد نیست. بااین‌حال، چیزی که مشخص است و می‌توان به‌عنوان معایب محاسبه شاخص کل بورس از آن نام برد، شامل موارد زیر است:

1. شرکت‌های شاخص ساز

برخی از شرکت‌های حاضر در بازار را به‌عنوان شرکت‌های شاخص ساز می‌شناسند.

این شرکت‌ها و سهام مربوط به آنها نوسانات زیادی دارند و تغییرات آنها در رقم نهایی شاخص کل موثر است. در واقع این شرکت‌ها بیشترین ارزش بازار را در بین شرکت‌های فعال در بازار سرمایه دارند.

در نتیجه، عدد شاخص کل بورس به‌جای مشخص‌کردن وضعیت کل سهام بازار، بیشتر تحت تاثیر نماد‌های شاخص ساز است. در نتیجه ممکن است اطلاعات به‌دست‌آمده از این شاخص در برخی از محاسبات و روش‌ها معیار قابل قبولی نباشد.

برای مثال، اگر یک سرمایه‌گذار، پرتفویی متشکل از سهم‌های کوچک و غیرشاخص‌ساز داشته باشد، احتمالا عدد شاخص و محاسبه شاخص کل بورس برای سبد سهام و استراتژی معاملاتی او موثر نیست.

2. جدا بودن شاخص کل بورس از شاخص فرابورس

انتقاد دیگری که منتقدان به شاخص کل بورس می‌کنند، تاثیر نداشتن سهام‌ فرابورسی در تعیین این شاخص است.

نکته مهمی که در این مورد باید به آن توجه کنید این است که شاخص کلی که در رسانه‌ها اعلام و صحبت می‌شود، مخصوص بورس اوراق بهادار تهران است و هیچ یک از شرکت‌های فرابورسی در این شاخص در نظر گرفته نمی‌شوند. به همین دلیل شاخص کل برای افرادی که سبد سرمایه‌گذاری خود را از بین شرکت‌های فعال فرابورسی انتخاب می‌کند قابل‌استفاده نیست.

3. اهمیت عرضه اولیه در شاخص کل

یکی دیگر از مشکلاتی که درباره محاسبه شاخص کل بورس وجود دارد، تاثیر عرضه اولیه‌ها در بالارفتن و رشد این شاخص است.

چند سال اخیر و استقبال مردم از بازار بورس باعث شد تا شرکت‌های زیادی قصد ارائه سهام خود در بازار بورس را داشته باشند. به‌این‌ترتیب، شرکت‌های کوچک و بزرگی در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته‌ شده‌اند.

نکته مهمی که وجود دارد، این است که معمولا برای بالابردن جذابیت خرید عرضه‌های اولیه، قیمت آن را منصفانه و حتی پایین‌تر از ارزش واقعی شرکت در نظر می‌گیرند. این کار به طور خود‌جوش باعث بالارفتن تقاضا برای خرید سهام شرکت‌های جدید و کوچک عوامل موثر بر شاخص کل بورس معرفی شده به بازار خواهد شد. این افزایش تقاضا به طور مستقیم روی بالارفتن شاخص کل هم تاثیر خواهد گذاشت.

به همین خاطر منتقدان می‌گویند در سال‌های اخیر بخشی از رشد شاخص کل بورس مربوط به عرضه اولیه شرکت‌های مختلف است و ارتباطی با بازدهی شرکت‌های فعال در آن ندارد. در نتیجه این موضوع می‌تواند یکی از مشکلات محاسبه شاخص کل بورس باشد.

شاخص کل یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است. این شاخص در کنار شاخص‌های دیگری مثل شاخص هم‌وزن، قیمت سهام و … برای تعیین وضعیت بازار بسیار مفید هستند.

جمع‌بندی

شاخص کل یکی از مهم‌ترین ابزارها و شاخص‌هایی است که معمولا در میان فعالان بازار سرمایه مورداستفاده قرار می‌گیرد.

سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران از این شاخص برای تحلیل و وضعیت بازار سرمایه استفاده می‌کنند. بااین‌وجود، نحوه محاسبه این شاخص مشکلات، نقص‌ها و کاستی‌هایی دارد که باعث شده مورد قبول برخی از تحلیل‌گران نیست، اما هنوز هم نمی‌توان روی اهمیت و کاربرد این شاخص چشم بست.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

شاخص بورس چه زمانی سبز می‌شود؟

از اواخر سال 1398 تا پایان سال 1399 حدود دو میلیون نفر از مردم ایران کد بورسی دریافت کردند. این یعنی سیل نقدینگی که وارد بازار شده و قطعا باعث بروز رفتارهای هیجانی، افراد تازه‌واردی می‌شود که تجربه و تخصص کافی معامله در بورس را ندارند. به همین خاطر است که این افراد بعد از مواجه با رنگ قرمز بازار همواره به دنبال پاسخ این سوال می‌گردند که « شاخص بورس چه زمانی سبز می‌شود؟»

پاسخ قطعی به این سوال ممکن نیست چرا که ساختار بازار سهام و به طور کلی ساختار اقتصاد مانند یک موجود زنده‌ و حساس، از شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تاثیر می‌پذیرد و پیش‌بینی دقیق درباره‌ی اتفاقات آینده‌ی آن اصلا ممکن نیست. اما با توجه به داده‌های موجود و تحلیل آ‌نها می‌توان یک پاسخ کلی برای این سوال بدست آورد و قوی‌ترین احتمالات را تشخیص داد.

شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن چیست؟

شاخص کل

شاخص کل نشان‌دهنده‌ی سطح تغییرات قیمت در بازار است و میانگین افزایش یا کاهش ارزش سهام را نشان می‌دهد. تاریخ مبدا، سالی در نظر گرفته می‌شود که نوسانات در کمترین مقدار خود قرار داشته است. در ایران سال 1369 به عنوان سال پایه یا همان تاریخ مبدا در نظر گرفته می‌شود.

فرمول شاخص کل به صورت زیر است

ارزش جاری هر نماد یا هر شرکت برابر با حاصل‌ضرب تعداد سهام آن شرکت در قیمت آن است. بنابراین، برای پاسخ کوتاه به این سوال که شاخص بورس چه زمانی سبز می‌شود باید منتظر جواب فرمول بالا باشیم.

اگر عدد حاصل شده بیشتر از روز گذشته باشد، شاخص سبز و اگر عدد معادله بالا کمتر از روز قبل باشد، با شاخص قرمز روبرو خواهیم بود.

شاخص کل هم‌وزن

همانطور که در فرمول شاخص کل دیدیم، تعداد سهام یا به عبارت بهتر بزرگی نمادها و شرکت‌ها کاملا در این شاخص دخیل است. این به معنا که وزن و بزرگی شرکت‌ها در شاخص کل اهمیت دارد. برای حذف تاثیر متفاوت شرکت‌ها، شاخص کل هم‌وزن ارائه شد. این به این خاطر است که اگر از یک گروه صنایع، چند شرکت وجود داشته باشد، معاملات آن‌ها تاثیر یکسانی روی شاخص کل هم‌وزن داشته باشد.

ماهیت بازار سرمایه

هر کسی که مقداری با بازار سرمایه آشنایی داشته باشد، وقتی با این سوال مواجه می‌شود که بورس چه زمانی سبز می‌شود؟ متوجه نادرست بودن سوال خواهد شد. ماهیت بازار سرمایه اینگونه است که شاخص برخی روزها سبز و روزهایی نیز قرمز باشد.

دسته‌ای معامله‌گران بورس که اصطلاحا به آنها نوسانگیران نیز می‌گویند از همین مثبت و منفی شدن کوتاه مدت شاخص استفاده و کسب سود می‌کنند. اما این روش به تخصص، تمرکز و تکنولوژی مناسب نیاز دارد.

بعد از آن رفتارهای هیجانی بازار در سال 1399 و سقوط‌های ممتدد شاخص کل و قرمز بودن وضعیت بورس برای مدت طولانی، در خرداد ماه سال 1400 اوضاع کمی بهتر شد و اکثر نمادهای بورسی تا اوایل شهریور وضعیت روبه‌رشدی را تجربه کردند. با این حال باز هم نمی‌توان گفت که هر روز تمام یا حتی اکثر نمادها سبز بودند. افت و خیزهای بازار همچنان پابرجا بود.

نتیجه این می‌شود که نمی‌توان با قطعیت گفت که شاخص بورس چه زمانی سبز می‌شود ولی با توجه به داده‌های گذشته (تحلیل تکنیکال) و عوامل بنیادی می‌توان روند شاخص‌ها را پیش‌بینی کرد.

عوامل موثر بر بازدهی بورس

پاسخ به این سوال که چه عواملی بر روی بازدهی بورس اثرگذار هستند نیز می‌تواند ما را به جواب سوال اولیه رهنمون سازد. عوامل بسیار زیادی بر روی بورس، این بازار متلاطم و حساس، اثرگذار هستند که می‌توان برای هر کدام یک مقاله ارائه نمود. اما برای یک تحلیل کلی نظر به سه عامل زیر خواهیم داشت.

نرخ ارز

اکثر صنایع کشور با واردات و صادرات درگیر هستند. از این روست که قیمت ارز مستقیما بر ارزش سهام این شرکت‌ها و به صورت غیرمستقیم بر وضعیت بازار بورس، تاثیر می‌گذارد. همچنین نوسانات قیمت ارز ممکن است سبب اقبال عمومی به عوامل موثر بر شاخص کل بورس سمت بازار ارز شود و در این شرایط برخی سهام‌داران سرمایه‌ی خود را از بازار بورس خارج کنند و از این طریق بر معاملات و در نهایت شاخص کل بورس تاثیر بگذارند.

سیاست‌ گذاری‌های دولت درباره‌ی بورس

صنایع بزرگ و شرکت‌های دولتی و سیاست‌های آن‌ها در قبال بازار می‌تواند وضعیت بازار را تکان دهد. قدرت و نفوذ شرکت‌های دولتی و صنایع بزرگ در بورس غیرقابل چشم‌پوشی است. بنابراین نظارت نهادهای حاکم بر نحوه‌ی فعالیت آن‌ها در جهت حفظ سرمایه‌ی مردم و ثبات بازار بسیار مهم و موثر است. سیاست دولت‌ها در قبال بازار سرمایه یکی از فاکتورهای اصلی‌ است که تعیین می‌کند وضعیت بورس به ثبات می‌رسد یا خیر.

اقبال عمومی و میانگین سطح دانش سهام‌داران در بورس

پیش‌تر و درباره رفتار هیجانی بازار در سال 1399 گفته شد. تاثیر رفتار مردم و سهامداران بر بازار به خوبی در این برهه زمانی مشخص شد. اگر اقبال عمومی به سوی بورس زیاد شود، ریسک ورود افراد کم‌تجربه و در نتیجه‌ی آن بروز رفتار هیجانی در بازار بالا می‌رود. بنابراین کسانی که قصد دارند به صورت دائمی و تخصصی وارد بازار سرمایه شوند باید به این مسئله حساس باشند و رفتار بازار را مدام پایش کنند تا در این مواقع ضرر نکنند. اگر اتفاقی مشابه سال 1399 رخ بدهد وضعیت بورس دوباره قرمز خواهد شد.

پیش‌بینی و نتیجه‌گیری از وضعیت کلی شاخص بورس

با توجه به فاکتورهایی که نام برده شد، به نظر می‌رسد وضعیت بورس تا حد زیادی به سیاست‌های دولت بستگی دارد. از آن‌جایی که دولت به تازگی تغییر کرده و برنامه‌های آن برای اقتصاد و همچنین آینده مذاکرات برجامی و تحریم‌ها واضح و روشن نیست، وضعیت بورس نیز مبهم است.

سیاست خارجی تا حدودی نرخ ارز را که بر بازار سرمایه تاثیرگذار است، معلوم می‌کند. سیاست‌گذاری این دولت درباره‌ی حمایت از بورس نیز بر بازار اثر زیادی دارد. البته از آن‌جایی که شعار دولت جدید حمایت از تولید داخل است به نظر می‌رسد از بورس حمایت شود. به هر شکل فعلا باید منتظر ماند و از رفتارهای هیجانی پرهیز و با پایش مداوم بازار از ضرر و زیان جلوگیری کرد.

سخن پایانی

سامانه مدیریت ثروت مانو، شرایطی را فراهم کرده است که همه افراد جامعه با هر سطح از دانش اقتصادی و بدون نیاز به صرف زمان بابت تحلیل و رصد اخبار و مولفه‌های اقتصادی، بتوانند متناسب با درجه ریسک‌پذیری خود و به صورت غیرمستقیم بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند.

عوامل موثر بر شاخص کل بورس

در پی افت ۱۷ درصدی دلار و رشد ۹ درصدی شاخص طی یک ماه اخیر، عوامل موثر بر تغییر نقش دلار در صعود بورس و یکه تازی بازار سهام میان بازارهای رقیب بررسی شد.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس ، روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی از آخرین وضعیت بازارهای مالی اعلام کرد با رشد ۱.۳ درصدی شاخص بورس در روز گذشته، بازدهی این بازار از ابتدای سال از عدد ۲۸ درصد گذشت. استقبال همه‌جانبه سرمایه‌گذاران از سهام در حالی رقم خورد که ارز و طلا به حرکت در مسیر کاهشی ادامه دادند. عقب‌گرد ۳.۴ درصدی نرخ دلار و تنزل ۴.۳ درصدی بهای سکه در سال ۹۸، یکه‌تازی بورس در بین بازارها را بهتر نشان می‌دهد.

سال گذشته، بخش عمده بازدهی در بورس تهران ناشی از رشد دلار و موج تورمی به وجود آمده بود و این تصور را جا انداخت که رشد سهام از محل تقویت دلار صورت گرفته است. اکنون اما این سوال برای بسیاری از معامله‌گران مطرح شده که با وجود عقب‌نشینی بهای ارزها، چرا رشد شاخص سهام همچنان ادامه دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد کاهش دمای ریسک سیاسی نقش عمده را در عقب‌گرد دلار ایفا کرده و در پی این خوش‌بینی، بخشی از پول‌ها به انگیزه کسب سود، راهی بازار سهام شده است. به بیان ساده‌تر کاهش ریسک‌های غیراقتصادی موجب تقویت ریسک‌پذیری در اقتصاد و در نتیجه اقبال بیشتر به بورس می‌شود. بنابراین مادامی که این انتظارات تداوم یابد، روند مخالف سهام و ارز طبیعی خواهد بود که البته در صورت تغییر نظم سیاسی، کانون گردش نقدینگی نیز به تناسب دستخوش تغییر خواهد شد.

شاخص بورس در معاملات دیروز با رشد بیش از ۲۹۰۰ واحدی پس از سقف‌شکنی تاریخی تا مرز ۲۳۰ هزار واحد نیز رشد کرد.از سوی دیگر، دلار در معاملات روزهای اخیر افت‌های پرشتابی را تجربه کرده است. در بازه یک‌ماهه دلار افت بیش از ۱۷ درصدی را تجربه کرده در حالی که شاخص بورس رشد حدود ۹ درصدی را به ثبت رسانده است.

به این ترتیب در شرایطی که سایر بازارها فضای نا اطمینانی را برای سرمایه‌گذاران رقم زده‌اند، سهام با بازدهی قابل توجه سهامداران خود را به ادامه مسیر ۹۸ دلگرم نگه داشته است. در حالی‌که نزول دلار به عقیده کارشناسان می‌تواند سیگنال منفی برای بازار سهام محسوب شود، این سوال در شرایط کنونی زیاد پرسیده می‌شود که آیا صعود بورس با نزول این‌ چنینی دلار منطقی است؟

بورس در جدال بازارها

شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال ۹۸ تا پایان معاملات دیروز بازدهی ۲۹ درصدی را به ثبت رسانده است. این عدد به این معنا است که اگر سبدی از سهام کل نمادهای بورسی بر اساس وزن ارزش بازار آنها در نظر گرفته شود، میزان بازدهی قابل دسترس حدود ۲۹ درصد است. این درحالی است که امکان کسب بازدهی‌ های به مراتب بیشتر وجود داشت.

نگرانی از افزایش ریسک همواره برای سرمایه‌گذار به خصوص در بورس مشاهده می‌شود. با این حال به دلیل کارآیی پایین بورس تهران امکان کسب بازدهی‌های قابل توجه با ریسک‌ های نه‌چندان زیاد وجود دارد و تنها معامله‌گر باید با متغیرهای اثرگذار آشنایی لازم را داشته باشد.

روز گذشته زیان دلار از ابتدای سال از ۳ درصد فراتر رفت (آخرین نرخ‌های دلار تا ساعت ۱۶ دیروز در کانال ۱۲۷۰۰ تومانی قرار داشت). سکه نیز دست از مقاومت کشید و گرچه با چشم امید به اونس طلا در برابر افت دلار مقاومت می‌کرد اما با فشار حداکثری دلار در بازار داخلی با افت به کانال ۴.۳ میلیون تومانی رسید و افت ۴ درصدی از ابتدای سال را به ثبت رساند. افسار نوسان قیمتی سکه تا حد زیادی در اختیار دلار است. گرچه رشدهای اخیر قیمت طلای جهانی به حمایت از قیمت سکه و کاهش حباب انجامید، اما در نهایت شدت نوسان دلار به حدی زیاد است که اثر نوسان اونس طلای جهانی را خنثی کند.

در رقابت بازارها، بورس پیشتاز است و در این خصوص بازار مسکن نیز چندان قابل اتکا نیست. خرید ملک و مسکن به نقدینگی بسیار بیشتری برای حضور سرمایه‌گذاران نیاز دارد و این در حالی است که سرمایه‌گذاری در بورس با کمترین مبالغ نیز امکان‌پذیر است. نکته دوم اینکه با توجه به نقدشوندگی پایین در بازار مسکن از این حیث قابل مقایسه با سهام نیست و حتی اگر رشد قیمت اسمی را شاهد باشیم اما لزوما این موضوع به معنای امکان نقد شدن این دارایی نیست اما بورس با نقدشوندگی زیادی همراه است.

در این خصوص باید به ارزش معاملات بیش از هزار میلیارد تومانی بورس تهران اشاره کرد. میانگین ارزش معاملات بورس تهران از ابتدای سال بیش از هزار میلیارد تومان بوده است. جهش نسبت ارزش معاملات سهام به کل نقدینگی، نشانه‌ حرکت نقدینگی از سایر بازارها به سمت بورس است.

درخصوص جزئیات این موضوع نمی‌توان اظهارنظر دقیقی داشت با این حال جهش نسبت ارزش معاملات به نقدینگی کل در ماه‌های گذشته نسبت به زمستان سال ۹۶ تا بیش از ۵ برابر است، نسبت میانگین ارزش معاملات بورس به نقدینگی در زمستان ۹۶ کمتر از ۰.۰۱ درصد بوده که این عدد در شرایط کنونی به بیش از ۰.۰۵ درصد رسیده است. از این موضوع می‌توان این برداشت را داشت که بخشی از نقدینگی از دیگر بازارها به سمت بورس کشیده شده‌اند.

گرچه بعضا شنیده‌ها عوامل موثر بر شاخص کل بورس از اعطای سود بیشتر از ۲۰ درصد از سوی برخی بانک‌های متخلف خبر می‌دهد با این حال به‌صورت کلی نمی‌توان چندان روی چنین اعدادی در این بازار حساب کرد. به‌صورت ساده با فرض سود ۲۰ درصد یک سپرده‌گذار در بانک، سود حدود ۵ درصد را از ابتدای سال کسب کرده که از سود سهامداران بسیار کمتر است. در شرایط کنونی لازم است به ریسک‌ها در کنار فرصت‌های موجود توجه شود. گرچه بورس را می‌توان همچنان جذاب‌ترین بازار سال ۹۸ مطرح کرد با این حال با توجه به گزینه‌های متفاوت سرمایه‌گذاری اگر به این موارد توجه نشود ریسک زیان نیز وجود خواهد داشت.

چرا دلار نزولی شد؟

عامل سیاسی در کنار انتظارات اقتصادی از آینده (نظیر احتمال کسری بودجه دولت) به رشد نرخ‌ دلار در ماه‌های گذشته کمک کرد اما وضعیت فعلی متغیرها، امکان توجیه نرخ‌های افزایشی دلار را نداشتند. یکی از مواردی که رئیس بانک مرکزی بسیار بر آن تاکید دارد، جلوگیری از جبران کسری بودجه احتمالی دولت با چاپ پول توسط بانک مرکزی است که می‌تواند نقش بسزایی در کنترل انتظارات نگران‌کننده آتی داشته باشد. همچنان نگرانی از احتمال کسری بودجه دولت با توجه به تعلل دولت در اتخاذ تصمیمات بهینه و حرکت در مسیر اصلاح اقتصادی وجود دارد.

در کنار انتظارات نگران‌کننده اقتصادی که در عوامل سیاسی نیز گره خورده‌اند، هراس سیاسی نقش بسزایی در رشد نرخ دلار داشت. در بدبینانه‌ ترین رخدادها مانند احتمال درگیری نظامی در منطقه، دلار به سطوح بیش از ۱۵ هزار تومان رسید. در شرایط کنونی نیز اخبار رایزنی‌های کشورهای منطقه نظیر عراق، قطر یا ژاپن به خوش‌بینی سیاسی در میان فعالان اقتصادی دامن زده و ریزش دلار را به دنبال داشته است. سفر قریب‌الوقوع نخست‌وزیر ژاپن سیگنال سیاسی قدرتمندی بوده که فشار سنگین روانی را بر دلالان ارزی وارد کرده و دلار را به کانال ۱۲ هزار تومان عوامل موثر بر شاخص کل بورس سوق داده است.

آیا صعود بورس منطقی است؟

یکی از محرک‌های اصلی رشد قیمتی سهام طی یک سال گذشته جهش نرخ دلار و تورم در اقتصاد بوده است. شواهد نشان می‌دهد همچنان بورس تا جبران عقب‌ماندگی از متغیرهای اقتصادی ظرفیت رشد دارد و با وجود افت نرخ دلار همچنان می‌توان رشد سهام را منطقی دانست. اگر بدون توجه به شرایط کنونی بورس تهران و متغیرهای اقتصادی و سیاسی به بررسی اثر دلار بر سهام بپردازیم، مشخصا افت نرخ دلار در بازار داخل بر سود آوری شرکت‌های بزرگ کالایی که وزن زیادی در تعیین مسیر شاخص کل بورس تهران دارند، اثر منفی دارد.

در نتیجه به‌صورت عمومی و بدون در نظر گرفتن شرایط موجود افت دلار می‌تواند بر شاخص سهام فشار وارد کند. علاوه بر این نمونه، اثر افت نرخ دلار را می‌توان در عقب‌نشینی تقاضا در بازارهای مختلف مانند بورس کالا (عقب‌نشینی تقاضا از کاتد ملی مس در معاملات روز گذشته و عدم توازن عرضه و تقاضا برخلاف رویه معاملات ماه‌های قبل) نیز مشاهده کرد.

بر این اساس در یک شرایط معمول افت قیمت کالاها در بورس کالا و احتمال افت سودآوری شرکت‌ها در نتیجه نزول دلار می‌تواند بر شاخص کل بورس فشار وارد کند. این موضوع برای یک شرایط معمول قابل قبول است و با این فرض که سهام در یک تعادل نسبی با متغیرهای اثرگذار قرار دارد در نتیجه با افت نرخ دلار انتظار برای واکنش منفی سهام نیز وجود دارد.

این در حالی است که بورس تهران همچنان از متغیرهای اثرگذار بر سهام مانند دلار عقب است و انتظار برای انعکاس نرخ‌های بیشتر دلار با نزدیک شدن نرخ نیما به بازار آزاد در صورت‌های مالی شرکت‌های بزرگ کالایی مانند پتروشیمی‌ها، فلزی‌ها، پالایشی‌ها و سایر شرکت‌ها وجود دارد. این موضوع با افزایش نرخ فروش می‌تواند اثر مثبت خود را در سود شرکت‌ها منعکس کند.

موضوع دیگر به علت عقب‌نشینی دلار در بازار آزاد باز‌ می‌گردد. در این خصوص سیگنال‌ مثبت سیاسی پس از تنش‌های ماه‌های قبل افت دلار را به دنبال داشته است. حال اگر همین موضوع برای بورس در نظر گرفته ‌شود می‌توان به علت منطقی بودن رشد سهام با وجود افت نرخ دلار در بازار آزاد رسید.

P/ E سهام در وضعیت سفید

تحلیلگران بورس تهران طی یک سال گذشته به دنبال موارد متعددی به خصوص هراس سیاسی، انتظارات از نسبت قیمت به درآمد شرکت‌ها را کاهش دادند. در نتیجه در سود ثابت قیمت‌های پایین‌تری برای شرکت‌ها منطقی در نظر گرفته شد. گرچه سهام مسیر صعودی را در پیش گرفت با این حال رشد قیمتی سهام در نتیجه رشد فزاینده سودآوری بود اما با ریسک‌های متعدد موجود به خصوص در بخش سیاسی به تدریج انتظارات از سودآوری شرکت‌ها به سمت نسبت قیمت به درآمد (P/ E) ۴ حرکت کرد. بر این اساس بخش دوم جاماندگی بورس به این قسمت باز‌می‌گردد. به تدریج با رفع ابهامات باید در انتظار رشد نسبت قیمت به درآمد در سهام بود.

صعود بورس؛ نزول دلار

همزمانی صعود بورس و نزول دلار می‌تواند منطقی باشد. نکته نخست به جاماندگی بورس از سطوح کنونی دلار (با وجود افت‌های شدید اخیر) مرتبط است. نکته دوم نیز به لزوم تعدیل انتظارات حاصل از شدت اثر ریسک‌ها در سهام باز‌می‌گردد (فرصت بورس‌بازی در باند نااطمینانی). بر این اساس، اگر سناریوهای مختلف سیاسی را مرور کنیم، علت این موارد مشخص شود.

اگر بنا باشد وضعیت سیاسی به حالت سفید بازگردد، گرچه انتظار برای نزول ادامه‌دار دلار در نتیجه بازگشت آرامش به اقتصاد و تقویت محسوس درآمدهای ارزی دولت وجود دارد اما از سوی دیگر باید اثر این آرامش در سایر بازارها نیز مشاهده شود. در معاملات روزهای اخیر به دنبال افت نرخ دلار به‌عنوان دماسنج انتظارات تورمی در اقتصاد، شاهد عقب‌نشینی نرخ سود در اسناد خزانه هستیم.

علاوه بر این، کاهش شدت ریسک‌های سیستماتیک می‌تواند نسبت قیمت به درآمد انتظاری از سهام را به میانگین تاریخی بورس نزدیک کند و این موضوع عامل حمایتی قوی از سهام محسوب می‌شود. بنابراین برای مثال اگر دلار بنا باشد افت شدید حتی ۲۰ درصدی را تجربه کند، نرخ‌های انتظاری همچنان با نرخ‌های تسعیر شرکت‌های بزرگ فاصله دارد. این در حالی است که با کاهش ریسک در بورس تهران، انتظار برای افزایش نسبت قیمت به درآمد انتظاری وجود دارد و این دو اهرم می‌تواند سهام را در مسیر صعودی یاری کند.

سناریوی دوم اینکه گشایش سیاسی در کوتاه‌مدت با وجود سیگنال‌های مثبت موجود رخ ندهد در نتیجه بار دیگر احتمال ادامه نوسان سیاسی دلار وجود خواهد داشت. حتی با فرض حفظ سطوح کنونی دلار در این سناریو باید بار دیگر به اختلاف نرخ تسعیر دلار در صورت‌های مالی شرکت‌ها بخصوص بزرگان (نرخ نیما) و نرخ بازار آزاد توجه داشت.

در بخش دوم نیز بخش قابل توجهی از ابهامات درخصوص مقدار و نرخ صادرات شرکت‌ها رفع شده و اگر بدترین سناریوی سیاسی کنار گذاشته شود، بورس در جدال با دیگر بازارها نیز همچنان جذاب است. درخصوص سناریوی دوم سیاسی لازم است به اثرات اقتصادی چنین موضوعی نیز توجه شود. برخی بار دیگر به شبیه‌سازی وضعیت کنونی سهام در مهر ماه اشاره می‌کنند.

علت این موضوع در نگاه معامله‌گران این است که در مهر‌ماه بورس پس از برخورد با سقف تاریخی به دنبال ریزش شدید دلار در بازار آزاد مسیر نزولی را در پیش گرفت و در شرایط کنونی نیز معامله‌گران این موضوع را مطرح می‌کنند که احتمال تکرار این موضوع وجود دارد. بر اساس آنچه تاکنون توضیح داده شد می‌توان از نظر منطقی این موضوع را رد کرد.

نکته مهم در رفع ابهام از فروش شرکت‌های صادراتی در شرایط تحریم است. در مهر سال گذشته دقیقا یک ماه پیش از تحریم‌های سختگیرانه آمریکا سردرگمی بسیاری میان تحلیلگران بورسی درخصوص اثر احتمالی این موضوع بر سودآوری شرکت‌ها وجود داشت. این نگرانی‌ها از نرخ فروش تا مقدار فروش شرکت‌های صادراتی را نشانه گرفته بود.

اما در ماه‌های اخیر و در دوران تحریم این معضلات محک زده شدند و اثرات خود را در صورت‌های مالی شرکت‌ها نیز منعکس کردند. در شرایط کنونی علاوه بر موارد سیاسی و اقتصاد داخلی باید توجه ویژه‌ای به بازار جهانی نیز داشت که در معاملات امروز نوسان قیمتی بازار جهانی می‌تواند نقش بسزایی در بورس تهران داشته باشد. علاوه بر این در سناریوهای مختلف سیاسی باید اثر آن بر وضعیت تولید و فروش شرکت‌ها در نظر گرفته شود.

تردید در بورس /شاخص کل منتظر تصمیم حقیقی ها

به گزارش اقتصادنیوز ، حقیقی ها در روز دوشنبه دوباره مردد شدند و همین تردید روی کاهش توان روبه جلوی شاخص ها اثر گذاشت. حقیقی‌ها همچنین دوباره خروجی پول را در دستور کار قرار دادند، این در حالی است که با تردید در رفتار حقیقی ها، معاملات این گروه هم چه در خرید و چه در فروش در شرایط نسبتا برابری دنبال شد.

نقطه ضعف دیده شده در رفتار حقیقی ها در بورس و فرابورس

بررسی وضعیت رفتار بورس بازان نشان میدهد که اگرچه تردیدها روز دوشنبه بیشتر خود را نشان داد، اما این رفتار به مثابه تجربه های قبل ممکن است ناپایدار باشد و شاخص بورس امروز ورود به سطح جدید 1.48 میلیون واحد را حتمی کند. هر چند که در صورت باقی ماندن تردیدها احتمال عقب گرد و دورشدن از سطح جدید 1.48 میلیون واحد هم بعید نیست. البته امکان نوسان محدود هم بعید نیست.

با این وصف، نکته ضعف اساسی تردید حقیقی ها در معاملات را می توان در سرانه های معاملاتی به آشکار دید که نشان می داد حقیقی ها در زمینه فروش و خرید در شرایط نسبتا برابری قرار داشتند و این در حالی بود که در سه هفته کاری بورس و فرابورس در سال 1401 این نسبت همیشه با برتری نسبی در دست خریداران قرار داشت.

نظرسنجی اقتصادنیوز: عامل روانی و تکنیکال برای رشد شاخص کل بورس

تازه ترین نظرسنجی اقتصادنیوز هم نشان می دهد در صورتی که بازار امروز دوباره تردید حقیقی ها را با خود یدک کشد، امکان عقب گرد شاخص کل بورس بسیار بالاست. همچنین حرکت روبه جلوی شاخص کل بورس در صورت رفع تردیدها ممکن و محتمل است. با این وصف، باید منتظر ماند که حقیقی ها چه رفتاری از خود نشان می دهند و خریداران با چه توانی امروز را به مصاف فروشندگان می روند.

تحلیلگران و فعالان بازار سرمایه مقاومت سنگین برای ورود شاخص به کانال جدید 1.5 میلیون واحد را هم یکی از دلایل تکنیکال و روانی بازار و رفت و برگشت شاخص ها عنوان کرده اند.

بورس سبزپوش شد اما . / بازگشت شاخص کل یا تنها یک نوسان؟

شاخص کل آخرین روز هفته را با افزایش ۰.۳۷ درصدی به پایان برد تا بازدهی بورس در اولین هفته مرداد بر اساس تغییرات شاخص کل برابر با ۱.۹- درصد ثبت شود. نکته نگران کننده بازار امروز به افزایش فشار فروش در نیم ساعت پایانی بازار به ویژه در نمادهای بزرگ بازار بر می گردد که کاهش ۵۰۰ واحدی شاخص را رقم زد.حقیقی‌ها در معاملات امروز حدود ۱۰۵ میلیارد تومان از بازار خارج کردند و ارزش معاملات خرد (سهام و حق تقدم) بازار امروز برابر با یک هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان بود که کاهش ۱۸ درصدی را نسبت روز گذشته نشان می‌دهد.

به گزارش اقتصادآنلاین؛ شاخص کل در پایان معاملات آخرین روز از هفته اول مرداد با افزایش ۰.۳۷ درصدی معادل ۵٬۲۶۵ واحدی تا ارتفاع یک میلیون و ۴۴۳ هزار واحدی صعود کرد. بنابراین بورس در اولین هفته مرداد ماه بازدهی ۱.۹- درصدی را بر اساس تغییرات شاخص کل ثبت کرد. به طور کلی بازدهی بورس از ابتدای تابستان امسال به ۶.۲- درصد رسیده است تا یکی از سردترین تابستان های بورسی طی سال های گذشته را تجربه کنیم.

بازگشت اخراجی ها!

نوری و فولاد دو نمادی که طی چند روز گذشته معاملات منفی را ثبت کرده بودند و اتفاقاً یکی از عوامل اصلاح شاخص کل محسوب می‌شدند امروز بیش‌ترین تاثیر را سبزپوشی شاخص داشتند. فولاد با ۱٬۸۲۳ واحد بیش‌ترین نقش را در صعود شاخص داشت و نوری با ۱٬۰۲۹ و فارس با ۵۰۷ عوامل موثر بر شاخص کل بورس واحد در رتبه های بعدی قرار داشتند.

شاخص هم‌وزن هم امروز توانست با افزایش بیش از ۱٬۱۷۱ واحدی تا میانه کانال ۳۸۹ هزار واحدی پیش‌روی کند.

شاخص فرابورس هم توانست تحت تاثیر معاملات آریا،‌ افزایش بیش از ۴۲ واحدی را ثبت کند.

شاخص سبزی که به دل چسب نبود

هر چند که شاخص معاملات هفته را مثبت به پایان رساند اما در نیم ساعت پایانی بازار شاهد افزایش فشار عرضه به ویژه در نمادهای بزرگ بازار بودیم؛ به گونه‌ای که در نیم ساعت پایانی از یکسو قیمت آخرین معامله برخی نمادهای بزرگ به کم‌تر از قیمت پایانی رسید و از سوی دیگر، شاخص کل با افت حدود ۵۰۰ واحدی همراه شد. موضوعی که شاید بازگشت شاخص به روند صعودی را در هفته آینده با تردیدهایی روبرو می‌سازد.

حقیقی ها همچنان به خروج فکر می کنند

حقیقی‌ها در معاملات امروز حدود ۱۰۵ میلیارد تومان از بازار خارج کردند که هر چند نسبت به روز گذشته کاهشی بوده اما همچنان برآیند منفی خرید و فروش حقیقی‌ها حاکی از عدم اطمینان به آینده بازار است.

شتران و شبندر با حدود ۱۵ میلیارد تومان بیش‌ترین خروج پول حقیقی را ثبت کردند و کسرام با ۱۳ میلیارد تومان در رتبه سوم خروج پول حقیقی بازار امروز قرار داشت.

در نقطه مقابل حتاید با حدود ۳۳ میلیارد تومان بیش‌ترین ورود پول حقیقی را ثبت کرد. نوری با حدود ۱۷ میلیارد تومان و شپدیس با ۱۴ میلیارد تومان از نمادهایی بودند که مورد اقبال حقیقی ها قرار گرفتند.

به طور کلی حدود ۶۰ درصد از نمادهای معامله شده در بازار امروز، خروج پول حقیقی را ثبت کردند و ۲۵ درصد نمادها ورود پول حقیقی را شاهد بودند.

ارزش معاملات خرد؛ فعلاً خبری از رونق نیست

ارزش معاملات خرد (سهام و حق تقدم) بازار امروز برابر با یک هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان بود که کاهش ۱۸ درصدی را نسبت روز گذشته نشان می‌دهد. میانگین ارزش معاملات خرد این هفته حدود دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود که حاکی از معاملات کم رونق بازار است. تا زمانی که ارزش معاملات خرد روزانه حداقل به میانگین امسال یعنی حدود ۵هزار میلیارد تومان نرسد،‌ نباید انتظار داشت که بازار روند صعودی پر قدرتی را آغاز کند.

کاهش نرخ بهره بانکی بازار را صعودی کرد؟

افزایش نرخ بهره بین بانکی طی هفته های گذشته به موضوع اصلی اعتراض برخی معامله گران تبدیل شده است؛ هر چند که مطالعات متعدد و همچنین بررسی روند تاریخی نشان می‌دهد که نرخ بهره بین بانکی اگر نگوییم موثر نیست، تاثیر بسیاری اندکی بر بورس دارد اما جو ایجاد شده، بار روانی بالایی را به همراه داشت. به نظر می رسد حتی اگر فرض کنیم خبر کاهش نرخ بهره بانکی در مثبت شدن بازار امروز موثر بوده است،‌ نباید انتظار داشت که این موضوع در روزهای آینده هم ادامه داشته باشد.

معضل اساسی بازار ریسک های سیستماتیک بازار هستند و تا زمانی که این موضوع ها همچون رکود اقتصادجهانی و آینده برجام برای بازار روشن نشود،‌ به نظر می رسد نباید انتظار بازگشت بورس به روند صعودی قوی را داشت.

شاخص کل بازگشت؟

نگاهی به عوامل موثر همچون ارزش معاملات و ریسک‌های بازار نشان می دهد که شاید نباید مثبت بازار امروز را به بازگشت شاخص به روند صعودی تفسیر کرد. به ویژه آنکه در پایان معاملات شاهد افزایش فشار فروش بودیم.