کشف قیمت در بورس چیست و چگونه انجام می شود؟
قیمت سرمایه گذاری در بورس و اوراق بهادار، با عرضه و تقاضا مشخص میشود. این امر به تقاضاکننده و عرضه‌کننده اجازه میدهد تا با توجه به شرایط موجود، قادر به تغییر قیمت‌ها باشند. کشف تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی قیمت فرآیندی است که طی آن قیمت سهم تعیین میشود؛ قیمتی که با قیمت واقعی سهم تفاوت دارد. به عبارت دیگر، قیمت بعد از تفاهم بین عرضه‌کننده و تقاضاکننده کشف میشود؛ در صورتی که قیمت واقعی، قیمتی است که بر اساس ارزش واقعی سهم یا کالا تعیین میشود. در این مقاله مفهوم کشف قیمت در بورس را بررسی می‌کنیم.
منظور از کشف قیمت در بورس چیست؟
در کشف قیمت، عرضه‌کننده قیمت شفافی برای محصولات خود تعیین میکند و این کار را با در نظر گرفتن میزان عرضه و تقاضای کالا یا دارایی خود انجام میدهد. در بازار بورس برای رسیدن به شفافیت قیمتی از چنین شیوه‌ای بهره می‌برند.
کشف قیمت باید به موقع انجام شود. ممکن است قیمت در تمامی سهام حاضر در بازار، به سرعت تعیین شود.
این امر در شرایطی رخ میدهد که سرعت انتقال اطلاعات در شرکت‌های مختلف متفاوت باشد بنابراين به موقع بودن کشف قیمت، به سرعت انتقال اطلاعات اشاره دارد.
اطلاعات ناقص یکی از مانع‌هایی است که فرآیند کشف و تعدیل قیمت در بورس را با تاخیر مواجه میکند. مسئله مهم این است تعامل عرضه و تقاضا باعث کشف قیمت‌ها میشود.
کشف قیمت فرآیندی است که طی آن خریداران و فروشندگان در مورد میزان معینی از کالا، به یک قیمت معاملاتی میرسند. چنین توافقی در یک مکان و زمان خاص صورت می‌گیرد.
قیمت‌ها از رابطه تعادلی بین نیروهای عرضه و تقاضا حاصل میشوند. نیروهای عرضه و تقاضا سطح قیمت بازار را مشخص میکنند. فرآیند کشف قیمت نیز تعادل بین قیمت‌های ارائه شده توسط عرضه‌کننده و تقاضاکننده است. بنابراین دو طرف معامله برای یک کالای خاص با یک مقدار مشخص و کیفیت معین، به قیمتی خاص میرسند.
انواع روش‌های کشف قیمت در بورس
از آن جا که قطعیتی در آینده وجود ندارد، خریداران و فروشندگان باید با انتظارات خود قیمت را کشف کنند. بنابراين قیمت در محدوده سطح قیمت بازار در نوسان خواهد بود.
کیفیت دارایی مورد معامله، مکان معامله، زمان معامله، تعداد خریداران و فروشندگان، در تعیین میزان این نوسان دخیل هستند. همچنين این فرآیند از عوامل دیگری از جمله میزان و نوع اطلاعاتی که در دسترس عموم قرار دارد نیز تاثیر می‌گیرد. در نتیجه میتوان فرآیند کشف قیمت را تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی در دسته موضوعات بنیادی و فراتر از عرضه و تقاضا قرار داد.
کشف قیمت با حراج ناپيوسته
در زمان بازگشایی سهم در بازار بورس و از طریق حراج ناپیوسته، کشف قیمت اتفاق می‌افتد. در این شرایط سهم در وضعیتی قرار می‌گیرد که برای کشف قیمت آن، تقاضاکننده و عرضه‌کننده باید شروع به رقابت کنند.
رقابتی که در یک قیمت مشخص به پایان می‌رسد. این قیمت، همان قیمتی است که معامله خرید و فروش در آن قیمت انجام میشود.
برای حراج ناپیوسته، در یک بازه زمانی مشخص، هیچ معامله‌ای در سهم صورت نمی‌گیرد. بعد از این مدت زمان، در صورت تعادل بین قیمت پیشنهادی خریدار با قیمت فروشنده، اولین معامله انجام میشود. با انجام اولین معامله نیز کشف قیمت صورت می‌گیرد. در فرآیند کشف قیمت با حراج ناپیوسته، هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود اما امکان ورود، تغییر یا حذف سفارش وجود دارد. به عنوان مثال ناظر اعلام میکند که در فاصله زمانی مشخصی، در نمادی خاص حراج ناپیوسته به منظور کشف قیمت انجام میشود. بنابراین در این محدوده زمانی، هیچ معامله‌ای صورت نمی‌گیرد. اگر در این مدت زمان قیمت خریدار با قیمت فروشنده برابر شود، معامله در ساعتی پس از این بازه زمانی، بین خریدار و فروشنده انجام میشود.
اگر خریدار و فروشنده در هیچ قیمتی با هم به تفاهم نرسند، ناظر مجددا معاملات سهم را متوقف و کشف قیمت را در روز دیگری تکرار میکند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، مقاله «انواع حراج و روش‌های مچینگ در بازار سرمایه ایران» را مطالعه کنید.
نحوه کشف قیمت در حراج ناپیوسته
معمولا بنا به دلایل زیر، نمادهای معاملاتی شرکت‌ها مشمول بازگشایی با حراج ناپیوسته میشوند:
۱. برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه یا مجمع عمومی عادی به طور فوق‌العاده:
در صورتی که هدف از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه تصویب صورت‌های مالی یا تقسیم سود باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان و اگر هدف به غیر از تصویب صورت‌های مالی یا تقسیم سود نقدی باشد، بازگشایی نماد با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام میشود.
در مجمع فوق‌العاده نیز تغییر میزان سرمایه شرکت باعث بازگشایی نماد معاملاتی آن با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان، به منظور کشف قیمت هر سهم میشود.
۲. افشای اطلاعات با اهمیت:
اگر شرکت افشای اطلاعات با اهمیت در گروه الف داشته باشد، به منظور کشف قیمت، نماد معاملاتی آن با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی میشود. افشای اطلاعات گروه ب نماد معاملاتی را با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی میکند.
۳. قانون نوسان ۵۰ درصد:
در صورتی که نماد معاملاتی توسط این قانون متوقف شود، حراج ناپیوسته حداکثر ۲ روز کاری پس از توقف، با محدودیت دامنه نوسان برای کشف قیمت بازگشایی میشود.
۴. گره معاملاتی:
به منظور کشف قیمت سهم در زمانی که نماد شرکتی مشمول گره معاملاتی شود، روز معاملاتی بعد با حراج ناپیوسته و محدودیت دامنه نوسان، نماد سهم بازگشایی خواهد شد. در خصوص رفع گره معاملاتی و نحوه گشایش سهام وارد شوید.
۵. مظنون بودن معاملات به استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت:
بازگشایی نماد معاملاتی در این شرایط پس از بررسی‌های لازم، با حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان برای کشف‌قیمت نماد صورت خواهد گرفت.
در صورتی که در حراج ناپیوسته به دلیل برابر نبودن قیمت پیشنهادی خریدار با قیمت فروشنده معامله‌ای صورت نگیرد، به تشخیص سازمان بورس و پس از اطلاع رسانی توسط ناظر بازار، حراج ناپیوسته یک بار دیگر در همان جلسه معاملاتی یا در ۹۰ دقیقه ابتدایی جلسه بعد تکرار میشود. چنان چه مجدد کشف قیمت صورت نگیرد، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی، مرجع قیمت حراج پیوسته خواهد بود.
در کشف قیمت حق تقدم سهام پس از افزایش سرمایه یا در زمان عرضه حق تقدم‌های استفاده نشده، حراج ناپیوسته تا کشف قیمت تکرار میشود. زمان عرضه حق تقدم‌های استفاده‌نشده مدت حراج ناپیوسته تا پایان جلسه معاملاتی ادامه خواهد داشت.
تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی
کشف قیمت مستلزم به تفاهم رسیدن خریدار و فروشنده است. برای مثال دارایی شما ۵۰۰ گرم طلا است. زمانی می‌رسد که بنا به دلایلی قصد فروش طلای خود را دارید. با این که قیمت طلای جهانی تغییری نکرده است اما به دلیل عرضه زیاد طلا و کشف قیمت پایین‌تر از ارزش واقعی آن، طلافروشی چند درصد کمتر از قیمت جهانی طلا را از شما خریداری میکند. در بازار بورس و اوراق بهادار نیز دقیقا همین اتفاق رخ میدهد.
کشف قیمت فرآیندی کلی است که برای تعیین قیمت‌های تحویل آنی یک کالای خاص یا یک برگ از اوراق بهادار انجام می‌گیرد. قیمت وابسته به شرایط و احوال بازار است. زیرا شرایط بازار ابتدا بر عرضه و تقاضا تاثیر و از این طريق بر قیمت‌ها اثر می‌گذارد. نوسان قیمت معاملاتی در محدوده بالا و پایین سطح عمومی قیمت بازار انجام میشود.
در فرآیند کشف قیمت درجه تمرکز بازار، محدود شدن عرضه به چند فرد، اطلاعات ناقص بازار و… از جمله عوامل مهم و تاثیرگذار هستند.
در کشف قیمت در بورس، خریداران و فروشندگان قیمت معاملاتی دارایی را با کمیت و کیفیت معین، در زمان و مکان تعیین شده کشف میکنند. تعیین قیمت از تعامل نیروهای عرضه و تقاضا به دست میآید؛ تعاملی که تعیین‌کننده سطح قیمت در بازار است.
کشف قیمت در عرضه‌های اولیه
عرضه اولیه سهام از دو طریق ثبت دفتری و عرضه عمومی به روش حراج صورت می‌گیرد. در عرضه اولیه از هر دو روش، تعیین قیمت عرضه در مرحله اصلی عرضه عمومی اوراق بهادار، در میزان موفقیت عملکرد عرضه اولیه تاثیر بسیاری دارد. میزان موفقیت در قیمت‌گذاری، با اندازه‌گیری بازده قابل ارزیابی است.
هدف از کشف قیمت، تعیین قیمت عرضه با ماکزیمم کردن ارزش اوراق‌بهادار منتشر شده توسط شرکت است. ناشر و پذیره‌نویس با جمع‌آوری تقاضای بازار توسط جمع‌آوری درخواست‌ها از نهادهای مالی مختلف، به درک مناسبی در زمینه تقاضای بازار دست می‌یابند. پذیره‌نویس با این اطلاعات می‌تواند نمودار تقاضا را ترسیم کند.
در کشف قیمت از روش حراج نیز مشابه روش ثبت دفتری اقدام میشود. البته در کشف قیمت از روش حراج منحنی تقاضا درخواست‌های تمامی سرمایه‌گذاران را شامل میشود.
کشف قیمت در بورس کالا
بورس‌های کالایی فعالیت خود را در ابتدا با معاملات فیزیکی و کشف قیمت آغاز کردند و پس از مدتی، به سمت تغییر و تبدیل به بورس و فرصت تأمین مالی به حرکت درآمدند. امروزه مهم‌ترین نقش بورس کالا، تامین مالی برای شرکت‌های تولیدی و ایجاد فرصتی برای سرمایه‌گذاری مشتاقان سرمایه‌گذاری است. بنابراین بورس کالا فرصت سرمایه‌گذاری، ایجاد شفافیت در قيمت‌ها، مدیریت ریسک قیمت کالاها و محصولات و… را به وجود آورده است.
سخن آخر
کشف قیمت فرآیندی برای به تفاهم رسیدن خریداران و فروشندگان در خصوص میزان معینی از کالا است که در یک مکان و زمان خاص صورت می‌گیرد. بورس محل شفافیت قیمت‌ها است. محلی که خریداران و فروشندگان کالا یا دارایی خاص، قیمت محصول مورد نظر را بر اساس عرضه و تقاضا محاسبه و مشخص میکنند. بازارهای بورس یکی از بهترین گزینه‌ها برای رسیدن به شفافیت قیمتی در جهان هستند و کشف قیمت در بورس فرایندی شفاف و قانونمند است.
معرفی کامل کشف قیمت در بورس
قیمت یک سهم در بازار بورس در ازای تقابل عرضه و تقاضا ایجاد می شود. و همین امر باعث می شود که تقاضا کننده و عرضه کننده با توجه به شرایط، قیمت را تغییر می دهند.
کشف قیمت با قیمت واقعی تفاوت دارد، کشف قیمت بعد از تفاهم عرضه کننده و تقاضا کننده در یک قیمت خاص اتفاق می افتد ولی قیمت واقعی همان ارزشی است که سهم یا کالا باید داشته باشد.
یکی ازمواردی که کشف قیمت اتفاق می افتد در زمان بازگشایی سهم از طریق حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان است که سهم برای کشف قیمت در حال مجاز-محفوظ قرار می گیرد و تقاضا کننده و تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی عرضه کننده شروع به رقابت می کنند، تا در یک قیمت مشخص به معامله آن ها مچ شود ( ارزش منصفانه : قیمتی است که با فروش یک دارایی میتوان دریافت کرد.) معاملات در آن قیمت به اصطلاح مچ می شوند و خرید و فروش ها در آن قیمت انجام می شود.
اگر عرضه کننده و تقاضا کننده در هیچ قیمتی به تفاهم نرسند. ناظر سهم را می بندد و فرایند کشف قیمت را به روز بعد موکول میکند.
یکی از اشتباهات رایج که نیاز به توضیح بیشتر دارد: تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی است.
کشف قیمت فقط مستلزم تفاهم خریدار و فروشنده است؛ برای مثال شما 100 گرم طلا دارید و قمت جهانی طلا هیچ تغییری نکرده است ولی زمانی که میخواهید طلای خود را بفروشید طلا فروشی چند درصد کمتر از قیمت جهانی طلا را از شما میخرد. چرا که عرضه کننده زیاد طلا باعث کشف قیمت پایین تر از ارزش واقعی ان شده است.
کشف قیمت در بازار سهام
یکی از جنبه‌های مهم معامله‌گری در بازار سهام این است که بتوانیم کشف قیمت را بفهمیم تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی و آن را بکار بگیریم. کشف قیمت خلاصه‌ای از احساسات کل بازار در یک برهه از زمان است. برای اینکه با این مفهوم بیشتر آشنا شوید، در این مقاله با ما همراه باشید.
عناوینی که در این مقاله به آن‌ها خواهیم پرداخت:
- منظور از کشف قیمت چیست؟
- از جمله عواملی که در کشف قیمت می‌تواند تأثیرگذار باشد
- نقش عرضه و تقاضا در کشف قیمت
- نقش نوسانات در کشف قیمت
- تفاوت کشف قیمت و ارزشگذاری
- اهمیت کشف قیمت
- کشف قیمت در عرضه‌های اولیه
- نتیجه‌گیری
منظور از کشف قیمت چیست؟
کشف قیمت در همه چیز، به تشخیص نقطه تلاقی بین عرضه و تقاضا بستگی دارد. در واقع فرآیندی است که در آن فروشندگان و خریدارانی که با هم در خرید سهام، کالا و غیره در رقابت هستند، قیمت آن دارایی را تعیین میکنند. به بیان ساده، در کشف قیمت خریدار و فروشنده بر سر قیمت به توافق میرسند و معامله‌ای انجام می‌گیرد.
از جمله عواملی که در کشف قیمت می‌تواند تأثیرگذار باشد:
- وضعیت عرضه و تقاضا
- میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران
- وضعیت کلی اقتصادی
- در دسترس بودن اطلاعات بازار
- نوسانات
- نقدینگی
در بازارهایی که پویا هستند، کشف قیمت یک فرآیند مداوم است و با خرید و فروش مداوم اوراق بهادار متوقف نمی‌شود. کشف قیمت، فرآیند جدیدی نیست و از زمانی که بازارها وجود داشته‌اند، کشف قیمت هم وجود داشته است. با این حال، همانطور که بازارهای سهام در سراسر جهان تکامل یافته‌اند، روند کشف قیمت هم به یک موقعیت کلیدی تبدیل شده است.
نقش عرضه و تقاضا در کشف قیمت
وضعیت عرضه و تقاضای یک دارایی از جنبه‌های مهم بازار هستند زیرا حرکت قیمت‌ها را هدایت میکنند. هنگامی که وضعیت خریدار و فروشنده در تعادل است، یعنی بین عرضه و تقاضا تعادل وجود دارد. با نگاهی به سطوح مقاومت و حمایت در نمودارهای قیمت، تعادل در عرضه و تقاضا را میتوان مشاهده کرد. در سطوح حمایت تقاضای خریدار زیاد است و قیمت بیشتر از این کاهش نمی‌یابد و در سطوح مقاومت تقاضای فروشنده افزایش یافته است و قیمت مقاومت میکند و بیشتر از این بالا نمی‌رود. با کمک این دو سطح، می‌توانید ارزیابی کنید که آیا فروشندگان یا خریداران در یک مقطع زمانی بر بازار تسلط دارند یا خیر. سطوح حمایت و مقاومت به معامله‌گران کمک میکند تا سطوح کشف قیمت یا سطوحی را که تعادل عرضه و تقاضا برای یک اوراق بهادار یا دارایی وجود دارد را ارزیابی کنند و قیمت لحظه‌ای را تعیین نمایند.
نقش نوسانات در کشف قیمت
نوسانات در تعیین اینکه خریدار یک موقعیت را برای ورود یا خروج انتخاب میکند، نقش کلیدی دارد. در یک بازار بسیار پرنوسان، معامله‌گران باید دائماً از کشف قیمت استفاده کنند تا بفهمند که قیمت مناسب برای یک دارایی خاص چه قیمتی می‌تواند باشد. بنابراین فرآیند کشف قیمت در نوسانات بازار نقش مهمی را ایفا میکند.
تفاوت کشف قیمت و ارزشگذاری
اکنون که تعریف کشف قیمت و فرآیند کشف را می‌دانید، زمان آن رسیده است که بدانید کشف قیمت به معنای ارزشگذاری نیست، اگرچه ممکن است مشابه به نظر برسند. ارزشگذاری فرایند تعیین ارزش فعلی یک دارایی یا شرکت در زمان حال است و فرایندی نیست که توسط بازار هدایت شود. ارزشگذاری براساس عواملی مانند جریان نقدی قابل انتظار در آینده و نرخ بهره تعیین می‌گردد. در مقابل فرایند کشف قیمت توسط بازارها هدایت میشود و به وضعیت عرضه و تقاضا بستگی دارد و می‌تواند مدام در حال تغییر باشد.
اهمیت کشف قیمت
درک اهمیت کشف قیمت مهم است زیرا بازارها دائماً در حال تغییر هستند و ارزیابی اینکه یک سهام تا چه میزان خریداری شده است در تصمیم‌گیری برای خرید و فروش مؤثر است. در این حالت معامله‌گر می‌تواند بفهمد که یک سهم بیشتر و یا کمتر از ارزش بازار در حال معامله می‌باشد. این موضوع به سرمایه‌گذار جهت باز کردن یک موقعیت کوتاه‌مدت و یا بلندمدت کمک خواهد کرد. کشف قیمت در قلب هر مبادله‌ای قرار دارد و ارزش یک دارایی را تعیین میکند. البته همانطور که قبلاً توضیح داده شد، کشف قیمت با ارزشگذاری متفاوت است.
کشف قیمت در عرضه‌های اولیه
دو روش جهت عرضه اولیه سهام وجود دارد:
1) ثبت دفتری
2) عرضه عمومی به روش حراج
در روش ثبت دفتری یک پذیره‌نویس سعی در تعیین نمودن قیمت پیشنهادی عمومی (IPO) دارد. در نمودار تقاضا به روش ثبت دفتری درخواست سرمایه‌گذاران نهادی لحاظ می‌گردد، در حالیکه در روش عرضه عمومی به روش حراج درخواست تمام سرمایه‌گذاران لحاظ میشود. چناچه بتوان قیمت اصلی عرضه عمومی را تعیین کرد، تأثیر فراوانی بر میزان موفقیت عرضه اولیه دارد. کشف قیمت قبل از رسیدن به قیمت انتشار، شامل ثبت تقاضای سرمایه‌گذار برای سهام است. این قیمت باید به نحوی باشد که هم شرکت عرضه‌کننده و هم سرمایه‌گذاران متقاضی، راضی باشند.
نتیجه‌گیری
همانطور که یافته‌ها تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی نشان می‌دهند، تابع کشف قیمت می‌تواند از طریق یک فرآیند خود سازمان‌یافته محقق شود. سرمایه‌گذاران در بازار با هدف به حداکثر رساندن قیمت سهام معامله میکنند. قیمت از طریق رفتارهای معاملاتی ایجاد می‌گردد. در حالت تعادل بین عرضه و تقاضا، قیمت یک سهام می‌تواند تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی به‌طور کامل اطلاعات مربوط به عوامل بنیادی را منعکس کند؛ در چنین شرایطی بازار کارآمد است.
کشف قیمت در بورس چیست؟
بورس محلی برای شفافیت قیمت‌ها است به طوری‌که عرضه‌کنندگان و متقاضیان کالا یا دارایی مالی در فرآیندی “شفاف” اقدام به کشف قیمت محصولشان بر پایه عرضه و تقاضا میکنند و یکی از راه‌های دنیا برای رسیدن به شفافیت قیمت‌ها نیز استفاده از بورس‌ها است. این جمله مفهوم کشف قیمت را به صورت کلی بیان میکند، اما در ادامه به بررسی اجزای موثر بر این مفهوم می‌پردازیم:
مفهوم کشف قیمت در بورس
فرآیند کشف قیمت، عبارت است از انتقال اطلاعات مربوط و خاص در قیمت سهام، به هنگام بودن کشف قیمت نیز اشاره به سرعت انتقال اطلاعات مربوط در قیمت سهام دارد. در واقع، ممکن است کلیه سهام موجود در بازار فوراً کشف قیمت شوند در حالی که سرعت انتقال اطلاعات در هر شرکت نسبت به شرکت دیگر متفاوت باشد. اطلاعات ناقص به طور بالقوه مانع کشف به هنگام قیمت شده و تعدیل قیمت سهم به اطلاعات جدید با تاخیر انجام میشود. نکته مهم در این بحث آن است که قیمت‌ها از “تعامل نیروهای عرضه و تقاضا” حاصل میشود. نیروهایی که سطح قیمت بازار را تعیین میکنند. کشف قیمت عبارت است از فرآیندی که از طریق آن خریداران و فروشندگان یک کالا به یک قیمت معاملاتی برای یک مقدار مشخص از کالا با کیفیت معینی از آن در یک مکان و زمان خاص میرسند. کشف قیمت با چند مفهوم دیگر ارتباط تنگاتنگ دارد از جمله:
- مواردی چون تعداد، اندازه، مکان و رقابت‌پذیری خریداران و فروشندگان که در ساختار بازار جای می‌گیرند
- رفتار بازار در روش‌های قیمت‌گذاری و نحوه خرید خریداران
- مواردی چون میزان، به موقع و به هنگام بودن و معتبر بودن اطلاعات در بحث اطلاعات بازار و گزارش‌دهی از قیمت‌ها
- بازارهای آتی و گزینه‌های مدیریت ریسک
فرآیند کشف قیمت از سطح قیمت بازار شروع میشود. از آنجا که خریداران و فروشندگان بر پایه انتظارات خویش از آینده نامعلوم و با نا اطمینانی قیمت‌ها را کشف میکنند، قیمت معاملاتی در اطراف سطح قیمت بازار در نوسان خواهد بود. این نوسان به عواملی چون کیفیت و کمیت کالای آورده شده به بازار، زمان و مکان معامله و تعداد خریداران و فروشندگان بالقوه بازار آن محصول بستگی دارد. عوامل دیگر موثر بر فرآیند کشف قیمت میزان و نوع اطلاعات عمومی در دسترس بازار و عوامل تاثیرگذار بر عرضه آن کالا هستند. لذا بحث کشف قیمت را باید موضوعی بنیادی‌تر و فراتر از صرفا عرضه و تقاضا دانست. . با همه اهمیتی که کشف قیمت ها در بورس ها به عنوان یکی از دو کارکرد اصلی وعمده آن دارند هنوز هم بسیاری از اقتصاددانان و فعالان بورس ها مفهوم آن را با تعیین قیمت ها که توسط نیروهای عرضه و تقاضا انجام می شود اشتباه می گیرند.
کشف قیمت عبارت است از “فرآیند کلی” به‌کارگرفته شده برای تعیین قیمت‌های تحویل آنی یک کالای خاص یا یک برگ از اوراق بهادار. این قیمت‌ها به شرایط و اوضاع و احوال بازار بستگی دارند یعنی آن دسته از شرایط که بر “عرضه و تقاضا” اثر‌گذارند. سطح عمومی‌‌‌‌قیمت‌ها انعکاس عوامل عرضه و تقاضا هستند. نوسانات قیمت معاملاتی یک کالا در محدوده بالا و پایین سطح عمومی قیمت بازار رخ میدهد. درجه تمرکز بازار، محدود شدن عرضه به چند عرضه کننده و اطلاعات ناقص بازار از جمله عواملی هستند که در فرآیند کشف‌قیمت یک کالا اثر معنی دار و مهمی دارند. بنابراین میتوان گفت:
تعیین قیمت از تعامل نیروهای عرضه و تقاضا به‌دست میآید. تعاملی که تعیین کننده یا علت سطح قیمت بازار است. درصورتی که کشف قیمت در بورس فرآیندی است که در آن خریداران و فروشندگان به قیمت معاملاتی کالایی با کم و کیف معین و در زمان و مکان مشخص میرسند و یا آن را کشف میکنند. برای مثال:
- در جریان عرضه اولیه تعداد ۲۴۰ میلیون سهم شرکت فولاد سپید فراب کویر، هر سهم این شرکت در بورس با نماد معاملاتی “کویر” در ۶۲۵ تومان کشف‌قیمت شد. این میزان سهام در محدوده قیمتی ۶۰۰ تا ۶۲۵ تومانی برای هر سهم و با سهمیه ۶۰۰ سهمی تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی برای هر کد حقیقی و حقوقی عرضه شده بود.
- تعداد ۵۲ میلیون سهم شرکت کشت و صنعت شریف‌آباد با نماد معاملاتی “زشریف” در قیمت ۴۲۰ تومان در فرابورس، کشف‌قیمت شد.
- تعداد ۲۰۰ میلیون سهم شرکت پلی پروپیلن جم با نماد معاملاتی”جم پیلن” در قیمت ۲۲۵۰ تومان در بورس، کشف‌قیمت شد.
کشف قیمت در عرضه‌های اولیه
در هر دو روش ثبت دفتری و عرضه‌ی عمومی به روش حراج، تعیین قیمت عرضه مرحله اصلی عرضه‌ی عمومی اوراق‌بهادار است که تاثیر با اهمیتی بر «میزان موفقیت عملکرد عرضه اولیه» دارد. موفقیت قیمت‌گذاری از طریق اندازه‌گیری بازده در روز اول، قابل ارزیابی است. هدف از کشف قیمت، تعیین قیمت عرضه به‌گونه‌ای است که ارزش اوراق‌بهادار منتشر شده توسط شرکت، ماکزیمم شود و هدف پذیره‌نویس، تعیین قیمت به روشی است که بازده سرمایه گذاران اولیه متناسب با مخاطره عدم وجود معامله قبلی این اوراق باشد. در روش سنتی ناشر و پذیره‌نویس از طریق «جمع‌آوری تقاضای بازار به وسیله جمع‌آوری درخواست‌ها» از نهادهای مالی مختلف به یک درک مناسبی از بازار تقاضا دست می‌یابد. این درخواست‌ها شامل مبلغ ریالی و تعداد سهام مورد درخواست سرمایه‌گذاران بالقوه است. با جمع‌آوری این اطلاعات پذیره‌نویس قادر خواهد بود تا قیمت‌های مختلف تقاضا را جمع‌آوری کرده و نمودار تقاضا را ترسیم کند. قیمت عرضه براساس روش های ارزشگذاری بوده و به تفسیر متعهد پذیره‌نویس از تقاضای عمومی نیز بستگی دارد. کشف قیمت در روش حراج نیز کاملاً مشابه روش ثبت دفتری است با این تفاوت که منحنی تقاضا شامل درخواست‌های تمامی سرمایه‌گذاران بالقوه است نه فقط سرمایه‌گذاران نهادی.
کشف قیمت در بورس کالا
بورس‌های کالایی مختلف در جهان در ابتدا با معاملات فیزیکی و کشف قیمت، فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و سپس به سمت تبدیل شدن به بورس مالی و فرصت تأمین مالی حرکت کرده‌اند؛ بر این اساس، هم‌اکنون مهم‌ترین نقش بورس‌های کالایی، بحث تأمین مالی برای شرکت‌های تولیدی و ایجاد فرصت سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران است و در یک مرحله پیشرفته‌تر، مدیریت ریسک معاملات را دنبال میکنند. لذا، کشف‌قیمت، نظام تأمین مالی بنگاه‌ها، فرصت سرمایه‌گذاری و مدیریت ریسک قیمت کالاها و محصولات از نقش‌های بورس‌های کالایی به شمار می‌رود. بورس محلی برای شفافیت قیمت‌ها است به طوری‌که عرضه‌کنندگان و متقاضیان کالا در فرآیندی “شفاف” اقدام به کشف قیمت محصولشان بر پایه عرضه و تقاضا میکنند و یکی از راه‌های دنیا برای رسیدن به شفافیت قیمت کالاها نیز استفاده از بورس‌های کالاست.
معنی کشف قیمت در بورس چیست؟
کشف قیمت فرآیندی است که طی آن عرضه‌کنندگان یک کالا یا دارایی قیمت شفافی برای محصولشان تعیین میکنند.
به گزارش تجارت‌نیوز، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه‌گذاران پیش از سرمایه‌گذاری باید مجموعه‌ای از آموزش‌ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.
کشف قیمت فرآیندی است که طی آن عرضه‌کنندگان یک کالا یا دارایی قیمت شفافی برای محصولشان تعیین میکنند. این کار با توجه به میزان عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد.
در تمام بازارهای بورس برای اینکه به شفافیت قیمت برسند از چنین شیوه‌ای بهره می‌برند. این توضیح مختصر تنها به بیان کلی این مسئله می‌پردازد.
کشف قیمت باید به هنگام باشد، این جمله اشاره به انتقال اطلاعات به قیمت دارد، ممکن است تعیین قیمت در تمامی سهام های حاضر در بازار به سرعت صورت گیرد، این امر در شرایطی اتفاق می‌افتد که سرعت انتقال اطلاعات در شرکت‌های مختلف متفاوت است.
یکی از موانع تعیین قیمت به هنگام، اطلاعات ناقص است. در صورت وجود چنین اطلاعاتی فرآیند کشف و تعدیل قیمت با تاخیر صورت می‌گیرد. مسئله‌ای که در این میان حائز اهمیت است، اینکه قیمت‌ها در تعامل میان دو نیروی عرضه و تقاضا کشف میشوند.
کشف قیمت فرآیندی است که طی آن خریداران و فروشندگان در خصوص میزان معینی از کالا به یک قیمت معاملاتی میرسند همچنین باید گفت چنین توافقی در یک مکان و زمان خاص صورت می‌گیرد.
عوامل موثر بر کشف قیمت
کشف قیمت از سطح بازار آغاز میشود. به دلیل عدم قطعیت در آینده، خریداران و فروشندگان با توجه به انتظارات خویش قیمت را کشف میکنند. از همین‌رو قیمت در محدوده سطح قیمت بازار در نوسان خواهد بود. عواملی، چون کیفیت و کمیت کالای مورد معامله، زمان و مکان معامله و تعداد خریدار و فروشنده، در شکل‌دهی این نوسان دخیل هستند.
این تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی فرآیند از عوامل دیگری نیز متاثر است؛ مواردی از جمله میزان و نوع اطلاعاتی که در دسترس عموم قرار می‌گیرد. این عوامل در فرآیند عرضه تاثیرگذار هستند. به همین دلیل است که باید فرآیند کشف قیمت را موضوعی بنیادی و فراتر از عرضه و تقاضا تلقی کرد.
کشف قیمت در مقام یکی از دو کارکرد اصلی بازار بورس از اهمیت فراوانی برخوردار است. با این همه بسیاری از اقتصاددانان و فعالان بازار بورس ممکن مفهوم آن را با موارد دیگر اشتباه بگیرند. بسیار پیش میآید که تعیین قیمت توسط نیروهای عرضه و تقاضا با فرآیند کشف قیمت اشتباه گرفته میشود.
این فرآیند همان پروسه کلی در تعیین قیمت‌های تحویل آنی کالا یا اوراق بهادار است هچنین باید گفت در شرایط حاکم بر بازار در شکل‌گیری این قیمت‌ها موثر واقع میشود یعنی عرضه بر تقاضا تاثیر می‌گذارد این دو عنصر در سطح عمومی قیمت‌ها نیز منعکس میشود.
پس نوسان قیمتی در محدوده‌ای بالاتر و پایین‌تر از سطح عمومی قیمت نمود پیدا میکند.
در ابتدا بیان کردیم که تعامل میان نیروهای عرضه و تقاضا قیمت را تعیین میکند. چنین تعاملی خود تعیین‌کننده یا حتی علت قیمت بازار خواهد بود. این در حالی است که کشف قیمت فرآیندی است که طی آن خریدار و فروشنده، قیمت اوراق بهادار یا کالایی را با کیفیت مشخص و در زمان و مکان تعیین شده کشف میکنند.
کشف قیمت در عرضه اولیه چگونه صورت می‌گیرد؟
عرضه اولیه سهام می‌تواند از طریق ثبت دفتری و یا عرضه عمومی به روش حراج صورت گیرد. فارغ از این موضوع، تعیین قیمت مرحله اصلی عرضه عمومی تاثیر فراوانی بر میزان موفقیت عرضه اولیه دارد. موفقیت قیمت‌گذاری را میتوان از طریق اندازه‌گیری بازده در همان روز نخست اندازه‌گیری کرد.
هدف از کشف قیمت، تعیین قیمت در هنگام عرضه است؛ به شکلی که ارزش اوراق بهادار به حداکثر برسد. هدف پذیره‌نویس نیز تعیین قیمت به شیوه‌ای که تناسبی میان بازده سرمایه‌گذاران اولیه و مخاطره عدم وجود معامله قبلی در این اوراق وجود داشته باشد.
در شیوه مرسوم و سنتی، پذیره‌نویس به جمع‌آوری تقاضای بازار از طریق جمع‌آوری درخواست‌ها از نهادهای مالی مختلف می‌پردازد. به این ترتیب میتوان به درک صحیحی از بازار تقاضا رسید. این درخواست‌ها هم مبالغ ریالی و هم تعداد سهام را در بر دارند. پس از جمع‌آوری چنین اطلاعاتی، پذیره‌نویس می‌تواند بر اساس قیمت‌های مختلف تقاضا، به رسم نمودار تقاضا بپردازد. قیمت عرضه بر مبنای روش‌های ارزشگذاری تعیین میشود. این قیمت به تفسیر متعهدانه پذیره‌نویس از درخواست‌های عمومی نیز مرتبط است.
این فرآیند در روش حراج نیز بسیار مشابه ثبت دفتری است. تنها تفاوت آن در این است که نمودار تقاضا شامل درخواست‌های تمامی سرمایه‌گذاران خواهد بود. در حالی که در ثبت دفتری این منحنی با توجه به درخواست سرمایه‌گذاران نهادی ترسیم میشود.
دیدگاه شما