حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه

موسسه حسابداری تراز ارقام

ارائه خدمات مالی و حسابداری، آموزش، نصب و راه اندازی سیستم

معرفی

فایل ها و جزوات آموزشی

آموزش اکسل

صورتهای مالی

ترازنامه

دارائیها

بدهی ها

حقوق صاحبان سهام

صورت جریان وجوه نقد

روش مستقیم

روش غیر مستقیم

صورت سود وزیان

اجزای تشکیل دهنده صورت سود و زیان

مالیاتی

اخبار

استانداردهای حسابداری

اجزای حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام نشان دهنده حقوق مالی صاحب یا صاحبان یک واحد انتفاعی نسبت به دارایی

اندوخته ها – نوعی محدودیت در توزیع سود سهام می باشد که ممکن است ناشی از الزامات قانونی ، تصمیمات مدیریت یا مجمع عمومی صاحبان سهام و یا توافق و قراردادهای منعقده با اشخاص ثالث باشد. مثل اندوخته قانونی ، اندوخته احتیاطی ، اندوخته جایگزینی ماشین آلات و یا اندوخته سپرده بازخرید اوراق قرضه.

سود(زیان ) انباشته – مانده بستانکار حساب مزبور مبین آن بخش از سود سال جاری و سود سنواتی است که محدودیتی در توزیع آن بین صاحبان سهام وجود ندارد. مانده بدهکار این حساب نشانگر زیان انباشته از سنوات گذشته می باشد.

سرمایه تحقق نیافته – هر گونه افزایش یا کاهش در حقوق صاحبان سهام که در طبقات قبلی نگنجد ، در این بخش نشان داده می شود. مثل مازاد ناشی از تجدید ارزیابی دارایی های ثابت.

هر آنچه باید در رابطه با ترازنامه حسابداری بدانید

به عبارت دیگر ترازنامه وضعیت مالی واحد اقتصادی مورد نظر را در یک بازه زمانی شرح می‌دهد. فرمول ترازنامه همان فرمول اصلی حسابداری است که دارایی را برابر با مجموع بدهی و سرمایه سهام‌داران در نظر می‌گیرد. از ترازنامه برای بررسی وضعیت اقتصادی و مالی شرکت استفاده می‌شود. در ادامه با مقررات و نکات مهم در خصوص ترازنامه حسابداری آشنا می‌شویم.

انواع

ترازنامه به شکل حساب :

در این نوع، که یکی از رایج‌ترین اشکال ترازنامه است و در آن به خوبی می‌توان تساوی حساب‌ها و معادله حسابداری را مشاهده و بررسی کرد به شکل عدد T نوشته می‌شود. به اینصورت که در بالای ترازنامه عنوان و در ادامه در پایین عنوان، فاکتورها نوشته می‌شود. به عبارت دیگر در ابتدا عنوان نوشته می‌شود و بعد در زیر عنوان دو ستون ایجاد می‌شود که در ستون سمت راست به دارایی و در ستون سمت چپ، بدهی و حقوق صاحبان سرمایه ذکر می‌شود.

ترازنامه به شکل گزارشی :

در شکل گزارشی ترازنامه، اقلام و موارد ضروری به صورت گزارشی پشت سر هم نوشته می‌شود. به عبارت دیگر، دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام در یک ستون پشت هم ذکر می‌شود.

اقلام ترازنامه حسابداری

دارایی‌ها

دارایی به دو نوع دارایی جاری و غیرجاری تقسیم می‌شود و در ترازنامه ابتدا به دارایی‌های جاری بر اساس میزان نقدینگی اشاره می‌شود. به طور کلی منظور از دارایی، سرمایه واحد اقتصادی است؛ این سرمایه می‌تواند به وجه نقد تبدیل شود و در ترازنامه بر حسب نقدینگی از بالا به پایین نوشته می‌شود. در این‌جا به دو نوع دارایی مذکور اشاره می‌کنیم:

الف) دارایی جاری

منظور از دارایی جاری، دارایی است که در زمانی کمتر از یک سال قابل تبدیل به وجه نقد باشد. دارایی جاری شامل این موارد است:

• وجه نقد و معادل آن مانند ارز، حساب پس‌انداز، چک
• اوراق بهاداری که در کمتر از ۱ سال قابل فروش باشد
• حساب‌های دریافتنی که در زمان کوتاه قابل دریافت هستند
• موجودی کالا که شامل مواد اولیه و محصولات نهایی است و قابلیت فروش دارد
• مخارج پرداخت شده مانند اجاره ساختمان یا حق بیمه

ب) دارایی غیرجاری

مواردی که برای نقد شدن به زمانی بیشتر از یک سال نیاز دارد، در این دسته قرار می‌گیرد که مهم‌ترین موارد آن به شرح زیر است:

• دارایی‌های ثابت که شامل املاک، ماشین‌آلات، تجهیزات، دستگاه‌ها و غیره است
• اوراق بهاداری که در کمتر از ۱ سال قابل نقد شدن نیستند
• دارایی نامشهود مانند حق ثبت اختراع، حق امتیاز و حق چاپ

بدهی‌ها

دیونی که واحد اقتصادی باید پرداخت کند، بدهی نام دارد. بدهی نیز مانند دارایی به دو دسته جاری و غیرجاری تقسیم می‌شود. بدهی جاری باید در زمانی کمتر از ۱ سال به اشخاص حقیقی و حقوقی پرداخت شود. برای مثال، اجاره ساختمان، هزینه آب و برق، بدهی‌های بانکی و مالیاتی و حقوق و دستمزد در این دسته قرار می‌گیرد. بدهی غیر جاری، دیون بلند مدت مانند وام‌ها، مالیات بر درآمد معوق و غیره است

حقوق صاحبان‌ سرمایه

پول صاحبان سرمایه که برای راه‌اندازی کسب و کار با هم شریک شده‌اند در این دسته قرار دارد و در ترازنامه تحت عنوان حقوق صاحبان سرمایه ذکر می‌شود.

بیشتر بدانیم: بهترین شرکت حسابرسی در تهران کدام است و چه ویژگی هایی دارد؟

دلایل اهمیت

ترازنامه گزارش جامعی از وضعیت مالی یک واحد اقتصادی ارائه می‌کند و به دلایل زیر دارای اهمیت است:

با بررسی و آنالیز ترازنامه و وضعیت سود و زیان واحد اقتصادی، میزان دارایی و موقعیت مالی و اقتصادی کسب و کار مشخص می‌شود و در نتیجه صاحب کسب و کار می‌تواند با توجه به وضعیت مالی و نحوه عملکرد واحد اقتصادی خود، برای کسب سود بیشتر برنامه‌ریزی کند.

آگاهی از میزان نقدینگی واحد اقتصادی

با بررسی و آنالیز ترازنامه و وضعیت سود و زیان واحد اقتصادی، میزان دارایی و موقعیت مالی و اقتصادی کسب و کار مشخص می‌شود و در نتیجه صاحب کسب و کار می‌تواند با توجه به وضعیت مالی و نحوه عملکرد واحد اقتصادی خود، برای کسب سود بیشتر برنامه‌ریزی کند.

تعیین سطح ریسک مالی شرکت

در ترازنامه حسابداری، نسبت بدهی به دارایی مشخص می‌شود و این به صاحبان مشاغل کمک می‌کند تا دید واضحی نسبت به وضعیت مالی خود داشته باشند.

اجزای

هر ترازنامه‌ای باید به جز اقلامی که ذکر شد، اجزای زیر را دارا باشد:

اجزای تشکیل‌دهنده عنوان ترازنامه حسابداری، شامل نام واحد اقتصادی مدنظر، نام گزارش یا صورت وضعیت مالی و تاریخ گزارش می‌شود.

در ترازنامه باید واحد اندازه‌گیری ترازنامه که در حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه کشور ایران، ریال است، نشان‌ داده شود.

منظور از جمع حساب‌ها، مجموع دارایی در ستون اول و بدهی و سرمایه در ستون دوم است و جمع این دو ستون باید برابر باشد.

نحوه تنظیم ترازنامه حسابداری

تنظیم ترازنامه به صورت دستی کار سختی نیست. برای این کار باید دو ستون در نظر بگیرید و در ستون اول دارایی و در ستون دوم بدهی و سرمایه را ذکر کنید. در هر ستون حساب‌ها بر اساس میزان نقدینگی از بالا به پایین نوشته و در انتها جمع آن یادداشت می‌شود. برای دقیق بودن محاسبات در هنگام جمع حساب‌ها و جمع دو ستون مذکور می‌توان از نرم‌افزارهای حسابداری استفاده کرد.

در زمان تجزیه و تحلیل ترازنامه باید به همه اقلام توجه کرد، اما از میان همه موارد، مهم‌ترین مورد، پول نقد است. به طور کلی ترازنامه وضعیت مالی شرکت و میزان دارایی و بدهی آن را در یک بازه زمانی مشخص نشان می‌دهد و به همین علت دارای اهمیت فراوان است.

برای کسب اطلاعات ارزشمند و مفید باید ترازنامه‌های دوره‌های زمانی مختلف را با هم مقایسه کرد، علاوه بر این برای کسب اطلاعات بهتر از وضعیت یک شرکت، می‌توان ترازنامه‌های آن را با ترازنامه‌های سایر کسب و کارهای فعال در همان صنعت مقایسه نمود. البته هرگز نباید ترازنامه دو کسب و کار از دو صنعت مختلف را با هم مقایسه کرد زیرا صنایع متفاوت، وضعیت‌های مختلفی دارند و با هم قابل مقایسه نیستند.

در نهایت لازم به ذکر است که با تمام مزایایی که ترازنامه دارد، یکی از مهم‌ترین مشکلات آن، مساله ارزش دفتری است. به عبارت دیگر تورم در اعداد ترازنامه تاثیر نمی‌گذارد و بعد از گذشت زمان، مبالغ دارایی به روز نخواهد بود زیرا اعداد ثبت شده در ترازنامه حسابداری با ارزش دفتری نوشته شده‌اند و با تورم تغییر نمی‌کنند.

ترازنامه حسابداری

منظور از ترازنامه حسابداری چیست؟ این ترازنامه با چه هدفی تهیه می‌شود؟ کاربرد ترازنامه چیست؟ چرا ترازنامه اهمیت بسیار زیادی دارد؟ ما در این مقاله تمامی اطلاعات مربوط به ترازنامه را در اختیار شما قرار می‌دهیم که با مطالعه آن‌ها پاسخ تمامی این سؤالات را پیدا خواهید کرد.

معادل لاتین ترازنامه حسابداری Balance sheet است که انواع مختلفی دارد و بیانگر تمامی اطلاعات مالی یک سازمان در یک تاریخ معین است در حقیقت یک‌ صورت حساب از تمامی دارایی‌ها، بدهی‌ها و میزان سرمایه سازمان و یا شرکت است. اگر قصد آشنایی کامل با این ترازنامه را دارید حتماً با ما همراه باشید.

ترازنامه گواهی سلامت سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف از نظر اقتصادی هستند که برای افراد داخل سازمان و خارج آن تهیه می‌شود و بیانگر وضعیت اقتصادی سازمان است.

در حقیقت ترازنامه نشان می‌دهد که یک شرکت تا چه حد توانایی اقتصادی برای عمل به تعهدات خود دارد. همچنین برای بررسی وضعیت اقتصادی شرکت‌ها و میزان پیشرفت مالی آن‌ها ترازنامه‌های چند سال را با یکدیگر مقایسه می‌کنند تا عملکرد شرکت مشخص شود. در ادامه به تعریف تراز نامه و انواع مختلف آن اشاره می‌کنیم که شما با خواندن آن‌ها با مفهوم ترازنامه و کاربرد آن‌ها آشنا خواهید شد.

منظور از ترازنامه حسابداری چیست؟

در علم حسابداری یکی از قسمت‌هایی که اهمیت زیادی دارد تنظیم ترازنامه است. در سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف تمامی گزارش‌های مالی را که در مدت زمان مشخصی ثبت می‌کنند که این گزارش‌ها شامل تمامی دارایی‌های سازمان، بدهی‌ها و حقوق و مزایای تمامی سهامداران شرکت‌ها است از طریق این گزارشات می‌توان موقعیت مالی سازمان‌ها را از نظر اقتصادی بررسی کرد.

ترازنامه حسابداری از یک فرمول خاص یعنی فرمول اصلی حسابداری که عبارت است از: حاصل جمع بدهی و سرمایه صاحبان سهام، تبعیت می‌کند. از طریق این ترازنامه می‌توان از ساختمان مالی واحدهای اقتصادی گزارش تهیه کرد این گزارش‌ها کاربرد زیادی دارند که مهم‌ترین آن‌ها پی بردن به وضعیت مالی سازمان و تصمیم گیری درباره سرمایه گذاری آن‌ها است.

چرا ترازنامه اهمیت زیادی در علم حسابداری دارد؟

شاید برای کسانی که تازه با علم حسابداری آشنا شده اند این سؤال پیش بیاید که ترازنامه حسابداری چه اهمیتی دارد و چرا باید جایگاه ویژه ای داشته باشد؟

بهتر است بدانید این ترازنامه کاربرد بسیار زیادی دارد و وضعیت مالی سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف را به صورت یک گزارش کامل ارائه می‌دهد که این گزارشات کاربرد زیادی در مدیریت سازمان و یا شرکت از لحاظ اقتصادی و سرمایه‌ گذاری‌های مختلف دارد. برای آشنایی بیشتر با اهمیت ترازنامه به چند مورد از کابرد آن در ادامه اشاره کرده ایم.

افزایش بهره وری

اطلاعات و گزارش‌های موجود در ترازنامه نشان دهنده میزان دارایی و بدهی‌های و در حالت کلی تمامی مواردی که مربوط به قسمت مالی شرکت می‌شود، است.

این گزارشات کمک می‌کنند شما به راحتی به میزان سود و زیان شرکت دسترسی پیدا کنید و از طریق آن‌ها به فعالیت‌های شرکت جهت دهید برای مثال اگر شرکت در زیان باشد با استفاده از راه کارهایی آن را از زیان خارج کنید و یا در صورت داشتن سود با استفاده از برنامه‌هایی سود را چندین برابر کنید. این مورد می‌تواند یکی از مهم‌ترین و ساده‌ترین کاربرد ترازنامه حسابداری باشد که در مواقعی می‌تواند نجات دهنده سازمان و یا شرکت‌های مختلف باشد.

امکان تعیین نسبت بدهی به دارایی

یکی دیگر از مزیت‌هایی که ترازنامه دارد امکان بررسی نسبت بدهی به دارایی است. در این ترازنامه اطلاعاتی وجود دارد که می‌تواند به راحتی این نسبت را تعیین کند و از این طریق به فعالیت‌های شرکت جهت دهد. می‌توان از طریق نسبت بدهی به دارایی شرکت سطح ریسک مالی را تعیین کرد که این کار باعث می‌شود تمامی فعالیت‌های سازمان با هدفمندی و آگاهی بیشتر و تصمیم‌گیری‌ها در جهت بهبود کسب و کار انجام شوند.

بررسی میزان نقدینگی

در ترازنامه حسابداری تمامی بدهی‌ها و دارایی‌های سازمان با هم مقایسه می‌شوند این کار اطلاعات زیادی در اختیار افراد قرار می‌دهد همچنین کاربرد زیادی دارد.

زمانی که بدهی‌ها و دارایی‌ها با یکدیگر مقایسه می‌شوند میزان نقدینگی سازمان مشخص می‌شود، اطلاع از میزان نقدینگی باعث می‌شود صاحبان شرکت‌ها با آگاهی زیادی تصمیم بگیرند و به اهداف مالی که برای سازمان مشخص شده است سریع‌تر برسند. این فعالیت‌ها باعث می‌شود یک واحد اقتصادی عملکرد مناسبی داشته باشد در نتیجه در این شرکت‌ها اقداماتی انجام خواهد گرفت که باعث پیشرفت و رشد کسب و کار شود.

انواع ترازنامه حسابداری

ترازنامه در حالت کلی در دو حالت تهیه می‌شود که به شرح زیر است:

حالت گزارشی: این ترازنامه حالت گزارشی دارد و دقیقاً مثل یک گزارش تهیه می‌شود. تمامی اطلاعاتی که باعث در ترازنامه نوشته شود مانند بدهی‌ها، دارایی‌ها، حقوق صاحبان سهام در یک ستون و به ردیف پشت سر هم نوشته می‌شوند.

حالت حساب: ترازنامه به شکل حساب کاربرد زیادی دارد و بیشتر در سازمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالت کلی این ترازنامه به شکل حرف T نوشته می‌شود به این شکل که عنوان در بالای گزارش نوشته می‌شود و در زیر آن بدهی‌ها و دارایی‌ها در دو ستون مجزا به طور کامل نوشته می‌شود. بهتر است بدانید در ستون سمت چپ بدهی‌ها و در ستون سمت راست دارایی‌ها نوشته می‌شود. کاربرد این ترازنامه بیشتر از ترازنامه حالت گزارشی است زیرا اطلاعات به صورت دقیق و در بخش‌های جداگانه قرار می‌گیرند.

چه قسمت‌هایی در ترازنامه وجود دارد؟

همان طور که گفته شد در انواع ترازنامه حسابداری اطلاعاتی از قبیل دارایی‌ها و سرمایه، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام ثبت می‌شود که هر کدام از آن‌ها بخش‌های مختلفی دارند و باید به طور دقیق وارد شوند. در ادامه به بررسی و شرح قسمت‌های مختلف اطلاعاتی که باید در ترازنامه حسابداری گزارش شوند می‌پردازیم.

بدهی‌ها

همان طور که از نام این قسمت پیداست مربوط به تمامی هزینه‌ها و مبالغی می‌شود که باید توسط واحد اقتصادی پرداخت شود. بدهی‌ها به نوع‌های مختلفی حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه هستند که زمان پرداخت هر کدام متفاوت است. بدهی‌ها در حالت کلی به دو دسته بدهی‌های جاری و بدهی‌های غیر جاری تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌هایی دارند و اطلاعات مربوط به هرکدام باید بخش مربوط به آن وارد شود.

بدهی‌های جاری: این نوع بدهی‌ها باید در مدت کمتر از یک سال پرداخت شوند به عبارتی کوتاه مدت می‌باشند. برای مثال می‌توان به حقوق کارکنان، قبوض مختلف مانند آب، تلفن و … اجاره ساختمان اشاره کرد.

بدهی‌های غیر جاری: این نوع بدهی‌ها برخلاف بدهی جاری بلند مدت است و حتماً نباید در کمتر از یک سال پرداخت شوند بلکه ممکن است مدت‌های طولانی این بدهی‌ها در سازمان بمانند. برخی از وام‌های دریافتی از بانک‌ها که بلند مدت هستند از این نوع بدهی‌ها می‌باشند.

حقوق صاحبان سهام

برای راه اندازی کسب و کارهای مختلف و شرکت‌ها به سرمایه گذارهایی نیاز دارید تا با هم شریک شوند تا شرکتی شروع به کار کند. زمانی که شرکت شروع به سود دهی کرد براساس سهم‌ها و سرمایه گذاری‌های افراد مقداری از سود به آن‌ها تعلق می‌گیرد. تمامی این حقوق‌ها و میزان هزینه‌هایی که برای سهام داران در نظر گرفته می‌شود در ترازنامه حسابداری ثبت و گزارش می‌شود.

دارایی‌ها

در علم حسابداری به هر فعالیت و موردی که توانایی تبدیل شدن به پول نقد را دارد دارایی می‌گویند. این دارایی‌ها نیز مانند بدهی‌ها در دو دسته دارایی‌های جاری و دارایی‌های غیر جاری قرار می‌گیرند که براساس درصد نقدینگی از بالا به پایین در ترازنامه حسابداری قرار می‌گیرند. هر کدام از این دو نوع دارایی نیز به قسمت‌های مختلفی تقسیم می‌شود که در ادامه به طور کامل به شرح هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.

دارایی‌های جاری

این نوع دارایی‌ها باید در مدت کمتر از یک سال به پول نقد تبدیل شوند. بهتر است بدانید در ترازنامه باید ابتدا دارایی‌های جاری ذکر شود. دارایی‌هایی که در ترازنامه حسابداری در قسمت دارایی‌های جاری قرار می‌گیرند عبارت اند از:

تمامی چک‌ها و وجه نقد که در صدر جدول حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه قرار دارند زیرا بیشتر درصد نقدینگی را دارند.

تمامی اوراق بهادار شرکت که قابلیت نقد شوندگی دارند و می‌توان آن‌ها را کمتر از یک سال نقد کرد.

تمامی کالاهای موجود در سازمان از جمله موارد اولیه، محصولات تولیدی و … که قابل فروش هستند و در بازار توانایی تبدیل به پول نقد را دارند.

مواردی که قبل از موعد مقرر پرداخت شده اند که از جمله آن‌ها می‌توان به بیمه اشاره کرد.

دارایی‌های غیر جاری

این نوع دارایی‌ها در مدت زمان بیشتر از یک سال توانایی تبدیل به پول نقد را دارند. برای تبدیل شدن این دارایی‌ها به وجه نقد افراد به زمان زیادی نیاز دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

برخی از دارایی‌های ثابت که برای فروش آن‌ها باید زمان و مراحل زیادی طی شوند مانند ساختمان شرکت، تجهیز آلات و برخی امکانات آن و …

برخی از اوراق بهادار که به صورت بلند مدت هستند و برای سوددهی و فروش آن‌ها باید بیشتر از یک سال زمان بگذرد.

برخی از دارایی‌هایی که وجود خارجی ندارند و نامشهود هستند مانند حق امتیاز.

کلام آخر

ترازنامه حسابداری یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین موارد در حسابداری است که به وسیله آن صاحبان شرکت‌ها می‌توانند با آگاهی و اطلاعات زیاد به کسب و کار خود جهت دهند تا سریع‌تر به سود دهی برسند و یا شرکت را از نابودی نجات دهند. ما در این قسمت به طور کامل به شرح این ترازنامه پرداختیم امیدواریم با مطالعه آن اطلاعات زیادی در این باره کسب کرده باشید.

ترازنامه چیست؟

ترازنامه یا صورت وضعیت مالی یکی از انواع صورت­‌های مالی است که در تجزیه‌وتحلیل بنیادی شرکت­ها کاربرد بسیار زیادی دارد. ترازنامه تصویری از وضعیت مالی یک شرکت را در مقطعی از زمان نشان می­دهد و طی آن جزئیات دارایی­‌های یک شرکت و بدهی­‌ها و میزان آن­ها و همچنین حقوق صاحبان سهام شرکت­‌ها نمایش داده می­شود. ترازنامه یکی از سه صورت مالی اصلی شرکت­‌هاست که در کنار صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد به امر تحلیل وضعیت مالی و سودآوری شرکت­‌ها کمک شایانی می­کند. برای آشنایی بیشتر در خصوص صورت­‌های مالی سود و زیان و صورت گردش جریان وجوه نقد می­توانید به مقاله‌­ی مربوط به هر یک از آن­ها در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.

اجزای اصلی در ترازنامه یا صورت وضعیت مالی

اجزای اصلی ترازنامه دارایی­‌ها اعم از جاری و غیرجاری و پس از آن بدهی­‌ها و انواع مختلف آن و همچنین حقوق صاحبان سهام است که از بخش­های مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به ارائه توضیحاتی در خصوص آن­ها خواهیم پرداخت.

بیش از پرداختن به بحث جزئیات اجزای اصلی ترازنامه یا صورت وضعیت مالی، لازم است تا در خصوص تغییراتی که در نحوه­ی ارائه­ی این گزارش رخ‌داده است توضیحاتی را ارائه کنیم. درگذشته ترازنامه در فرمت و قالب T شکل خود گزارش می­شد که در سمت راست آن دارایی­ها و در سمت چپ بدهی­ها و حقوق صاحبان سهام آورده می­شدند. ترتیب گزارش­دهی در اقلام مختلف نیز به ترتیب نقدشوندگی آن­ها از بیشتر به کمتر بود. اما امروزه نحوه­‌ی گزارش­دهی در خصوص صورت وضعیت مالی به شکل ستونی است که در ابتدا دارایی­ها و پس از آن به ترتیب بدهی­ها و حقوق صاحبان سهام از نقدشوندگی کمتر به نقدشوندگی بیشتر گزارش می­شوند.

دارایی‌­ها در ترازنامه

در فرمت جدید گزارش­دهی در صورت­های مالی، دارایی­‌ها اولین بخشی هستند که در بالای صورت وضعیت مالی گزارش می­شوند. دارایی­ها به‌طورکلی به دو بخش جاری و غیرجاری تقسیم­بندی می­شوند. وجه افتراق دارایی­های جاری و غیرجاری احتمال تبدیل آن­ها به پول نقد در کم­تر از یک دوره­ی مالی است؛ بدین شکل که اگر دارایی مدنظر امکان تبدیل به پول نقد در فاصله­ی زمانی کمتر از یک دوره­ی مالی را داشته باشد، دارایی جاری و در غیر این صورت دارایی غیرجاری تلقی می­شود. همان­طور که مطرح کردیم در فرمت جدید گزارش‌دهی صورت وضعیت مالی، اقلام بر اساس نقدشوندگی از کمتر به بیشتر گزارش می­شوند. بدین ترتیب ابتدا دارایی­های غیرجاری و سپس دارایی­های جاری در صورت وضعیت مالی گزارش می­شوند که در خصوص اقلام آن­ها را در ادامه توضیحاتی را ارائه خواهیم داد.

دارایی­‌های غیرجاری در ترازنامه

همان­طور که اشاره کردیم در فرمت جدید گزارش­دهی در صورت وضعیت مالی دارایی­ها به ترتیب نقدشوندگی از کمتر به بیشتر گزارش می­شوند؛ به همین دلیل ابتدا دارایی­های غیرجاری آورده می­شوند که به جزئیات آن­ها اشاره­ی مختصری خواهیم کرد.

• دارایی­‌های ثابت مشهود: کلیه دارایی­های فیزیکی یک شرکت که به‌منظور سرمایه­‌گذاری تهیه نشده باشند و به‌منظور فعالیت اصلی شرکت مورداستفاده قرار گیرند و احتمال تبدیل آن­ها به پول نقد در یک سال آتی وجود نداشته باشد در این دسته از دارایی­ها قرار می­گیرند. مواردی نظیر ساختمان اصلی شرکت و کارخانه و تجهیزات تولید آن و . … مشمول این بخش خواهند بود.
• سرمایه‌­گذاری در املاک: دومین آیتم که در ترازنامه‌­ی شرکت­‌های تولیدی گزارش می­شود، بحث سرمایه‌­گذاری در املاک است که همان­طور که از نام آن پیداست به گزارش میزان ارزش دفتری وجوه سرمایه­‌گذاری شده در املاک می­پردازد.
• دارایی­‌های نامشهود: این آیتم شامل مواردی نظیر حقوق مالکیت معنوی، حقوق ثبت اختراع، ارزش برند و حتی اعتبار خطوط تلفن شرکت و مواردی مشابه آن است که به‌عنوان دارایی­‌های نامشهود گزارش می­شود.
• سرمایه‌­گذاری­‌های بلندمدت: در این بخش مواردی از سرمایه‌­گذاری­ها گزارش می­‌شود که سررسید تبدیل آن­ها به پول حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه نقد و یا امکان تبدیل آن­ها به پول نقد در طول یک دوره­‌ی مالی آتی امکان­پذیر نباشد. در کنار این مورد معیار دیگری نیز در خصوص محل سرمایه‌­گذاری وجود دارد که باعث تفکیک کوتاه‌مدت و بلندمدت از یکدیگر می­شود.
• دریافتنی‌­های بلندمدت: در کل می­توان گفت معیار تقسیم‌­بندی کوتاه‌­مدت و بلندمدت بودن موارد مختلف در ترازنامه سررسید تحقق آن­ها است به‌گونه‌ای که اگر زیر یک سال باشد کوتاه‌مدت و درصورتی‌که بیش از یک سال باشد بلندمدت تلقی می­‌شود، از این روی دریافتنی­‌های بلندمدت شامل آن دسته از مواردی است که سررسید دریافت آن­ها بیش از یک سال باشد.
• سایر دارایی‌های غیرجاری: سایر دارایی­‌هایی که مطابق تعریف غیرجاری تلقی شوند اما در دسته­‌های بالا گنجانده نشوند، در این بخش و تحت عنوان سایر دارایی­‌ها گزارش می­شوند.

دارایی­‌های جاری در ترازنامه

دارایی­‌های جاری مواردی هستند که از نقدشوندگی بالاتری نسبت به موارد قبل برخوردارند و این انتظار را داریم که ظرف یک سال آتی به پول نقد تبدیل شوند. در این بخش نیز ترتیب گزارش‌­دهی در اقلام از نقدشوندگی کمتر به نقدشوندگی بیشتر است و در پایان نیز میزان وجه نقد گزارش می­شود.

• سفارش‌ها و پیش­‌پرداخت‌­ها: در این بخش از صورت وضعیت مالی سفارش­ها و پیش­‌پرداخت­هایی گزارش می­شوند که سررسید آن­ها کمتر از یک سال بوده و پس از آن با ثبت­‌های حسابداری ممکن است تبدیل به اقلام دیگری شوند.
• موجودی مواد و کالا: ازآنجایی‌که انتظار داریم تا مواد اولیه و کالاهای تولید شده در یک شرکت صرف یک دوره­‌ی مالی به فرایند تولید بیایند و پس از آن به فروش برسند، این آیتم را در بخش دارایی­‌های جاری می­آوریم چرا که احتمال تبدیل آن­ها به پول نقد در طول یک سال مالی آتی فراهم است.
• دریافتنی­‌های تجاری و سایر دریافتنی­ها: این دسته از اقلام نیز متناسب با سررسید آن­‌ها، اگر کمتر از یک سال باشد در این بخش آورده می­شود.
• سرمایه‌­گذاری­‌های کوتاه‌مدت: در سرمایه­‌گذاری­‌ها نیز معیار تقسیم­‌بندی کوتاه‌مدت و بلندمدت بودن آن­ها سررسید تبدیل آن­ها به پول نقد است. البته در مشابه آنچه در دارایی غیرجاری مطرح کردیم در خصوص سرمایه‌­گذاری­‌ها موارد دیگری نیز در تفکیک کوتاه‌مدت و بلندمدت بودن از منظر محل سرمایه­‌گذاری و میزان آن اثرگذار است که برای کسب اطلاع بیشتر در خصوص آن می­توانید به مقالات مرتبط در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.

حقوق صاحبان سهام در ترازنامه

حقوق صاحبان سهام در ترازنامه شامل حساب­‌های مختلف نظیر میزان سرمایه، افزایش سرمایه در جریان، صرف سهام، صرف سهام خزانه، اندوخته قانونی، سایر اندوخته‌ها، سود و زیان انباشته و . … است که جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص هر یک از آن­ها می­توانید به مقالات مرتبط در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.

بدهی‌­ها در ترازنامه

بدهی­‌ها در ترازنامه شامل دو دسته‌­ی کلی جاری و غیرجاری هستند که بدهی­‌های غیرجاری شامل پرداختنی­‌های بلندمدت، تسهیلات مالی بلندمدت و ذخیره­‌ی مزایای پایان خدمت کارکنان است و بدهی­‌های جاری شامل پرداختنی­‌های تجاری و سایر پرداختنی­‌ها، مالیات پرداختنی، سود سهام پرداختنی، تسهیلات مالی، ذخایر و پیش دریافت­ها می­شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر دراین بخش از ترازنامه می­توانید به سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.

فرمول کلی در ترازنامه یا صورت وضعیت مالی

ممکن است برای شما این سؤال پیش بیاید که چرا همیشه ترازنامه تراز است؟ یا به چه دلیل همیشه مجموع حقوق صاحبان سهام و بدهی­ها برابر یا دارایی­ها است؟ در حسابداری یک فرمول اساسی و کلی وجود دارد که در آن بر برابری همیشگی دارایی­‌ها با مجموع حقوق صاحبان سهام و بدهی‌­ها تأکید می­شود. فلسفه‌­ی چنین امری آن است که شرکت­‌ها با ایجاد دارایی و مولدسازی آن و استفاده در راستای فعالیت اصلی خود به کسب سود می­پردازند. اما خود این دارایی چگونه پدید می­آید؟ اگر شما صاحب یک ایده یا کسب‌وکار باشید، جهت به اجرا در آوردن آن، سرمایه­‌ی اولیه­ی خود را یا از طریق آورده­ی خودتان و یا شرکایتان تأمین خواهید کرد و یا به سراغ استقراض از بانک یا سایر اشخاص می­روید تا بتوانید از این طریق دارایی لازم را برای کسب­وکارتان به ارمغان آورید. در روش اول شما به سراغ استفاده از حقوق صاحبان سهام و در روش دوم به سراغ خلق بدهی جهت ایجاد دارایی و مولدسازی و کسب سود از آن رفتید؛ بنابراین همواره دارایی­ها از بدهی و حقوق صاحبان سهام تشکیل می­شوند و به همین دلیل مجموع بدهی و حقوق صاحبان سهام برابر با دارایی است. البته این امر که وزن هر یک از این موارد در خلق دارایی چه مقدار باشد امری حائز اهمیت است که در ادامه به ارائه­ی توضیحات مختصری در خصوص آن نیز خواهیم پرداخت.

تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان

اقلام و حساب­های مربوط به‌صورت سود و زیان و ترازنامه یا همان صورت وضعیت مالی، دارای تفاوتی ماهوی هستند که در فرایند تحلیل و خصوصاً در زمان محاسبه و استفاده از نسبت­های مالی باید به آن توجه داشت. در یک نگاه کلی می­توانیم متغیرهای مالی و اقتصادی را به دو دسته‌­ی انباره­ای و جریانی تقسیم­بندی کرد. در متغیرهای انباره­ای واحد زمان مطرح نیست حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه و مقادیر گزارش شده به‌صورت تجمیعی از ابتدا تا زمان ثبت گزارش، آورده شده­اند. این در حالی است که در متغیرهای جریانی واحد زمان مطرح است و مقادیر گزارش شده در یک بازه­ی زمانی موضوعیت پیدا می­کنند. مثال رایجی که در این امر زده می­شود میزان آب موجود در یک استخر به‌عنوان متغیری انباره­ای و میزان آب ورودی یا خروجی از آن در واحد زمان به‌عنوان متغیری جریانی است. وجه تمایز اقلام ترازنامه­ای و سود و زیانی نیز در همین امر است؛ به عبارت بهتر ترازنامه یا صورت سود و زیان اقلامی انباره­ای داشته و به شکل یک عکس وضعیت شرکت­ها را گزارش می­کند اما صورت سود و زیان و اقلام خاصیت متغیرهای جریانی را داشته و به‌مانند یک فیلم، یک بازه­ی زمانی را از وضعیت سوددهی شرکت­ها گزارش می­کنند.

نحوه‌­ی دسترسی به ترازنامه­‌ی شرکت‌­ها

برای دسترسی به ترازنامه یا صورت سود و زیان شرکت­ها لازم است تا به سایت کدال مراجعه کرده و پس از جستجوی نام شرکت یا نماد بورسی آن، فیلتر مربوط به صورت­های مالی را انتخاب کرده و از طریق آن می­توانیم ترازنامه یا صورت سود و زیان را مشاهده کنیم. همچنین برای کسب اطلاع در خصوص جزئیات مربوط به هر یک از اقلام ترازنامه­ای می­توان به گزارش­های تفسیری مراجعه کرد.

نکات مهم قابل استحصال از ترازنامه

ترازنامه به‌عنوان حقوق صاحبان سهام در انواع ترازنامه یکی از صورت­های مالی اصلی در کنار صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد، اطلاعات سودمند و مفیدی را در خصوص تجزیه‌وتحلیل شرکت­ها در اختیار قرار می­دهند که توجه به آن­ها الزامی است. در ادامه به برخی از این نکات بااهمیت اشاره کرده و توضیحاتی در خصوص آن­ها ارائه می­کنیم.

ـ ترکیبات دارایی از منظر نقدشوندگی آن

یکی از نکات مهم قابل استحصال از ترازنامه، بحث ترکیب دارایی­ها بین دارایی­های جاری و غیرجاری است. واقعیت آن است که این دارایی­های غیرجاری هستند که توان ایجاد زمینه­ی لازم برای تحقق سوددهی شرکت­ها را دارند و از این نظر میزان آن­ها و سهمشان از کل دارایی­ها حائز اهمیت است. اما همان­طور که در بخش مربوط به دارایی­ها بدان اشاره کردیم، تفکیک دارایی­های جاری و غیرجاری از طریق تفاوت­‌های در نقدشوندگی آن­ها است. از سوی سنجش قدرت نقدینگی شرکت برای بازپرداخت دیون و موارد مختلف حائز اهمیت است و ازاین‌جهت دارایی­های نقدشونده­تر یا همان دارایی­های جاری نیز بااهمیت هستند؛ بنابراین یکی از اطلاعات سودمندی که ترازنامه در اختیار ما قرار می­دهد سنجش قدرت نقدینگی شرکت در کنار ظرفیت آن برای تحقق سود است.

ترکیب دارایی از بدهی و حقوق صاحبان سهام و استفاده از اهرم مالی

یکی دیگر از موارد بااهمیت در خصوص شرکت­ها دانستن فرایندی است که آن­ها از طریق آن تأمین مالی کرده­اند. این امر که برای تأمین مالی از خلق بدهی استفاده شده باشد یا به سراغ بهره­گیری از حقوق صاحبان سهام رفته باشند، مسئله­ای است که بر روی عملکرد شرکت اثرگذار است. استفاده از اهرم مالی جریانات هزینه­ای قطعی برای شرکت ایجاد می­کند که تحت عنوان هزینه­های مالی در صورت سود و زیان گزارش شده و بر روی سود شرکت­ها اثرگذار است؛ بنابراین نحوه­ی ایجاد دارایی و محل آن، یعنی استفاده از بدهی یا حقوق صاحبان سهام دارای اهمیت است که برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص آن می­توانید به مقالات سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.

هشدار! این مطلب صرفا برای آشنایی شما با کسب‌وکار مهمان منتشر شده است و سایت چطور هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد. اطلاعات بیشتر

ترازنامه چیست؟چگونه یک ترازنامه مالی ایجاد کنیم؟

این به این معنی است که یک شرکت باید تمام دارای خود را از طریق قرض گرفتن و وام گرفتن از بانک ها و موسسات(بدهکار شدن) ویا با جذب سرمایه علاقه مندان به آن کسب و کار به دست آورده باشد.
به ظور مثال اگه شرکتی وام 3میلیارتومانی از بانک دریاقت کند.حساب دارایی در بخش موجودی نقد 3میلیارد تومان افزایش می یابد از طرفی بدهی های شرکت نیز 3میلیارد تومان افزایش می یابد ومعادله به توازن خواهد رسید .
اگر شرکت از طریق محل آورده های نقدی سرمایه گذاران 8 میلیارد تومان جذب سرمایه کند دارایی و حقوق صاحبان سهام آن شرکت به همان میزان افزایش می یابد.

دارایی ها در ترازنامه
دارایی شامل همه اموال و پول نقدی است که شرکت در اختیار دارد. معمولا دارایی در ترازنامه به دو دسته تقسیم می شود: دارایی جاری و دارایی غیرجاری.

دارایی جاری شامل:

پول نقد: عبارت است از پول های موجود در حساب های جاری و پس انداز و هر نوع سرمایه گذاری کوتاه مدت که می تواند به راحتی به پول نقد تبدیل شود.

اوراق بهادار: سهام، اوراق قرضه و هر اوراق بهادار دیگری که برای سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می گیرند و به راحتی قابل معامله هستند.

حساب های قابل وصول: پولی که مشتری به شرکت بدهکار است و انتظار می رود که ظرف یک سال پرداخت شود.

فهرست موجودی: عبارت است از مواد اولیه، محصولات در حال تولید و محصولات تولید شده و آماده برای فروش، در دوره عادی کسب و کار. کسب و کارها ممکن است دارای محصولات منسوخ شده باشند که این موارد باید از فهرست موجودی حذف شوند.

پیش پرداخت: مبالغ مصرفی برای بیمه و یا سایر هزینه ها که باید در عرض یک سال پرداخت شوند.

دارایی غیر جاری شامل:

اموال مشهود: تجهیزات و ماشین آلات، ساختمان ها و زمین، مبلمان و وسایل

اموال نامشهود: شامل حق مالکیت، حق اختراع و علائم تجاری و همچنین حسن نیت است.

بدهی ها در ترازنامه

عبارت است از بدهی ها و تعهدات شرکت که دارای اثر منفی بر ارزش خالص شرکت است. دو دسته بدهی وجود دارد: بدهی های جاری و بدهی های ثابت (بلند مدت).

بدهی های جاری، بدهی هایی هستند که باید در عرض یک سال پرداخت شوند. شامل:

حساب های قابل پرداخت: بدهی به تامین کنندگان فروشندگان کالا ها و خدمات خریداری شده توسط شرکت.

هزینه های مترتب (هزینه تحقق یافته): هزینه های متحمل شده توسط کسب و کار که برای آن هیچ صورت حسابی وجود ندارد، مانند دستمزد، مزایای کارکنان (به عنوان مثال، بیمه خدمات درمانی، سهم طرح بازنشستگی) و مالیات های دولتی.

استقراض کوتاه مدت: کارت اعتباری، خطوط اعتباری و غیره.

درآمد کسب نشده: درآمد حاصل از یک محصول یا خدمات است که هنوز تولید آن تمام نشده و به مشتری تحویل داده نشده است.

بدهی های ثابت (بلند مدت) شامل:

وثیقه (در رهن گذاشتن): وام گرفتن برای خرید و یا ساخت و ساز و تهیه امکانات برای شرکت (به عنوان مثال ساختمان ها، کارخانه ها، و غیره)

وام: وام برای خرید وسایل نقلیه شرکت، خرید تجهیزات و وام از سهامداران

اوراق قرضه: اسناد بدهی صادر شده توسط شرکت برای افزایش سرمایه (این نوع بدهی برای کسب و کارهای کوچک غیر معمول است)

حقوق صاحبان سهام در ترازنامه
این بخش از ترازنامه نشان دهنده ارزش بهره و منافع مالکان در شرکت می باشد. ارزشی که مقدار آن از کسر کردن بدهی از دارایی به دست می آید. حقوق صاحبان سهام را به سه دسته اصلی می توان تقسیم کرد:
الف. سرمایه ای که صاحبان در ابتدا به کسب و کار تزریق می کنند.
ب. سرمایه ای که پس از بودجه اولیه و بعدا به کسب و کار تزریق می شود. (سرمایه اضافی)
ج. درآمد انباشته که عبارت است از درآمد کسب و کار که میان صاحبان سهام توزیع نشده اما در شرکت نگهداری می شود.
حقوق صاحبان سهامِ مثبت به این معنی است که مقدار دارایی از بدهی بیشتر است. اگر حقوق صاحبان سهام، منفی باشد به این معنا است که مقدار بدهی از دارایی بیشتر است و شرکت در این حالت دچار مشکل می شود.