الگوهای های شمعی (کندل استیک) در تحلیل تکنیکال
الگوهای کندل استیک (نمودارهای شمعی) بیش از ۱۰۰ سال است که از کشور ژاپن سرچشمه میگیرد، قبل از آنکه غربی ها نمودارهای میله ای و نقطه ای شکل را ایجاد کنند. در دهه ی ۱۷۰۰ یک مرد ژاپنی به نام Homma متوجه شد درحالی که بین قیمت عرضه و تقاضای برنج ارتباط وجود دارد، بازارها نیز به شدت تحت تاثیر هیجانات تجار قرار گرفتند.
کندل استیک ها، هیجانات را به صورت تصویری از اندازه قیمت که در رنگ های مختلف در حرکت است بیان می کند. معامله گران از الگوهای های شمعی برای تصمیم گیری در معادلات که بر مبنای الگوهای منظم در حال انجام است، استفاده می کنند به طوریکه به پیش بینی جهت کوتاه مدت قیمت نیز کمک می کنند.
مطالب کلیدی :
- الگوهای کندل استیک توسط معامله گران ،برای تعیین حرکت احتمالی قیمت بر اساس الگوهای گذشته، استفاده می شود.
- الگوهای شمعی هنگام معامله بسیار سودمند هستند زیرا چهار نقطه ی قیمتی ( باز، بسته، بالا، پایین) را در طول مدت زمانی که معامله گر مشخص می کند، نشان میدهد.
- بسیاری از الگوریتم های موجود در معاملات الگوریتمی مبتنی بر همان اطلاعات قیمت هستند که در نمودار کندل استیک نشان داده شده اند.
- معامله کردن اغلب با هیجانات و احساسات دیکته می شود که می توانید آن را در نمودار های شمعی مورد مطالعه قرار دهید.
اجزاء موجود در الگوهای های شمعی
درست مانند نمودار میله ای، الگوهای کندل استیک روزانه قیمت های روز بازار را در حالت های باز، بسته، بالا و پایین نشان می دهند. الگوهای های شمعی یک قسمت گسترده دارد که به آن بدنه ی اصلی (real body) می گویند. این بدنه ی اصلی نشان دهنده ی دامنه ی قیمت بین باز و بسته ی معاملات آن روز است. هنگامی که بدنه ی اصلی پر یا سیاه می شود ، این بدان معنی است که قیمت بسته شده پایین تر از قیمت باز آن بوده است. اگر بدنه ی اصلی خالی باشد بدان معناست که قیمت بسته شده بالاتر از باز شده ی آن بوده است.
معامله گران می توانند این رنگ ها را در بستر معاملات خود تغییر دهند به عنوان مثال، یک کندل پایین به جای رنگ مشکی غالباً قرمز است و یک کندل بالا اغلب به جای رنگ سفید به رنگ سبز سایه انداخته می شوند.
مقایسه ای بین نمودار های شمعی و نمودارهای میله ای
درست در بالا و پایین بدنه ی اصلی سایه ها یا فتیله ها قرار دارند. سایه ها قیمت های بالا و پایین معاملات آن روز را نشان می دهند. اگر سایه ی بالایی روی شمع (کندل) پایین کوتاه باشد نشانگر آن است که قیمت های باز شده در آن روز نزدیک به اوج بوده است. یک سایه ی بالایی کوتاه در یک روز نشان می دهد که قیمت های بسته شده نزدیک به اوج است. رابطه ی بین روزهای باز،. بسته،. بالا و پایین، ظاهر الگوهای کندل استیک روزانه را مشخص می کند. بدنه ی اصلی می توانند بلند یا کوتاه، سیاه یا سفید باشند. سایه ها می توانند طولانی یا کوتاه باشند.
نمودارهای میله ای و نمودارهای شمعی همان اطلاعات را نشان می دهند ، فقط به روشی متفاوت. الگوهای کندل استیک به دلیل برنامه نویسی رنگ در میله های قیمت و همین طور بدنه ی اصلی ضخیم تر ،بصری تر هستند که بهتر است تفاوت بین قیمت باز و بسته شده را برجسته کنند.
نمودار بالا همان صندوق قابل معامله در بورس (ETF) را در مدت مشابه زمانی نشان می دهد. نمودار پایین از میله های رنگی استفاده می کند درحالی که نمودار بالا از کندل استیک های رنگی استفاده می کند. برخی معامله گران ترجیح می دهند ضخامت بدنه ی اصلی را ببینند در حالی که برخی دیگر نمای تمیز نمودارهای میله ای را ترجیح می دهند.
الگوهای های شمعی پایه
الگوهای کندل استیک در تحلیل تکنیکال به وسیله ی حرکات بالا و پایین در قیمت ایجاد می شوند. در حالی که این حرکات قیمت گاهی اوقات تصادفی به نظر می رسند، و در زمان هایی دیگر ،آن ها الگوهایی را تشکیل می دهند که معامله گران از آنها جهت تحلیل بنیادی یا اهداف معاملاتی استفاده می کنند. الگوهای های شمعی زیادی وجود دارد. در اینجا نمونه هایی را برای شروع کار شما معرفی می کنیم.
الگوها به دو قسمت صعودی و نزولی تقسیم می شوند. الگوهای صعودی نشان می دهد که احتمالاً قیمت رو به افزایش است، در حالی که الگوهای نزولی نشان دهنده ی سقوط احتمالی قیمت است. هیچ الگویی تمام مدت کار نمی کند زیرا الگوهای کندل استیک تمایلات در حرکت قیمت را نشان می دهد و تضمینی نمی کند.
الگوهای های شمعی از نوع پوشاننده ی نزولی (Bearish Engulfing Pattern)
این نوع از الگوهای کندل استیک برای زمانی است که فروشندگان از خریداران پیشی می گیرند و یک الگوی پوشاننده ی نزولی در روند صعودی شکل می گیرد. این عمل توسط یک بدنه ی اصلی بلند قرمز که دربرگیرنده ی بدنه ی اصلی سبز کوچک است صورت گرفته است. این الگو نشان می دهد که فروشندگان به اوضاع کنترلی خود برگشته اند و اینکه قیمت می تواند به سمت کاهش ادامه دار باشد.
الگوهای های شمعی از نوع پوشاننده ی صعودی (Bullish Engulfing Pattern)
الگوی پوشاننده در سمت صعودی بازار زمانی اتفاق می افتد که خریداران از فروشندگان پیشی بگیرند. و این توسط یک بدنه ی اصلی سبز بلند که دربرگیرنده ی بدنه ی اصلی قرمز کوچک است در نمودار منعکس می شود. و الگوهای کندل استیک در این حالت می توانند دارای قیمت بالاتر باشند.
الگوهای کندل استیک از نوع ستاره عصرگاهی نزولی (Bearish Evening Star)
ستاره ی عصرگاهی یک الگوی ممتاز است و توسط آخرین کندل در الگوی آغازین، و در زیر بدنه ی اصلی کوچک روز گذشته ،مشخص می شود. بدنه ی اصلی کوچک می تواند یکی از دو رنگ قرمز یا سبز باشد. آخرین کندل در بدنه ی اصلی کندل دو روز قبل، عمیقا بسته می شود. این نمونه از الگوهای های شمعی نشان دهنده ی یک جایگاه ویژه برای خریداران و فروشندگان در جهت دست گرفتن کنترل شرایط و مدیریت سرمایه است که سبب توسعه ی فروش بیشتر می شود.
الگوها از نوع هارامی نزولی (Bearish harami)
هارامی نزولی یک بدنه ی اصلی کوچک (قرمز) که کاملا درون بدنه ی اصلی روز قبل است . این الگویی نیست که زیاد به آن عمل کنیم اما یکی از آن هایی است که لازم است به آن تماشا کنیم به طوریکه الگوی عدم اطمینان از طرف خریداران را نشان می دهد. اگر قیمت پس از آن به سمت بالا ادامه یابد ،ممکن است همه با روند صعودی مطابقت داشته باشند اما یک کندل پایین در زیر این الگو نشانگر یک اسلاید بیشتر است.
الگوهای های شمعی از نوع هارامی صعودی (Bullish harami)
این نوع از الگوهای کندل استیک برعکس هارامی نزولی می باشد. روند نزولی در جریان است و یک بدنه ی اصلی کوچک (سبز) در داخل بدنه ی اصلی بزرگ روز قبل ایجاد می شود. و این به تکنسین می گوید که روند در حال توقف است و اگر یک روز دیگر دنبال شود می توان صعود بیش تری داشت.
الگوها از نوع صلیب هارامی نزولی (bearish harami cross)
صلیب هارامی نزولی در یک روند رو به بالا اتفاق می افتد جایی که کندل بالایی توسط یک doji دنبال می شود. به طوری که در این حالت الگوهای های شمعی قیمت باز شده و بسته شده ی برابر دارد. doji در بدنه ی اصلی دوره ی قبل است. و همه ی پیامدها نیز همانند هارامی نزولی است.
الگوها از نوع صلیب هارامی صعودی (Bullish harami cross)
صلیب هارامی صعودی در روند نزولی رخ می دهد جایی که یک کندل پایین توسط یک doji دنبال می شود. Doji در بدنه ی اصلی دوره ی قبل است و همه ی پیامدها نیز همانند هارامی صعودی می باشد.
نمودار میلهای (bar chart)
نمودارهای میلهای (به انگلیسی Bar Charts) قیمتها را در طول بازههای زمانی دلخواه به شکل مستطیلهایی روی محور طولها (میلهها) نشان میدهند.
هر میله (bar) نشان میدهد که قیمت در طول یک بازه زمانی مشخص چگونه تغییر کرده است.
- یک نمودار میلهای روزانه برای هر روز یک میله قیمت نشان میدهد.
- و یک نمودار میلهای هفتگی برای هر هفته یک میله قیمت نشان میدهد.
- و الی آخر…
هر میله معمولا قیمتهای بازشدن (open)، بالاترین قیمت (high)، پایینترین قمیت (low)، و قیمت بستهشدن (close) (که به اختصار با حروف اول این واژه ها OHLC نامیده میشود) را برای آن بازه زمانی نشان میدهد.
در برخی نمودارها فقط بالاترین، پایینترین قیمت و قیمت بستهشدن (HLC) نشان داده میشوند.
تحلیلگران تکنیکال از نمودارهای میلهای – یا سایر نمودارها مانند نمودارهای شمعی (candlestick chart) یا نمودارهای خطی (line chart) – برای بررسی عملکرد قیمت داراییها استفاده میکنند تا بتوانند تصمیمات معاملاتی بهتری اتخاذ کنند.
این نمودارها ابزار اصلی تحلیلگران تکنیکال هستند.
نمودارهای میلهای به معاملهگران اجازه میدهند روندها، نقاط احتمالی برای معکوس شدن روند، و حرکات قیمت/نوسانات را زیر نظر داشته باشند.
نکات کلیدی در مورد نمودار میلهای:
- یک نمودار میلهای قیمتهای بازشدن، بسته شدن، بالاترین و پایینترین قیمت را در طول یک بازه زمانی مشخص نشان میدهد.
- خطوط عمودی روی یک میله قیمت نشانگر بالاترین و پایینترین قیمت در این بازه هستند.
- طوط افقی چپ و راست در هر میله قیمت نشانگر قیمتهای بازشدن و بستهشدن هستند.
نمودارهای میلهای ممکن است توسط رنگها نشانهگذاری شده باشند. اگر قیمت بسته بالاتر از قیمت باز باشد ممکن است میله به رنگ سیاه یا سبز و اگر قیمت بسته پایینتر از قیمت باز باشد ممکن است میله به رنگ قرمز نشانه گذاری شده باشد.
جزییات بیشتر از نمودارهای میلهای
یک نمودار میلهای مجموعهای از میلههای قیمت است که هر میله حرکات قیمت را در یک بازه زمانی مشخص نشان میدهد. هر میله دارای یک خط عمودی است که بالاترین قیمت و پایینترین قیمت دست یافته در طول این بازه را نشان میدهد.
قیمت باز توسط یک خط افقی کوچک در سمت چپ خط عمودی و قیمت بسته با یک خط افقی در سمت راست خط عمودی مشخص میشود.
اگر قیمت بستهشدن، بالاتر از قیمت بازشدن باشد، میله ممکن است به رنگ سیاه یا سبز نمایش داده شود و اگر قیمت بستهشدن پایینتر از قیمت بازشدن باشد، به این معنی است که قیمت در طول آن بازه افت داشته و به این علت به رنگ قرمز مشخص میشود.
نشانهگذاری میلههای قیمت با رنگها با توجه به بالا و پایین رفتن قیمتها به معاملهگران کمک میکند روندها و حرکات قیمتها را روشنتر ببینند. در بسیاری از پلتفرمهایی که نمودار ارائه میکنند، کاربران میتواند این رنگها را به دلخواه خود تغییر دهند.
معاملهگران و سرمایهگذاران تصمیم میگیرند که میخواهند در چه بازه زمانی تحلیل انجام دهند. یک نمودار میلهای یک دقیقهای که قیمتهای جدید هر دقیقه را نشان میدهد برای یک معاملهگر روزانه مفید است ولی نه برای یک سرمایهگذار طولانی مدت.
از سوی دیگر، یک نمودار میلهای هفتگی که حرکات قیمتها را هر هفته نشان مقایسه ی نودار شمعی و میله ای میهد برای یک سرمایهگذار طولانی مدت مناسب است و چندان کاربردی برای یک معاملهگر روزانه ندارد.
تفسیر نمودارهای میلهای
از آنجا که یک نمودار میلهای قیمتهای بازشدن و بستهشدن، بالاترین و پایینترین قیمت را برای هر بازه زمانی نشان میدهد، معاملهگران و سرمایهگذاران میتوانند اطلاعات بسیاری از یک نمودار میلهای کسب کنند.
میلههای عمودی بلند نشان میدهند که بین قیمت بالا و پایین این بازه زمانی تفاوت زیادی وجود دارد، به این معنی که در طول این بازه نوسانات افزایش یافته است. هنگامی که یک میله دارای میلههای بسیار کوچک عمودی است اینگونه تفسیر میشود که نوسانات اندک بوده اند.
اگر فاصله بین قیمتهای بازشدن و بستهشدن زیاد باشد، به این معنی است که روند قیمت حرکات قابل توجهی داشته است.
اگر قیمت بستهشدن بسیار بالاتر از قیمت بازشدن باشد، به این معناست که خریداران در طول این بازه زمانی بسیار فعال بودهاند که میتواند پیش بینی کننده خرید بیشتر در دورههای زمانی پیش رو باشد.
اگر قیمت بستهشدن بسیار نزدیک به قیمت باز باشد به این معناست که قیمت این دارایی تغییرات چندانی در این بازه نداشته است.
موقعیت قیمت بستهشدن نسبت به بالاترین و پایینترین قیمت نیز میتواند اطلاعات ارزشمندی در اختیار تحلیلگر قرار دهد. اگر یک دارایی در طول بازه رشد داشته اما قیمت بستهشدن بسیار پایینتر از بالاترین قیمت بوده این موضوع نشاندهنده این است که فروشندگان در پایان دوره دست به فروش زدهاند. چنین وضعیتی یک بازار نه چندان افزایشی را نشان میدهد، (در مقایسه با زمانی که قیمت بستهشدن در نمودار نزدیک به بالاترین قیمت است).
تعیین رنگ برای نمودارهای میلهای بر اساس رشد یا افول قیمتها در طول یک بازه زمانی خاص میتواند در نگاه اول اطلاعات خوبی به تحلیلگر ارائه دهد. روند صعودی کلی معمولا توسط میلههای سبز/سیاه نشان داده میشود و روند شدید صعودی قیمتها در آن دوره نمایان است. روند نزولی نیز اغلب توسط میلههای قرمز و روند شدید نزولی قیمتها قابل تشخیص است.
نمودارهای میلهای در مقایسه با نمودارهای شمعی
نمودارهای میلهای بسیار شبیه به نمودارهای شمعی ژاپنی (کندل استیک) هستند. هر دو نوع نمودار اطلاعات یکسان را به طرق مختلف بیان میکنند.
یک نمودار میلهای از یک خط عمودی با خطهای کوچک افقی در سمت راست و چپ تشکیل شده که قیمتهای بازشدن و بستهشدن را نشان میدهند. این شمعها نیز دارای یک خط عمودی هستند که قیمتهای بالا و پایین را نشان میدهد اما تفاوت بین قیمتهای باز و بسته توسط یک قسمت پررنگتر به نام بدنه اصلی (real body) مشخص میشود.
اگر قیمت بستهشدن زیر قیمت بازشدن باشد داخل این بدنه هاشور خورده یا به رنگ قرمز است. و اگر قیمت بستهشدن بالاتر از قیمت بازشدن باشد بدنه سفید یا سبز است. درحالیکه اطلاعات یکسان هستند، نمای بصری دو نوع نمودار متفاوت است.
مثالی از نمودار میلهای
نمودار زیر مثالی از مقایسه ی نودار شمعی و میله ای یک نمودار میلهای مربوط به سهام شرکت ایران خودرو است. در طول افت قیمتها، میله ها معمولا بلندتر میشوند و افزایش نوسانات قیمت را نشان میدهند. کاهش قیمتها نیز معمولا توسط میلههای قرمز قیمت رو به پایین در مقایسه با میلههای سبز رو به بالا نشان داده میشود.
با رشد قیمتها، میلههای سبز از میلههای قرمز بیشتر میشوند. این ویژگی به تحلیلگر کمک میکند تا مقایسه ی نودار شمعی و میله ای با یک نگاه کلی متوجه روند قیمتها شود. با اینکه معمولا میلههای قرمز و سبز هم در طول روند رو به بالا و هم در روند رو به پایین وجود دارند، یکی از این دو در نمودار غالب است.
قیمتها به این صورت حرکت میکنند. برای اینکه قیمتها در یک روند رو به بالا بیشتر شوند، میلههای قیمت باید با حرکت نسبی رو به بالا این مسئله را نشان دهند. اگر قیمتها به طور میانگین شروع به پایین آمدن کنند، ایجاد میلههای قرمز بیشتر عقب نشینی قیمتها و روند معکوس آنها را نشان خواهد داد.
این اصطلاح در واژهنامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژههای اقتصادی و مالی را ببینید .
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
رسم نمودار برای داده ها — معرفی و کاربردها (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
«نمایش دادهها» (Data Visualization) روشی است که به کمک آن میتوان به شکل سریع و موثر اطلاعات و دادهها را برای تصمیمگیری مدیران ارائه کرد. روشهای رسم نمودار یا نمایش داده بیشتر به صورت ترسیم آنها یا تشکیل جداول اطلاعاتی است. در این نوشتار به بررسی خصوصیات و شیوه نمایش دادهها توسط نمودارهای مختلف میپردازیم. با توجه به اهمیت نوع دادهها و نمایش تصویری آنها ابتدا انواع دادهها را معرفی خواهیم کرد.
فیلم آموزشی رسم نمودار برای دادهها
رسم نمودار یا نمایش داده برای متغیرهای کمی و کیفی
بطور کلی، دادهها را با توجه به نوع مقدارهای ثبتی یا جمعآوری شده، طبقهبندی میکنند. یکی از اصلیترین طبقهبندیها برای دادهها، «کیفی» (Qualitative) یا «کمی» (Quantitative) بودن آنها است.
دادههای کمی
اگر برای ثبت دادهها، از ابزار اندازهگیری یا شمارش استفاده شود، میگوییم آن دادهها کمی هستند. دادههای کمی به راحتی توسط اعداد قابل ثبتاند. برای مثال اگر موضوع مورد بررسی شما اطلاعات مربوط به وزن افراد باشد، با استفاده از ابزار ترازو میتوانید اطلاعات را ثبت و به شکل عددی نمایش دهید. همچنین تعداد افراد یک خانوار از طریق شمارش قابل محاسبه و ثبت است. مثالهای دیگر برای دادههای کمی میتواند دادههای مربوط به دما، میزان مصرف سوخت، درصد رضایت شغلی و فشار خون باشد.
از آنجایی که ماهیت این نوع دادهها عددی است، قابلیت انجام محاسبات ریاضی روی آنها وجود دارد. به همین علت از این گونه دادهها بیشتر برای محاسبه شاخصهای آماری نظیر میانگین و انحراف معیار استفاده میشود.
دادههای کیفی
برعکس دادههای کمی که ماهیتی عددی داشتند، دادههای کیفی نمایانگر کیفیت هستند و به راحتی نمیتوان آنها را به صورت عدد نمایش داد. اغلب در تعیین مقدار برای دادههای کیفی اختلاف نظر یا اعمال سلیقه وجود دارد.
برای مثال دادههایی که برای نشان دادن میزان زبری یا نرمی یک پارچه تولید میشود به میزان حس یا سلیقه فرد ثبت کننده دادهها بستگی دارد. همچنین گروه خونی، رنگ پوست یا مدرک تحصیلی مثالهایی از دادههای کیفی هستند.
البته کدگذاری یا رتبهبندی از روشهایی هستند که امکان میدهند، دادههای کیفی به صورت عددی نمایش داده شوند. ولی باید توجه داشت که مقدار عددی برای این نوع دادهها، قابلیت انجام محاسبات ریاضی را نمیدهد و مثلا نمیتوان مقدار دادههای کیفی که توسط اعداد کدگذاری شدهاند را با یکدیگر جمع یا تقسیم کرد.
برای مثال میتوان مدرک تحصیلی را طبق جدول زیر با اعداد ۱ تا 7 کدگذاری کرد.
نام مدرک تحصیلی | زیر دیپلم | دیپلم | کاردانی | کارشناسی | کارشناسی ارشد | دکتری | پسا دکتری |
کد مدرک تحصیلی | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ |
این کدها به منظور تفکیک مدرکهای تحصیلی ایجاد شدهاند و نمیتوان انتظار داشت که سطح علمی دو نفر با مدرک تحصیلی دیپلم (۲+۲) برابر با کارشناسی (۴) باشد.
از دادههای کیفی به منظور طبقهبندی یا مرتبسازی جامعه آماری استفاده میشود. برای مثال میتوان افرادی که دارای گروه خونی AB هستند را در یک گروه قرار داد یا میانگین فشار خون برای این افراد را با اشخاصی که دارای گروه خونی B هستند مقایسه کرد. البته اگر اعضای جامعه براساس گروههای خونی طبقهبندی شوند، میتوان رابطهی بین میزان فشار خون و نوع گروه خونی را پیدا کرد.
تذکر: گاهی میتوان برای راحتی مقایسه بین دادههای کمی، آنها را به صورت کیفی طبقهبندی کرد. برای مثال میتوان سن را که داده کمی است براساس حدود سنی مشخص، به گروههای سنی نوزاد، نوپا، کودک، نوجوان، جوان، میانسال، سالمند و کهنسال طبقهبندی کرد.
حدود سنی | 0-1 | 2-3 | 5-10 | 11-15 | 16-30 | 31-55 | 56-75 | 76 به بالا |
گروه سنی | نوزاد | نوپا | کودک | نوجوان | جوان | میانسال | سالمند | کهنسال |
نمودارهای مرتبط با دادههای کیفی
اگر منظور از رسم نمودار مقایسه بین گروههای جامعه آماری باشد، رسم نمودارهای مربوط به دادههای کیفی بسیار مفید خواهد بود. معمولا در این گونه نمودارها، تعداد یا درصد هر کدام از گروهها، نمایش داده میشود. از انواع این گونه نمودارها میتوان به نمودار ستونی، میلهای، دایرهای، بافتنگار و نمودار «پارتو» (Pareto) اشاره کرد.
نمودار ستونی و میلهای
در این گونه نمودارها معمولا دو محور عمود بر هم وجود دارد. در «نمودار ستونی» (Column Chart) محور افقی نشاندهنده مقدارهای متغیرهای کیفی است و محور عمودی یک کمیت (مثلا تعداد، درصد و یا میانگین) مربوط به هر یک از این گروهها را نشان میدهد. خطوط تفکیکی روی نمودار، مقدار حدودی برای ارتفاع هر ستون را مشخص میکنند.
البته اگر این دو محور جابجا شوند، همان کاربرد وجود خواهد داشت، هرچند معمولا به آن «نمودار میلهای» (Bar Chart) گفته میشود.
در این دو نمودار دیده میشود که اطلاعات ترسیم شده یکسان است ولی با توجه به این که گروههای خونی ترتیبی ندارند روی محور مربوط به گروهها ممکن است مکانشان تغییر کند. هر چند که گروه خونی A در یک نمودار گروه اول است ولی در نمودار دیگر گروه خونی AB در ابتدای محور دیده میشود، زیرا در نمودار ستونی و میلهای ترتیب گروهها مهم نیست.
این نوع نمودار به راحتی میتواند بیشترین یا کمترین مقدار برای هر گروه را نشان دهد و مقایسهای مناسب بین گروهها را به تصویر کشد. البته قرار گرفتن گروهها در محور افقی ترتیب خاصی ندارد و میتوان برای آن ترتیبی دلخواه در نظر گرفت. ضمناً اگر دادههای کیفی از نوع ترتیبی باشند باید این ترتیب در محور افقی برای نمایش گروهها رعایت شود.
از نمودار ستونی میتوان برای مقایسه یک شاخص کمی برای گروههایی کمک گرفت که توسط دادههای کیفی ایجاد میشوند. برای مثال میتوان میانگین درآمد را بین گروههای تحصیلی مختلف توسط یک نمودار ستونی تحلیل و بررسی کرد. در این حالت محور عمودی دیگر تعداد یا درصد را نشان نمیدهد، بلکه متوسط میزان درآمد روی آن قرار گرفته و مشخص میشود بیشترین و یا کمترین میانگین درآمد مربوط به کدام مدرک تحصیلی است.
نکته: در این نمودار محور افقی براساس دادههای کیفی ترتیبی شکل گرفته است، پس ترتیب قرارگیری مدرک تحصیلی باید رعایت شود.
برای نمایش بیش از یک داده کیفی نیز از نمودار ستونی میتوان کمک گرفت. به این ترتیب بین دو گروه از دادههای کیفی، مقایسه برحسب تعداد، درصد و یا شاخصی از مقدار کمی، انجام میشود. برای مثال میتوان میزان درآمد در نمودار قبلی مقایسه ی نودار شمعی و میله ای را به تفکیک زن و مرد مانند شکل زیر نمایش داد. شایان ذکر است که جنسیت و مدرک تحصیلی هر دو داده کیفی هستند و میانگین درآمد داده کمی محسوب میشود.
اگر از فرم سهبعدی این نمودار استفاده شود، ممکن است ستونهای مربوط به بعضی از گروهها دیده نشوند. با چرخش یا تغییر زاویه نمایش نمودار میتوان نمای بهتری از آن ارائه کرد. در زیر، نمودار ستونی به شکل سه بعدی دیده میشود.
انواع نمودار قیمت در تحلیل تکنیکال
در این مقاله در مورد انواع نمودارهای قیمت در تحلیل تکنیکال بحث مینماییم. این نمودارها شامل نمودار میلهای، خطی و شمعی یا کندل استیک میباشند. سرمایهگذاران و معاملهگران برای ورود به بازارهای مالی نمودارهای مختلف را تحلیل و بررسی مینمایند. در ادامه سه نمودار را بر روی نماد سهام ایران خودرو (خودرو) بررسی مینماییم.
نمودار میلهای
در نمودار میلهای تغییرات قیمت هر روز را توسط یک میله نمایش میدهد. نمودار میلهای نشان دهنده ۴ قیمت میباشد. این ۴ قیمت شامل قیمت باز شدن (Open Price) ، بالاترین قیمت (High Price)، پایینترین قیمت (Low Price) و قیمت بسته شدن (Close Price) میباشد. در شکل زیر ۴ قیمت اصلی را بر روی میلهی قیمتی نمایش میدهیم.
با مقایسه ی نودار شمعی و میله ای توجه به شکل بالا، خط کوچکی که در سمت راست میله قرار دارد نشاندهنده قیمت (Close Price) و خط کوچک در سمت چپ میله بیانگر قیمت (Open Price) میباشد. با توجه به قرارگیری این خطوط، میلهها به صورت نزولی ( کاهشی) و صعودی (افزایشی) تعریف میشوند. شکل زیر میله صعودی و نزولی را نشان میدهد.
در شکل زیر نمودار قیمتی نماد سهام ایران خودرو (خودرو) را به صورت میلهای نشان میدهیم.
نمودار خطی
اکثر معاملهگران بر این باورند که قیمت بسته شدن نسبت به سایر قیمتها اهمیت بالاتری دارد. نمودار خطی تنها بر اساس قیمت (Close Price) رسم میشود و سادهٔترین نوع نمودار میباشد. به این معنا که از اتصال نقاط مربوط به این قیمت در هر روز این خطوط ترسیم میشود. در شکل زیر نمودار قبلی سهام ایران خودرو (خودرو) را به صورت خطی مشاهده میکنید.
مقایسه نمودار میلهای و خطی
نمودار خطی بررسی کلیات حرکات قیمت است و زمان لحاظ نمیشود بنابراین اگر قیمت تغییری نکند نمودار دستنخورده باقی میماند. در حالیکه نمودار میلهای ترکیبی از قیمت و زمان میباشد. به عنوان مثال قیمتهای هر روز به صورت یک واحد یا یک میله رسم میگردد، حتی زمانیکه قیمت تغییری نکند نیز این کار انجام میشود.
نمودار شمعی (کندل استیک)
در حدود یک قرن است که ژاپنیها از نمودارها و تحلیل تکنیکال بهره میبرند. نمودارهای شمعی نسخه ژاپنی نمودارهای میلهای هستند. در این نمودارها نیز مشابه نمودارهای میلهای ۴ قیمت که شامل قیمت باز شدن (Open Price) ، بالاترین قیمت (High Price)، پایینترین قیمت (Low Price) و قیمت بسته شدن (Close Price) میباشد را نشان میدهند. شکل زیر بیانگر کندلهای مربوط به نمودار شمعی میباشد.
با توجه به شکل فوق میتوانید علت نامگذاری این نمودارها را درک کنید. آنها تا حدودی شبیه یک شمع و فتیله آن میباشند. خطهای باریک در شکل بالا را سایه (shadow) که بیانگر محدوده نوسان قیمت در طول روز بین پایینترین و بالاترین نقطه میباشد، مینامیم. قسمت پهن شکل را بدنه (body) گوییم، که فاصله بین مقایسه ی نودار شمعی و میله ای قیمت (Open Price) و (Close Price) میباشد. با توجه به نحوه قرار گیری این دو قیمت، کندلها به صورت افزایشی و کاهشی شکل میگیرند. شکل زیر نمایش کندل افزایشی و کندل کاهشی میباشد.
بسیاری از معامله گران، نمودار شمعی را در مقایسه با نمودار میله ای (با وجود اینکه هر دو نمودار دارای ۴ قیمت هستند )، از نظر بصری جالب تر میدانند و تحلیل و تفسیر آن را راحتتر میدانند. شکل زیر نمودار نماد سهام ایران خودرو (خودرو) را به صورت شمعی (کندل استیک) نشان میدهد.
نمودار هایکن آشی (Heikin Ashi)
در نمودار هایکن آشی (Heikin Ashi) بر اساس میانگین دادههای قیمت، نمودار شمعی ژاپنی را با فیلتر نمودن نویز بازار ایجاد میکند.
برخی از ویژگیهای نمودارهای هایکن آشی (Heikin Ashi) که توسط Munehisa Homma در دهه 1700 مقایسه ی نودار شمعی و میله ای توسعه یافت، با نمودارهای شمعی مشترک است، اما مقادیر استفاده شده برای ایجاد هر شمع (کندل) متفاوت است. در تکنیک هایکن آشی (Heikin Ashi) به جای استفاده از ۴ قیمت اصلی یعنی قیمت باز شدن، قیمت بسته شدن، بیشترین و کمترین قیمت، از فرمول اصلاح شده بر اساس میانگینهای دو دورهای استفاده میکند. این به نمودار ظاهر صافتری میدهد و تشخیص روندها و معکوسها را آسانتر میکند، اما شکافها و برخی دادههای قیمت را نیز پنهان میکند.
در شکل زیر نمودار شرکت ایران خودرو (خودرو) را در حالت هایکن آشی (Heikin Ashi) مشاهده مینماییم.
هایکین آشی به شما چه میگوید؟
معاملهگران تکنیکال از نمودار هایکن آشی (Heikin Ashi) برای شناسایی آسانتر یک روند خاص استفاده میکنند. شمعهای سفید توخالی (یا سبز) بدون سایههای پایینتر برای نشان دادن یک روند صعودی قوی استفاده میشوند، در حالیکه شمعهای پر شده سیاه (یا قرمز) بدون سایه بالایی برای شناسایی یک روند نزولی قوی استفاده میشوند.
کندلهای معکوس در تکنیک هایکن آشی (Heikin Ashi) شبیه به الگوهای معکوس در نمودارهای شمعی ژاپنی هستند. کندلها دارای جثههای کوچک و سایه های بلند بالایی و پایینی هستند. هیچ شکافی در نمودار هایکن آشی وجود ندارد، زیرا شمع (کندل) فعلی با استفاده از اطلاعات شمع (کندل) قبلی محاسبه می شود.
از آنجایی که تکنیک هایکن آشی (Heikin Ashi)بر اساس میانگین اطلاعات قیمت دو دوره میباشد، روندها، الگوهای قیمت و نقاط معکوس را سادهتر نمایش میدهد. نمودارهای هایکن آشی (Heikin Ashi) معمولاً دارای شمعهای (کندلهای) رنگی متوالی بیشتری هستند که به معاملهگران کمک میکند تا حرکتهای قیمت گذشته را به راحتی شناسایی کنند.
نمودار رنکو (Renko)
تعریف و کاربرد نمودار رنکو (Renko)
نمودار رنکو نوعی نمودار است که توسط ژاپنیها توسعه داده شده است و تنها با استفاده از حرکت قیمتی و فارغ از مدت زمان سپری شده در هر بازه قیمتی است. که این مورد باعث میشود نمودار رنکو بسیار متفاوتتر از سایر نمودارها که بر اساس قیمت ـ زمان تشکیل میشوند شکل بگیرد. تصور میشود که نام آن از کلمه ژاپنی آجر، “renga” گرفته شده است، زیرا نمودار شبیه به یک سری آجر است. یک آجر جدید زمانی ایجاد میشود که قیمت مقدار مشخصی از قیمت را تغییر میدهد و هر آجر در یک زاویه 45 درجه (بالا یا پایین) نسبت به آجر قبلی قرار میگیرد. یک آجر بالا معمولاً سفید یا سبز رنگ است، در حالی که آجر پایین معمولاً به رنگ سیاه یا قرمز است.
شایان ذکر است در زمان نگارش این مقاله، امکان دسترسی به نمودار رنکو در سایت رهاورد وجود نداشته است. استفاده از این نمودار در سایت Tradingview.com امکان پذیر میباشد.
شکل زیر نمودار ارز دیجیتال بیتکوین (Bitcoin) را به صورت رنکو (Renko) در تایم فریم روزانه نشان میدهد.
نمودار رنکو به شما چه می گوید؟
نمودارهای رنکو برای فیلتر کردن تغییرات جزئی مقایسه ی نودار شمعی و میله ای قیمت طراحی شدهاند تا تمرکز معاملهگران بر روندهای مهم آسانتر شود. در حالی که این امر تشخیص روندها را بسیار سادهتر میکند، اما نکته منفی این است که برخی از اطلاعات قیمت به دلیل ساخت آجری ساده نمودارهای رنکو از بین میروند.
نمودارهای رنکو در شناسایی سطوح حمایت و مقاومت موثر هستند. زیرا نویز بسیار کمتری نسبت به نمودار شمعی در آنها وجود دارد. هنگامی که یک روند قوی شکل میگیرد، معاملهگران رنکو ممکن است بتوانند برای مدت طولانی قبل از اینکه حتی یک آجر در جهت مخالف شکل بگیرد، آن روند را شناسایی کنند.
تفاوت بین نمودارهای رنکو و نمودارهای هایکین آشی
نمودارهای هایکن آشی (Heikin Ashi) که در ژاپن نیز توسعه یافتهاند، میتوانند ظاهری مشابه با نمودارهای رنکو داشته باشند، زیرا هر دو دورههای ثابت بالا یا پایین را نشان میدهند که روند را برجسته میکنند. در حالی که نمودارهای رنکو از مقدار جعبه ثابت استفاده میکنند، نمودارهای هایکن آشی (Heikin Ashi) میانگین قیمت باز شدن، قیمت بسته شدن، بیشترین و کمترین قیمت را برای دوره زمانی فعلی و قبلی میگیرند. بنابراین اندازه هر جعبه یا شمع اندازه متفاوتی دارد و میانگین قیمت را نشان میدهد. نمودارهای هایکن آشی (Heikin Ashi) برای برجسته کردن روندها به همان روشی که نمودارهای رنکو هستند مفید هستند.
نمودار (Hollow Candle)
این نوع از کندل استیک بسته به قیمت باز و بسته شدن و مقایسه دو قیمت پایانی در دو کندل، در چهار شکل دیده میشود.
کندلهای پر شده سیاه زمانی اتفاق میافتد که آخرین قیمت بیشتر از آخرین قیمت قبلی اما کمتر از قیمت باز شدن باشد.
همچنین کندلهای توخالی سیاه زمانی رخ میدهند که آخرین قیمت بیشتر از آخرین قیمت و اولین قیمت قبلی باشد.
کندلهای پر شده قرمز زمانی رخ میدهند که آخرین قیمت کمتر از اولین قیمت و آخرین قیمت قبلی باشد.
از طرفی کندلهای توخالی قرمز زمانی رخ میدهند که آخرین قیمت بیشتر از اولین قیمت اما کمتر از آخرین قیمت قبلی باشد.
کندل توخالی نشان از بازار صعودی دارد که در آن آخرین قیمت بیش از قیمت شروع میباشد. کندل تو پر نشان از روند نزولی دارد که آخرین قیمت کمتر از قیمت آغازین آن است. شایان ذکر است رنگ کندلها میتواند به صورت سبز و قرمز نیز باشد.
تحلیلگران تکنیکال میتوانند به سرعت اطلاعات زیادی را از رنگ کندلها قبل از بررسی هر جنبه ای از نمودار جمع آوری کنند. به عنوان مثال، یک کندل پر شده سیاه ممکن است نشان دهد که قیمت در حال بالا رفتن است، در حالی که یک کندل پر شده قرمز نشان از یک روند نزولی واضح و قوی است. معامله گران ممکن است از این بینش ها برای سنجش احساسات بازار استفاده کنند.
شکل زیر نمودار ایران خودرو (خودرو) را به صورت Hollow Candle نمایش میدهد.
اکثر معامله گران از نمودارهای کندل استیک در ارتباط با سایر اشکال تحلیل تکنیکال استفاده می کنند. به عنوان مثال، آنها ممکن است احساسات بازار را با استفاده از نمودارهای شمعی بسنجند و سپس از الگوهای نمودار برای شناسایی مناطق بالقوه خرابی یا شکست استفاده کنند.
جمع بندی
در این مقاله به تفصیل در مورد انواع نمودار قیمتی از جمله نمودار خطی، میلهای و نمودار شمعی و همچنین نمودارهای هایکن آشی (Heikin Ashi) و نمودار رنکو (Renko) صحبت نمودیم. با وجود استفاده از دادههای یکسان نمودارهای شمعی ظاهری جذابتر و سادهتر نسبت به نمودارهای خطی و میلهای به نمایش میگذارند و تحلیل کردن و تفسیر اطلاعات در این نمودارها بسیار ساده صورت میپذیرد. استفاده از الگوهای شمعی ژاپنی، تکنیکی برای تشخیص رفتار و روانشناسی بازار میباشد.
منابع
Murphy, John J. Technical Analysis of the Financial Markets: A Comprehensive Guide to Trading Methods and Applications. United Kingdom: New York Institute of Finance, 1999
آشنایی با نمودار خطی، نمودار میله ای و نمودار شمعی
اگر در تلاش جهت سرمایه گذاری یا معامله در بازارهای رمزارزها یا هرنوع دارایی دیگر هستید، در آغاز کار میبایست قادر باشید نمودار های نرخی بیت کوین، اتریوم و… را مورد بررسی و تحقیق قرار دهید. بررسی نمودار های مقایسه ی نودار شمعی و میله ای نرخی اصلی ترین مورد جهت رسیدن به یک سود خوب به شمار میاید. نمودارهای فارکس از نوع های متفاوتی برخوردارند. طی این مطلب قصد داریم به بررسی و معرفی سه نمودار مهم و کاربردیه نمودار خطی، نمودار میله ای و نمودار شمعی در بازار فارکس بپردازیم :
در ادامه نوشته به معرفی هریک از این سه رفته و هرآنچه که لازم است شما در خصوص این سه نمودار بدانید، بازگو خواهیم کرد.
نمودار های خطی
نمودار خطی، نموداری ساده با مفاهیم ساده است. فقط یک خط از سطح قیمت پایانی در پایان روز قبل به نقطه پایانی در روز بعد کشیده میشود. هنگامی که کل نقاط قیمت های پایانی در هرروز را با خطوط به یکدیگر وصل کنیم میتوانیم فراز و نشیب های یک دارایی را در بازه زمانی مورد نظر مشاهده کنیم. به عنوان نمونه در تضویر زیر نمودار خطی نرخ یورو بر حسب دلار آمریکا ترسیم شده است و قابل ارزیابی میباشد.
نمودار های میله ای
دومین نمودار فارکس که قصد به معرفی آن داریم، نمودار میله ای نام دارد. این نمودار کمی پیچیده تر از نمودار خطی میباشد. شما با بهره از این نمئدار قادرید نرخ های باز شده اغازین را در شروع و نرخ های بسته شده در پایان روز مورد ارزیابی قرار دهید. در ضمن نمودار های میله قادرند قله ها و دره های نرخ را نیز برای شما شفاف تر کنند.
پایین تر میله عموی بیانگر پایین ترین نرخ معامله شده در آن بازه زمانی میباشد و بالای هر میله بیانگر بیشترین نرخ معامله شده در آن زمان میباشد. هرکدام از این میله ها هم در مجموع بیانگر محدوده نرخی در بازه زمانی مورد نظر شما خواهند بود.
خط تیره افقی سمت چپ هر میله بیان گر نرخ شروع شده سهام در آغاز هرروز (یا هر بازه زمانی دلخواه) است و علامت سمت راست نیز نرخ بسته شده در پایان روز را نشان میدهد. در تصویر زیر میتوانید نمودار میله ای نرخ یورو بر حسب دلار آمریکا را ببینید.
از امروز به بعد هرذکجا واژه “میله” را مشاده کردید، دریابید که این واژه تکه ای از اطلاعات یک سهام بر روی نمودار میباشد. هز میله قادر است نشان دهنده یک بازه زمانی خاص مثل ماه، هفته، روز و ساعت باشد. با مشاهده واژه “پیش رفتن میله” با تلاش کنید با نگاه به مشاخصات نمودار دریابید که این میله سعی دارد چه نوع بازه زمانی را به شما نشان دهد.
به نمودار میله ، نمودار OHLC هم گفته میشود. زیرا این نمودار میتواند به شما نرخ باز شدن در اغاز بازه زمانی (Open)، بیتشرین قیمت معامله شده (High)، پایین ترین قیمت معامله شده (Low) و نرخ بسته شده در پایان بازه زمانی (Close) را نشان دهد. در تصویر زیر نمونه کاملی از یک نمودار میله ای را خواهید دید.
نرخ باز شدن در آغاز بازه زمانی: خط کوچک افقی در سمت چپ میله.
بیشترین قیمت: بالای میله عمودی نشان دهنده بالاترین قیمت معامله شده در بازه زمانی مورد نظر است.
کم ترین قیمت: زیر میله عمودی نشان دهنده پایین ترین نرخ معامله شده در بازه زمانی مورد نظر است.
نرخ بسته شده در پایان بازه زمانی: خط افقی کوچک در سمت راست میله.
نمودار های شمعی
داده هایی که طی این نمودار شمعی بیان خواهد شد، با داده های نمودار های میله ای مشابه است ولی به شکلی مناسب تر و گرافیکی طراحی شده است. این نمودار هم مقدار بیشترین و کمترین نرخ را با خط های افقی مشخص میکند. با این حال در نمودار های شمعی، بدنه ی شمع نشانه ی فاصله بین نرخ باز شده و نرخ بسته شده در آغاز و پایان بازه زمانی میباشد. به شکل سنتی در حالتی که تنه شمع سیاه یا تیره باشید درمیابیم که نرخ بسته شده در پایان بازه از نرخ آغاز بازه کمتر است. در نمونه زیر تنه ی شمع با رنگ تیزه مشخص گردیده است. در شمع های تیره یا مشکی نقطه بالای تنه بیانگر نرخ آغاین و نقطه پایین آن مساوی با نرخ پایانی و بسته شده میباشد. در حالتی که نرخ بسته شده از نرخ آغازین بیشتر باشد، تنه شمع سفید یا تو خالی خواهد بود.
البته اغلب از مدل سیاه و سفید کمتر بهره گرفته میشود و علت خاصی هم به غیر از خسته کننده بودن آن ها جهت این امر وجود ندارد. با توجه به اینکه میبایست نمودار هارا مکرر مورد تحلیل قرار بدهیم، بهتر است از نمودار های رنگی بهره ببریم زیرا مشاهده و بررسی آن ها جذاب تر بوده و آسیبی به چشم های ما نمیرساند. در حالتی که همه میگویند که تلویزیون رنگی بهتر از سیاه سفید است پس مناسب تر است از نمودارهای رنگی بهره ببریم.
در اغلب اوقات رنگ سبز را بجای رنگ سفید و رنگ قرمز را بجای رنگ مشکی مورد استفاده قرار میدهند. در واقع چنانچه نرخ بسته شده در پایان بازه زمانی از نرخ آغازین بالاتر باشد شمع مربوط به آن به رنگ سبز خواهد شد. اگر هم نرخ بسته شده در پایان بازه زمانی پایین تر از نرخ آغازین باشد شمع آن قرمز خواهد شد.
با مشاهده نمودار های دیگر در اینده خواهید قهمید که رنگ های سبز و قرمز به چه صورت به یاری شما خواهند آمد تا بررسی بهتری از سهام خود داشته باشید، مثل حرکت های افزایشی و کاهش و نقاط برگشت ها. هم اکنون تنها به خاطر داشته باشید که ما در نمودار های فارکس از رنگ های سبز و قرمز در عوض رنگ های سفید و مشکی استفاده خواهیم کرد. اکنون به نمونه زیر دقت کنید:
در این قسمت نیز نمونه ای نمودار های شمعی نرخ یورو بر حسب دلار آمریکا را نگاه میکنید:
نمودار های شمعی درکی بهتر و با سرعت بیشتر از داده های یک سهام را برای شما، با ظاهری زیباتر فراهم میکنند، و اینگونه نمودار در مقایسه با نمودار میله ای داده های مضاعف تری فراهم میسازد. از مزیت های بهره از نمودارهای شمعی میتوانیم به این موارد اشاره کنیم :
- توشیح ساده وضعیت شمع ها و ساده کردن فهم نمودارها جهت تازه وارد ها
- بهره از این شمع ها به سهولت امکان پذیر است. ذهن شما بسرعت داده هارا درایفت میکند. در ضمن تحقیقات نشان داده است که بررسی های تصویری از نمودار ها میتواند کمک شایانی به معاملات شما کند.
- شمع ها و نمونه های شمعی حال حاضر لقب های جالبی مانند “ستاره دنباله دار” دارند و این لقب ها به شما یاری خواهد داد که آن ها فراموش نکنید.
- این شمع ها جهت مشخص کردن نقاط بازگشت در بازار بسیار مناسب خواهند بود. در واقع در تهیه روندی متفاوت و در خلاف یک حرکت افزایشی یا کاهشی. با گذشت زمان مفاهیم بیشتری در این خصوص خواهید یافت.
حال که با اینگونه نمودارها تا حدودی آشنایی پیدا کردید میتوانید با دانش و اگاهی بیشتر به ترید و معامله سهام ها و یا ارزهای دیجیتال بپردازید و در این راه تنها به دانش و توانایی خود تکیه کنید. ولی به خاطر داشته باشید که دنیای تحلیل ها، شاخص ها و نمودار بسیار عظیم تر از چیزی است که فکر میکنید و هرچه دانش بالاتری داشته باشید درواقع تجارت آسان تری را خواهید داشت.
دیدگاه شما