بازارساز خودکار چگونه کار می‌کند؟

از آنجایی که هر کسی می‌تواند یک تامین کننده نقدینگی باشد، بازارسازهای خودکار باعث شده‌اند که بازارسازی برای افراد بیشتری در دسترس باشد.

مقدمه

بازار ساز خودکار (Automated Market Maker) که به اختصار آن را AMM می‌نامیم، پیچیده تر از آن است که بنظر می رسد.

تیم تحلیلی رادین می پردازد به این که بازار ساز خودکار (AMM) چیست و چگونه عمل می کند.

آیا تا به حال فکر کرده اید که صرافی های غیرمتمرکز (DEX) چگونه معاملات را انجام می دهند و قیمت دارایی ها را مشخص می کنند؟

برخلاف صرافی های سنتی، صرافی های غیرمتمرکز از بازار ساز خودکار (AMM) برای فعال کردن یک سیستم تجاری که مستقل، دارای قابلیت نقدشوندگی و خودکار است، استفاده می کنند.

برای درک بهتر بازار ساز خودکار در ادامه با ما همراه باشید.

بازار سازی (Market Making) چیست؟

قبل از اینکه به نکات فنی مربوط به بازار ساز خودکار بپردازیم، باید مفهوم بازارسازی را از چشم انداز مالی بررسی کنیم.

بازارسازی همانطور که از نام آن پیداست، فرایند تامین قیمت دارایی ها و تأمین همزمان نقدینگی بازار است. به عبارت دیگر، یک بازار ساز برای یک دارایی مالی نقدینگی ایجاد می کند. همچنین بازار ساز باید راهی برای پاسخگویی به درخواست های معامله گران پیدا کند. در نتیجه به نوبه خود در قیمت گذاری دارایی مذکور نقش دارد.

به عنوان مثال، فرض کنید صرافی بیت کوین از دفتر سفارشات و سیستم تطبیق سفارشات برای تسهیل معاملات بیت کوین استفاده می کند. در اینجا، دفتر سفارش قیمت های موردنظر معامله گران برای خرید و فروش بیت کوین را ثبت می کند.

از طرف دیگر، سیستم تطبیق سفارشات، سفارش خرید و فروش را مطابقت داده و تسویه می کند. این سیستم به طور خودکار جدیدترین قیمتی که بیت کوین معامله شده را به عنوان قیمت بازار درنظر گرفته می شود.

در برخی موارد که تعداد طرف های تجاری برای معامله کافی نیست، گفته می شود که بازار دچار کمبود نقدینگی شده یا مستعد لغزش است. لغزش زمانی اتفاق می افتد که پردازش حجم زیاد سفارشات باعث می شود قیمت دارایی بالا یا پایین برود و نوسان داشته باشد.

برای جلوگیری از این اتفاق، برخی از صرافی ها خدمات حرفه ای را در قالب کارگزاران، بانک ها و دیگر سرمایه گذاران نهادی برای تامین نقدینگی به کار می گیرند. این نهادها با ارائه سفارشات خرید که متناسب با سفارشات معامله گران است، اطمینان حاصل می کنند که همیشه افرادی برای معامله با آنها وجود دارند. فرآیند تامین نقدینگی همان چیزی است که ما بازارساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ آن را بازار سازی می نامیم و واحدهایی که نقدینگی را ارائه می دهند، بازار ساز هستند.

اکنون که درک کرده اید بازارسازی چیست، درک عملکرد یک بازارساز خودکار آسان تر است.

پس Automated Market Maker چیست؟

طبق توضیحات بالا، واضح است که سازندگان بازار ارزهای دیجیتال به طور شبانه روزی تلاش می کنند تا با ارائه سطح نقدینگی مناسب، نوسان قیمت را کاهش دهند.

اگر راهی برای دموکراتیزه کردن این فرایند وجود داشته باشد به گونه ای که افراد عادی بتوانند به عنوان بازار ساز عمل کنند، چه می شود؟ اینجاست که بازار ساز خودکار وارد عمل می شود.

بر خلاف معاملات متمرکز، صرافی های غیر متمرکز، دفتر ثبت سفارشات، سیستم های تطبیق سفارش و نهادهای مالی را که به عنوان بازار ساز عمل می کنند از بین می برند.

برخی از پروتکل های غیرمتمرکز عبارتند از: Uniswap ،Sushi ،Curve و Balancer هستند. هدف آنها حذف ورود اشخاص ثالث است تا کاربران بتوانند معاملات را مستقیماً از کیف پول شخصی خود انجام دهند.

به این ترتیب، اکثر فرایندها توسط قراردادهای هوشمند اجرا و اداره می شوند.

به عبارت دیگر، بازار ساز خودکار به معامله گران اجازه می دهد تا با استفاده از قراردادهای هوشمند برنامه ریزی شده، درجهت تامین نقدینگی و قیمت گذاری فعالیت داشته باشند.

این مفهوم بازار ساز خودکار را توصیف می کند، اما مفهوم فرایندها و سیستم های اساسی دخیل در این امر را خیر.

Automated Market Maker :

یک معامله گر خودکار است که بدون احتیاج به شما، در صرافی غیرمتمرکز معامله انجام می دهد.

یک معامله گر حرفه ای است که برای صرافی نقدینگی را فراهم می کند.

سیستمی است که از طریق معاملات خودکار نقدینگی را تأمین می کند.

Automated Market maker چگونه عمل می کند؟

اولین و مهمترین نکته این است که بازار ساز خودکار نوعی پروتکل صرافی غیرمتمرکز است که برای قیمت گذاری دارایی ها به یک فرمول ریاضی متکی است.

همچنین توجه داشته باشید که این پروتکل به افراد اجازه می دهد که به یک تامین کننده نقدینگی تبدیل شوند.

ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) چیست؟

اگرچه بازار ساز خودکار سود قابل توجهی به تامین کننده های نقدینگی ارائه می‌دهد، اما ریسک‌های زیادی هم وجود دارد. شایع ترین آن ضرر ناپایدار است. این پدیده زمانی بوجود می‌آید که نسبت قیمت دارایی ها در یک مجموعه نقدینگی تغییر کند. تامین کننده هایی که وجوه خود را در استخرهای آسیب دیده واریز کرده اند، به طور خودکار متحمل ضرر می شوند. هرچه نوسان قیمت بیشتر باشد، این ضرر بیشتر خواهد بود. با این حال، به یک دلیل این ضرر ناپایدار نامیده می‌شود.

با توجه به تغییر قیمت، توصیه می شود توکن های داخل استخر را برداشت نکنید؛ زیرا امکان اینکه میزان ضرر کم شود، وجود دارد. ضرر هنگامی از بین می‌رود که قیمت توکن‌ها به مقدار اولیه‌ای که در آن واریز شده‌اند، برگردد. کسانی که قبل از بازگشت قیمت‌ها وجوه خود را برداشت می‌کنند دائماً ضرر می‌کنند. با این وجود این امکان وجود دارد که درآمد دریافتی از طریق هزینه‌های معاملاتی بتواند چنین خساراتی را پوشش دهد.

سخن پایانی

طی دو سال گذشته، بازار ساز خودکار جایگاه خود را بعنوان سیستم های جدیدی برای معاملات غیرمتمرکز ثابت کرده اند. در این مدت، شاهد ظهور تعداد زیادی از صرافی های غیرمتمرکز (DEX) هستیم که بصورت مداوم باعث حباب قیمتی دیفای (DeFi) می شوند. گرچه این به معنای بی عیب و بازارساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ نقص بودن این رویکرد نیست، اما پیشرفت های ثبت شده در ۱۲ ماه گذشته نشان دهنده خدماتی است که بازار ساز خودکار ارائه می دهد. باید دید در آینده چه اتفاقی می افتد.

استخر نقدینگی چیست و چطور کار می‌کند؟

استخر نقدینگی یا لیکوییدیتی پول (Liquidity Pool) یکی از تکنولوژی‌های پایه‌ در اکوسیستم DeFi است. این استخرها برای بازارسازهای خودکار (Automated Market Makers یا به اختصار AMM)، پروتکل‌های وام‌دهی، ییلد فارمینگ، سرمایه‌های ترکیبی، بازی‌های بلاک چین و… یک بخش ضروری به شمار می‌روند. بعد از اینکه دانستیم استخر نقدینگی چیست، باید به سراغ عملکرد و ضرورت آن هم برویم. پس همراهمان باشید.

مقدمه

با گسترش اقتصاد غیرمتمرکز شاهد افزایش چشمگیر فعالیت‌های زنجیره‌ای هستیم. امروزه حجم معاملات غیرمتمرکز به شکلی است که می‌تواند به سادگی با معاملات متمرکز رقابت کند. تا ماه دسامبر ۲۰۲۰ حدودا ۱۵ میلیارد دلار سرمایه در پروتکل‌های غیرمتمرکز جمع‌آوری شد و با گسترش اکوسیستم و معرفی محصولات جدید، این مقدار هر روز در حال افزایش است.

ممکن است بپرسید که این حجم از معاملات و گسترش آن‌ها چگونه ممکن است؟ یکی از تکنولوژی‌های مهمی که باعث ایجاد چنین معاملاتی شده است، استخرهای نقدینگی هستند.

استخر نقدینگی چیست؟

استخر نقدینگی به استخری از توکن‌ها گفته می‌شود که در صرافی‌های غیرمتمرکز توسط قرارداد هوشمند قفل می‌شوند و هدف آن‌ها رفع مشکلاتی است که به دلیل کمبود نقدینگی در چنین سیستم‌هایی رخ می‌دهد. به صورت کلی مفهوم استخرهای نقدینگی خیلی ساده است و به سرمایه‌هایی گفته می‌شود که در یک مخزن دیجیتالی بزرگ جمع‌آوری می‌شوند. اما این استخر چه مزایایی دارد و چرا باید سرمایه خودتان را داخل آن‌ها بریزید؟

استخر نقدینگی به مجموعه‌ای از سرمایه‌ها گفته می‌شود که در یک قرارداد هوشمند قفل شده‌اند. هدف این استخرها ساده کردن معاملات و وام‌های غیرمتمرکز است. این تکنولوژی قابلیت‌های بسیار زیاد دیگری هم دارد که در ادامه به بررسی تمامی آن‌ها خواهیم پرداخت.

این استخرها ستون اصلی خیلی از صرافی‌های غیرمتمرکز مثل یونی سواپ هستند. در این نوع صرافی، کاربرانی که در اینجا تامین کننده نقدینگی (Liquidity Provider یا به اختصار LP) نامیده می‌شوند، مقدار مساوی از دو توکن را به استخر اضافه می‌کنند تا یک بازار ایجاد کنند. آن‌ها به ازای سرمایه‌هایی که داخل استخر دارند، به ازای هر تراکنش، کارمزد دریافت خواهند کرد. مقدار این کارمزد به میزان سهمی که در لیکوییدیتی پول دارند بستگی دارد.

در مطلب راهنمای صفر تا صد کار با صرافی یونی سواپ به صورت تصویری آموزش داده‌ایم که چطور به استخر نقدینگی یونی سواپ، نقدینگی اضافه کنید.

از آنجایی که هر کسی می‌تواند یک تامین کننده نقدینگی باشد، بازارسازهای خودکار باعث شده‌اند که بازارسازی برای افراد بیشتری در دسترس باشد.

یکی از اولین پلتفرم‌هایی که در آن از استخر نقدینگی استفاده شد، بنکر Bancor نام داشت اما پس از معروف شدن یونی سواپ این مفهوم با توجه بسیار بیشتری از سمت کاربران مواجه شد. برخی از دیگر صرافی‌هایی که در بستر اتریوم از لیکوییدیتی پول استفاده می‌کنند عبارتند از SushiSwap، Curve و Balancer. استخرهای نقدینگی این صرافی‌ها از توکن‌های ERC-20 استفاده می‌کنند. موارد مشابهی مثل PancakeSwap و BurgerSwap هم روی شبکه بایننس اسمارت چین وجود دارد که توکن‌های BEP-20 را قبول می‌کنند.

افراد با سپرده‌گذاری نقدینگی خود در استخر پلتفرم‌های غیرمتمرکز، نیاز کاربران را به نقدینگی برطرف می‌کنند و در ازای آن پاداش می‌گیرند.

تفاوت لیکوییدیتی پول و دفتر سفارش گذاری یا Order Book

برای درک کامل استخرهای نقدینگی لازم است قبل از هرچیز نگاهی به یکی از اصول اولیه تبادلات الکترونیکی یعنی Order Book یا دفتر سفارشات بیندازیم. به زبان ساده، Order Book لیست سفارشات بازی است که در یک بازار مشخص وجود دارند.

سیستمی که سفارشات را به یکدیگر متصل می‌کند، Matching Engine یا موتور اتصال نام دارد. در کنار این موتور، دفتر سفارشات نیز هسته اصلی تمامی صرافی‌های متمرکز (CEX) است. این مدل یکی از بهترین مدل‌ها برای انجام تبادلات است و با استفاده از آن، امکان ایجاد بازارهای مالی پیچیده وجود دارد.

اما در اقتصاد غیرمتمرکز (DeFi)، تبادل ارز نیز بازارساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ باید به صورت غیرمتمرکز انجام شود و هیچ فرد یا سازمان مرکزی نباید سرمایه‌ها را نزد خود نگه دارد. این موضوع در زمان استفاده از Order Book باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود. همچنین شما برای هر بار استفاده از Order Book باید هزینه‌ای را تحت عنوان Gas Fee پرداخت کنید که باعث افزایش هزینه مبادلات برای شما خواهد شد. علاوه بر هزینه‌ای که این روش برای بازارسازها و تامین کنندگان نقدینگی دارد، شبکه‌های بلاک چین توان کافی برای پردازش این حجم از مبادلات را هم نخواهند داشت.

در حال حاضر صرافی‌های غیرمتمرکزی وجود دارند که بر پایه دفتر سفارشات زنجیره‌ای کار می‌کنند. صرافی غیرمتمرکز بایننس (Binance Dex) یکی از این موارد است که به صورت اختصاصی برای انجام مبادلات سریع و ارزان طراحی شده است. یکی دیگر از صرافی‌هایی که از دفتر سفارشات زنجیره‌ای استفاده می‌کند پروژه Serum است که بر پایه بلاک چین سولانا فعال است. اما همان‌طور که می‌دانید این بلاک چین‌ها هیچ‌کدام محبوبیت اتریوم را ندارند.

از آنجایی که اکثر سرمایه‌های موجود در بازار کریپتو روی شبکه اتریوم هستند، شما نمی‌توانید از آن‌ها در شبکه‌های دیگر استفاده کنید، مگر اینکه از پل‌های بین زنجیره‌ای (Cross-chain bridge) استفاده کنید.

نحوه کار استخر نقدینگی چگونه است؟

بازارسازهای خودکار به صورت کلی این فضا را دگرگون کرده‌اند و مشکلات موجود را از بین برده‌اند. امروزه تکنولوژی‌های زیادی خلق شده‌اند که امکان انجام مبادلات زنجیره‌‎ای را بدون نیاز به Order Book به شما می‌دهند.

در مبادله با استفاده از دفتر سفارش، تبادلات به صورت فرد به فرد (Peer-to-Peer) انجام خواهند شد و فروشنده و خریدار از طریق Order Book با هم در ارتباط هستند. برای مثال صرافی غیرمتمرکز بایننس یک صرافی Peer-to-Peer است و مبادلات به صورت مستقیم بین کیف پول کاربرها اتفاق می‌افتد در صورتی که انجام مبادله با استفاده از بازارسازها متفاوت است و می‌توان مدل کاری آن‌ها را فرد به قرارداد (Peer-To-Contract) دانست.

استخر نقدینگی به سرمایه‌هایی گفته می‌شود که توسط تامین کننده‌های نقدینگی (Liquidity Provider) در بازارساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ یک قرارداد هوشمند سرمایه‌گذاری شده‌اند. هنگام مبادله با استفاده از بازارسازهای خودکار، چیزی به اسم طرف مقابل به صورت سنتی نخواهید داشت بلکه مبادله را با نقدینگی موجود در لیکوییدیتی پول انجام خواهید داد. برای اینکه مقدار خاصی از یک رمزارز را خریداری کنید، لزوماً نیازی به وجود فروشنده در لحظه نیست بلکه فقط کافیست مقدار نقدینگی لازم در استخر وجود داشته باشد.

برای مثال زمانی که شما یک ارز خاص را در یونی سواپ خریداری می‌کنید، هیچ فروشنده‌ای به صورت سنتی در سمت مقابل وجود ندارد بلکه فعالیت شما توسط الگوریتمی که اتفاقات موجود در استخر را رصد می‌کند مدیریت می‌شود. قیمت گذاری نیز توسط همین الگوریتم و براساس مبادلات انجام شده در لیکوییدیتی پول تعیین خواهد شد.

البته نقدینگی موجود در شبکه توسط فرد دیگری به اسم تامین کننده نقدینگی تامین می‌شود و به جهاتی می‌توانید تامین کننده نقدینگی را طرف مقابل خودتان در نظر بگیرید. اما این نوع ارتباط با مدل Order Book خیلی متفاوت است زیرا شما با قراردادی که وظیفه مدیریت استخر را دارد در ارتباط خواهید بود.

در استخرهای نقدینگی می‌توان با حفظ اصل دارایی، درآمد بازارساز خودکار چگونه کار می‌کند؟ کسب کرد

کاربردهای استخر نقدینگی چه هستند؟

تا به اینجا ما در مورد بازارسازهای خودکار صحبت کردیم که یکی از محبوب‌ترین کاربردهای استخر نقدینگی هستند. با این وجود، استخرهای نقدینگی یک مفهوم کاملا ساده اما کاربردی هستند و می‌توانید به روش‌های مختلفی از آن استفاده کنید.

یکی از این روش‌ها ییلد فارمینگ یا Liquidity Mining است. استخرهای نقدیگی مفهوم پایه خیلی از پلتفرم‌های تولید بازده خودکار مثل Yearn هستند. در این پلتفرم‌ها افراد سرمایه خود را در استخرهای نقدینگی وارد می‌کنند و سپس از آن برای کسب سود استفاده می‌کنند.

یکی از مشکلاتی که در پروژه‌های رمزارز وجود دارد، توزیع توکن‌های جدید در بین افراد مناسب است. این موضوع با ماینینگ نقدینگی (Liquidity Mining) تا حدودی برطرف شده است. در این روش توکن‌های جدید بسته به میزان سرمایه گذاری هر فرد در بین افرادی توزیع می‌شود که توکن‌های خود را داخل یک لیکوییدیتی پول گذاشته باشند.

لازم به ذکر است که برای سرمایه‌گذاری در استخرهای نقدینگی می‌توانید از توکن‌های دیگر استخرهای نقدینگی هم استفاده کنید. برای مثال در صورتی که تامین کننده نقدینگی یونی سواپ هستید و یا سرمایه خودتان را در Compound قرار داده‌اید، بسته به سهمی که داخل استخر دارید، سود دریافت خواهید کرد. بعدا شما می‌توانید همین توکن‌ها را هم سرمایه‌گذاری کنید و به ازای آن‌ها سود مشخصی دریافت کنید.

یکی دیگر از استفاده‌هایی که می‌توانید از استخرهای نقدینگی داشته باشید، کاربردهای حاکمیتی آنها است. برخی مواقع ممکن است برای ارائه یک درخواست حاکمیتی رسمی به مقدار زیادی توکن نیاز باشد اما در صورتی که سرمایه زیادی در یک استخر جمع شده باشد، افراد می‌توانند از آن برای ارائه درخواست‌هایی که فکر می‌کنند برای شبکه مفید است استفاده کنند.

ریسک‌های استخر نقدینگی چیست؟

در صورتی که می‌خواهید تامین کننده نقدینگی یک استخر باشید، باید با مفهومی به اسم ضرر ناپایدار (impermanent loss) آشنا باشید. به زبان ساده این مفهوم به معنی از دست دادن ارزش دلاری سرمایه در مقایسه با زمانی است که یک سرمایه را HODL می‌کنید.

اگر تامین کننده نقدینگی یک AMM هستید، به احتمال زیاد در معرض ضرر ناپایدار قرار خواهید داشت. برخی اوقات این ضرر ممکن است ناچیز باشد اما این احتمال هم وجود دارد که میزان ضرر شما خیلی زیاد باشد. بنابراین در صورتی که قصد دارید سرمایه‌های خودتان را در استخرهای نقدینگی دوطرفه قرار دهید، باید خیلی مراقب این مشکل باشید.

یکی دیگر از موضوعاتی که باید در نظر داشته باشید، ریسک‌های مربوط به قراردادهای هوشمند است. زمانی که در لیکوییدیتی پول سرمایه‌گذاری می‌کنید، سرمایه‌های شما داخل استخر قرار می‌گیرند. به همین خاطر با وجود اینکه هیچ‌گونه واسطی وجود ندارد، اما خود قرارداد، نگه دارنده سرمایه شما است و در صورتی که یک باگ در آن وجود داشته باشد یا قرارداد هوشمند مورد حمله قرار گیرد، سرمایه شما ممکن است به صورت کامل از دست برود.

همچنین باید مراقب پروژه‌هایی که توسعه دهندگان آن امکان تغییر قوانین حاکم بر استخر را دارند هم باشید. برخی اوقات توسعه دهنده‌های شبکه، کلید ادمین یا دیگر دسترسی‌های مربوط به کد قرارداد هوشمند را دارند. این موضوع به آن‌ها امکان انجام برخی خرابکاری‌ها مثل در دست گرفتن کنترل سرمایه‌های موجود در استخر را می‌دهد.

در صرافی متمرکز، مبادلات با دخالت یک واسطه انجام‌می‌شوند و در صرافی غیرمتمرکز افراد به صورت مستقیم با یکدیگر مبادله می‌کنند.

صرافی‌ غیرمتمرکز چیست و چه فرقی با صرافی متمرکز دارد؟

قبل از اینکه به سراغ لیست صرافی‌هایی غیرمتمرکز برویم بهتر است بیشتر با این نوع صرافی‌ها آشنا شویم:

صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange یا به اختصار DEX) یکی از بلوک‌های بسیار مهم اکوسیستم اقتصاد غیرمتمرکز است. DEX به پلتفرم‌هایی گفته می‌شود که در آن‌ها کاربر می‌تواند به صورت مستقیم و بدون واسطه رمزارزهای مختلفی را با یکدیگر تبادل کند. در صرافی‌های متمرکز سنتی مثل بایننس، صرافی به عنوان نگه‌دارنده سرمایه شما عمل می‌کند و تمامی مبادلات در دیتابیس صرافی ثبت می‌شود اما در مدل غیرمتمرکز، مبادلات به صورت مستقیم روی بلاک چین اتفاق می‌افتند.

در مقابل، در صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توانید به صورت مستقیم با کاربرهای دیگر مبادله داشته باشید. این بدین معنی که شما همیشه روی سرمایه‌های خودتان کنترل خواهید داشت. تنها نقطه ضعف این نوع مبادله این است که تبادلات ممکن است زمان بیشتری طول بکشند و هزینه بیشتری هم برای شما داشته باشد.

لیست صرافی‌های غیرمتمرکز مشهور

• یونی‌سواپ: یونی سواپ یک صرافی غیرمتمرکز است که امکان تبادل توکن‌های ERC-20 را به شما می‌دهد. این صرافی یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های دنیای DeFi محسوب می‌شود و هدف آن از بین بردن یکی از مهم‌ترین مشکلات صرافی‌های غیرمتمرکز یعنی کمبود نقدینگی است.
• سوشی‌سواپ: سوشی سواپ نیز یک پلتفرم دیفای است که روی بلاک چین اتریوم اجرا می‌شود و با استفاده از آن کاربران می‌توانند توکن‌های خود را به صورت مستقیم مبادله کنند. این پروژه در سال ۲۰۲۰ توسط یک نفر با اسم مستعار چف نومی (به انگلیسی Chef Nomi) و با کپی کردن کد منبع باز (Open Source) یونی سواپ ایجاد شد. در این صرافی به ازای سرمایه قفل شده، به شما توکن سوشی تعلق خواهد گرفت.
• پنکیک سواپ: پنکیک سواپ یکی دیگر از کپی‌های یونی سواپ است که به صورت مستقیم براساس کد منبع این پلتفرم ایجاد شده است. البته این پلتفرم به جای اجرا روی بلاک چین اتریوم، روی بایننس اسمارت چین اجرا شده است و کاربران می‌توانند به صورت مستقیم توکن‌ها و DAppهای BEP-20 را اجرا کنند.
• 1inch: وان اینچ تفاوت زیادی با این لیست دارد. این پلتفرم تجمیع کننده صرافی‌های غیرمتمرکز است و با بررسی صرافی‌های متنوع، ارزان‌ترین قیمت خرید را پیدا می‌کند و شما را به صرافی منتقل خواهد کرد که بهترین قیمت و کمترین کارمزد تراکنش را به شما پیشنهاد می‌دهد. در ماه نوامبر ۲۰۲۰ورژن دو این پلتفرم نیز منتشر شد. در این نسخه از ۲۱ صرافی غیرمتمرکز از جمله سوشی سواپ و بازارساز خودکار وان اینچ یعنی Liquidity Protocol نیز پشتیبانی می‌شود.
• کامپاند: صرافی غیرمتمرکز کامپاند (به انگلیسی Compound) در سال ۲۰۱۷ توسط یک اقتصاد دان به اسم رابرت لشنر تاسیس شد. در این پلتفرم شما می‌توانید سرمایه‌های خودتان را به توکن تبدیل کنید. برای این کار از cTokenها استفاده می‌شود و کاربران علاوه بر دریافت سود به ازای سرمایه خود، می‌توانند از آن‌ها برای انجام مبادله استفاده کنند.

سخن نهایی

استخرهای نقدینگی نیاز به دفتر سفارشات مرکزی را به صورت کامل از بین خواهند برد و در عین حال استفاده از بازارسازهای خارجی را هم کاهش خواهند داد. با کمک استخرهای نقدینگی، صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توانند به صورت همیشگی به نقدینگی مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند. حالا که به خوبی متوجه شدیم استخر نقدینگی چیست و به چه کاری می‌آید می‌توانیم بهتر تصمیم بگیریم که از کدام پلتفرم برای کسب درآمد استفاده کنیم. شما چه پلتفرمی را پیشنهاد می‌کنید؟

صرافی غیرمتمرکز یا Dex چیست؟

صرافی‌های غیر متمرکز رمزارز امکان مبادله‌ مستقیم ارزهای دیجیتال را به افراد می‌دهند . این نوع صرافی‌ها نقاط قوت و همچنین نقاط ضعفی نسبت به صرافی‌های متمرکز دارند که در این مقاله به آن‌ها خواهیم پرداخت.

خلاصه

• صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) امکان مبادله‌ بدون واسطه را فرآهم می‌کنند.
• کاربران نیازی به از دست دادن مالکیت کوین‌های خود ندارند .
• ضعف اصلی صرافی‌های غیرمتمرکز برای بعضی افراد : مسئول امنیتت دارایی شما، خودتان هستید .

یک صرافی غیرمتمرکز یا DEX مکانی است که افراد می‌توانند در آن بدون نیاز به واسطه به مبادله‌ رمزارزها بپردازند . برای اینکه بهتر بتوان صرافی‌های غیرمتمرکز را درک کرد، باید اول با نحوه‌ کار صرافی‌های متمرکز آشنا شد .

صرافی‌های متمرکز چگونه کار می‌کنند؟

یک صرافی متمرکز مانند بایننس (Binance) یا کوین‌بیس (CoinBase) وب‌سایتی است که افراد در آن می‌توانند به خرید، فروش یا مبادله‌ رمزارزها و توکن‌های لیست شده در آن صرافی، بپردازند .

فرض کنید شما قصد خرید مقداری بیت‌کوین را دارید .

شما می‌توانید به یک صرافی بروید، با ارائه‌ اطلاعات بانکی و هویتی ثبت‌نام کرده و مقداری پول واریز کنید. ( گاهی اوقات این فرآیند ممکن است روز‌ها به طول بیانجامد، که این یکی از نقاط ضعف صرافی‌های متمرکز در مقایسه با صرافی‌های غیرمتمرکز است ). سپس صرافی بر اساس دفتر سفارش‌ها ( اوردر بوک )، که سفارش‌های خرید و فروش افراد دیگر را در خود دارد، به شما قیمت پیشنهاد می‌دهد و شما می‌توانید معامله خود را انجام دهید .

صرافی مقدار بیت‌کوین‌ خریداری شده را در حساب شما نمایش می‌دهد و شما می‌توانید آن را با توکن‌های دیگر در صرافی مبادله کنید . اما در‌ واقع مالکیت آن‌ها را ندارید، چرا که به صرافی اعتماد دارید که به عنوان یک سرپرست و نگهدار به جای شما عمل کند . هر معامله‌ای که انجام می‌دهید، مانند مبادله‌ بیت‌کوین با اتریوم، در بلاک‌چین صورت نمی‌پذیرد، بلکه در پایگاه‌داده‌ صرافی انجام می‌شود .

صرافی‌ها، رمز ارز‌های شما را در والت‌هایی ( معمولاً هات‌والت‌های متصل به اینترنت ) که توسط خود صرافی کنترل می‌شوند، جمع می‌کنند . کنترل کلید‌های خصوصی شما در دست صرافی است. ب رای این مورد راه‌هایی وجود دارد چراکه صرافی‌ها اجازه‌ انتقال توکن‌هایتان را به یک والت شخصی می‌دهند، اما اگر بخواهید که در آینده آن رمزارز را مبادله کنید، این کار یک مرحله‌ دیگر به آن فرآیند اضافه می‌کند.

جذابیت صرافی‌های غیرمتمرکز، امنیت آن‌ها است . یک صرافی متمرکز می‌تواند دسترسی شما به رمزارزها و امکان مبادله‌ آن‌ها را محدود یا به طور کامل متوقف کند.حتی می‌توان گفت که ممکن است دارایی شما در صرافی‌های متمرکز، در معرض خطر هکرها قرار گیرد .

از طرف دیگر، استفاده از صرافی‌های متمرکز نسبت به صرافی‌های غیرمتمرکز برای افراد مبتدی بسیار آسان‌تر است و این نوع صرافی‌ها می‌توانند امکان مبادله‌ سریع را ارائه بدهند چرا که زیر بار زیرساخت‌های بلاک‌چین نیستند . این مورد، بزرگ‌ترین دستاورد کوین‌بیس بوده است! تبدیل شدن به بهترین صرافی در ایالات متحده برای کسانی که در مورد ارز دیجیتال کنجکاو هستند و می‌خواهند خرید رمزارز را امتحان کنند اما از فرآیند‌ها و پیچیدگی آن می‌ترسند . اینکه کوین‌بیس یا هر صرافی متمرکز دیگری اختیار دارایی آن‌ها را داشته باشد؛ از نظر چنین افرادی هیچ اشکالی ندارد .

صرافی غیر متمرکز چگونه کار می‌کند؟

یک صرافی غیرمتمرکز برای تسهیل مبادله میان دو فرد از قراردادهای هوشمند ( پروتکل‌هایی که به صورت خودکار اجرا می‌شوند ) استفاده می‌کند و کنترل کوین‌های افراد را بدست نمی‌گیرد .

صرافی‌های غیرمتمرکز این فرآیند را با استفاده از یکی از این سه روش اداره می‌کنند :

• دفترسفارش‌های روی بلاک چین
• دفتر سفارش‌‌های جدا از بلاک چین
• بازارساز خودکار (AMM)

در دفتر سفارش‌‌های روی زنجیره، تمام تراکنش‌ها در یک بلاک‌چین ذخیره می‌شوند . یعنی نه تنها خود خرید، بلکه درخواست خرید یا لغو یک سفارش نیز ذخیره می‌شوند . این نهایت غیرمتمرکز بودن است اما نیاز به ذخیره‌ همه چیز در یک بلاک‌چین این روش را گران‌تر و کندتر می‌کند .

یک صرافی غیرمتمرکز مبادله‌ میان دو فرد را آسان‌تر می‌کند اما کنترل دارایی آن‌ها را بدست نمی‌گیرد .

در دفتر سفارش‌های جدا از زنجیره، تمام موارد مربوط به سفارش جای دیگری اتفاق می‌افتد و تنها تراکنش نهایی در بلاک‌چین انجام می‌شود . چون سفارشات بر روی بلاک‌چین ذخیره نمی‌شوند، این روش ممکن است در معرض برخی خطرهایی که صرافی‌های متمرکز با آن روبرو هستند، باشد اما به اندازه‌ یک دفتر سفارش روی زنجیره‌ای گران یا آهسته نیست .

بازارسازان خودکار (AMM) از دفتر سفارش‌‌ها استفاده نمی‌کنند . در دفتر سفارش‌ها، اگر شما بخواهید که مقداری توکن Chainlink را با Compound مبادله کنید، به فردی نیاز دارید که Compound دارد و تمایل دارد آن را با Chainlink و با یک قیمت توافق شده مبادله کند . بازارسازان خودکار نیاز به این افراد را بر طرف می‌کنند و با استفاده از الگوریتم‌ها قیمت را تعیین می‌کنند . این کار به شما اجازه می‌دهد که Chainlink خود را با Compound مبادله کنید، حتی اگر فردی برای مبادله وجود ندارد . برای انجام این‌ کار، بازارسان خودکار از « مخاذن نقدینگی » استفاده می‌کنند . یعنی به کاربران مقداری پاداش می‌دهند تا آن‌ها کمی از دارایی‌های خود را در یک قرارداد هوشمند نگه‌دارند تا این مقدار برای مبادله قابل استفاده باشد . به همین دلیل افراد نقش مهمی در تسهیل مبادلات دارند .

آیا می‌دانید؟

Bancor اولین بازارساز خودکار بر روی بلاک‌چین را در سال 2017 ساخت، پس از اینکه 153 میلیون دلار در قالب اتریوم بدست آورده بود .

مزیت‌های صرافی غیر متمرکز

خصوصی بودن

بر خلاف صرافی‌های متمرکز که به دلیل قانون محرمانگی بانک‌ها مجبور هستند اطلاعات شخصی‌ افراد، مانند شماره امنیتی ملی یا آدرس محل زندگی را دریافت کنند، صرافی‌های غیر متمرکز از شهروندان آمریکایی اطلاعات شخصی‌شان را درخواست نمی‌کنند . صرافی‌های غیر متمرکز به دلیل اینکه دارایی افراد را نگه نمی‌دارند نیازی از پیروی از این قوانین ندارند.

گزینه‌های فراوان

صرافی‌های غیر متمرکز (مانند یونی‌سواپ (Uniswap)) به هر کسی اجازه می‌دهند که جفت توکن ایجاد کند. با این روش شما می‌توانید توکن جدیدی ایجاد کنید و با توکن دوست خود آن را مبادله کنید. بدین ترتیب صرافی‌های غیر متمرکز به افراد این امکان را می‌دهند که از توکن‌های خود برای امور مالی غیر متمرکز (DeFi) استفاده کنند. امور مالی غیر متمرکز سرویس‌هایی هستند که به افراد اجازه می‌دهند که دارایی خود را ذخیره و مبادله کنند یا آن را قرض بدهند و قرض بگیرند، بدون اینکه به بانک یا موسسه‌ی مالی دیگری مراجعه کنند.

ریسک کمتر

چون دارایی شما در یک محیط متمرکز نگهداری نمی‌شود و به جای آن در یک والتی هستند که کلید شخصی‌اش را خودتان در دست دارید، در برابر هک شدن ایمن هستید. و با اینکه صرافی‌های متمرکز ممکن هستند برای نگهداری و اصلاح سایت آفلاین شوند، صرافی‌های غیرمتمرکز همیشه آنلاین و در دسترس هستند.

معایب صرافی غیر متمرکز

متصل نبودن به کارت‌های بانکی

صرافی‌های غیر متمرکز تنها با رمزارزها کار می‌کنند و از پول فیات ( مانند دلار ) پشتیبانی نمی‌کنند چرا که ارائه‌ خدمات « رمزارز به فیات » به همکاری با بانک‌ها نیاز دارد. تراکنش‌های فیاتی مثل دلار نمی‌توانند مانند تراکنش‌های بر پایه‌ بلاک‌چین به سرعت و به طور لحظه‌ای انجام شوند . به همین دلیل برای استفاده از صرافی‌های غیر متمرکز باید از قبل رمزارز داشته باشید .

پیچیدگی

یونی‌سواپ (Uniswap) و بسیاری از صرافی‌های غیر متمرکز دیگر بر پایه‌ بلاک‌چین اتریوم ساخته ‌شده‌اند . هر توکنی که در این صرافی‌ها مبادله می‌شود باید بر روی بلاک‌چین اتریوم نیز وجود داشته باشد . این بدین معنی است که از بیت‌کوین و تعدادی از توکن‌های محبوب دیگر پشتیبانی نمی‌شود . در واقع، این به این معنی است که حتی از خود اتریوم (ETH) هم خبری نیست! برای مبادله‌ اتریوم، کاربران باید اتریوم خود را به (WETH) تبدیل کنند که قیمت آن برابر قیمت ETH است .

نبود پشتیبانی مشتری

صرافی‌های متمرکز مانند بانک‌ها عمل می‌کنند . یعنی آن‌ها مشتریانی دارند که دوست دارند آن‌ها را راضی نگه‌ دارند . اما در یک صرافی غیر متمرکز واقعی، هیچ فردی در سمت دیگر نیست . توسعه‌دهندگانی که پروتکل‌ را ایجاد کرده‌اند رابطه‌ای با کاربران ندارند . با اینکه این صرافی‌ها انجمن‌ها و جامعه‌های خود را دارند، تنها شما مسئول پول خود هستید .

انتخاب به عهده‌ شماست!

در کل، صرافی‌های غیر متمرکز سعی دارند که خصلت « عدم نیاز به اعتماد » و همچنین حریم شخصی افراد را حفظ کنند . توکن‌های شما در دست خود شما می‌ماند تا زمانی که آن‌ها را مبادله کنید . بعضی افراد این مورد را از نظر امنیتی یک قوت قلب می‌دانند . برای بعضی دیگر، چنین حجمی از مسئولیت و ریسک‌های مربوط به آن نگران کننده است .

بیشتر حامیان صرافی‌های غیر متمرکز با این مورد موافق هستند : این‌ها موارد و ریسک‌هایی هستند که در غیر متمرکز شدن واقعی وجود دارند .

دارا پلتفرم استخراج بیت‌کوین است. دغدغه‌های مدیریت و تامین برق ماینرها را رها کنید و ماینینگ را با خیال راحت به ما بسپارید!